عده
عِدّه مطابق ماده ۱۱۵۰ قانون مدنی ایران مصوب ۱۳۱۳ عبارت است از مدتزمانی که تا پایانش زنی که عقد نکاح او منحل شده است، نمیتواند شوهر دیگری برگزیند.
واژهشناسی[ویرایش]
عدّه یا عدّت در لغت به معنی شمار و جماعت و گروه است و از العدّة عربی گرفته شده که از رِیشه عَدَّ به معنی شمردن میآید. از نظر دستوری مصدر سماعی است و در اصطلاح فقه به مدتی گفته میشود که زن باید برای ازدواج دیگرباره شکیبایی پیشه کند. «عدّهٔ گرفتن» کنایه از خانهنشینی و «عدّهٔ غم» به معنای دوران اندوه و افسردگی است. «عدّهدار بکر» هم کنایه از خُم شراب و شرابی است که هنوز از آن نخوردهاند. خاقانی در این دو بیت به این معانی اشاره دارد:[۱]
آن عدّهدار بکر طلب کن که روح را | آبستنی به مریم عذرا برافکند |
صاحب حالت شدن حله تن دوختن | خارج عادت شدن عدّهٔ غم داشتن |
حکمت وجود عدّه[ویرایش]
در این باره سه دیدگاه مطرح است:
- برای جلوگیری از اختلاط نطفه و گم گشتن نسب و بیسرپرست شدن فرزندان. باید مشخص گردد که زن از شوهر پیشین باردار است یا نه.
- رعایت حریم و احترام زناشویی پیشین.
- فرصت صلح و سازش میان طرفین.[۲]
مدتزمان عدّهٔ زن[ویرایش]
عدهّ پس از دخول شوهر در پیش زن (واژن) که در فقه اسلامی پس زن (مقعد) را نیز شامل میشود بر عهده زن قرار میگیرد:
- عدّهٔ شوهرمرده: ۴ ماه و ۱۰ روز.
- عدّهٔ زنی که در زمان بارداری، شوهرش بمیرد: پایان بارداری به شرط اینکه کمتر از ۴ ماه و ۱۰ روز نباشد.
- عدّهٔ زنی که در زمان بارداری از شوهرش جدا شود: پایان بارداری.
- عدّهٔ جدایی (طلاق، فسخ، انفساخ، انقضای مدت، بذل مدت): ۳ بار عادت ماهانه. (فقه شیعه در ازدواج موقت، عدّهٔ جدایی را ۲ بار عادت ماهانه در نظر میگیرد)
- عدّهٔ یائسه: بدون عدّه اما در صورت شک در یائسگی ۳ ماه.
- عدّهٔ زنی که [با وجود اقتضای سن در فقه اسلامی] عادت ماهانه ندیده است: ۳ ماه (فقه شیعه در ازدواج موقت، عدّه را در این باره ۴۵ روز در نظر میگیرد.)
- اگر زنی بخواهد بار دیگر با شوهر پیشین خود که اخیراً جدا شده ازدواج کند: ملزم به رعایت عدّه نیست.
- عدّه برای زن غیرمدخوله: زنی که به طرق دیگر جز دخول با مردی آمیزش کرده، عدّه ندارد.[۳][۴]
گفتنیاست در فقه اسلامی عدّهٔ زن برده نصف زن آزاد است.[۵][۶]
جستارهای وابسته[ویرایش]
پانویس[ویرایش]
- ↑ سرواژهٔ عدت[پیوند مرده] لغتنامهٔ دهخدا
- ↑ «فلسفه عده طلاق و فوت». آیین رحمت. ۲۰۱۴-۰۲-۰۴. دریافتشده در ۲۰۲۴-۰۵-۱۰.
- ↑ «قرآن: آیه ۲۳۴ سوره بقره». قرآن: پایگاه جامع قرآن. دریافتشده در ۲۰۲۴-۰۴-۲۰.
- ↑ «قرآن: آیه ۴ سوره طلاق». قرآن: پایگاه جامع قرآن. دریافتشده در ۲۰۲۴-۰۴-۲۰.
- ↑ «انواع عده و وضعیت زنان فاقد رحم». پرتال جامع علوم انسانی. دریافتشده در ۲۰۲۴-۰۴-۲۰.
- ↑ «عده | هدانا | HADANA.IR». ۲۰۱۷-۰۴-۱۳. دریافتشده در ۲۰۲۴-۰۴-۲۰.