شب احیا

احیاء یا شب‌زنده‌داری (یعنی شب را به دعا و عبادت گذراندن) یکی از سنت‌های مهم در میان مسلمانان است. شب‌زنده‌داری به‌قصد نماز شب به‌گفتهٔ اکثر مفسرین، همان‌طور که از سورهٔ المزمل برمی‌آید، در ابتدای اسلام حدود یک سال (بنا به اختلاف در روایات) واجب بوده و مسلمانان در کنار پیامبر اسلام آن را به‌جای می‌آوردند. به‌نظر اغلب فقها و مفسرین، پس از حدود یک سال طبق آیهٔ ۲۱ همین سوره، خداوند در این حکم تخفیف قائل شد و جای آن را تهجد گرفت.

اِحیاء به‌معنی خاص

اِحیاء به‌معنی خاص، شامل شب‌زنده‌داری و بیدار ماندن شب‌های خاصی از سال است که در رأس آن شب قدر (شب‌های نوزدهم، بیست‌ویکم و بیست‌وسوم ماه رمضان) است. همچنین در روایتی از امام اول شیعیان، احیا چهار شب اولماه رجب، شب نیمهٔ شعبان، شب عید فطر و شب عید قربان توصیه شده‌است.