سرده (رودسر)
| اطلاعات کلی | |
|---|---|
| کشور |  ایران |
| استان | گیلان |
| شهرستان | رودسر |
| بخش | بخش رحیم‌آباد |
| دهستان | سیارستاق ییلاقی |
  سرده | |
| مردم | |
| جمعیت | ۳۱ نفر (سرشماری ۹۵) |
| جغرافیای طبیعی | |
| ارتفاع از سطح دریا | ۲۲۴۸ متر |
| کد آماری | ۳۱۰۳۴۴ |
سرده ، روستایی از توابع بخش رحیم‌آباد شهرستان رودسر در استان گیلان ایران است. سرده با روستاهای زبران، لیه خانی، نیاسن، سزرود، کلرود، چکرود و همچنین روستای ویار (قزوین) مرز مشترک دارد.
جغرافیا[ویرایش]
روستای ییلاقی تابستان‌نشین سرده در ۶۷ کیلومتری جنوب شرقی بخش رحیم‌آباد در یک منطقه کوهستانی و در ارتفاع ۲۲۴۸ متر از سطح دریا، در ۵۰/۲۸۴۷۱ طول جغرافیایی و در ۳۶/۷۱۰۵۰ عرض جغرافیایی در دهستان سیارستاق ییلاقی قرار دارد. [۱]
خواهرخوانده‌ها[ویرایش]
- سرده (رودسر) روستایی در دهستان سیارستاق ییلاقی بخش رحیم‌آباد شهرستان رودسر استان گیلان
- سرده (فیروزه) روستایی در دهستان تخت جلگه بخش مرکزی شهرستان فیروزه استان خراسان رضوی
- سرده (میرجاوه) روستایی در دهستان تمین بخش لادیز شهرستان میرجاوه استان سیستان و بلوچستان
- سرده (غزنی) روستایی در ولسوالی اندر در ولایت غزنی در افغانستان
- سرده (بامیان) روستایی در ولسوالی شیبر در ولایت بامیان در افغانستان
- سرده (بلخ) روستایی در ولسوالی دولت‌آباد در ولایت بلخ در افغانستان
جمعیت[ویرایش]
براساس سرشماری مرکز آمار ایران در سال ۱۳۸۵، جمعیت آن ۱۱ نفر (۵ خانوار) بوده‌است.
براساس سرشماری مرکز آمار ایران در سال ۱۳۹۵، جمعیت آن ۳۱ نفر (۱۴ خانوار) و ترکیب جنسیتی جمعیت آن، ۱۹ مرد و ۱۲ زن بود.
سکونت[ویرایش]
سرده روستایی ییلاقی و تابستان‌نشین (بهار و تابستان) است. مردمان سرده در پاییز و زمستان در روستاهای قشلاقی جلگه بخش رحیم‌آباد یعنی کج محمدگوابر، سی‌سرا (رودسر)، گزلبن، خورتابسرا و کوشکوه ساکن می‌شوند.
شغل[ویرایش]
شغل اصلی مردم روستا، دامداری یعنی پرورش سنتی گوسفند، بز و گاو است. تعداد ۴۰ خانواده در حال حاضر دارای پروانه چرای دام در مراتع سرده بوده که حدود ۳۰۰۰ رأس گوسفند و بز و بیش از ۵۰۰ رأس گاو و احشام بارکش پرورش می‌دهند. [۲] تولیدات پروتئینی، لبنی، پشم از جمله نتایج فعالیت آنان است. البته گندمکاری، باغبانی، گل گاوزبان، فندوق و گردو نیز به عنوان پیشه دوم مردمان سرده رواج داشته و دارد.
چشمه‌ها[ویرایش]
مراتع سرده دارای ۳۲ چشمه دائمی و فصلی است.[۳] کارکرد اصلی آنها آشامیدنی، زراعت و دامداری است. مشهورترین چشمه ها عبارتند از:
- چشمه جیرسره
- چشمه روباری‌راه (راه رودبار)
- چشمه سرده‌دشت
- چشمه سوخنین (سه‌خانین)
- چشمه گاگورخونه
- چشمه میان‌سرده (مِن‌سرده)
- چشمه ناف‌کش
زبان و لهجه[ویرایش]
مردم سرده گیلک هستند و به زبان گیلکی اشکوری سخن می‌گویند.
آستانه سام و لام[ویرایش]
آستانه سام و لام بر قله سوادکوه (صلوات‌کوه)در سرده است. این ساختمان به شمارهٔ ۲۸۲۳۴۴۹۱۴ اداره اوقاف به ثبت رسیده‌است. [۴] آستانهٔ سواته کوه... بر قله کوه بنا شده است. بنای اصلی بقعه از سنگ و چوب و در ورودی آن چوبین و ساده است. از در اصلی وارد کفش‌کن می‌شود و از کفش‌کن به حرم بقعه می‌رود. حرم شامل دو قسمت اصلی است: قسمت اول دارای شش ستون چوبین چهارسو با سرستون‌های ظریف است. واشانهای بنا بر سرکشی است که بر این ستونها متکی است. متصل به صندوق ساده و چوبین بقعه، ستونی عظیم چهارسوی پخ‌زده با سرستون است. سقف موقع پل‌کوبی با درزپوش و سقف کفش‌کن فقط پل‌کوبی است. یکی دو بنای سنگی محقر برای متولی و زوّار در جنب امامزاده است. بام بقعه تا چندی پیش لت‌پوش بود اخیراً حلب‌پوش کرده‌اند. [۵]
در سال ۱۴۰۲ به همت گروه‌های مردمی و خودیاری، ساختمان آستانه سام و لام بازسازی می‌شود.
قبرستان زورسنگ گردن[ویرایش]
پیکر درگذشتگان روستاهای سرده و زبران در قبرستان زورسنگ گردن، پای قله سوادکوه به خاک سپرده می‌شد. برخی از خفتگان این قبرستان عبارتند از:
- الله‌قلی بیگی
- بیک‌علی علیزاده
- رمضان محمدبیگی
- سبزعلی علیزاده (سبزعلی‌نیا)
- شعبان علیزاده
- علی محمدبیگی
- علی مرادی
- محبعلی علیزاده
- محمدحسین محمدی
- محمدعلی علیزاده
- مشهدی مادر آقاجانی
سرو قامتان سرده‌ای[ویرایش]
"وَ لَا تَحْسَبَنَّ الَّذِینَ قُتِلُوا فِی سَبِیلِ اللَّهِ أَمْوَاتًا بَلْ أَحْیَاءٌ عِنْدَ رَبِّهِمْ یُرْزَقُونَ" ﴿۱۶۹﴾
"هرگز کسانی را که در راه خدا کشته شده‌اند مُرده مپندار بلکه زنده‌اند و نزد پروردگارشان روزی داده می‌شوند.(۱۶۹)"[۶]
- باقر محمدبیگی خورتابی
- رسول امیرپور خورتابی
- کامران شاه‌نظری کرباسرا
| ردیف | نام و نام خانوادگی | نام پدر | تاریخ تولد | تاهل | تاریخ | محل | سازمان | مدفن |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ۱ | باقر محمدبیگی خورتابی | امیدعلی | ۱۳۴۵/۱۰/۰۹ | مجرد | ۱۳۶۶/۰۹/۰۱ | مهران | سرباز (نزاجا) | ماچیان |
| ۲ | رسول امیرپور خورتابی | محرم‌علی | ۱۳۵۰/۰۶/۱۰ | مجرد | ۱۳۶۷/۰۴/۰۴ | جزیره مجنون | جهادگر | کوشکوه |
| ۳ | کامران شاه‌نظری کرباسرا | عباس | ۱۳۴۵/۰۱/۰۲ | مجرد | ۱۳۶۶/۰۲/۳۰ | کوشک | سرباز (نزاجا) | کوشکوه |
جاذبه‌های گردشگری[ویرایش]
مشهورترین جاذبه‌های گردشگری سرده: [۷]
- آستانه سام و لام
- جورکولام (سرده دشت) و جیرکولام (ریجاخونه)
- چشمه‌ها
- خانه‌ها: دارورجین، چینه‌ای
- دامداری
- شورتله (صخره)
- قبرستان زورسنگ گردن
- قدمگاه (زیارت سنگ)
- قُرق و جنگل لیر
- کبودتله
- کهنه حمام
- مرتع سورمحمدچاک
- میل گون‌کُول
پهلوانان کُشتی گیلمَردی[ویرایش]
| ردیف | نام و نام خانوادگی | نام پدر | تاریخ تولد |
|---|---|---|---|
| ۱ | پهلوان تقی عباسی | مسیح | |
| ۲ | پهلوان تیمور عباسی | رجب‌علی | |
| ۳ | پهلوان رهبر کاظمی | کاظم‌علی | |
| ۴ | پهلوان سعید علیزاده | رشوند |
پانویس[ویرایش]
- ↑ مجموعه مقالات نخستین همایش اشکورشناسی: گردآوری و تدوین: عباس پناهی، گیلان: فرهنگ ایلیا، ۱۳۹۳، صفحه ۴۴۱. شابک ۴-۳۶۰-۱۹۰-۹۶۴-۹۷۸
- ↑ مجموعه مقالات نخستین همایش اشکورشناسی، صفحه ۴۴۲.
- ↑ مجموعه مقالات نخستین همایش اشکورشناسی، صفحه ۴۴۲.
- ↑ مجموعه مقالات نخستین همایش اشکورشناسی، صفحه ۴۵۱.
- ↑ از آستارا تا اِستارباد: منوچهر ستوده، تهران: نشر آگه، (جلد دوم: آثار و بناهای تاریخی گیلان بیه‌پیش)، (چاپ دوم) ۱۳۷۲، صفحه ۴۰۰. شابک ۳-۰۲۲-۴۱۶-۹۶۴-۹۷۸
- ↑ قرآن: آل‌عمران:۱۶۹
- ↑ مجموعه مقالات نخستین همایش اشکورشناسی، صص ۴۴۱-۴۵۲.
منابع[ویرایش]
- «نتایج سرشماری ایران در سال ۱۳۸۵». درگاه ملی آمار. بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۲۱ آبان ۱۳۹۲.