نوروز در افغانستان

در افغانستان جشن نوروز طبق سنت‌ها برای مدت دو هفته برگزار می‌شود و مردم از چند روز قبل (حداقل قبل از چهارشنبه سوری) برای آغاز این جشن آماده می‌شوند. از سال ۱۹۹۶ تا ۲۰۰۱ (دوران حکومت طالبان) از برگزاری مجموعه این جشن‌ها جلوگیری می‌شده‌است. پس از روی کار آمدن دوباره طالبان در سال ۲۰۲۱، جشن باستانی نوروز یکبار دیگر در افغانستان با ممانعت روبرو شد. طالبان سلفی جشن نوروز را مخالف آموزه‌های دینی می‌دانند. در سال ۲۰۲۵ طالبان نگذاشتند «جهنده» یا علم نوروزی در زیارت سخی در کابل بلند شود.

جشن‌ها

جشن گل سرخ

جشن گل سرخ (میله گل سرخ) یک جشن خاص است که در مزار شریف در 3 روز اول سال و به مناسبت روییدن گل‌های سرخ لاله در دامنه دشت‌های سبز مشرف به شهر، اجرا می‌شود و در طول این 3 روز مردم از همه جا برای حضور در این جشن به مزار شریف می‌آیند. رسومات خاصی اجرا و لباس‌های متنوع و خاصی در طول این مراسم پوشیده می‌شود. این مراسم به‌طور هم‌زمان با مراسم جهنده علی (یا ژنده علی) انجام می‌شود. مراسم جهنده علی، مراسمی خاص دینی است که به مناسبت خلافت علی ابن ابی طالب در مسجد مقدس این شهر که گفته می‌شود آرامگاه این امام است اجرا می‌شود. این مراسم با برافراشتن یک علم (که ترکیب رنگ آن به درفش کاویانی شباهت دارد و به آن ژنده سخی می‌گویند) در حرم منسوب به امام علی و در اولین روز سال اجرا می‌شود. جشن گل سرخ برای چهل روز در دشت‌های لاله و حرم ادامه می‌یابد.^[۱]

جشن دهقان

در این مراسم که در روز اول سال اجرا می‌شود کشاورزان به شهرها می‌آیند و تولیدات خود را به نمایش می‌گذارند. در سال‌های اخیر این مراسم تنها در کابل و برخی شهرهای بزرگ اجرا می‌شود و حتی شخصیت‌های بلندپایه حکومتی نیز در تماشای آن شرکت دارند.^[۲]^[۳]

خوراک‌های ویژه نوروز

مردم برای روزهای نوروز به ویژه شب سال نو اقدام به پخت غذاهای خاصی می‌کنند. معمولاً غذای سبزی چلو در این شب پخته می‌شود. نانوایی‌ها نیز در این روزها نوعی کلوچه می‌پزند که به آن کلوچه نوروزی می‌گویند و فقط در نوروز پخته می‌شود.

سبزی چلو

در شهر های بزرگ چون کابل، مزار شریف و سایر شهرها سفره تحویل سال ترتیب میدهند. یکی از غذاهای سفره شب آخر سال سبزی چلو با ماهی و یا گوشت خروس ترتیب داده میشود.

هفت میوه

در افغانستان در کنار هفت سین مردم به آماده کردن هفت میوه می‌پردازند. هفت میوه چیزی شبیه به سالاد میوه است که از هفت نوع میوه خشک مختلف تشکیل شده. معمولا هفت میوه شامل کشمش، سنجد، پسته، بادام، زردآلوی خشک (غولنگ یا اشتق)، چارمغز و مویز میباشد. اما از میوه های مثل عناب، انجیر خشک، سیب خشک، منقه و سایر میوه های خشک نیز میتوان استفاده کرد.

سمنو (سمنک)

سمنک پزی از رسوم تجلیل از نوروز و استقبال بهار است که به عنوان نشانۀ آمدن بهار و خوراکی بهاری از سبزه گندم و آرد گندم و گاهی با افزودن چهارمغز آماده می شود. خانواده ها در افغانستان به این باور اند که سمنک هم نذر است و هم میلۀ بهار. سمنک غذای بسیار مقوی و شیرینی است که تنها در سال یک بار آنهم در شب نوروز آماده می گردد. از سبزه سمنک چند نوع غذا از جمله نان و شیرینی سمنک آماده می شود و بسیاری از خانواده ها رسم دارند تا سمنک را بین همسایگان، خویشاوندان و نزدیکان شان تقسیم کنند.زن‌ها در طول شب آخر سال یک مراسم خاص برای سمنک پزی ترتیب میدهند و از اواخر عصر تا صبح روز بعد مشغول پختن آن هستند و شعری به این مضمون را تکرار می‌کنند: