نورثروپ گرومن بی-۲ اسپیریت

بی-۲ اسپیریت
نوع هواپیما	بمب افکن رادارگریز استراتژیک
کشور سازنده	ایالات متحده
شرکت سازنده	نورثروپ گرومن
نخستین پرواز	۱۷ ژوئیه ۱۹۸۹
تاریخ رونمایی	آوریل ۱۹۹۷
تاریخ بکارگیری	۱۹۹۷-اکنون
وضعیت کنونی	فعال
آغاز ساخت	۱۹۸۸–۲۰۰۰
تعداد ساخته‌شده	۲۱
هزینهٔ پروژه	۴۴٫۷۵ میلیارد دلار آمریکا
بهای هر فروند	۷۳۷ میلیون دلار (ارزش به صورت میانگین: ۲٬۴ میلیارد دلار آمریکا در سال ۲۰۱۵)

بی-۲ اسپیریت (به انگلیسی: B-2 Spirit، به‌معنای شبح)، نام بمب‌افکن رادارگریز چندمنظوره شرکت نورتروپ گرومن با کمک شرکت بوئینگ است که توانایی پرتاب جنگ‌افزارهای هسته‌ای و متعارف را دارد. این هواپیما قابلیت حمل هشتاد بمب هوشمند ۲۳۰ کیلوگرمی JDAM با سیستم جی‌پی‌اس یا ۱۶ بمب هسته‌ای ۱۱۰۰ کیلوگرمی کلاس D83 را دارد.

B-2 با سوخت‌گیری اولیه بیش از ۱۱ هزار کیلومتر را طی می‌کند و اگر سوخت‌گیری هوایی کند، می‌تواند هر نقطه ای از جهان را نابود کند . این بمب افکن در ارتفاع ۵۰۰۰۰ پایی به دور از چشم رادارهای دشمن می‌تواند بمب‌های زیادی را رها کند.

پروژه تولید بمب‌افکن بی۲ در دوران حکومت کارتر آغاز شد. این بمب افکن همچنان گران‌قیمت‌ترین و پیشرفته ترین بمب افکنی است که تا بحال ساخته شده و هزینه تولید هر فروند آن بر اساس قیمت‌های سال ۱۹۹۷ حدود ۷۳۷ میلیون دلار بود. هزینه فروش با توجه به قیمت قطعات یدکی، تجهیزات، و پشتیبانی نرم‌افزاری در سال ۱۹۹۷ به ۹۲۹ میلیون دلار می‌رسید. در صورتی که هزینهٔ کل پروژه تولید این بمب‌افکن شامل تحقیقات، پیشرفت، مهندسی و آزمایش‌ها هم منظور شود، هر فروند از این هواپیما با بهایی معادل ۲٫۱ میلیارد دلار (قیمت هنگام ساختن) ساخته شده و هزینه کل پروژه بر اساس دلار سال ۱۹۹۷ معادل ۴۴ میلیارد و ۷۵۰ میلیون دلار است.^[۱]

هزینه‌های عملیاتی و سرمایه‌ای بسیاری بالای این هواپیما موجب شد که پروژه بی۲ در کنگره آمریکا و ستاد مشترک وزارت دفاع بسیار بحث‌انگیز باشد. در ابتدا سفارش تولید ۱۳۲ فروند از این بمب‌افکن به نورتروپ داده شده بود اما پایان جنگ سرد و فروپاشی شوروی نیاز به این هواپیما را که برای نفوذ به فضای هوایی شوروی و بمباران مراکز حساس آن طراح شده بود، به شدت کاهش داد و در نهایت تنها ۲۱ فروند از این بمب‌افکن تولید شد. سانحه سال ۲۰۰۸ یکی از آن‌ها را نابود کرد و ۲۰ فروند دیگر همچنان در خدمت نیروی هوایی ارتش قرار دارند. ارتش آمریکا نخستین بار از این بمب‌افکن در سال ۱۹۹۹ در جنگ کوزوو استفاده کرد و سپس در جنگ افغانستان، جنگ عراق و جنگ ۲۰۱۱ لیبی نیز از آن‌ها بهره برد.^[۲]

مشخصات[ویرایش]

نسل دوم این بمب افکن دارای خاصیت رادار گریزی بهتری است که می‌تواند در مقابل سیستم‌های ضد هوایی مقاوم باشد.

بدنهٔ هواپیما از مواد خاصی ساخته شده که امواج رادار را جذب می‌کند. دودهای حاصل از موتور قبل از اینکه خارج شوند، کاملاً سرد می‌شوند تا رادارهای حرارتی نتوانند مسیر هواپیما را پیدا کنند. همان‌طور که در تصاویر هواپیما ملاحظه می‌کنید، سکان عمودی وجود ندارد. به این نوع شکل، طرح بال پرنده می‌گویند که در آن همه چیز بر روی بال هواپیما نصب می‌شود. B۲ برای چرخش و غلت زدن، مرکز ثقل خود را تغییر می‌دهد. تمام این ویژگی‌ها سبب شده‌اند که B۲ مانند یک روح با آزادی عمل بالا، آسمان را سیر کند.

این بمب افکن در سال ۱۹۹۷ معرفی شد و تعداد ۲۱ فروند از آن تاکنون ساخته شده‌است. نام مستعاری که برای این ۲۱ فروند انتخاب شده به صورت ترکیب کلمه «شبح» (spirit) بعلاوهٔ نام یکی از ایالتهای آمریکا است؛ مثل شبح نیویورک، شبح اوهایو، شبح پنسیلوانیا و…. از این میان این ۲۱ هواپیما، یک فروند به‌نام «شبح کانزاس» در ۲۳ فوریه ۲۰۰۸ کمی پس از برخاستن از باند فرودگاه پایگاه هوایی گوام، بر اثر نقص فنی با باند پرواز برخورد کرد و کاملاً نابود شد. دو خلبان آن پیش از این سانحه از هواپیما بیرون آمدند و جان سالم بدر بردند. این حادثه از پرهزینه‌ترین حادثه‌های هوانوردی دنیا به‌شمار می‌آید.

هزینه‌های نگهداری این هواپیما هم بسیار زیاد است. هزینه نگهداری هر فروند بی ۲ در هر ماه ۳٫۴ میلیون دلار است و پس از هر ساعت پرواز بایستی ۶۰ ساعت فعالیت تعمیراتی و نگهداری بر روی آن انجام شود. با توجه به اینکه عملیات‌های بی ۲ معمولاً بیش از ۳۰ ساعت طول می‌کشند، بایستی پس از هر مأموریت ده‌ها روز فعالیت تعمیراتی بر روی آن‌ها انجام شود.^[۳]

اسپیریت در مقایسه با دیگر بمب افکن‌های آمریکا[ویرایش]

این هواپیما در مقایسه با دیگر بمب افکنهای عمده آمریکایی مانند بی ۵۲ و بی ۱ بی، قابلیت انعطاف‌پذیری بسیاری را با خود به همراه دارد و قابل‌ترین گونه در میان بمب افکن‌های سرنشین دار است.

بنابر ادعای سازندگان ، مهم‌ترین ویژگی این بمب افکن، مخفی بودن آن از دید رادار است که توانایی بی نظیری در انهدام ارزشمندترین پایگاه‌های دشمن حتی در قلب پدافندهای هوایی بسیار سنگین به این هواپیمای بمب افکن می‌دهد. این ویژگی‌ها، تماماً موجب شده‌اند که بی ۲ به عنوان تنها بمب افکن رادار گریز قرن بیست و یکم شناخته شود. ویژگی‌های پنهان کاری، آیرودینامیکی و توانایی حمل مقدار زیادی تسلیحات، این بمب افکن را از سایر بمب افکن‌های موجود در خدمت متمایز و جدا می‌سازد. بدین وسیله، این هواپیما قادر است به دور از ترس از شناسایی به وسیله رادار دشمن، در ارتفاعات بالا به عملیات و تجسس پرداخته و آزادی عمل فوق‌العاده‌ای نیز داشته باشد. هرچند به گفته‌ی کارشناسان این توانایی‌های ادعایی هنوز در میدان جنگ واقعی مورد آزمایش قرار نگرفته.

نمونه توسعه یافته این بمب افکن با نام نورثروپ گرومن بی-۲۱ ریدر (به انگلیسی: Northrop Grumman B-21 Raider، به‌معنای مهاجم) در حال تکمیل، توسعه و آزمایشات است. انتظار می رود این بمب افکن تا سال ۲۰۲۵ وارد خدمت شود.

قیمت بی ۲[ویرایش]

بمب افکن B-2 اسپیریت با قیمت تقریبی ۲ میلیارد دلار آمریکا با احتساب هزینه‌های پروژه تولید این هواپیما هم‌اکنون به عنوان گران‌قیمت‌ترین هواپیمای جهان شناخته می‌شود. این قیمت برابر با قیمت یک کشتی جنگی بزرگ آمریکایی است.

مأموریت‌ها[ویرایش]

یکی از مهم‌ترین مأموریت‌های B۲ بمباران مراکز نظامی صربستان در جنگ کوزوو در سال ۱۹۹۹ بود. فقط در هشت پرواز اولیه، B۲ سی وسه درصد اهداف را نابود کرد. در این پروازها B۲ از پایگاه خود در ایالت میزوری برمی‌خاست، منطقهٔ مورد نظر را در اروپا بمباران می‌کرد و سپس به آشیانهٔ خود در ایالات متحده آمریکا بازمی‌گشت بدون اینکه توقفی در جایی داشته باشد! مأموریت بعدی در افغانستان بود که ۳ بمب افکن B۲ طی ۳ روز مناطق مربوط به طالبان را بمباران کردند. آخرین بهره‌گیری‌ها از B2 اسپیریت در عراق بود، که طی پروازهای ۳۰ ساعته و حتی ۵۰ ساعته، B۲ بیش از ۱٫۵ میلیون پوند مهمات را در عراق رها کرد.

ویژگی‌ها[ویرایش]

ابعاد بی-۲

خدمه: ۲
طول: ۲۱ متر
ارتفاع: ۵٫۱۸ متر
مساحت بال‌ها: ۵۲٫۴ متر مربع
وزن خالص (بدون مهمات): ۷۱٬۷۰۰ کیلوگرم
وزن با مهمات: ۱۵۲٬۲۰۰ کیلوگرم
بیشینه وزن برخاست: ۱۷۰٬۷۰۰ کیلوگرم
پیشرانه: ۴ موتور General Electric F118-GE-100
حداکثر سرعت: ۱۰۱۰ کیلومتر بر ساعت (۰٫۹۵ ماخ)
برد: ۱۱٬۱۰۰ کیلومتر
ظرفیت مهمات در هر بال:۳۲۹ کیلوگرم در متر مربع

نگارخانه[ویرایش]

خدمه تعمیر و نگهداری در حال سرویس‌دهی به بی-۲ در پایگاه نیروی هوایی اندرسن، گوام
اولین نمایش عمومی بی2 در سال 1988. ستارهٔ جلوی بی2 بمب‌افکن را با 5 نقاشی از این هواپیما نشان می‌دهد.
بی-2 (1989)
بی2 از نمای پایین
بی 2
بمب ۹۱۰ کیلوگرمی چند منظوره (BDU-56) در حال نصب بر روی لانچر B-۲
شبح نیویورک
بی2 بالای رود میسیسیپی
تِیک آف بی2