مهندسی هوافضا

هواپیمای X-29 ناسا

مهندسی هوا فضا، شاخه‌ای ست از مهندسی که با هواپیما، فضاپیما، و مسائل و موضوعات وابسته به آن‌ها سر وکار دارد. اغلب اوقات، از آن به عنوان مهندسی هوانوردی یاد می‌شود، خصوصا، زمانی که فقط به هواپیما اشاره ‌شود، و وقتی که فضاپیما مورد نظراست، به آن مهندسی فضانوردی گفته می‌شود.

مهندسی هوافضا یکی از پیشروترین زمینه‌های پژوهشی است و بودجه‌های کلان نظامی و غیرنظامی که صرف این رشته می‌شود زمینه‌های پیشرفت و جهش در دیگر رشته‌های دانش و مهندسی را فراهم ساخته است.

مهندسی هوافضا دانشی راهبردی است که در آن از دانشهای دیگر مانند متالورژی، علوم رایانه و الکترونیک بهره گیری می‌شود.

رشته هوافضا در دانشگاه

هدف رشته دانشگاهی مهندسی هوافضا تربیت کارشناسانی است که نیروی انسانی مورد نیاز برای طراحی، پژوهش و ساخت در صنایع گوناگون هوافضایی را فراهم سازند. این رشته به رشته مهندسی مکانیک بسیار شبیه می باشد و تعداد زیادی از واحدهای تخصصی این دو رشته مشترک می باشد، در بعضی دانشگاههای دنیا دانشکده مهندسی مکانیک و هوافضا به عنوان یک دانشکده مستقل وجود دارد.

در ایران رشته مهندسی هوافضا در دوره کارشناسی در دانشگاه صنعتی امیرکبیر (پلی تکنیک تهران) ، دانشگاه صنعتی شریف ، دانشگاه صنعتی مالک اشتر ، دانشگاه ستاری و دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تدریس می شود و حال حاضر در مقطع کارشناسی ارشد و دکترا این رشته به چهار گرایش آیرودینامیک ، پیشرانش (جلوبرنده‌)، مکانیک پرواز و سازه‌های هوافضایی تقسیم می شود.

آیرودینامیک

آیرودینامیک به مطالعه و بررسی جریان هوا در اطراف جسم پرنده و محاسبه نیروها و گشتاورهای ناشی از آن بر روی جسم می‌پردازد.

پیشرانه ها

دانش پیشرانه‌ها به مطالعه و بررسی سامانه‌های جلوبرنده، اعمّ از موتورهای هوازی و غيرهوازی مي‌پردازد. موتورهاي هوازي شامل موتورهاي پيستوني و چرخپره‌ای (توربینی)است كه از هوا به عنوان اكسيدكننده استفاده نموده و سوخت را با خود حمل مي‌كنند. اما موتورهاي غيرهوازي مانند موتور موشك‌ها و فضاپيماها است كه سوخت و اكسيدكننده را با خود حمل مي‌كنند. در اين دانش نحوۀ توليد نيروي رانش و همچنين ساختار كلي انواع موتورهاي هوافضايي بررسي و مورد تجزيه و تحليل قرار مي‌گيرد.

مکانیک پرواز

مکانیک پرواز به مطالعه و بررسی رفتار و حرکات با بهره گیری از داده‌های هواپویشی، هندسی و وزنی می‌پردازد و در واقع علم مکانیک پرواز از عملکرد تشکیل می‌شود و عملکرد به بررسی برد، مسافت نشست و برخاست، مداومت پروازی در سرعت‌های گوناگون و پایداری و کنترل وسایل پرنده می‌پردازد

سازه‌های هوافضایی

سازه‌های هوافضایی به مطالعه و بررسی سازه‌های هواپیما و دیگر هوا/فضاگردها می‌پردازد و هدف آن طراحی سازه‌هایی است که علاوه بر استواری کافی در برابر بارهای آیرودینامیکی و دیگر بارهای استاتیکی وارد بر وسایل پرنده، کمترین وزن ممکن را نیز داشته باشند.

رشته دانشگاهی هوافضا خویشاوندی زیادی با تمامی گرایشهای مهندسی مکانیک دارد به این جهت دارای شماری درس‌های مشترک با گرایشهای مهندسی مکانیک مثل مکانیک جامدات و مکانیک شاره‌ها است .

پایه بیشتر این درس‌ها بر ریاضی است، مانند دینامیک سیالات برای آئرودینامیک یا معادلات حرکت برای دینامیک پرواز. با این‌همه، اجزاء تجربی بسیاری نیز در این رشته وجود دارد. از نظر تاریخی، این اجزا تجربی از آزمایش مدلهای کوچک و نمونه اولیه، در تونل باد و یا در فضای باز منشا گرفته است. پیشرفت‌های رایانه ما را قادر ساخته از دینامیک محاسباتی سیالات، و شبیه سازی رفتار سیال، برای کاهش هزینه و زمان صرف شده در آزمایش تونل باد استفاده کنیم.

پیوند های بیرونی

• پایگاه جامع اطلاع رسانی هوافضای ایران
• دانش فضایی
• آکادمی علوم فضایی ایران
• سازمان فضایی ايران
• پايگاه صنعت و فناوری هوافضا (اخبار، مقاله و تحلیل)
• سایت تخصصی هوافضا (به پارسی و انگلیسی)

برگرفته از

• دانشنامه رشد.

جستارهای وابسته

مهندسی هوافضا در ایران