آسمان‌خراش: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{دیگر کاربردها}} |
{{دیگر کاربردها}} |
||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
| ⚫ | این واژه نخستین‌بار در اواخر سده نوزدهم برای ساختمانهای بلند شهرهای [[شیکاگو]] و [[نیویورک]] آمریکا بکار رفت. در آغاز در شیکاگو مجوز ساخت آسماخراش صادر شد. اما در سال ۱۸۹۲ جلوی ساخت آسمانخراشهای با بیش از {{convert|۱۵۰|ft|m}} گرفته شد. اما این محدودیت در نیویورک اِعمال نشد. بنابراین تا آغاز سده ۲۰ (میلادی) این شهر از آسمان‌خراش پُر شد. بعدها با پیشرفت فناوری و مهندسی، تاریخ‌نگاران معماری از کاربرد این واژه برای ساختمانهای بلند آجری خودداری کرده و آن را تنها در مورد ساختمانهای بلندمرتبه با اسکلت [[فولاد]]ی بکار بردند. |
||
== هزینه ساخت == |
== هزینه ساخت == |
||
ساخت آسمان‌خراش، بسیار پرهزینه است. در ساختمانی با ارتفاعی بیش از ۲۰۰ متر یا ۴۰۰ متر ساخته می‌شود مسائل تجربه نشده و مقیاس‌های بسیار بزرگ وجود دارند. هزینه‌های این پروژه‌ها تنها محدود به مصالح یا موارد فنی نبوده و در دوران اجرا مسائل پیش‌بینی نشده بسیاری وجود دارند. به همه این هزینه‌ها هزینه نگهداری هم افزوده می‌شود که بار سنگین مالی دیگری را تحمیل می‌کند. این ساخت‌‌وسازها بیشتر توسط دولت‌ها انجام می‌شوند. |
|||
| ⚫ | |||
== علت ساخت آسمان خراش (برج)ها == |
|||
=== مخابراتی === |
|||
مهم‌ترین دلایل ساخت برج‌هایی با این ارتفاع این‌طور ذکر می‌شوند: |
|||
می‌تواند از آسمان‌خراش برای مخابرات استفاده کرد. اما برج‌های مخابراتی قاعدتاً درآمدزایی خاصی ندارند. به علاوه می‌توان با مکان‌یابی مناسب و سازه‌هایی به مراتب کم هزینه‌تر (دکل یا مانند آن) همان کارایی را ایجاد نمود. با پیشرفت فناوری نیاز به تجهیزات در ارتفاع بالا کمتر می‌شود. حتی ممکن است دیگر نیازی به ساخت اینگونه برج‌ها نباشد. |
|||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
کاربری همزمان، مقرون به صرفه‌ترین حالت برای برج‌ها است. |
|||
یکی از مهم‌ترین دلایلی که برای برخی از برج‌های بلند مرتبه بیان می‌شود تأمین کاربری‌هایی عمومی یا خصوصی است. |
|||
== علل ساخت == |
|||
واضح است که تأمین کاربری مسکونی با هزینه‌هایی سرسام‌آور عقلانی نیست مگر در شرایطی خاص. شرایطی مانند کمبود شدید زمین در کشورهایی کوچک و متراکم یا جزیره‌ای مانند کره یا ژاپن. یا ایجاد شرایط خاصی برای برج جهت دربرگرفتن حجم بسیار عظیمی از جمعیت؛ که طبعاً موجب هرمی تر شدن برج و اشغال محدوده بیشتری از زمین می‌شود. این قبیل طرح‌ها تنها در حد ارائه پیشنهاد مطرح شده‌است. با این وجود هنوز تجربه اجتماعی این چنینی وجود ندارد و عملاً ریسک بزرگی برای هر کشوری محسوب می‌شود. البته لازم است ذکر شود هزینه‌های اجرایی چنین پروژه‌ای بسیار گزاف خواهد بود. نتیجه‌گیری آن که عملاً توجیه مسکونی برای این ساختمان‌ها منطقی نیست؛ و تنها یک برج از [https://web.archive.org/web/20130530214218/http://www.ctbuh.org/TallBuildings/HeightStatistics/AnnualBuildingReview/Trendsof2012/tabid/4212/language/en-GB/Default.aspx ۲۰ برج بلند مرتبه دنیا] مسکونی است. |
|||
=== مسکونی === |
|||
با کوچ بیشتر مردم به شهرها و افزایش تراکم جمعیت، نیاز به بلندمرتبه‌سازی بیشتر می‌شود. |
|||
احتمالاً بدترین کاربری در بین توجیهات مختلف برای این ساختمانهای هزینه بر تلقی شوند. برج مخابراتی قاعدتاً درآمدزایی خاصی ندارد. به علاوه می‌توان با مکان‌یابی مناسب و سازه‌هایی به مراتب کم هزینه تر (دکل یا …) همان کارایی را ایجاد نمود. چنین سرمایه‌گذاری «سخاوت مندانه‌ای» برای یک برج مخابراتی فقط در شرایطی خاص عقلانی به نظر می‌رسد. شرایطی جزیره‌ای یا شهرهای مسطح بدون ارتفاعات یا کاربری خاص نظامی. این مسئله وقتی بغرنج تر می‌شود که عملاً با پیشرفت فناوری نیاز به تجهیزات در ارتفاع بالا کمتر می‌شود. حتی ممکن است در طول دوره ساخت این گونه برج‌ها ضرورت آن‌ها از بین برود. |
|||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
این سه کاربری مقرون به صرفه‌ترین حالت برای برج‌ها است. اغلب طبقات یا اتاق‌های این برج‌ها به شرکت‌های تجاری یا بانک‌ها فروخته می‌شود؛ یا به هتل‌ها واگذار می‌شود تا از نمای خاص طبقات بالایی عایدی کسب کنند. به این وسیله حجم مهمی از هزینه‌ها جبران خواهد شد. البته به شرط گذشت زمان و ارتفاع معقول برج (متوسط و پایین‌تر). اما در خصوص برج‌های مرتفع نمی‌توان با قاطعیت گفت این کاربری‌ها از پس هزینه‌ها برخواهند آمد. به هر حال الزاماً باید یک دوره زمانی را برای سود دهی مشخص کرد. یعنی برای جبران هزینه‌ها از طریق فروش یا اجاره باید زمان سپری شود، که این خود ممکن است در شرایط اقتصادی خاص ضرری مضاعف محسوب شود. |
|||
{{سخ}} |
|||
در نتیجه می‌توان گفت به‌طور کلی جز در موارد خاص کاربری دلیلی اصلی و قانع‌کننده برای ساخت این برج‌ها نیست. با وجود تأمین مالی از کاربری‌های تجاری-اداری-اقامتی نمی‌توان با یقین این کاربری‌ها را دلیل موجه ساخت دانست. این کاربری‌ها معمولاً می‌توانند اهداف ثانویه‌ای در کنار دلیل اصلی تلقی شوند. |
|||
=== نشانه شهری === |
=== نشانه شهری === |
||
یکی دیگر از مرسوم‌ترین دلایل، ساخت یک «نشانه شهری» |
یکی دیگر از مرسوم‌ترین دلایل، ساخت یک «نشانه شهری» با دو هدف است. یکم به عنوان بنایی هویت‌بخش، غرور آفرین و نمادی برای شهر، و دوم به معنای نشانی که بتوان با آن موقعیت سنجی کرد یا به زبان ساده‌تر آدرس داد. |
||
==== هویت، غرور، نماد ==== |
|||
بسیاری از این بناها پس از اتمام به نماد شهر تبدیل شده و اگر طراحی خوبی داشته باشند شاید بتوانند پس از چند دهه هویت بخش هم باشند. اما در اینباره تردیدهایی نیز وجود دارد. چرا که ساخت یک برج ۳۰۰ متری تنها روش هویت‌سازی نیست. هویت‌سازی فرایند بسیار پیچیده ایست و احتمال این که یک برج به هویت یک شهر تبدیل شود قطعی نیست. اما بیشتر برج‌های مرتفع به نمادهای شهرشان تبدیل شده‌اند. اما از سوی دیگر بسیاری از نمادهای شهری ارتفاع زیادی ندارند. اپرای سیدنی، کلیسای سن پیتر، مجسمه آزادی، آکروپولیس و … درغرب و مساجد جامع و عالی قاپو و از همه مهم‌تر میدان نقش جهان نمادهایی جهانی کم ارتفاع هستند که غالباً هویت بخش و غرورآفرین نیز هستند.{{سخ}} |
|||
نتیجه آنکه هرچند برج‌سازی نمادسازی است اما روش‌های دیگری هم برای نمادسازی وجود دارد که با هزینه‌هایی به مراتب کمتر انجام می‌شوند. |
|||
=== جذب گردشگر === |
=== جذب گردشگر === |
||
شاید موفقترین نمونه در این زمینه [[برج‌های دوقلوی پتروناس]] در [[مالزی]] باشد. این برج‌ها که در سال ۱۹۹۸ تا ۲۰۰۴ بلندترین برج‌های جهان بودند یکی از دلایل اصلی جذب گردشگر برای مالزی شدند. هرچند |
شاید موفقترین نمونه در این زمینه [[برج‌های دوقلوی پتروناس]] در [[مالزی]] باشد. این برج‌ها که در سال ۱۹۹۸ تا ۲۰۰۴ بلندترین برج‌های جهان بودند یکی از دلایل اصلی جذب [[گردشگری|گردشگر]] برای مالزی شدند. هرچند معماری ویژه [[سزار پلی]] و تبلیغات گوناگون مانند فیلم [[مأموریت: غیرممکن - پروتکل شبح]] بی‌تأثیر نبودند. امروزه با فشردگی رقابت، ریسک باقی ماندن در صدر به کمتر از دو سه سال رسیده‌است. عملاً جذب گردشگر با لقب «ترین» احتمال کمی دارد. |
||
== پشتوانه فلسفی == |
|||
مهم‌ترین دلیل ساخت |
مهم‌ترین دلیل ساخت آسمان‌خراش‌ها در جهان غرب، اوج گرفتن روند بلندمرتبه‌سازی ظهور [[مدرنیسم]] بود. در اینباره شباهت‌هایی بین آسمانخراشهای مدرن و [[برج بابل]] وجود دارد. این همان نیت اصلی و جوهره برج‌سازی یعنی "قدرت نمایی" است. از این رو است که برج‌سازی در هیچ‌کجا مانند آمریکا رشد نکرد. متروپلیس نو تحقق [[آرمان‌شهر]] بود. موج برج‌سازی به‌ویژه در نیویورک که مسئله کمبود زمین وجود داشت سراسر آمریکا را درنوردید و رشک و رقابت همسایگان تمدنی را برانگیخت. [[لندن]]، [[پاریس]]، [[فرانکفورت]]، و دیگر دولت‌های [[اروپا]]<nowiki/>یی با همین رویکرد اما با چاشنی رقابت اقدام به ساخت برج‌ها نمودند. به بیان دیگر انگیزه فتح آسمان کم‌کم به رقابتی برای اثبات توانایی بین دولت‌ها تبدیل می‌شد. لازم است ذکر شود برج‌سازی تنها یک جنبه از برتری‌جویی مدرنیسم در جهان غرب است. پل‌سازی، تونل‌سازی، بزرگراه‌سازی عرصه‌های دیگر سرمستی انسان بودند. بلندترین، طولانی‌ترین، سریع‌ترین، بیشترین، نخستین، بزرگترین، و هزاران «ترین» دیگر کلمات پرتکرار دوران مدرنیسم هستند. |
||
امروز با |
امروز با افت دوران مدرنیسم ساخت آسمان‌خراش‌ها در آمریکا نیز به سردی گراییده‌است. از بیست برج بلند ۲۰۲۰ ده برج در [[چین]]، پنج برج در [[خاور میانه]]، چهار برج در باقی [[آسیا]]، و تنها یک برج در آمریکا قرار دارد. [[برج شارد]] در لندن به عنوان بلندترین برج اروپا در رتبه ۵۶ جهان قرار دارد. آمریکا که در ۱۹۸۰ همه صد برج بلند را در خود داشت در ۲۰۱۲ به ۲۴ برج رسیده‌است و چین به تنهایی با ۴۵ برج و خاورمیانه با ۲۷ برج میدان دارند. اگرچه پشتوانه فلسفی مدرنیسم در جهان غرب، علت اصلی این ساخت و سازها بوده‌است اما در شرق علت اصلی نیست. برخی از این کشورها حتی توان و دانش لازم آنرا ندارند و پروژه‌ها توسط شرکت‌های خارجی انجام می‌شوند. در واقع مهم‌ترین دلیل ساخت آسمانخراشهای بسیار بلند در این کشورها تلاش برای شباهت به همتایان غربی است. |
||
اگرچه پشتوانه فلسفی مدرنیسم در غرب علت اصلی این ساخت و سازها بوده‌است اما در شرق علت اصلی نیست. بعضی از این کشورها حتی توان و تکنیک لازم را هم ندارند و پروژه‌ها توسط شرکت‌های خارجی انجام می‌شوند. در واقع مهم‌ترین دلیل ساخت آسمان خراش‌های بسیار بلند در این کشورها تلاش برای شباهت به همتایان غربی است. |
|||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
{{پانویس|۲}} |
|||
| ⚫ | |||
== منابع == |
== منابع == |
||
* [http://miandisham.ir/%DA%A9%DB%8C-%D8%A8%D9%84%D9%86%D8%AF-%D9%82%D8%AF%D8%AA%D8%B1%D9%87%D8%9F کی بلند قدتره؟ ؛ بررسی علل واقعی بلندمرتبه سازی ؛ قسمت اول]، سلیمانی، ۱۹ بهمن ۱۳۹۱ |
|||
| ⚫ | |||
* [http://miandisham.ir/%D8%A2%D8%B3%D9%85%D8%A7%D9%86%D8%8C-%DA%A9%D8%A8%DA%A9%D8%8C-%DA%A9%D9%84%D8%A7%D8%BA آسمان، کبک، کلاغ ؛ بررسی علل واقعی بلندمرتبه سازی ؛ قسمت دوم]، سلیمانی، ۷ اسفند ۱۳۹۱ |
|||
دلیل واقعی ساخت برج‌های بلندمرتبه چیست؟ http://miandisham.ir/کی-بلند-قدتره؟/{{سخ}}{{پیوند مرده|date=نوامبر ۲۰۱۹ |bot=InternetArchiveBot}} |
|||
* {{یادکرد-ویکی|پیوند=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Puritan&oldid=306239660|عنوان=Puritans|زبان=انگلیسی|بازیابی=۵ اوت ۲۰۰۹}} |
|||
آسمان کبک کلاغ- بررسی چرایی برج‌سازی در غرب و آسیا http://miandisham.ir/آسمان،-کبک،-کلاغ/{{سخ}}{{پیوند مرده|date=اکتبر ۲۰۱۹ |bot=InternetArchiveBot}} |
|||
https://web.archive.org/web/20130530214218/http://www.ctbuh.org/TallBuildings/HeightStatistics/AnnualBuildingReview/Trendsof2012/tabid/4212/language/en-GB/Default.aspx ۲۰ |
|||
{{سخ}} |
|||
مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا، "[//en.wikipedia.org/w/index.php?oldid=65976722 Skyscraper]"، ویکی‌پدیای انگلیسی، دانشنامهٔ آزاد. (نسخهٔ ۲۷ ژوئیهٔ ۲۰۰۶). |
|||
{{انبار-رده}} |
{{انبار-رده}} |
||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
{{آسمانخراشهای جهان}} |
|||
{{توسعه املاک و مستغلات}} |
{{توسعه املاک و مستغلات}} |
||
{{داده‌های کتابخانه‌ای}} |
|||
{{مهندسی عمران-خرد}} |
{{مهندسی عمران-خرد}} |
||
نسخهٔ ۳۰ مارس ۲۰۲۰، ساعت ۱۳:۳۱
آسمان‌خراش به ساختمانهای دستکم ۴۰ طبقه و ارتفاع بیش از ۱۵۰ متر گفته می‌شود. در زبان فارسی در دهه اخیر واژه برج نیز برای اشاره به این مفهوم کاربرد یافته‌است. واژه آسمان‌خراش در زبان فارسی یک گرته‌برداری از واژه skyscraper انگلیسی است.
ارتفاع دستکم ۱۵۰ متر به عنوان معیار تعریف آسمان‌خراش‌ها بکار می‌رود. به ساختمانهای بلند با ارتفاع کمتر از ۱۵۰ متر، ساختمان بلند مرتبه گفته می‌شود.
این واژه نخستین‌بار در اواخر سده نوزدهم برای ساختمانهای بلند شهرهای شیکاگو و نیویورک آمریکا بکار رفت. در آغاز در شیکاگو مجوز ساخت آسماخراش صادر شد. اما در سال ۱۸۹۲ جلوی ساخت آسمانخراشهای با بیش از ۱۵۰ فوت (۴۶ متر) گرفته شد. اما این محدودیت در نیویورک اِعمال نشد. بنابراین تا آغاز سده ۲۰ (میلادی) این شهر از آسمان‌خراش پُر شد. بعدها با پیشرفت فناوری و مهندسی، تاریخ‌نگاران معماری از کاربرد این واژه برای ساختمانهای بلند آجری خودداری کرده و آن را تنها در مورد ساختمانهای بلندمرتبه با اسکلت فولادی بکار بردند.
هزینه ساخت
ساخت آسمان‌خراش، بسیار پرهزینه است. در ساختمانی با ارتفاعی بیش از ۲۰۰ متر یا ۴۰۰ متر ساخته می‌شود مسائل تجربه نشده و مقیاس‌های بسیار بزرگ وجود دارند. هزینه‌های این پروژه‌ها تنها محدود به مصالح یا موارد فنی نبوده و در دوران اجرا مسائل پیش‌بینی نشده بسیاری وجود دارند. به همه این هزینه‌ها هزینه نگهداری هم افزوده می‌شود که بار سنگین مالی دیگری را تحمیل می‌کند. این ساخت‌‌وسازها بیشتر توسط دولت‌ها انجام می‌شوند.
کاربری
مخابراتی
می‌تواند از آسمان‌خراش برای مخابرات استفاده کرد. اما برج‌های مخابراتی قاعدتاً درآمدزایی خاصی ندارند. به علاوه می‌توان با مکان‌یابی مناسب و سازه‌هایی به مراتب کم هزینه‌تر (دکل یا مانند آن) همان کارایی را ایجاد نمود. با پیشرفت فناوری نیاز به تجهیزات در ارتفاع بالا کمتر می‌شود. حتی ممکن است دیگر نیازی به ساخت اینگونه برج‌ها نباشد.
اداری-تجاری-اقامتی
کاربری همزمان، مقرون به صرفه‌ترین حالت برای برج‌ها است.
علل ساخت
مسکونی
با کوچ بیشتر مردم به شهرها و افزایش تراکم جمعیت، نیاز به بلندمرتبه‌سازی بیشتر می‌شود.
نشانه شهری
یکی دیگر از مرسوم‌ترین دلایل، ساخت یک «نشانه شهری» با دو هدف است. یکم به عنوان بنایی هویت‌بخش، غرور آفرین و نمادی برای شهر، و دوم به معنای نشانی که بتوان با آن موقعیت سنجی کرد یا به زبان ساده‌تر آدرس داد.
جذب گردشگر
شاید موفقترین نمونه در این زمینه برج‌های دوقلوی پتروناس در مالزی باشد. این برج‌ها که در سال ۱۹۹۸ تا ۲۰۰۴ بلندترین برج‌های جهان بودند یکی از دلایل اصلی جذب گردشگر برای مالزی شدند. هرچند معماری ویژه سزار پلی و تبلیغات گوناگون مانند فیلم مأموریت: غیرممکن - پروتکل شبح بی‌تأثیر نبودند. امروزه با فشردگی رقابت، ریسک باقی ماندن در صدر به کمتر از دو سه سال رسیده‌است. عملاً جذب گردشگر با لقب «ترین» احتمال کمی دارد.
پشتوانه فلسفی
مهم‌ترین دلیل ساخت آسمان‌خراش‌ها در جهان غرب، اوج گرفتن روند بلندمرتبه‌سازی ظهور مدرنیسم بود. در اینباره شباهت‌هایی بین آسمانخراشهای مدرن و برج بابل وجود دارد. این همان نیت اصلی و جوهره برج‌سازی یعنی "قدرت نمایی" است. از این رو است که برج‌سازی در هیچ‌کجا مانند آمریکا رشد نکرد. متروپلیس نو تحقق آرمان‌شهر بود. موج برج‌سازی به‌ویژه در نیویورک که مسئله کمبود زمین وجود داشت سراسر آمریکا را درنوردید و رشک و رقابت همسایگان تمدنی را برانگیخت. لندن، پاریس، فرانکفورت، و دیگر دولت‌های اروپایی با همین رویکرد اما با چاشنی رقابت اقدام به ساخت برج‌ها نمودند. به بیان دیگر انگیزه فتح آسمان کم‌کم به رقابتی برای اثبات توانایی بین دولت‌ها تبدیل می‌شد. لازم است ذکر شود برج‌سازی تنها یک جنبه از برتری‌جویی مدرنیسم در جهان غرب است. پل‌سازی، تونل‌سازی، بزرگراه‌سازی عرصه‌های دیگر سرمستی انسان بودند. بلندترین، طولانی‌ترین، سریع‌ترین، بیشترین، نخستین، بزرگترین، و هزاران «ترین» دیگر کلمات پرتکرار دوران مدرنیسم هستند.
امروز با افت دوران مدرنیسم ساخت آسمان‌خراش‌ها در آمریکا نیز به سردی گراییده‌است. از بیست برج بلند ۲۰۲۰ ده برج در چین، پنج برج در خاور میانه، چهار برج در باقی آسیا، و تنها یک برج در آمریکا قرار دارد. برج شارد در لندن به عنوان بلندترین برج اروپا در رتبه ۵۶ جهان قرار دارد. آمریکا که در ۱۹۸۰ همه صد برج بلند را در خود داشت در ۲۰۱۲ به ۲۴ برج رسیده‌است و چین به تنهایی با ۴۵ برج و خاورمیانه با ۲۷ برج میدان دارند. اگرچه پشتوانه فلسفی مدرنیسم در جهان غرب، علت اصلی این ساخت و سازها بوده‌است اما در شرق علت اصلی نیست. برخی از این کشورها حتی توان و دانش لازم آنرا ندارند و پروژه‌ها توسط شرکت‌های خارجی انجام می‌شوند. در واقع مهم‌ترین دلیل ساخت آسمانخراشهای بسیار بلند در این کشورها تلاش برای شباهت به همتایان غربی است.
پانویس
منابع
- کی بلند قدتره؟ ؛ بررسی علل واقعی بلندمرتبه سازی ؛ قسمت اول، سلیمانی، ۱۹ بهمن ۱۳۹۱
- آسمان، کبک، کلاغ ؛ بررسی علل واقعی بلندمرتبه سازی ؛ قسمت دوم، سلیمانی، ۷ اسفند ۱۳۹۱
- مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Puritans». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۵ اوت ۲۰۰۹.
 |
در ویکیانبار پروندههایی دربارهٔ آسمان‌خراش موجود است. |
پیوند به بیرون
- نمودار آسمانخراشهای جهان (بایگانی شده در ۲۰ مه ۲۰۱۳)
| داده‌های کتابخانه‌ای: کتابخانههای ملی |
|
|---|
 | این یک مقالهٔ خرد مهندسی عمران است. می‌توانید با گسترش آن به ویکی‌پدیا کمک کنید. |