حمله روس‌ها به آسیای میانه

حمله روس‌ها به آسیای میانه
	بخشی از جنگ‌های توسعه‌طلبانه سرزمینی روسیه
	; اشغال سمرقند توسط قوای روس در سال ۱۸۶۸ م.
تاریخ	۱۷۱۳–۱۸۹۵
موقعیت	آسیای میانه
نتایج	پیروزی روس‌ها بخارا، خیوه و خوقند تحت‌الحمایه روسیه شدند.
تغییرات; قلمرو	الحاق آسیای مرکزی به روسیه.
طرف‌های درگیر
امپراتوری روسیه قبایل حامی روسیه; باشقیرها; خانات قرقیز	خانات جونغار ; خانات قزاق; امارت بخارا; خانات خیوه; خانات خوقند; قبایل قرقیز; امارت افغانستان; قبایل ترکمن
فرماندهان و رهبران
پتر یکم; نیکلای یکم; الکساندر دوم; الکساندر سوم; نیکلای دوم; واسیلی پروفسکی; کنستانتین فن کاوفمن; اورمون خان	ابوالخیرخان; کنساری خان †; امیر نصرالله بهادر خان; سید محمد خدایار خان; کرمانجان داتکا; عبدالرحمن خان

حمله روسیه به آسیای میانه، که فتح آسیای مرکزی توسط روسیه نیز اطلاق می‌شود، مجموعه‌ای از لشکرکشی‌های امپراتوری روسیه به آسیای مرکزی طی چندین دهه و جزئی از جنگ‌های توسعه‌طلبانه ارضی روسیه بود.حمله‌های قوای روس به آسیای میانه در خلال دهه دوم قرن ۱۸ و اواخر قرن ۱۹ میلادی رخ داد و سرانجام منجر به تصرف این سرزمین‌ها توسط روسیه گردید. الحاق آسیای مرکزی به روسیه درنهایت به رقابتی میان روسیه و انگلیس منجر شد که به بازی بزرگ معروف شد.

در قرن نوزدهم، امپراتوری روسیه سیطره فزاینده‌ای بر استپ قزاقستان کسب نمود.در سال ۱۸۳۹ میلادی، روسیه نتوانست خانات خیوه را در جنوب دریای آرال تصرف کند. در سال‌های ۱۸۴۷-۱۸۵۳، روس‌ها مجموعه‌ای از پایگاه‌ها را از سمت شمال دریای آرال تا سمت شرق تا رودخانه سیردریا بنا نمودند. در سالهای ۱۸۴۷-۱۸۶۴، آنها از استپ شرقی قزاقستان گذشتند و در امتداد مرز شمالی قرقیزستان تعدادی قلعه برپا کردند.در ۱۸۶۴-۱۸۶۸، آنان از قرقیزستان به سمت جنوب حرکت کردند، تاشکند و سمرقند را اشغال کردند و بر خانات خوقند و بخارا تسلط یافتند.در سال ۱۸۷۳ روسها خیوه را تسخیر کردند و در سال ۱۸۸۱ ترکمنستان غربی را تصرف کردند. در سال ۱۸۸۴ واحه مرو و شرق ترکمنستان را گرفتند. در سال ۱۸۸۵، توسعه‌طلبی ارضی بیشتر روس‌ها به سوی افغانستان توسط بریتانیایی‌ها متوقف شد. در سال‌های ۱۸۹۳–۱۸۹۵، روس‌ها کوه‌های مرتفع پامیر را اشغال کردند.