تب دنگی: تفاوت میان نسخه‌ها
جز r2.7.1) (ربات: افزودن mk:Денга |
, Ahmad HosseinzadehMahmoud Akbari, Reza Ebrahimi and Translated from English by TWB |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
[[پرونده:Dengue distr.gif|thumb|300px]] |
|||
'''تب دنگی''' نام یک بیماری ویروسی است. |
|||
{{Infobox disease |
|||
این بیماری از طریق [[پشه]] ای به نام آئدس به انسان منتقل می‌شود. این پشه که به ببر آسیایی مشهور شده است در مناطق استوایی جهان خصوصا آسیای جنوب شرقی از جمله [[مالزی]] وجود دارد. |
|||
| Name = تب دانگ |
|||
| Image = Denguerash.JPG |
|||
| Alt = عکس پوست پشت یک فرد با حساسیت‌های نشان‌دهنده تب دانگ |
|||
| Caption = حساسیت پوستی مخصوص به تب دانگ |
|||
| ICD10 = {{ICD10|A|90||a|00}} |
|||
| ICD9 = {{ICD9|061}} |
|||
| DiseasesDB = 3564 |
|||
| MedlinePlus = 001374 |
|||
| eMedicineSubj = med |
|||
| eMedicineTopic = 528 |
|||
| MeshName = Dengue |
|||
| MeshNumber = C02.782.417.214 |
|||
}} |
|||
''' تب دانگ''' [[عفونتی]] است که توسط [[ویروس]] دانگ ایجاد می‌شود. [[پشه‌ها]] عوامل منتقل کننده (یا پخش کننده) این ویروس هستند. تب دانگ به عنوان «تب استخوان شکن» نیز شاخته می‌شود، چرا که به دلیل درد شدید حاصل از آن بیمار تصور می‌کند استخوان‌هایش در حال شکستن هستند. برخی [[نشانه‌های]] تب دانگ عبارتند از [[تب]]، سردرد، حساسیت‌های پوستی مشابه [[سرخک]] و درد در [[ماهیچه‌ها]] و [[مفاصل]]. ممکن است تب دانگ در تعداد کمی از بیماران به یکی از دو گونه خطرناک و کشنده تبدیل شود. گونه اول تب هموراژیک دانگ است که باعث خونریزی، ترشح مایعات به بیرون از [[عروق خونی]] (رگ‌های حامل خون) و کاهش [[پلاکت‌های]] خون (عامل لخته شدن خون) می‌شود. گونه دوم سندروم شوک دانگ است که باعث [[افت فشار]] شدید می‌شود. |
|||
ویروس دانگ 4 نوع متفاوت دارد. اگر فردی به یک نوع از ویروس‌ها مبتلا شود، تا آخر عمر به آن نوع ویروس مصونیت دارد. اگر چه، در برابر سه گونه دیگر فقط تا مدت محدودی مصونیت دارد. اگر بعدها به یکی از سه نوع دیگر این ویروس مبتلا شود، ممکن است مشکلاتی جدی برای او ایجاد شود. |
|||
[[واکسنی]] برای جلوگیری از ابتلا به ویروس دانگ وجود ندارد. نکته‌های کوچکی به پیشگیری از ابتلا به ویروس دانگ وجود دارد. مردم باید در برابر پشه‌ها از خود محافظت کرده و دفعات گزیدگی با نیش آن‌ها را محدود کنند. هم چنین به پیشنهاد دانشمندان می‌توان [[زیستگاه]] پشه‌ها را کوچک‌تر کرد و در نتیجه تعداد پشه‌های موجود را کاهش داد. اگر کسی دچار تب دانگ شد و در صورتی که بیماری خفیف باشد، برای بهبودی باید مقدار زیادی مایعات بنوشد. اگر کسی به گونه حادتری از بیماری مبتلا شد نیازمند مایعات وریدی (مایعاتی که از طریق سرنگ یا سرم به [[رگ‌ها]] تزریق می‌شوند) و [[انتقال خون]] (تزریق خون از فرد دیگری به بیمار) خواهد بود. |
|||
از دهه 1960 افراد بیشتری به تب دانگ مبتلا می‌شوند. این بیماری از [[جنگ جهانی دوم]] به معضلی جهانی تبدیل شده‌است، در بیش از 110 کشور شیوع داشته و 100-50 میلیون نفر در هر سال به آن مبتلا می‌شوند. |
|||
افراد زیادی برای پیدا کردن واکسن و دارویی برای درمان سریع این ویروس در تلاشند. هم چنین برای رهایی از پشه‌ها کارهای متفاوتی انجام می‌دهند. |
|||
اولین توصیف‌های تب دانگ در سال 1779 نوشته شده‌اند. در اوایل قرن بیستم، دانشمندان دریافتند که این بیماری توسط ویروس دانگ ایجاد شده و از طریق پشه‌ها منتقل (یا پخش) می‌شود. |
|||
[[پرونده: Aedes_aegypti_during_blood_meal.jpg|thumb|300px|Aedes aegypti ]] |
|||
[[پرونده: Dengue.jpg|thumb|300px|ویروس دنگی ]] |
|||
==علایم و نشانه‌ها== |
|||
File:Dengue fever symptoms.svg|thumb|300px|alt]]= نمای کلی نبم تنه بالای انسان همراه با پیکان‌هایی نشان دهنده اندام‌های مبتلا به مرحله‌های مختلف از تب دانگ| تصویر نمایشگر نشانه‌های تب دانگ[[ |
|||
نزدیک به %80 از بیماران مبتلا به ویروس دانگ (8 از 10 نفر) هیچ گونه نشانه‌ای نداشته و یا نشانه‌های بسیار خفیفی (مانند تب ملایم) دارند. |
|||
<ref name=White10>{{cite journal|author=Whitehorn J, Farrar J|title=Dengue|journal=Br. Med. Bull.|volume=95|pages=161–73|year=2010|pmid=20616106|doi=10.1093/bmb/ldq019}}</ref><ref name=WHOp14/><ref name=Euro10>{{cite journal|author=Reiter P|title=Yellow fever and dengue: a threat to Europe?|journal=Euro Surveil |date=2010-03-11|volume=15|issue=10|page=19509|pmid=20403310|url=http://www.eurosurveillance.org/ViewArticle.aspx?ArticleId=19509}}</ref> |
|||
فقط وضعیت %5 از بیماران (5 از 100 نفر) وخیم می‌شود. برای تعداد بسیار کمی از این افراد بیماری کشنده خواهد بود. <ref name=White10/><ref name=Euro10/> نشانه‌ها 3 تا 14 روز بعد از ابتلا به ویروس دانگ نمایان می شوند. بیشتر مواقع نشانه‌ها بین 4 تا 7 روز آشکار می‌شوند. .<ref name=Gubler379>Gubler (2010), p. 379.</ref> بنابراین اگر شخصی از مکانی که ویروس دانگ در آن شایع است بازگردد و پس از 14 روز نشانه‌ها را در خود مشاهده کند، به ویروس دانگ مبتلا نشده است. <ref name=Peads10/> |
|||
معمولا نشانه‌ها در کودکان مبتلا به ویروس دانگ، مشابه [[سرماخوردگی معمولی]] و یا [[گاستروآنتریت]] (آنفولانزای معده، برای مثال [[استفراغ]] و [[اسهال]]) است. |
|||
<ref name=India10>{{cite journal|author=Varatharaj A|title=Encephalitis in the clinical spectrum of dengue infection|journal=Neurol. India|volume=58|issue=4|pages=585–91|year=2010|pmid=20739797|doi=10.4103/0028-3886.68655|url=http://www.neurologyindia.com/article.asp?issn=0028-3886;year=2010;volume=58;issue=4;spage=585;epage=591;aulast=Varatharaj}}</ref> |
|||
با این حال احتمال پدید آمدن مشکلات حاد برای کودکان بسیار بیشتر است. <ref name=Peads10/> |
|||
==سیر بالینی== |
|||
نشانه‌های معمول تب دانگ عبارتند از تبی که به طور ناگهانی آغاز می‌شود، سردرد (معمولا پشت چشم‌ها)، حساسیت پوستی و درد ماهیچه‌ها و مفاصل. نام مستعار این بیماری، «تب استخوان شکن»، نشان‌دهنده شدت این درد است. |
|||
<ref name=White10/><ref name=Chen>{{cite journal|author=Chen LH, Wilson ME|title=Dengue and chikungunya infections in travelers|journal=Curr. Opin. Infect. Dis.|volume=23|issue=5|pages=43844|year=2010|month=October|pmid=20581669|doi=10.1097/QCO.0b013e32833c1d16}}</ref> |
|||
تب دانگ در سه مرحله اتفاق می‌افتد: تب، وخامت، بهبودی. <ref name=WHOp25>WHO (2009), pp. 25–27.</ref> |
|||
در مرحله تب، شخص دچار تب شدید می‌شود. معمولا تب بالای 40 درجه [[سلسیوس]] (104 درجه [[فارنهایت]]) است. هم چنین ممکن است شخص دردهای عمومی و سردرد داشته باشد. مرحله تب اغلب بین 2 تا 7 روز ادامه می‌یابد. <ref name=Chen/><ref name=WHOp25 در این مرحله حدود 50 تا 80 درصد افراد مبتلا، دچار حساسیت پوستی نیز می‌شوند. |
|||
<ref name=Chen/><ref name=Fitz2009>{{cite book|author=Wolff K, Johnson RA (eds.)|title=Fitzpatrick's Color Atlas and Synopsis of Clinical Dermatology|year=2009|publisher=McGraw-Hill Medical|location=New York|isbn=9780071599757|chapter=Viral Infections of Skin and Mucosa|edition=6th|pages=810–2}}</ref> |
|||
در روزهای اول و دوم بیماری، حساسیت به صورت پوست گلگون (قرمز رنگ) نمایان می‌شود. با پیشرفت بیماری (روزهای 4 تا 7) حساسیت مشابه سرخک می‌شود. |
|||
<ref name=Fitz2009/><ref name=ER2010>{{cite book|author=Knoop KJ, Stack LB, Storrow A, Thurman RJ (eds.)|title=Atlas of Emergency Medicine|year=2010|publisher=McGraw-Hill Professional|location=New York|isbn=0071496181|chapter=Tropical Medicine|edition=3rd |pages=658–9}}</ref> |
|||
ممکن است دانه‌های کوچک قرمز (پتشی) روی پوست نمایان شوند. این لکه‌ها با فشار موضعی از بین نمی‌روند. این دانه‌های قرمز از پاره شدن [[مویرگ‌ها]] پدید می‌آیند. <ref name=WHOp25/> ممکن است فرد از [[غشاء مخاطی]] بینی و دهان خونریزی کند. <ref name=Peads10/><ref name=Chen/> خود تب نیز ممکن است پایین آمده ولی دوباره برای مدت یک یا دو روز بازگردد. این روند برای هر فرد متفاوت است. <ref name=ER2010/><ref name=Gould/> |
|||
برخی افراد پس از برطرف شدن تب شدید وارد مرحله وضعیت وخیم می‌شوند. وضعیت وخیم بین 1 تا 2 روز ادامه می‌یابد. <ref name=WHOp25/> در این مرحله ممکن است مایعات در ناحیه سینه و [[شکم]] جمع شود. دلیل این پدیده خونریزی رگ‌های کوچک است. مایع تراکم می یابد و دیگر در بدن و دستگاه گردش خون جریان نمی‌یابد. به این معنا که اندام حیاتی (مهم‌ترین اندام بدن) به اندازه معمول خون دریافت نمی‌کنند. <ref name=WHOp25/> به همین دلیل اندام‌ها به طور طبیعی کار نمی‌کنند. هم‌چنین ممکن است شخص به شدت خونریزی کند (معمولا از [[دستگاه گوارش]]). |
|||
<ref name=Peads10/><ref name=WHOp25/> |
|||
کمتر از %5 از افراد مبتلا به ویروس دانگ دچار [[شوک]] دستگاه گوارش، سندروم شوک دانگ و تب هموراژیک دانگ است. <ref name=Peads10/> احتمال پدیدار شدن مشکلات جدی برای فردی که قبلا به نوعی از دانگ مبتلا شده باشد (عفونت ثانویه) بیشتر است. |
|||
<ref name=Peads10/><ref name=Life10>{{cite journal|author=Rodenhuis-Zybert IA, Wilschut J, Smit JM|title=Dengue virus life cycle: viral and host factors modulating infectivity|journal=Cell. Mol. Life Sci.|volume=67|issue=16|pages=2773–86|year=2010|month=August|pmid=20372965|doi=10.1007/s00018-010-0357-z}}</ref> |
|||
در مرحله بهبودی مایعی که رگ‌ها خارج شده بود به جریان خون باز می‌گردد. <ref name=WHOp25/> مرحله بهبودی معمولا 2 تا 3 طول می‌کشد. <ref name=Peads10/> وضعیت بیمار در این مرحله بهتر می‌شود. با این حال ممکن است آن‌ها دچار خارش شدید و [[ضربان قلب]] پایین شوند. <ref name=Peads10/><ref name=WHOp25/> در این مرحله ممکن است وضعیت ازدیاد حجم مایعات پیش بیاید (که در آن حجم مایعات جذب شده از حجم مایعاتی که قبلا از رگ‌ها خارج شده بودند، بیشتر است). این حالت بر مغز تاثیر می‌گذارد، باعث [[تشنج]] و یا سطح متفاوتی از هوشیاری شود (که در آن تفکر، آگاهی و رفتار فرد با اوقات عادی متفاوت است). <ref name=Peads10/> |
|||
==مشکلات مربوط== |
|||
هر از گاهی دانگ بر دیگر دستگاه‌های بدن تاثیر می‌گذارد. <ref name=WHOp25/> ممکن است شخص نشانه‌های جداگانه داشته و یا آن‌ها را همراه با نشانه‌های معمول دانگ داشته باشد. <ref name=India10/> سطح پایین هوشیاری در %6- 5/0 بیماران حاد مشاهده می‌شود. این اتفاق هنگامی روی می‌دهد که ویروی دانگ در مغز عفونت ایجاد می‌کند. هم‌چنین ممکن است به دلیل کارکرد ناقص اندام‌های حیاتی، مانند کبد این مشکل به وجود آید. |
|||
<ref name=India10/><ref name=Gould>{{cite journal|author=Gould EA, Solomon T|title=Pathogenic flaviviruses|journal=The Lancet|volume=371|issue=9611|pages=500–9|year=2008|month=February|pmid=18262042|doi=10.1016/S0140-6736(08)60238-X}}</ref> |
|||
اختلالات [[نورولوژیک]] (اختلالات مربوط به مغز و اعصاب) دیگری در افراد مبتلا به دانگ مشاهده شده است. برای مثال دانگ باعث وقوع بیماری‌هایی چون التهاب عرضی نخاع و گیلن باره می‌شود. <ref name=India10/> در موارد بسیار نادر، تب دانگ منجر به عفونت قلب و [[نارسایی کبد]] می‌شود. <ref name=Peads10/><ref name=WHOp25/> |
|||
==علت بیماری== |
|||
File:Dengue.jpg|thumb|alt]] = یک تصویر میکروسکوپ الکترونی عبوری نمایش دهنده ویروس دانگ| عکسی که بزرگ‌نمایی شده و ویروس دانگ را نشان می‌دهد (توده نقطه‌های سیاه نزدیک مرکز) [[ |
|||
تب دانگ توسط ویروس دانگ ایجاد می‌شود. در سیستم علمی که ویروس‌ها را دسته‌بندی و نام‌گذاری می‌کند، ویروس دانگ را در خانواده «فلاوی ویرید» قرار داده و از [[جنس]] «فلاوی ویروس» می‌دانند. دیگر ویروس‌ها نیز از همین خانواده‌اند و باعث بیماری انسان‌ها می‌شوند. برای مثال «ویروس [[تب زرد]]»، «[[ویروس نیل غربی]]»، « ویروس التهاب مغز یا آنسفالیت سنت‌لوئیس »، «ویروس آنسفالیت ژاپنی»، «ویروس آنسفالیت منتقل شده از [[ساس]]»، «بیماری جنگل کیاسانور» و «ویروس تب هموراژیک اُمسک» همه از خانواده فلاوی ویردند. <ref name=Gould/> بیشتر این ویروس‌ها از طریق پشه و ساس پخش می‌شوند. <ref name=Gould/> |
|||
==انتقال== |
|||
File:Aedes aegypti biting human.jpg|alt]] = نمای بسته پشه آئدس در حال گزیدن پوست انسان |thumb| پشه [[آئدس اجیپتی]] در حال تغذیه از انسان[[ |
|||
در بیشتر مواقع ویروس دانگ توسط پشه آئدس به خصوص گونه «آئدس اجیپتی» انتقال (و یا پخش) می‌شود. <ref name=WHOp14>WHO (2009), pp. 14–16.</ref> این پشه‌ها اغلب بین [[عرض جغرافیایی]] 35 درجه شمال و 35 درجه جنوبی و در [[ارتفاع]] کمتر از 1000 متر زندگی می‌کنند. <ref name=WHOp14/>آن‌ها معمولا در روز نیش می‌زنند. . |
|||
<ref name=WHOp59/> A single bite can infect a person.<ref name=Yellow10>{{cite web|url=http://wwwnc.cdc.gov/travel/yellowbook/2010/chapter-5/dengue-fever-dengue-hemorrhagic-fever.aspx|title=Chapter 5 – Dengue Fever (DF) and Dengue Hemorrhagic Fever (DHF)|work=2010 Yellow Book|author=Center for Disease Control and Prevention|accessdate=2010-12-23}}</ref> |
|||
گاهی انسان‌ها بیماری دانگ را به پشه‌ها منتقل می‌کنند. اگر پشه ماده، انسان مبتلا به دانگ را نیش بزند، ویروس دانگ به او نیز منتقل می‌شود. در ابتدا ویروس در سلول‌های تشکیل دهنده [[ناحیه شکم]] پشه زندگی می‌کنند. حدود 8 تا 10 روز بعد از آن، ویروس به [[غدد بزاقی]] پشه که تولید کنند [[بزاق]] هستند، سرایت می‌کنند. به این ترتیب بزاق تولید شده در بدن پشه آلوده به ویروس دانگ است. بنابراین هنگامی که پشه انسان را نیش میزند، بزاق آلوده به بدن انسان منتقل می‌شود و او را نیز آلوده می‌کند. به نظر می‌رسد این ویروس هیچ‌گونه آسیبی به پشه‌های آلوده که تا آخر عمر خود آلوده باقی می‌مانند، وارد نمی‌کند. احتمال پخش شدن ویروس دانگ توسط پشه آئدس اجیپتی از دیگر پشه‌ها بیشتر است. چرا که این پشه نزدیک به انسان‌ها زندگی می‌کند و به جای حیوان‌ها از انسان‌ها تغذیه می‌کند. <ref>Gubler (2010), pp. 377–78.</ref> هم چنین این پشه در منابع آب ساخته انسان تخم‌گذاری می‌کند. |
|||
ویروس دانگ از طریق خون آلوده و [[اهدای عضو]] نیز منتقل می‌شود. |
|||
<ref>{{cite journal|author=Wilder-Smith A, Chen LH, Massad E, Wilson ME|title=Threat of Dengue to Blood Safety in Dengue-Endemic Countries|journal=Emerg. Infect. Dis.|volume=15|issue=1|pages=8–11|year=2009|month=January|pmid=19116042|pmc=2660677|doi=10.3201/eid1501.071097|url=http://www.cdc.gov/eid/content/15/1/8.htm}}</ref><ref>{{cite journal|author=Stramer SL, Hollinger FB, Katz LM, ''et al.''|title=Emerging infectious disease agents and their potential threat to transfusion safety|journal=Transfusion|volume=49 Suppl 2|pages=1S–29S|year=2009|month=August|pmid=19686562|doi=10.1111/j.1537-2995.2009.02279.x}}</ref> |
|||
اگر فرد مبتلا به دانگ عضو و یا [[خون اهدا کند]]، ممکن است فردی که عضو یا خون را دریافت می‌کند به دانگ مبتلا شود. در برخی کشورها، مانند سنگاپور، این بیماری بسیار شایع است. در این کشورها بین 6/1 تا 6 انتقال خون از هر 10000 انتقال مبتلا به دانگ هستند. |
|||
<ref>{{cite journal|author=Teo D, Ng LC, Lam S|title=Is dengue a threat to the blood supply?|journal=Transfus Med|volume=19|issue=2|pages=66–77|year=2009|month=April|pmid=19392949|pmc=2713854|doi=10.1111/j.1365-3148.2009.00916.x|url=http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/j.1365-3148.2009.00916.x/full}}</ref> |
|||
هم چنین ممکن است ویروس دانگ هنگام [[بارداری]] یا پس از زایمان از مادر به کودک منتقل شود. |
|||
<ref name="pmid20130380">{{cite journal|author=Wiwanitkit V |title=Unusual mode of transmission of dengue |journal=Journal of Infection in Developing Countries |volume=4 |issue=1 |pages=51–4|year=2010|month=January |pmid=20130380 |doi=|url=http://www.jidc.org/index.php/journal/article/view/20130380}}</ref> |
|||
دانگ معمولا از راه دیگری منتقل نمی‌شود. |
|||
==خطرات== |
|||
احتمال شدت گرفتن بیماری دانگ در نوزادان و کودکان بسیار بیشتر از بزرگسالان است. احتمال شدت گرفتن بیماری در کودکانی که تغذیه خوبی دارند (سالم و قوی هستند) زیاد است. <ref name=Peads10/> (این بیماری با بیماری‌های دیگر متفاوت است چرا که معمولا بیماری‌های دیگر اثر بیشتری بر کودکان ضعیف و دچار [[سوتغذیه]] دارند.) احتمال شدت گرفتن بیماری در زنان بیشتر از مردان است. <ref name=Guzman10/> ممکن است دانگ در افرادی با بیماری‌های مزمن مانند [[آسم]] و [[دیابت]]، منجر به مرگ شود. |
|||
<ref name=Guzman10>{{cite journal|author=Guzman MG, Halstead SB, Artsob H, ''et al.''|title=Dengue: a continuing global threat|journal=Nat. Rev. Microbiol.|volume=8|issue=12 Suppl|pages=S7–S16|year=2010|month=December|pmid=21079655|doi=10.1038/nrmicro2460|url=http://www.nature.com/nrmicro/journal/v8/n12_supp/full/nrmicro2460.html}}</ref> |
|||
==مکانیسم== |
|||
هنگامی که یک پشه، انسان را نیش می زند، بزاق او وارد بدن آن فرد می‌شود. اگر پشه به دانگ مبتلا باشد، ویروس به بزاقش نیز منتقل می‌شود. بنابراین هنگامی که پشه انسان را نیش میزند، ویروس دانگ به همراه بزاقش به بدن انسان منتقل خواهد شد. ویروس به [[گلبولهای سفید خون]] متصل و وارد آن‌ها می‌شود. (گلبولهای سفید خون وظیفه دارند با مبارزه با تهدیدهای در برابر بدن؛ مانند عفونت از آن دفاع کنند.) همان‌طور که گلبولهای سفید در سراسر بدن حرکت می‌کنند، ویروس تکثیر می‌شود (یا تعداد بیشتری از خودش می‌سازد). گلبولهای سفید در واکنش به این تکثیر [[پروتئین‌‌هایی]](یا به اصطلاح سایتوکین) مانند اینترلوکین، اینترفرون و عامل نکروز تومور تولید می‌کند. این پروتئین‌ها باعث وقوع تب، نشانه‌های مشابه سرماخوردگی و دردهای شدید در بیماری دانگ می‌شوند. |
|||
اگر شخصی عفونت شدید (جدی) داشته باشد، ویروس با سرعت بیشتری در بدنش تکثیر می‌شود. به دلیل این که تعداد ویروس بیشتری به وجود می‌آید، احتمال عفونت اندام‌های بیشتری (از جمله [[کبد]] و مغز [[استخوان]]) نیز به وجود می‌آید. مایعات موجود در جریان خون به بیرون از دیواره‌های رگ‌های کوچک و به داخل حفره‌های بدن ترشح می‌شوند. به همین دلیل خون کمتری دررگ‌های خونی گردش می‌کند (یا در اطراف بدن حرکت می‌کنند). فشار خون فرد آن قدر پایین می‌اید که قلب نمی‌تواند خون کافی به اندام‌های حیاتی(مهم‌ترین اعضای بدن) بفرستد. مغز استخوان هم نمی‌تواند پلاکت‌های کافی، که مورد نیاز برای انعقاد صحیح خون، تولید کند. خونریزی اصلی‌ترین عارضه دانگ است (از مهم‌ترین مشکلاتی که یک بیماری ایجاد می کند). |
|||
<ref name=Martina09>{{cite journal|author=Martina BE, Koraka P, Osterhaus AD|title=Dengue Virus Pathogenesis: an Integrated View|journal=Clin. Microbiol. Rev.|volume=22|issue=4|pages=564–81|year=2009|month=October|pmid=19822889|pmc=2772360|doi=10.1128/CMR.00035-09|url=http://cmr.asm.org/cgi/content/full/22/4/564}}</ref> |
|||
این بیماری اخیرا گسترش زیادی یافته است و تلفات انسانی زیادی برجای گذاشته است. علائم این بیماری سردرد، کمردرد و پشت درد، تب معمولاً شدید و در برخی موارد خارش و جوش در قسمتهای مختلف بدن است. بیمار بایستی فورا در بیمارستان مداوا شود در غیر این صورت امکان مرگ زیاد است.<ref>[http://www.123khabar.com/18727/News.aspx یک دو سه خبر]</ref> |
|||
== |
==تشخیص== |
||
معمولا پزشکان متخصص با معاینه شخص مبتلا و مقایسه نشانه‌های آن‌ها با دانگ، این بیماری را تشخیص می‌دهند. احتمال تشخیص دانگ توسط پزشکان متخصص با استفاده از این شیوه در مکان‌هایی که این بیماری شایع است، بسیار زیاد است. <ref name=White10/> اگرچه در مراحل اولیه دانگ، تشخیص آن از عفونت‌های ویروسی دیگر (عفونت‌های ایجاد شده توسط ویروس‌ها) بسیار دشوار است. <ref name=Peads10/> اگر شخصی دچار تب و دو نشانه از نشانه‌های حالت تهوع و استفراغ، حساسیت پوستی، دردهای عمومی (در سراسر بدن)، کاهش در گلبولهای سفید خون و یا تست تورنیکه مثبت. در مناطقی که دانگ شایع است هر گونه نشانه هشدار دهنده مانند تب نشان می‌دهد فرد مبتلا به دانگ است. <ref name=WHOp10/> |
|||
{{پانویس}} |
|||
معمولا نشانه‌های هشدار دهنده پیش از شدت گرفتن دانگ نمایان می‌شوند. <ref name=WHOp25/> هنگامی که امکان انجام تست [[آزمایشگاهی]] وجود ندارد، تست تورنیکه مورد استفاده قرار می‌گیرد. برای انجام این تست، پزشک بازوبند فشار خون را برای 5 دقیقه به دست بیمار می‌بندد. سپس هر گونه دانه قرمز نمایان شده بر روی پوست را می‌شمارد. هر چه تعداد این دانه‌های قرمز بیشتر باشد، احتمال ابتلا به بیماری دانگ برای آن فرد بیشتر است. <ref name=WHOp25/> |
|||
{{پزشکی-خرد}} |
|||
تشخیص تب دانگ از تب چیکونگونیا کار مشکلی است. تب چیکونگونیا نشانه‌هایی شبیه به دانگ داشته و در همان مناطق جغرافیایی مشاهده می‌شود که تب دانگ در آن‌ها شایع است. <ref name=Chen/> دانگ نیز ممکن است نشانه‌هایی مشابه بیماری‌های دیگر همچون [[مالاریا]]، [[لپتوسپیروز]]، [[تب حصبه]] و [[مننژیت|بیماری مننگوکوکی]] را داشته باشد. معمولا پیش از این که پزشک متخصص شخص را برای بیماری دانگ مورد معاینه قرار دهد، از عدم ابتلای فرد به این بیماری‌ها اطمینان حاصل می‌کند. <ref name=Peads10/> |
|||
{{انبار-رده|Dengue}} |
|||
هنگام ابتلای فرد به دانگ، اولیت تغییری که در آزمایشگاه مشاهده می‌شود تعداد کاهش یافته گلبولهای سفید خون است. کاهش در پلاکت‌های خون و اسیدوز متابولیک نیز از نشانه‌های دانگ هستند. <ref name=Peads10/> اگر شدت ابتلا در فردی بیشتر باشد، تغییرات دیگری نیز در بررسی خون او مشاهده خواهد شد. دانگ حاد باعث خروج مایعات از جریان خون می‌شود. این خروج مایعات باعث تغلظ خون می‌شود (که در آن پلاسمای خون، به عبارتی قسمت مایع خون کمتر و [[گلبولهای قرمز خون]] بیشتر می‌شوند). هم‌چنین سطح آلبومین خون نیز کاهش می‌یابد. <ref name=Peads10/> |
|||
برخی اوقات دانگ حاد پلورال افیوژن (که در آن مایعات ترشح شده اطراف [[شش]] جمع می‌شود) و آسیت (که در آن مایعات در شکم جمع می‌شود) ایجاد می‌کنند. اگر این ترشحات به اندازه کافی بزرگ باشند، پزشک هنگام معاینه متوجه آن‌ها خواهد شد. <ref name=Peads10/> اگر پزشک بتواند با استفاده از [[سونوگرافی]] مایعات درون بدن را پیدا کند، امکان تشخیص زودهنگام سندورم شوک دانگ وجود دارد. <ref name=White10/><ref name=Peads10/> ولی در بسیاری از مناطقی که دانگ شایع است، بیشتر پزشکان و درمانگاه‌ها به دستگاه سونوگرافی دسترسی ندارند. <ref name=White10/> |
|||
==دسته بندی== |
|||
[[سازمان بهداشت جهانی]] در سال 2009 تب دانگ را به دو گروه دسته بندی کرد: معمولی و حاد. <ref name=White10/><ref name=WHOp10>WHO (2009), pp. 10–11.</ref> |
|||
پیش از این در سال 1997 سازمان بهداشت جهانی این بیماری را به سه دسته تب undifferentiated، تب دانگ و تب هموراژیک دانگ تقسیم کرده بود. سپس بیان کردند که لازم است این روش قدیمی دسته‌بندی ساده‌تر شود و این که این روش محدود کننده است و شامل همه روش‌های بروز دانگ نیست. با این که روش دسته بندی یانگ به طور رسمی تغییر یافته است، هنوز از دسته بندی قدیمی آن استفاده می‌شود. |
|||
<ref name=WHOp10/><ref name=Peads10>{{cite journal|author=Ranjit S, Kissoon N|title=Dengue hemorrhagic fever and shock syndromes|journal=Pediatr. Crit. Care Med.|year=2010|month=July|pmid=20639791|doi=10.1097/PCC.0b013e3181e911a7|volume=12|pages=90–100|issue=1}}</ref><ref name=WHO97/> |
|||
در سیستم قدیمی دسته بندی سازمان بهداشت جهانی تب هموراژیک دانگ را به چهار درجه I-IV تقسیم می‌کند: |
|||
در درجه I شخص تب می‌کند. هم چنین پوست بدنش به آسانی کبود می‌شود و پاسخ تست تورنیکه او مثبت است. |
|||
در درجه II درون پوست و بقیه قسمتهای بدن خونریزی می‌کند. |
|||
در درجه III نشانه‌های شوک دستگاه گردش خون در فرد نمایان می‌شود. |
|||
در درجه IV شوک چنان شدت می‌گیرد که نمی‌توان ضربان قلب و فشار خون فرد را احساس کرد. |
|||
<ref name=WHO97>{{cite book|author=WHO|url=http://www.who.int/csr/resources/publications/dengue/012-23.pdf|chapter=Chapter 2: clinical diagnosis|title=Dengue haemorrhagic fever: diagnosis, treatment, prevention and control|edition=2nd|location=Geneva|publisher=World Health Organization|pages=12–23|year=1997|isbn=9241545003}}</ref> Grades III and IV are called "dengue shock syndrome."<ref name=WHOp10/><ref name=WHO97/> |
|||
==تست‌های آزمایشگاهی== |
|||
تب دانگ را می‌توان به کمک تست‌های [[میکروبیولوژی]] آزمایشگاهی تشخیص داد. <ref name=WHOp10/> تعدادی تست متفاوت در آزمایشگاه صورت می‌گیرد. در یک تست (جداسازی ویروس) متخصصان ویروس دانگ را در کشت‌های (نمونه‌های) سلولی ایزوله (تفکیک) می‌کنند. در تست دیگری (شناسایی [[نوکلئیک اسید]]) نوکلئیک اسید موجود در ویروس‌ها را با تکنیکی به نام [[واکنش زنجیره‌ای پلیمراز]] یا PCR ردیابی می‌کند. در تست سوم (شناسایی [[آنتی‌ژن]]) به دنبال آنتی‌ژن‌های ویروس می‌گردند. در تستی دیگر برای یافتن [[آنتی بادی]] که بدن برای مبارزه با ویروس دانگ تولید می‌کند، خون را جست و جو می‌کنند. <ref name=Guzman10/><ref name=WHOp90>WHO (2009), pp. 90–95.</ref> تست جداسازی ویروس و شناسایی نوکلئیک اسید بهتر از تست شناسایی آنتی‌ژن عمل می‌کنند. اگرچه این دو هزینه بیشتری داشته و در نتیجه در مناطق زیادی انجام نمی‌شوند. <ref name=WHOp90/> هنگامی که ویروس دانگ در مراحل ابتدایی بیماری است، ممکن است همه این تست‌ها منفی باشند (به عبارت دیگر بیمار بودن فرد را نشان نمی‌دهند). <ref name=Peads10/><ref name=Guzman10/> |
|||
به استثنای تست آنتی بادی، این تست‌های آزمایشگاهی تنها زمانی قابل استفاده‌اند که بیماری، حاد (مراحل ابتدایی) باشد. اگرچه تست آنتی بادی در مراحل بعدی نشان‌دهنده ابتلای فرد به دانگ است. بدن پس از 5 تا 7 روز آنتی بادی خاصی تولید می کند که وظیفه‌اش مبارزه با ویروس دانگ است. |
|||
<ref name=Chen/><ref name=Guzman10/><ref name=Gubler10>Gubler (2010), p. 380.</ref> |
|||
==پیشگیری== |
|||
واکسن تایید شده‌ای برای پیشگیری از ابتلا به ویروس دانگ وجود ندارد. <ref name=White10/> سازمان بهداشت جهانی پیشنهاد داده است که برای جلوگیری از ابتلا جمعیت پشه‌ها تحت نظر قرارگرفته و انسان ها از گزیدگی پشه‌ها حفاظت شوند. |
|||
<ref name=WHOp59>WHO (2009), pp. 59–60.</ref><ref name=WHOp137>WHO (2009), p. 137.</ref> |
|||
سازمان بهداشت جهانی برای پیش گیری از دانگ برنامه‌ای (به نام برنامه «کنترل یکپارچه ناقل») ارایه داده است که از پنج بخش تشکیل شده است: |
|||
باید از [[حقوق]]، تجهیزات اجتماعی و [[قوانین]] برای قوی سازی جوامع و سازمان‌های [[بهداشتی عمومی]] استفاده کرد. |
|||
همه بخش‌های اجتماع باید همراه با هم عمل کنند. این بخش‌ها شامل [[بخش عمومی]] (مانند دولت)، بخش خصوصی (مانند موسسات و [[شرکت‌ها]]) و حوزه [[سلامت و بهداشت]] می‌شوند. |
|||
تمام روش‌های کنترل بیماری باید یکپارچه سازی شوند (گردآوری شوند) تا [[امکانات]] موجود، بهترین تاثیرگذاری ممکن را داشته باشند. |
|||
تصمیم‌گیری‌‌ها باید طبق مدارک موجود صورت بگیرد تا به این وسیله از سودمندی تمام اقدامات انجام شده برای مقابله با دانگ اطمینان حاصل شود. |
|||
باید به مناطقی که دانگ در آن‌ها شایع است کمک کرد تا جایی که بدون کمک دیگران، قادر به مبارزه با این بیماری شوند. <ref name=WHOp59/> |
|||
سازمان بهداشت جهانی روش‌هایی برای کنترل پشه‌ها و حفاظت در برابر گزیدگی آن‌ها ارایه می‌دهد. بهترین روش رهایی از پشه «آئدس اجیپتی» از بین بردن زیستگاه آن است. <ref name=WHOp59/> مردم باید منابع سرباز آب را خال کنند (تا پشه‌ها در آن‌ها تخم‌گذاری نکنند). هم چنین می‌توان برای کنترل پشه‌های این مناطق از [[حشره‌کش‌ها]] و عامل‌های [[کنترل زیست شناختی]] استفاده کرد. <ref name=WHOp59/> دانشمندان معتقدند اسپری‌های ارگانوفسفات و پایروتروئید تاثیری ندارد. <ref name=Euro10/> آب‌های راکد (یا بدون حرکت و جریان) باید از بین بروند، زیرا پشه‌ها را جذب می‌کنند و هم چنین انباشته شدن حشره‌کش‌ها در این آب‌ها ، برای سلامتی انسان‌ها مضر خواهد بود. <ref name=WHOp59 افراد می توانند برای جلوگیری از گزیدگی توسط نیش حشرات لباس‌هایی بپوشند که کاملا بدنشان را پوشش دهد. هم چنین می‌توان از مواد دافع حشرات (مانند اسپری حشره‌کش) برای دور نگه داشتن پشه‌ها استفاده کرد. دی‌ای‌ای‌تی بهترین گزینه است. می‌توان هنگام خواب نیز از پشه بند استفاده کرد. <ref name=Yellow10/> |
|||
==مدیریت== |
|||
[[رده:بیماری‌های ویروسی]] |
|||
هیچ درمان مشخصی برای تب دانگ وجود ندارد.<ref name=White10/> افراد مختلف، باتوجه به علایمشان، نیاز به درمان‌های متفاوت دارند. برخی افراد صرفاً با نوشیدن مایعات در منزل بهتر می‌شوند، درحالی‌که یک متخصص سلامت به‌دقت آن‌ها را تحت نظر دارد تا مطمئن شود که در حال بهبود هستند. افراد دیگری نیاز به مایعات وریدی و تزریق خون دارند.<ref name=WHOp32>WHO (2009), pp. 32–37.</ref> اگر فردی علائم اخطاردهنده‌ی حاد داشته باشد، به‌ویژه اگر شرایط بیماری مزمن در او باشد، ممکن است متخصص سلامت تصمیم بگیرد که فرد را در بیمارستان بستری کند.<ref name=Peads10/> |
|||
وقتی افراد مبتلا نیاز به مایعات وریدی داشته باشند، معمولاً به‌مدت یک یا دو روز به آن‌ها نیاز دارند.<ref name=WHOp32/> متخصص سلامت میزان مایع تجویزی را افزایش می‌دهد تا فرد مقدار مشخصی ]]ادرار[[ (0.5–1 mL/kg/hr) دفع کند. هم‌چنین میزان مایع تا زمانی که هماتوکریت (میزان ]]آهن[[ در خون فرد) فرد و علایم حیاتی او به حالت عادی برگردد، افزایش می‌یابد.<ref name=Peads10/> به‌دلیل احتمال خونریزی، متخصصین سلامت سعی می‌کنند تا از روش‌های تهاجمی پزشکی مانند لوله‌گذاری دهان و بینی (فرستادن لوله از طریق بینی فرد به داخل معده)، تزریقات درون عضلانی (تزریق دارو به درون عضله)، و سوراخ‌های شریانی (وارد کردن سوزن به یک سرخ‌رگ) پرهیز کنند.<ref name=Peads10/> ]]استامینوفن[[ (تایلنول) را می‌توان برای تب و درد تجویز کرد. نوعی از داروی ضدالتهاب به نام ]]اِنسید[[ (مثل ایبوپروفن و آسپرین) نباید استفاده شود چرا که احتمال خونریزی را تشدید می‌کند.<ref name=WHOp32/> تزریق خون باید بلافاصله آغاز شود اگر علایم حیاتی فرد تغییر کردند یا عادی نباشند، هم‌چنین اگر تعداد گلبولهای قرمز خون کاهش پیدا کند.<ref name=WHOp40>WHO (2009), pp. 40–43.</ref> وقتی تزریق نیاز باشد، باید خون کامل (خونی که به اجزای مختلفش تقسیم نشده است) یا گلبولهای قرمز بسته‌بندی شده به فرد داده شود. پلاکت‌های خونی (که از خون کامل جدا شده‌اند) و پلاسمای تازه‌ی یخ‌زده معمولاً توصیه نمی‌شود.<ref name=WHOp40/> |
|||
{{Link FA|en}} |
|||
وقتی فرد در مرحله‌ی درمان تب دانگ قرار دارد، معمولاً مایعات وریدی بیشتری به او داده نمی‌شود تا آن‌که دچار حجم اضافی مایعات نشود.<ref name=Peads10/> اگر حجم اضافی مایعات اتفاق بیفتد، اما علایم حیاتی فرد ثابت باشد (تغییر نکند)، صرف توقف دادن مایعات بیشتر می‌تواند کافی باشد.<ref name=WHOp40/> اگر فرد دیگر در مرحله‌ی حساس بیماری نباشد، می‌توان به او یک مدر لوله هنله مانند فوروزماید (لاسیکس) داد. با این کار می‌توان از مایعات اضافی موجود در جریان خون فرد خلاص شد.<ref name=WHOp40/> |
|||
[[ar:حمى الضنك]] |
|||
[[bg:Денга]] |
|||
==احتمال== |
|||
[[bn:ডেঙ্গু জ্বর]] |
|||
اکثر افراد مبتلا به تب دانگ بهبود می‌یابند و پس از آن هیچ مشکلی ندارند.<ref name=WHOp10/> 1 تا 5٪ افراد مبتلا (1 تا 5 از هر 100 نفر) به دانگ بدون درمان می‌میرند.<ref name=Peads10/> کمتر از 1٪ علی‌رغم درمان مناسب می‌میرند.<ref name=WHOp10/> اما افرادی که مبتلا به دانگ وخیم هستند، 26٪ (26 از هر 100 نفر) می‌میرند.<ref name=Peads10/> |
|||
[[ca:Dengue]] |
|||
[[cs:Dengue]] |
|||
دانگ در بیش از 110 کشور رایج است.<ref name=Peads10/> هرساله 50 تا 100 میلیون نفر در سرتاسر جهان به آن مبتلا می‌شوند. هم‌چنین باعث بستری شدن نیم میلیون نفر می‌شود<ref name=White10/> و حدود 12500 تا 25000 مرگ سالانه را باعث می‌شود.<ref name=India10/><ref>{{cite web|author=WHO media centre|url=http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs117/en/|title=Dengue and dengue haemorrhagic fever|date=March 2009|publisher=World Health Organization|accessdate=2010-12-27}}</ref> |
|||
[[da:Denguefeber]] |
|||
[[de:Denguefieber]] |
|||
دانگ رایج‌ترین بیماری ویروسی است که ]]بندپایان[[ عامل انتقال آن هستند. باور بر این است که دانگ موجب هزینه‌ی بیماری حدود 1600 سال تقريبی ناتوانی در طول عمر به ازای هر یک میلیون نفر است. این یعنی در هر یک میلیون نفر، دانگ موجب از دست رفتن 1600 سال زندگی می‌شود. این میزان حدوداً برابر با هزینه‌ی بیماری سایر بیماری‌های کودکان و مناطق گرمسیری مانند سل می‌باشد.<ref name=Guzman10/> دانگ پس از ]]مالاریا[[ به‌عنوان دومین بیماری مهم مناطق گرمسیری شناخته می‌شود.<ref name=Peads10/> هم‌چنین سازمان سلامت جهانی تب دانگ را به‌عنوان یکی از 16 بیماری نادیده‌گرفته شده‌ی مناطق گرمسیری (یعنی دانگ آن‌قدر که باید جدی گرفته نشده است) به حساب می‌آورد.<ref>{{cite web|author=Neglected Tropical Diseases|url=http://www.who.int/neglected_diseases/diseases/en/|title=Diseases covered by NTD Department|publisher=World Health Organization|accessdate=2010-12-27}}</ref> |
|||
[[dv:ޑެންގީ ހުން]] |
|||
[[el:Δάγκειος πυρετός]] |
|||
دانگ در سراسر دنیا رایج‌تر می‌شود. در سال 2010، دانگ 30 بار رایج‌تر از سال 1960 بوده است.<ref name=WHOp3>WHO (2009), p. 3.</ref> عوامل مختلفی به‌عنوان دلیل افزایش دانگ مطرح هستند. افراد بیشتری در شهرها زندگی می‌کنند. جمعیت جهان (تعداد افراد حاضر در دنیا) در حال رشد است. افراد بیشتری سفرهای بین‌المللی (در بین کشورها) دارند. هم‌چنین گمان می‌شود که ]]گرم شدن جهان[[ نقشی در افزایش دانگ دارد.<ref name=White10/> |
|||
[[en:Dengue fever]] |
|||
[[eo:Dengo]] |
|||
دانگ اغلب در ناحیه‌ی ]]خط استوا[[ اتفاق می‌افتد. 5/2 میلیارد نفر در مناطقی زندگی می‌کنند که دانگ رخ می‌دهد. 70٪ این افراد در منطقه‌ی آسیا اقیانوسیه زندگی می‌کنند.<ref name=WHOp3/> در ایالات متحد، 9/2٪ تا 8٪ از افرادی که از سفر به مناطق مستعد دانگ بازمی‌گردند و تب دارند، در حین سفر آلوده شده‌اند.<ref name=Yellow10/> در این گروه از افراد، دانگ، پس از مالاریا، دومین دلیل رایج برای عفونت است که باید بررسی شود.<ref name=Chen/> |
|||
[[es:Dengue]] |
|||
[[fi:Denguekuume]] |
|||
==تاریخچه== |
|||
[[fr:Dengue]] |
|||
دانگ اولین بار در سال‌های دور ثبت شده است. در یک دانش‌نامه‌ی پزشکی چینی از دوران خاندان جین (که بین سال‌های 265 تا 420 میلادی می‌زیسته‌اند) از شخصی صحبت شده است که احتمالاً دانگ داشته است. این کتاب از «سمّ آبی» صحبت می‌کند که با حشرات پرنده مرتبط بوده است.<ref name=EID06/><ref name=Gubler98>{{cite journal|author=Gubler DJ|title=Dengue and Dengue Hemorrhagic Fever|journal=Clin. Microbiol. Rev.|volume=11|issue=3|pages=480–96|year=1998|month=July|pmid=9665979|pmc=88892|url=http://cmr.asm.org/cgi/content/full/11/3/480}}</ref> هم‌چنین اسناد مکتوبی از قرن هفدهم وجود دارد که بیان‌گر چیزی است که احتمالاً یک ]]اپیدمی[[ دانگ (حالتی که بیماری در آن در زمانی کوتاه بسیار سریع گسترش می‌یابد) بوده است. محتمل‌ترین گزارش‌های اپیدمی دانگ مربوط به سال‌های 1779 تا 1780 هستند. این گزارش‌ها از یک اپیدمی صحبت می‌کنند که آسیا، آفریقا، و شمال امریکا را دربرگرفته است.<ref name=Gubler98/> از آن زمان تا سال 1940، اپیدمی‌های دیگری نبوده است.<ref name=Gubler98/> |
|||
[[he:קדחת דנגי]] |
|||
[[hi:डेंगू]] |
|||
در سال 1906، دانشمندان ثابت کردند که مردم از پشه‌های «آیدیس» عفونت‌هایی را دریافت می‌کنند. در سال 1907، دانشمندان نشان دادند که یک ویروس موجب تب دانگ می‌شود. این دومین بیماری بود که ثابت می‌شد عامل آن ویروس است (قبل از آن دانشمندان ثابت کرده بودند که عامل تب زرد هم ویروس است).<ref name=Henchal>{{cite journal|author=Henchal EA, Putnak JR|title=The dengue viruses|journal=Clin. Microbiol. Rev.|volume=3|issue=4|pages=376–96|year=1990|month=October|pmid=2224837|pmc=358169|url=http://cmr.asm.org/cgi/reprint/3/4/376|doi=10.1128/CMR.3.4.376}}</ref> جان برتون کلیلند و جوزف فرانکلین سایلر به مطالعه‌ی ویروس دانگ پرداختند و راه‌های گسترش ویروس را کشف کردند.<ref name=Henchal/> |
|||
[[hr:Denga groznica]] |
|||
[[hu:Dengue-láz]] |
|||
دانگ در حین جنگ جهانی دوم و پس از آن با سرعت بسیار بیشتری گسترش یافت. دلیل آن این‌طور فرض می‌شود که جنگ به طرق مختلف موجب تغییرات ]]محیطی[[ شد. هم‌چنین انواع گوناگونی از دانگ به نقاط جدیدی سرایت پیدا کرد. برای اولین بار، مردم مبتلا به تب خونریزی دهنده‌ی دانگ می‌شدند. این نوع وخیم از بیماری اولین بار در سال 1953 در فیلیپین گزارش شد. تا دهه‌ی 1970، تب خونریزی دهنده‌ی دانگ بدل به عامل اصلی در مرگ کودکان شد. هم‌چنین شیوع آن در اقیانوسیه و امریکا آغاز شد.<ref name=Gubler98/> تب خونریزی دهنده‌ی دانگ و سندروم شوک دانگ اولین بار در سال 1981 در امریکای جنوبی و مرکزی گزارش شد. در این زمان، متخصصان سلامت متوجه شدند که افرادی که مبتلا به نوع 1 ویروس دانگ شده‌اند، در چند سال آینده مبتلا به نوع 2 دانگ هم می‌شوند.<ref name=Gould/> |
|||
[[ia:Dengue]] |
|||
[[id:Demam berdarah]] |
|||
==تاریخچه‌ی واژه== |
|||
[[it:Dengue]] |
|||
مشخص نیست که واژه‌ی «دانگ» از کجا آمده است. برخی معتقدند که از عبارت ''Ka-dinga pepo'' در ]]زبان سواهیلی[[ آمده است. این عبارت از یک بیماری صحبت می‌کند که روح شیطانی عامل آن است.<ref name=EID06/> اعتقاد بر این است که واژه‌ی ''dinga'' در سواهیلی از واژه‌ی ''dengue'' در ]]زبان اسپانیولی[[ آمده است. این واژه به معنای «مراقب» است. ممکن است از این واژه برای توصیف شخصی استفاده شده باشد که از درد استخوانی در تب دانگ رنج می‌برد؛ این درد موجب خواهد شد تا فرد با مراقبت راه برود.<ref>{{cite web|url=http://www.etymonline.com/index.php?term=dengue|title=Etymology: dengue|year=2001|work=Online Etymology Dictionary|author=Harper D|accessdate=2008-10-05}}</ref> البته ممکن است که واژه‌ی اسپانیولی از سواهیلی آمده باشد و نه برعکس.<ref name=EID06>{{cite journal|author=Anonymous|title=Etymologia: dengue|journal=Emerg. Infec. Dis.|year=2006|volume=12|page=893|url=http://www.cdc.gov/ncidod/eid/vol12no06/pdfs/etymology.pdf|issue=6}}</ref> |
|||
[[ja:デング熱]] |
|||
[[jv:Demam berdarah dengue]] |
|||
نام «تب استخوان‌شکن» را اولین مرتبه بنیامین راش، پزشکی از ]]بنیان‌گذاران ایالات متحد امریکا[[ به‌کار برد. راش در سال 1789 نام «تب استخوان‌شکن» را در گزارشی پیرامون شیوع دانگ در سال 1780 در فیلادلفیا به‌کار برد. راش در آن گزارش اغلب از نام رایج‌تر «تب فرستنده‌ی صفراوی» استفاده کرد.<ref name=Barrett09/><ref>{{cite book|author=Rush AB|year=1789|chapter=An account of the bilious remitting fever, as it appeared in Philadelphia in the summer and autumn of the year 1780|title=Medical enquiries and observations|pages=104–117|publisher=Prichard and Hall|location=Philadelphia}}</ref> واژه‌ی «تب دانگ» تا پس از 1828 به‌طور رایج استفاده نمی‌شد.<ref name=Hal08/> قبل از آن، افراد مختلف از نام‌های گوناگونی برای این بیماری استفاده می‌کردند. مثلاً دانگ را «تب قلب‌شکن» و «la dengue» هم می‌نامیدند.<ref name=Hal08/> نام‌های دیگری هم برای دانگ وخیم استفاده می‌شد: مثلاً، «پلاکت‌های لکه‌های خونی زیرپوستی عفونی»، «فیلیپینی»، «تایلندی»، و «تب خونریزی دهنده‌ی سنگاپوری».<ref name=Hal08/> |
|||
[[km:រោគគ្រុនចាញ់]] |
|||
[[kn:ಡೆಂಗೇ]] |
|||
==پژوهش== |
|||
[[ko:뎅기열]] |
|||
دانشمندان به ]]پژوهش[[ در مورد راه‌های پیشگیری و درمان دانگ ادامه می‌دهند. هم‌چنین پیرامون کنترل پشه‌ها،<ref name=WHOp71>WHO (2009), p. 71.</ref> ساخت واکسن، و ساختن داروهای مقابله با این ویروس کارهایی انجام می‌شود.<ref name=WHOp137>WHO (2009) p. 137–146.</ref> |
|||
[[mk:Денга]] |
|||
[[ml:ഡെങ്കിപ്പനി]] |
|||
کارهای ساده‌ی زیادی برای کنترل پشه‌ها انجام شده است. برخی از آن‌ها جواب داده است. مثلاً می‌توان ]]ماهی گوپی[[ (''Poecilia reticulata'') یا ]]پاروپایان[[ را در آب‌های راکد رها کرد تا ]]لارو[[ (تخم) پشه را بخورند.<ref name=WHOp71/> |
|||
[[mr:डेंग्यू ताप]] |
|||
[[ms:Demam Denggi]] |
|||
دانشمندان به کار بر روی واکسنی برای محافظت افراد در برابر هر چهار نوع دانگ ادامه می‌دهند.<ref name=WHOp137/> برخی دانشمندان نگران هستند که واکسن ممکن است از طریق افزایش وابستگی به پادتن (ADE) موجب افزایش خطر بیماری وخیم شود.<ref name=Webster>{{cite journal|author=Webster DP, Farrar J, Rowland-Jones S|title=Progress towards a dengue vaccine|journal=Lancet Infect Dis|volume=9|issue=11|pages=678–87|year=2009|month=November|pmid=19850226|doi=10.1016/S1473-3099(09)70254-3}}</ref> بهترین واکسن احتمالی، چند ویژگی متفاوت خواهد داشت. اول این‌که ایمن خواهد بود. دوم این‌که پس از یک یا دو تزریق تأثیر خواهد گذاشت. سوم این‌که در برابر تمام انواع ویروس دانگ محافظت خواهد کرد. چهارم این‌که موجب افزایش وابستگی به پادتن نمی‌شود. پنجم این‌که حمل و نگهداری آن آسان خواهد بود. ششم این‌که کم هزینه و به‌صرفه خواهد بود.<ref name=Webster/> تا سال 2009 تعدادی واکسن آزمایش شده‌اند.<ref name=Guzman10/><ref name=Barrett09>{{cite book|author=Barrett AD, Stanberry LR|title=Vaccines for biodefense and emerging and neglected diseases|publisher=Academic|location=San Diego|year=2009|pages=287–323|isbn=0-12-369408-6|url=http://books.google.co.uk/books?id=6Nu058ZNa1MC&pg=PA289}}</ref><ref name=Webster/> دانشمندان امیدوارند که اولین واکسن (یا واکسن‌ها) تا سال 2015 برای مصرف عموم آماده شود.<ref name=WHOp137/>fi |
|||
[[my:သွေးလွန်တုပ်ကွေး]] |
|||
[[ne:डेङ्गु]] |
|||
هم‌چنین دانشمندان کار بر روی ساخت داروهای ضدویروس را ادامه می‌دهند که برای درمان حملات تب دانگ و محافظت مبتلایان از ابتلا به عوارض وخیم می‌باشد.<ref name=Sampath>{{cite journal|author=Sampath A, Padmanabhan R|title=Molecular targets for flavivirus drug discovery|journal=Antiviral Res.|volume=81|issue=1|pages=6–15|year=2009|month=January|pmid=18796313|pmc=2647018|doi=10.1016/j.antiviral.2008.08.004}}</ref><ref name=Noble>{{cite journal|author=Noble CG, Chen YL, Dong H, ''et al.''|title=Strategies for development of Dengue virus inhibitors|journal=Antiviral Res.|volume=85|issue=3|pages=450–62|year=2010|month=March|pmid=20060421|doi=10.1016/j.antiviral.2009.12.011}}</ref> آن‌ها هم‌چنین برای کشف ساختار پروتئینی ویروس کار می‌کنند. این کار ممکن است به ایشان کمک کند تا داروهایی تولید کنند که برای درمان تب دانگ به‌خوبی عمل کند.<ref name=Noble/> |
|||
[[nl:Dengue]] |
|||
[[no:Dengue]] |
|||
==نکته‌ها== |
|||
[[oc:Dengue]] |
|||
{{Reflist|2}} |
|||
[[pl:Denga]] |
|||
[[pnb:ڈنگی تاپ]] |
|||
==منابع== |
|||
[[pt:Dengue]] |
|||
{{Refbegin}} |
|||
[[ru:Лихорадка денге]] |
|||
* <span id="refGubler2010" class="citation">{{cite book|author=Gubler DJ|editor=Mahy BWJ, Van Regenmortel MHV|title=Desk Encyclopedia of Human and Medical Virology|chapter=Dengue viruses|publisher=Academic Press|location=Boston|year=2010|isbn=0-12-375147-0|url=http://books.google.com/books?id=nsh48WKIbhQC&pg=PA372 | pages=372–82}}</span> |
|||
[[scn:Tirzana]] |
|||
* <span id="refWHO2009" class="citation">{{cite book|author=WHO|url=http://whqlibdoc.who.int/publications/2009/9789241547871_eng.pdf|title=Dengue Guidelines for Diagnosis, Treatment, Prevention and Control|location=Geneva|publisher=World Health Organization|year=2009|isbn=9241547871}}</span> |
|||
[[si:ඩෙංගි උණ]] |
|||
{{Refend}} |
|||
[[simple:Dengue fever]] |
|||
[[sk:Horúčka dengue]] |
|||
[[sr:Денга грозница]] |
|||
[[sv:Denguefeber]] |
|||
[[ta:டெங்கு காய்ச்சல்]] |
|||
[[te:డెంగీ]] |
|||
[[th:ไข้เลือดออกเด็งกี]] |
|||
[[tr:Deng humması]] |
|||
[[uk:Лихоманка денге]] |
|||
[[ur:ڈینگی بخار]] |
|||
[[vi:Sốt xuất huyết Dengue]] |
|||
[[zh:骨痛熱症]] |
|||
[[zh-min-nan:Thian-káu-jia̍t]] |
|||
نسخهٔ ۵ اکتبر ۲۰۱۲، ساعت ۲۰:۱۸
{{Infobox disease | Name = تب دانگ | Image = Denguerash.JPG | Alt = عکس پوست پشت یک فرد با حساسیت‌های نشان‌دهنده تب دانگ | Caption = حساسیت پوستی مخصوص به تب دانگ | ICD10 = A90 | ICD9 = 061 | DiseasesDB = 3564 | MedlinePlus = 001374 | eMedicineSubj = med | eMedicineTopic = 528 | MeshName = Dengue | MeshNumber = C02.782.417.214 }} تب دانگ عفونتی است که توسط ویروس دانگ ایجاد می‌شود. پشه‌ها عوامل منتقل کننده (یا پخش کننده) این ویروس هستند. تب دانگ به عنوان «تب استخوان شکن» نیز شاخته می‌شود، چرا که به دلیل درد شدید حاصل از آن بیمار تصور می‌کند استخوان‌هایش در حال شکستن هستند. برخی نشانه‌های تب دانگ عبارتند از تب، سردرد، حساسیت‌های پوستی مشابه سرخک و درد در ماهیچه‌ها و مفاصل. ممکن است تب دانگ در تعداد کمی از بیماران به یکی از دو گونه خطرناک و کشنده تبدیل شود. گونه اول تب هموراژیک دانگ است که باعث خونریزی، ترشح مایعات به بیرون از عروق خونی (رگ‌های حامل خون) و کاهش پلاکت‌های خون (عامل لخته شدن خون) می‌شود. گونه دوم سندروم شوک دانگ است که باعث افت فشار شدید می‌شود. ویروس دانگ 4 نوع متفاوت دارد. اگر فردی به یک نوع از ویروس‌ها مبتلا شود، تا آخر عمر به آن نوع ویروس مصونیت دارد. اگر چه، در برابر سه گونه دیگر فقط تا مدت محدودی مصونیت دارد. اگر بعدها به یکی از سه نوع دیگر این ویروس مبتلا شود، ممکن است مشکلاتی جدی برای او ایجاد شود. واکسنی برای جلوگیری از ابتلا به ویروس دانگ وجود ندارد. نکته‌های کوچکی به پیشگیری از ابتلا به ویروس دانگ وجود دارد. مردم باید در برابر پشه‌ها از خود محافظت کرده و دفعات گزیدگی با نیش آن‌ها را محدود کنند. هم چنین به پیشنهاد دانشمندان می‌توان زیستگاه پشه‌ها را کوچک‌تر کرد و در نتیجه تعداد پشه‌های موجود را کاهش داد. اگر کسی دچار تب دانگ شد و در صورتی که بیماری خفیف باشد، برای بهبودی باید مقدار زیادی مایعات بنوشد. اگر کسی به گونه حادتری از بیماری مبتلا شد نیازمند مایعات وریدی (مایعاتی که از طریق سرنگ یا سرم به رگ‌ها تزریق می‌شوند) و انتقال خون (تزریق خون از فرد دیگری به بیمار) خواهد بود. از دهه 1960 افراد بیشتری به تب دانگ مبتلا می‌شوند. این بیماری از جنگ جهانی دوم به معضلی جهانی تبدیل شده‌است، در بیش از 110 کشور شیوع داشته و 100-50 میلیون نفر در هر سال به آن مبتلا می‌شوند. افراد زیادی برای پیدا کردن واکسن و دارویی برای درمان سریع این ویروس در تلاشند. هم چنین برای رهایی از پشه‌ها کارهای متفاوتی انجام می‌دهند. اولین توصیف‌های تب دانگ در سال 1779 نوشته شده‌اند. در اوایل قرن بیستم، دانشمندان دریافتند که این بیماری توسط ویروس دانگ ایجاد شده و از طریق پشه‌ها منتقل (یا پخش) می‌شود.
علایم و نشانه‌ها
File:Dengue fever symptoms.svg|thumb|300px|alt]]= نمای کلی نبم تنه بالای انسان همراه با پیکان‌هایی نشان دهنده اندام‌های مبتلا به مرحله‌های مختلف از تب دانگ| تصویر نمایشگر نشانه‌های تب دانگ[[
نزدیک به %80 از بیماران مبتلا به ویروس دانگ (8 از 10 نفر) هیچ گونه نشانه‌ای نداشته و یا نشانه‌های بسیار خفیفی (مانند تب ملایم) دارند.
[۱][۲][۳] فقط وضعیت %5 از بیماران (5 از 100 نفر) وخیم می‌شود. برای تعداد بسیار کمی از این افراد بیماری کشنده خواهد بود. [۱][۳] نشانه‌ها 3 تا 14 روز بعد از ابتلا به ویروس دانگ نمایان می شوند. بیشتر مواقع نشانه‌ها بین 4 تا 7 روز آشکار می‌شوند. .[۴] بنابراین اگر شخصی از مکانی که ویروس دانگ در آن شایع است بازگردد و پس از 14 روز نشانه‌ها را در خود مشاهده کند، به ویروس دانگ مبتلا نشده است. [۵] معمولا نشانه‌ها در کودکان مبتلا به ویروس دانگ، مشابه سرماخوردگی معمولی و یا گاستروآنتریت (آنفولانزای معده، برای مثال استفراغ و اسهال) است. [۶] با این حال احتمال پدید آمدن مشکلات حاد برای کودکان بسیار بیشتر است. [۵]
سیر بالینی
نشانه‌های معمول تب دانگ عبارتند از تبی که به طور ناگهانی آغاز می‌شود، سردرد (معمولا پشت چشم‌ها)، حساسیت پوستی و درد ماهیچه‌ها و مفاصل. نام مستعار این بیماری، «تب استخوان شکن»، نشان‌دهنده شدت این درد است. [۱][۷] تب دانگ در سه مرحله اتفاق می‌افتد: تب، وخامت، بهبودی. [۸] در مرحله تب، شخص دچار تب شدید می‌شود. معمولا تب بالای 40 درجه سلسیوس (104 درجه فارنهایت) است. هم چنین ممکن است شخص دردهای عمومی و سردرد داشته باشد. مرحله تب اغلب بین 2 تا 7 روز ادامه می‌یابد. [۷]خطای یادکرد: برچسب <ref> غیرمجاز؛ نام‌های غیرمجاز یا بیش از اندازه (). [۹] در روزهای اول و دوم بیماری، حساسیت به صورت پوست گلگون (قرمز رنگ) نمایان می‌شود. با پیشرفت بیماری (روزهای 4 تا 7) حساسیت مشابه سرخک می‌شود. [۹][۱۰] ممکن است دانه‌های کوچک قرمز (پتشی) روی پوست نمایان شوند. این لکه‌ها با فشار موضعی از بین نمی‌روند. این دانه‌های قرمز از پاره شدن مویرگ‌ها پدید می‌آیند. [۸] ممکن است فرد از غشاء مخاطی بینی و دهان خونریزی کند. [۵][۷] خود تب نیز ممکن است پایین آمده ولی دوباره برای مدت یک یا دو روز بازگردد. این روند برای هر فرد متفاوت است. [۱۰][۱۱]
برخی افراد پس از برطرف شدن تب شدید وارد مرحله وضعیت وخیم می‌شوند. وضعیت وخیم بین 1 تا 2 روز ادامه می‌یابد. [۸] در این مرحله ممکن است مایعات در ناحیه سینه و شکم جمع شود. دلیل این پدیده خونریزی رگ‌های کوچک است. مایع تراکم می یابد و دیگر در بدن و دستگاه گردش خون جریان نمی‌یابد. به این معنا که اندام حیاتی (مهم‌ترین اندام بدن) به اندازه معمول خون دریافت نمی‌کنند. [۸] به همین دلیل اندام‌ها به طور طبیعی کار نمی‌کنند. هم‌چنین ممکن است شخص به شدت خونریزی کند (معمولا از دستگاه گوارش).
[۵][۸] کمتر از %5 از افراد مبتلا به ویروس دانگ دچار شوک دستگاه گوارش، سندروم شوک دانگ و تب هموراژیک دانگ است. [۵] احتمال پدیدار شدن مشکلات جدی برای فردی که قبلا به نوعی از دانگ مبتلا شده باشد (عفونت ثانویه) بیشتر است. [۵][۱۲] در مرحله بهبودی مایعی که رگ‌ها خارج شده بود به جریان خون باز می‌گردد. [۸] مرحله بهبودی معمولا 2 تا 3 طول می‌کشد. [۵] وضعیت بیمار در این مرحله بهتر می‌شود. با این حال ممکن است آن‌ها دچار خارش شدید و ضربان قلب پایین شوند. [۵][۸] در این مرحله ممکن است وضعیت ازدیاد حجم مایعات پیش بیاید (که در آن حجم مایعات جذب شده از حجم مایعاتی که قبلا از رگ‌ها خارج شده بودند، بیشتر است). این حالت بر مغز تاثیر می‌گذارد، باعث تشنج و یا سطح متفاوتی از هوشیاری شود (که در آن تفکر، آگاهی و رفتار فرد با اوقات عادی متفاوت است). [۵]
مشکلات مربوط
هر از گاهی دانگ بر دیگر دستگاه‌های بدن تاثیر می‌گذارد. [۸] ممکن است شخص نشانه‌های جداگانه داشته و یا آن‌ها را همراه با نشانه‌های معمول دانگ داشته باشد. [۶] سطح پایین هوشیاری در %6- 5/0 بیماران حاد مشاهده می‌شود. این اتفاق هنگامی روی می‌دهد که ویروی دانگ در مغز عفونت ایجاد می‌کند. هم‌چنین ممکن است به دلیل کارکرد ناقص اندام‌های حیاتی، مانند کبد این مشکل به وجود آید. [۶][۱۱] اختلالات نورولوژیک (اختلالات مربوط به مغز و اعصاب) دیگری در افراد مبتلا به دانگ مشاهده شده است. برای مثال دانگ باعث وقوع بیماری‌هایی چون التهاب عرضی نخاع و گیلن باره می‌شود. [۶] در موارد بسیار نادر، تب دانگ منجر به عفونت قلب و نارسایی کبد می‌شود. [۵][۸]
علت بیماری
File:Dengue.jpg|thumb|alt]] = یک تصویر میکروسکوپ الکترونی عبوری نمایش دهنده ویروس دانگ| عکسی که بزرگ‌نمایی شده و ویروس دانگ را نشان می‌دهد (توده نقطه‌های سیاه نزدیک مرکز) [[ تب دانگ توسط ویروس دانگ ایجاد می‌شود. در سیستم علمی که ویروس‌ها را دسته‌بندی و نام‌گذاری می‌کند، ویروس دانگ را در خانواده «فلاوی ویرید» قرار داده و از جنس «فلاوی ویروس» می‌دانند. دیگر ویروس‌ها نیز از همین خانواده‌اند و باعث بیماری انسان‌ها می‌شوند. برای مثال «ویروس تب زرد»، «ویروس نیل غربی»، « ویروس التهاب مغز یا آنسفالیت سنت‌لوئیس »، «ویروس آنسفالیت ژاپنی»، «ویروس آنسفالیت منتقل شده از ساس»، «بیماری جنگل کیاسانور» و «ویروس تب هموراژیک اُمسک» همه از خانواده فلاوی ویردند. [۱۱] بیشتر این ویروس‌ها از طریق پشه و ساس پخش می‌شوند. [۱۱]
انتقال
File:Aedes aegypti biting human.jpg|alt]] = نمای بسته پشه آئدس در حال گزیدن پوست انسان |thumb| پشه آئدس اجیپتی در حال تغذیه از انسان[[ در بیشتر مواقع ویروس دانگ توسط پشه آئدس به خصوص گونه «آئدس اجیپتی» انتقال (و یا پخش) می‌شود. [۲] این پشه‌ها اغلب بین عرض جغرافیایی 35 درجه شمال و 35 درجه جنوبی و در ارتفاع کمتر از 1000 متر زندگی می‌کنند. [۲]آن‌ها معمولا در روز نیش می‌زنند. . [۱۳] A single bite can infect a person.[۱۴] گاهی انسان‌ها بیماری دانگ را به پشه‌ها منتقل می‌کنند. اگر پشه ماده، انسان مبتلا به دانگ را نیش بزند، ویروس دانگ به او نیز منتقل می‌شود. در ابتدا ویروس در سلول‌های تشکیل دهنده ناحیه شکم پشه زندگی می‌کنند. حدود 8 تا 10 روز بعد از آن، ویروس به غدد بزاقی پشه که تولید کنند بزاق هستند، سرایت می‌کنند. به این ترتیب بزاق تولید شده در بدن پشه آلوده به ویروس دانگ است. بنابراین هنگامی که پشه انسان را نیش میزند، بزاق آلوده به بدن انسان منتقل می‌شود و او را نیز آلوده می‌کند. به نظر می‌رسد این ویروس هیچ‌گونه آسیبی به پشه‌های آلوده که تا آخر عمر خود آلوده باقی می‌مانند، وارد نمی‌کند. احتمال پخش شدن ویروس دانگ توسط پشه آئدس اجیپتی از دیگر پشه‌ها بیشتر است. چرا که این پشه نزدیک به انسان‌ها زندگی می‌کند و به جای حیوان‌ها از انسان‌ها تغذیه می‌کند. [۱۵] هم چنین این پشه در منابع آب ساخته انسان تخم‌گذاری می‌کند. ویروس دانگ از طریق خون آلوده و اهدای عضو نیز منتقل می‌شود. [۱۶][۱۷] اگر فرد مبتلا به دانگ عضو و یا خون اهدا کند، ممکن است فردی که عضو یا خون را دریافت می‌کند به دانگ مبتلا شود. در برخی کشورها، مانند سنگاپور، این بیماری بسیار شایع است. در این کشورها بین 6/1 تا 6 انتقال خون از هر 10000 انتقال مبتلا به دانگ هستند. [۱۸] هم چنین ممکن است ویروس دانگ هنگام بارداری یا پس از زایمان از مادر به کودک منتقل شود. [۱۹] دانگ معمولا از راه دیگری منتقل نمی‌شود.
خطرات
احتمال شدت گرفتن بیماری دانگ در نوزادان و کودکان بسیار بیشتر از بزرگسالان است. احتمال شدت گرفتن بیماری در کودکانی که تغذیه خوبی دارند (سالم و قوی هستند) زیاد است. [۵] (این بیماری با بیماری‌های دیگر متفاوت است چرا که معمولا بیماری‌های دیگر اثر بیشتری بر کودکان ضعیف و دچار سوتغذیه دارند.) احتمال شدت گرفتن بیماری در زنان بیشتر از مردان است. [۲۰] ممکن است دانگ در افرادی با بیماری‌های مزمن مانند آسم و دیابت، منجر به مرگ شود. [۲۰]
مکانیسم
هنگامی که یک پشه، انسان را نیش می زند، بزاق او وارد بدن آن فرد می‌شود. اگر پشه به دانگ مبتلا باشد، ویروس به بزاقش نیز منتقل می‌شود. بنابراین هنگامی که پشه انسان را نیش میزند، ویروس دانگ به همراه بزاقش به بدن انسان منتقل خواهد شد. ویروس به گلبولهای سفید خون متصل و وارد آن‌ها می‌شود. (گلبولهای سفید خون وظیفه دارند با مبارزه با تهدیدهای در برابر بدن؛ مانند عفونت از آن دفاع کنند.) همان‌طور که گلبولهای سفید در سراسر بدن حرکت می‌کنند، ویروس تکثیر می‌شود (یا تعداد بیشتری از خودش می‌سازد). گلبولهای سفید در واکنش به این تکثیر پروتئین‌‌هایی(یا به اصطلاح سایتوکین) مانند اینترلوکین، اینترفرون و عامل نکروز تومور تولید می‌کند. این پروتئین‌ها باعث وقوع تب، نشانه‌های مشابه سرماخوردگی و دردهای شدید در بیماری دانگ می‌شوند. اگر شخصی عفونت شدید (جدی) داشته باشد، ویروس با سرعت بیشتری در بدنش تکثیر می‌شود. به دلیل این که تعداد ویروس بیشتری به وجود می‌آید، احتمال عفونت اندام‌های بیشتری (از جمله کبد و مغز استخوان) نیز به وجود می‌آید. مایعات موجود در جریان خون به بیرون از دیواره‌های رگ‌های کوچک و به داخل حفره‌های بدن ترشح می‌شوند. به همین دلیل خون کمتری دررگ‌های خونی گردش می‌کند (یا در اطراف بدن حرکت می‌کنند). فشار خون فرد آن قدر پایین می‌اید که قلب نمی‌تواند خون کافی به اندام‌های حیاتی(مهم‌ترین اعضای بدن) بفرستد. مغز استخوان هم نمی‌تواند پلاکت‌های کافی، که مورد نیاز برای انعقاد صحیح خون، تولید کند. خونریزی اصلی‌ترین عارضه دانگ است (از مهم‌ترین مشکلاتی که یک بیماری ایجاد می کند). [۲۱]
تشخیص
معمولا پزشکان متخصص با معاینه شخص مبتلا و مقایسه نشانه‌های آن‌ها با دانگ، این بیماری را تشخیص می‌دهند. احتمال تشخیص دانگ توسط پزشکان متخصص با استفاده از این شیوه در مکان‌هایی که این بیماری شایع است، بسیار زیاد است. [۱] اگرچه در مراحل اولیه دانگ، تشخیص آن از عفونت‌های ویروسی دیگر (عفونت‌های ایجاد شده توسط ویروس‌ها) بسیار دشوار است. [۵] اگر شخصی دچار تب و دو نشانه از نشانه‌های حالت تهوع و استفراغ، حساسیت پوستی، دردهای عمومی (در سراسر بدن)، کاهش در گلبولهای سفید خون و یا تست تورنیکه مثبت. در مناطقی که دانگ شایع است هر گونه نشانه هشدار دهنده مانند تب نشان می‌دهد فرد مبتلا به دانگ است. [۲۲] معمولا نشانه‌های هشدار دهنده پیش از شدت گرفتن دانگ نمایان می‌شوند. [۸] هنگامی که امکان انجام تست آزمایشگاهی وجود ندارد، تست تورنیکه مورد استفاده قرار می‌گیرد. برای انجام این تست، پزشک بازوبند فشار خون را برای 5 دقیقه به دست بیمار می‌بندد. سپس هر گونه دانه قرمز نمایان شده بر روی پوست را می‌شمارد. هر چه تعداد این دانه‌های قرمز بیشتر باشد، احتمال ابتلا به بیماری دانگ برای آن فرد بیشتر است. [۸] تشخیص تب دانگ از تب چیکونگونیا کار مشکلی است. تب چیکونگونیا نشانه‌هایی شبیه به دانگ داشته و در همان مناطق جغرافیایی مشاهده می‌شود که تب دانگ در آن‌ها شایع است. [۷] دانگ نیز ممکن است نشانه‌هایی مشابه بیماری‌های دیگر همچون مالاریا، لپتوسپیروز، تب حصبه و بیماری مننگوکوکی را داشته باشد. معمولا پیش از این که پزشک متخصص شخص را برای بیماری دانگ مورد معاینه قرار دهد، از عدم ابتلای فرد به این بیماری‌ها اطمینان حاصل می‌کند. [۵] هنگام ابتلای فرد به دانگ، اولیت تغییری که در آزمایشگاه مشاهده می‌شود تعداد کاهش یافته گلبولهای سفید خون است. کاهش در پلاکت‌های خون و اسیدوز متابولیک نیز از نشانه‌های دانگ هستند. [۵] اگر شدت ابتلا در فردی بیشتر باشد، تغییرات دیگری نیز در بررسی خون او مشاهده خواهد شد. دانگ حاد باعث خروج مایعات از جریان خون می‌شود. این خروج مایعات باعث تغلظ خون می‌شود (که در آن پلاسمای خون، به عبارتی قسمت مایع خون کمتر و گلبولهای قرمز خون بیشتر می‌شوند). هم‌چنین سطح آلبومین خون نیز کاهش می‌یابد. [۵] برخی اوقات دانگ حاد پلورال افیوژن (که در آن مایعات ترشح شده اطراف شش جمع می‌شود) و آسیت (که در آن مایعات در شکم جمع می‌شود) ایجاد می‌کنند. اگر این ترشحات به اندازه کافی بزرگ باشند، پزشک هنگام معاینه متوجه آن‌ها خواهد شد. [۵] اگر پزشک بتواند با استفاده از سونوگرافی مایعات درون بدن را پیدا کند، امکان تشخیص زودهنگام سندورم شوک دانگ وجود دارد. [۱][۵] ولی در بسیاری از مناطقی که دانگ شایع است، بیشتر پزشکان و درمانگاه‌ها به دستگاه سونوگرافی دسترسی ندارند. [۱]
دسته بندی
سازمان بهداشت جهانی در سال 2009 تب دانگ را به دو گروه دسته بندی کرد: معمولی و حاد. [۱][۲۲]
پیش از این در سال 1997 سازمان بهداشت جهانی این بیماری را به سه دسته تب undifferentiated، تب دانگ و تب هموراژیک دانگ تقسیم کرده بود. سپس بیان کردند که لازم است این روش قدیمی دسته‌بندی ساده‌تر شود و این که این روش محدود کننده است و شامل همه روش‌های بروز دانگ نیست. با این که روش دسته بندی یانگ به طور رسمی تغییر یافته است، هنوز از دسته بندی قدیمی آن استفاده می‌شود.
[۲۲][۵][۲۳] در سیستم قدیمی دسته بندی سازمان بهداشت جهانی تب هموراژیک دانگ را به چهار درجه I-IV تقسیم می‌کند: در درجه I شخص تب می‌کند. هم چنین پوست بدنش به آسانی کبود می‌شود و پاسخ تست تورنیکه او مثبت است. در درجه II درون پوست و بقیه قسمتهای بدن خونریزی می‌کند. در درجه III نشانه‌های شوک دستگاه گردش خون در فرد نمایان می‌شود. در درجه IV شوک چنان شدت می‌گیرد که نمی‌توان ضربان قلب و فشار خون فرد را احساس کرد. [۲۳] Grades III and IV are called "dengue shock syndrome."[۲۲][۲۳]
تست‌های آزمایشگاهی
تب دانگ را می‌توان به کمک تست‌های میکروبیولوژی آزمایشگاهی تشخیص داد. [۲۲] تعدادی تست متفاوت در آزمایشگاه صورت می‌گیرد. در یک تست (جداسازی ویروس) متخصصان ویروس دانگ را در کشت‌های (نمونه‌های) سلولی ایزوله (تفکیک) می‌کنند. در تست دیگری (شناسایی نوکلئیک اسید) نوکلئیک اسید موجود در ویروس‌ها را با تکنیکی به نام واکنش زنجیره‌ای پلیمراز یا PCR ردیابی می‌کند. در تست سوم (شناسایی آنتی‌ژن) به دنبال آنتی‌ژن‌های ویروس می‌گردند. در تستی دیگر برای یافتن آنتی بادی که بدن برای مبارزه با ویروس دانگ تولید می‌کند، خون را جست و جو می‌کنند. [۲۰][۲۴] تست جداسازی ویروس و شناسایی نوکلئیک اسید بهتر از تست شناسایی آنتی‌ژن عمل می‌کنند. اگرچه این دو هزینه بیشتری داشته و در نتیجه در مناطق زیادی انجام نمی‌شوند. [۲۴] هنگامی که ویروس دانگ در مراحل ابتدایی بیماری است، ممکن است همه این تست‌ها منفی باشند (به عبارت دیگر بیمار بودن فرد را نشان نمی‌دهند). [۵][۲۰] به استثنای تست آنتی بادی، این تست‌های آزمایشگاهی تنها زمانی قابل استفاده‌اند که بیماری، حاد (مراحل ابتدایی) باشد. اگرچه تست آنتی بادی در مراحل بعدی نشان‌دهنده ابتلای فرد به دانگ است. بدن پس از 5 تا 7 روز آنتی بادی خاصی تولید می کند که وظیفه‌اش مبارزه با ویروس دانگ است. [۷][۲۰][۲۵]
پیشگیری
واکسن تایید شده‌ای برای پیشگیری از ابتلا به ویروس دانگ وجود ندارد. [۱] سازمان بهداشت جهانی پیشنهاد داده است که برای جلوگیری از ابتلا جمعیت پشه‌ها تحت نظر قرارگرفته و انسان ها از گزیدگی پشه‌ها حفاظت شوند. [۱۳][۲۶] سازمان بهداشت جهانی برای پیش گیری از دانگ برنامه‌ای (به نام برنامه «کنترل یکپارچه ناقل») ارایه داده است که از پنج بخش تشکیل شده است: باید از حقوق، تجهیزات اجتماعی و قوانین برای قوی سازی جوامع و سازمان‌های بهداشتی عمومی استفاده کرد. همه بخش‌های اجتماع باید همراه با هم عمل کنند. این بخش‌ها شامل بخش عمومی (مانند دولت)، بخش خصوصی (مانند موسسات و شرکت‌ها) و حوزه سلامت و بهداشت می‌شوند. تمام روش‌های کنترل بیماری باید یکپارچه سازی شوند (گردآوری شوند) تا امکانات موجود، بهترین تاثیرگذاری ممکن را داشته باشند. تصمیم‌گیری‌‌ها باید طبق مدارک موجود صورت بگیرد تا به این وسیله از سودمندی تمام اقدامات انجام شده برای مقابله با دانگ اطمینان حاصل شود. باید به مناطقی که دانگ در آن‌ها شایع است کمک کرد تا جایی که بدون کمک دیگران، قادر به مبارزه با این بیماری شوند. [۱۳] سازمان بهداشت جهانی روش‌هایی برای کنترل پشه‌ها و حفاظت در برابر گزیدگی آن‌ها ارایه می‌دهد. بهترین روش رهایی از پشه «آئدس اجیپتی» از بین بردن زیستگاه آن است. [۱۳] مردم باید منابع سرباز آب را خال کنند (تا پشه‌ها در آن‌ها تخم‌گذاری نکنند). هم چنین می‌توان برای کنترل پشه‌های این مناطق از حشره‌کش‌ها و عامل‌های کنترل زیست شناختی استفاده کرد. [۱۳] دانشمندان معتقدند اسپری‌های ارگانوفسفات و پایروتروئید تاثیری ندارد. [۳] آب‌های راکد (یا بدون حرکت و جریان) باید از بین بروند، زیرا پشه‌ها را جذب می‌کنند و هم چنین انباشته شدن حشره‌کش‌ها در این آب‌ها ، برای سلامتی انسان‌ها مضر خواهد بود. خطای یادکرد: برچسب <ref> غیرمجاز؛ نام‌های غیرمجاز یا بیش از اندازه ().
مدیریت
هیچ درمان مشخصی برای تب دانگ وجود ندارد.[۱] افراد مختلف، باتوجه به علایمشان، نیاز به درمان‌های متفاوت دارند. برخی افراد صرفاً با نوشیدن مایعات در منزل بهتر می‌شوند، درحالی‌که یک متخصص سلامت به‌دقت آن‌ها را تحت نظر دارد تا مطمئن شود که در حال بهبود هستند. افراد دیگری نیاز به مایعات وریدی و تزریق خون دارند.[۲۷] اگر فردی علائم اخطاردهنده‌ی حاد داشته باشد، به‌ویژه اگر شرایط بیماری مزمن در او باشد، ممکن است متخصص سلامت تصمیم بگیرد که فرد را در بیمارستان بستری کند.[۵]
وقتی افراد مبتلا نیاز به مایعات وریدی داشته باشند، معمولاً به‌مدت یک یا دو روز به آن‌ها نیاز دارند.[۲۷] متخصص سلامت میزان مایع تجویزی را افزایش می‌دهد تا فرد مقدار مشخصی ]]ادرار(0.5–1 mL/kg/hr) دفع کند. هم‌چنین میزان مایع تا زمانی که هماتوکریت (میزان آهن[[ در خون فرد) فرد و علایم حیاتی او به حالت عادی برگردد، افزایش می‌یابد.[۵] به‌دلیل احتمال خونریزی، متخصصین سلامت سعی می‌کنند تا از روش‌های تهاجمی پزشکی مانند لوله‌گذاری دهان و بینی (فرستادن لوله از طریق بینی فرد به داخل معده)، تزریقات درون عضلانی (تزریق دارو به درون عضله)، و سوراخ‌های شریانی (وارد کردن سوزن به یک سرخ‌رگ) پرهیز کنند.[۵] ]]استامینوفن(تایلنول) را می‌توان برای تب و درد تجویز کرد. نوعی از داروی ضدالتهاب به نام اِنسید[[ (مثل ایبوپروفن و آسپرین) نباید استفاده شود چرا که احتمال خونریزی را تشدید می‌کند.[۲۷] تزریق خون باید بلافاصله آغاز شود اگر علایم حیاتی فرد تغییر کردند یا عادی نباشند، هم‌چنین اگر تعداد گلبولهای قرمز خون کاهش پیدا کند.[۲۸] وقتی تزریق نیاز باشد، باید خون کامل (خونی که به اجزای مختلفش تقسیم نشده است) یا گلبولهای قرمز بسته‌بندی شده به فرد داده شود. پلاکت‌های خونی (که از خون کامل جدا شده‌اند) و پلاسمای تازه‌ی یخ‌زده معمولاً توصیه نمی‌شود.[۲۸]
وقتی فرد در مرحله‌ی درمان تب دانگ قرار دارد، معمولاً مایعات وریدی بیشتری به او داده نمی‌شود تا آن‌که دچار حجم اضافی مایعات نشود.[۵] اگر حجم اضافی مایعات اتفاق بیفتد، اما علایم حیاتی فرد ثابت باشد (تغییر نکند)، صرف توقف دادن مایعات بیشتر می‌تواند کافی باشد.[۲۸] اگر فرد دیگر در مرحله‌ی حساس بیماری نباشد، می‌توان به او یک مدر لوله هنله مانند فوروزماید (لاسیکس) داد. با این کار می‌توان از مایعات اضافی موجود در جریان خون فرد خلاص شد.[۲۸]
احتمال
اکثر افراد مبتلا به تب دانگ بهبود می‌یابند و پس از آن هیچ مشکلی ندارند.[۲۲] 1 تا 5٪ افراد مبتلا (1 تا 5 از هر 100 نفر) به دانگ بدون درمان می‌میرند.[۵] کمتر از 1٪ علی‌رغم درمان مناسب می‌میرند.[۲۲] اما افرادی که مبتلا به دانگ وخیم هستند، 26٪ (26 از هر 100 نفر) می‌میرند.[۵]
دانگ در بیش از 110 کشور رایج است.[۵] هرساله 50 تا 100 میلیون نفر در سرتاسر جهان به آن مبتلا می‌شوند. هم‌چنین باعث بستری شدن نیم میلیون نفر می‌شود[۱] و حدود 12500 تا 25000 مرگ سالانه را باعث می‌شود.[۶][۲۹]
دانگ رایج‌ترین بیماری ویروسی است که ]]بندپایان[[ عامل انتقال آن هستند. باور بر این است که دانگ موجب هزینه‌ی بیماری حدود 1600 سال تقريبی ناتوانی در طول عمر به ازای هر یک میلیون نفر است. این یعنی در هر یک میلیون نفر، دانگ موجب از دست رفتن 1600 سال زندگی می‌شود. این میزان حدوداً برابر با هزینه‌ی بیماری سایر بیماری‌های کودکان و مناطق گرمسیری مانند سل می‌باشد.[۲۰] دانگ پس از ]]مالاریا[[ به‌عنوان دومین بیماری مهم مناطق گرمسیری شناخته می‌شود.[۵] هم‌چنین سازمان سلامت جهانی تب دانگ را به‌عنوان یکی از 16 بیماری نادیده‌گرفته شده‌ی مناطق گرمسیری (یعنی دانگ آن‌قدر که باید جدی گرفته نشده است) به حساب می‌آورد.[۳۰]
دانگ در سراسر دنیا رایج‌تر می‌شود. در سال 2010، دانگ 30 بار رایج‌تر از سال 1960 بوده است.[۳۱] عوامل مختلفی به‌عنوان دلیل افزایش دانگ مطرح هستند. افراد بیشتری در شهرها زندگی می‌کنند. جمعیت جهان (تعداد افراد حاضر در دنیا) در حال رشد است. افراد بیشتری سفرهای بین‌المللی (در بین کشورها) دارند. هم‌چنین گمان می‌شود که ]]گرم شدن جهان[[ نقشی در افزایش دانگ دارد.[۱]
دانگ اغلب در ناحیه‌ی ]]خط استوا[[ اتفاق می‌افتد. 5/2 میلیارد نفر در مناطقی زندگی می‌کنند که دانگ رخ می‌دهد. 70٪ این افراد در منطقه‌ی آسیا اقیانوسیه زندگی می‌کنند.[۳۱] در ایالات متحد، 9/2٪ تا 8٪ از افرادی که از سفر به مناطق مستعد دانگ بازمی‌گردند و تب دارند، در حین سفر آلوده شده‌اند.[۱۴] در این گروه از افراد، دانگ، پس از مالاریا، دومین دلیل رایج برای عفونت است که باید بررسی شود.[۷]
تاریخچه
دانگ اولین بار در سال‌های دور ثبت شده است. در یک دانش‌نامه‌ی پزشکی چینی از دوران خاندان جین (که بین سال‌های 265 تا 420 میلادی می‌زیسته‌اند) از شخصی صحبت شده است که احتمالاً دانگ داشته است. این کتاب از «سمّ آبی» صحبت می‌کند که با حشرات پرنده مرتبط بوده است.[۳۲][۳۳] هم‌چنین اسناد مکتوبی از قرن هفدهم وجود دارد که بیان‌گر چیزی است که احتمالاً یک ]]اپیدمی[[ دانگ (حالتی که بیماری در آن در زمانی کوتاه بسیار سریع گسترش می‌یابد) بوده است. محتمل‌ترین گزارش‌های اپیدمی دانگ مربوط به سال‌های 1779 تا 1780 هستند. این گزارش‌ها از یک اپیدمی صحبت می‌کنند که آسیا، آفریقا، و شمال امریکا را دربرگرفته است.[۳۳] از آن زمان تا سال 1940، اپیدمی‌های دیگری نبوده است.[۳۳]
در سال 1906، دانشمندان ثابت کردند که مردم از پشه‌های «آیدیس» عفونت‌هایی را دریافت می‌کنند. در سال 1907، دانشمندان نشان دادند که یک ویروس موجب تب دانگ می‌شود. این دومین بیماری بود که ثابت می‌شد عامل آن ویروس است (قبل از آن دانشمندان ثابت کرده بودند که عامل تب زرد هم ویروس است).[۳۴] جان برتون کلیلند و جوزف فرانکلین سایلر به مطالعه‌ی ویروس دانگ پرداختند و راه‌های گسترش ویروس را کشف کردند.[۳۴]
دانگ در حین جنگ جهانی دوم و پس از آن با سرعت بسیار بیشتری گسترش یافت. دلیل آن این‌طور فرض می‌شود که جنگ به طرق مختلف موجب تغییرات ]]محیطی[[ شد. هم‌چنین انواع گوناگونی از دانگ به نقاط جدیدی سرایت پیدا کرد. برای اولین بار، مردم مبتلا به تب خونریزی دهنده‌ی دانگ می‌شدند. این نوع وخیم از بیماری اولین بار در سال 1953 در فیلیپین گزارش شد. تا دهه‌ی 1970، تب خونریزی دهنده‌ی دانگ بدل به عامل اصلی در مرگ کودکان شد. هم‌چنین شیوع آن در اقیانوسیه و امریکا آغاز شد.[۳۳] تب خونریزی دهنده‌ی دانگ و سندروم شوک دانگ اولین بار در سال 1981 در امریکای جنوبی و مرکزی گزارش شد. در این زمان، متخصصان سلامت متوجه شدند که افرادی که مبتلا به نوع 1 ویروس دانگ شده‌اند، در چند سال آینده مبتلا به نوع 2 دانگ هم می‌شوند.[۱۱]
تاریخچه‌ی واژه
مشخص نیست که واژه‌ی «دانگ» از کجا آمده است. برخی معتقدند که از عبارت Ka-dinga pepo در ]]زبان سواهیلی[[ آمده است. این عبارت از یک بیماری صحبت می‌کند که روح شیطانی عامل آن است.[۳۲] اعتقاد بر این است که واژه‌ی dinga در سواهیلی از واژه‌ی dengue در ]]زبان اسپانیولی[[ آمده است. این واژه به معنای «مراقب» است. ممکن است از این واژه برای توصیف شخصی استفاده شده باشد که از درد استخوانی در تب دانگ رنج می‌برد؛ این درد موجب خواهد شد تا فرد با مراقبت راه برود.[۳۵] البته ممکن است که واژه‌ی اسپانیولی از سواهیلی آمده باشد و نه برعکس.[۳۲]
نام «تب استخوان‌شکن» را اولین مرتبه بنیامین راش، پزشکی از ]]بنیان‌گذاران ایالات متحد امریکا[[ به‌کار برد. راش در سال 1789 نام «تب استخوان‌شکن» را در گزارشی پیرامون شیوع دانگ در سال 1780 در فیلادلفیا به‌کار برد. راش در آن گزارش اغلب از نام رایج‌تر «تب فرستنده‌ی صفراوی» استفاده کرد.[۳۶][۳۷] واژه‌ی «تب دانگ» تا پس از 1828 به‌طور رایج استفاده نمی‌شد.[۳۸] قبل از آن، افراد مختلف از نام‌های گوناگونی برای این بیماری استفاده می‌کردند. مثلاً دانگ را «تب قلب‌شکن» و «la dengue» هم می‌نامیدند.[۳۸] نام‌های دیگری هم برای دانگ وخیم استفاده می‌شد: مثلاً، «پلاکت‌های لکه‌های خونی زیرپوستی عفونی»، «فیلیپینی»، «تایلندی»، و «تب خونریزی دهنده‌ی سنگاپوری».[۳۸]
پژوهش
دانشمندان به ]]پژوهش[[ در مورد راه‌های پیشگیری و درمان دانگ ادامه می‌دهند. هم‌چنین پیرامون کنترل پشه‌ها،[۳۹] ساخت واکسن، و ساختن داروهای مقابله با این ویروس کارهایی انجام می‌شود.[۲۶]
کارهای ساده‌ی زیادی برای کنترل پشه‌ها انجام شده است. برخی از آن‌ها جواب داده است. مثلاً می‌توان ]]ماهی گوپی(''Poecilia reticulata'') یا پاروپایانرا در آب‌های راکد رها کرد تا لارو[[ (تخم) پشه را بخورند.[۳۹]
دانشمندان به کار بر روی واکسنی برای محافظت افراد در برابر هر چهار نوع دانگ ادامه می‌دهند.[۲۶] برخی دانشمندان نگران هستند که واکسن ممکن است از طریق افزایش وابستگی به پادتن (ADE) موجب افزایش خطر بیماری وخیم شود.[۴۰] بهترین واکسن احتمالی، چند ویژگی متفاوت خواهد داشت. اول این‌که ایمن خواهد بود. دوم این‌که پس از یک یا دو تزریق تأثیر خواهد گذاشت. سوم این‌که در برابر تمام انواع ویروس دانگ محافظت خواهد کرد. چهارم این‌که موجب افزایش وابستگی به پادتن نمی‌شود. پنجم این‌که حمل و نگهداری آن آسان خواهد بود. ششم این‌که کم هزینه و به‌صرفه خواهد بود.[۴۰] تا سال 2009 تعدادی واکسن آزمایش شده‌اند.[۲۰][۳۶][۴۰] دانشمندان امیدوارند که اولین واکسن (یا واکسن‌ها) تا سال 2015 برای مصرف عموم آماده شود.[۲۶]fi
هم‌چنین دانشمندان کار بر روی ساخت داروهای ضدویروس را ادامه می‌دهند که برای درمان حملات تب دانگ و محافظت مبتلایان از ابتلا به عوارض وخیم می‌باشد.[۴۱][۴۲] آن‌ها هم‌چنین برای کشف ساختار پروتئینی ویروس کار می‌کنند. این کار ممکن است به ایشان کمک کند تا داروهایی تولید کنند که برای درمان تب دانگ به‌خوبی عمل کند.[۴۲]
نکته‌ها
- ↑ ۱٫۰۰ ۱٫۰۱ ۱٫۰۲ ۱٫۰۳ ۱٫۰۴ ۱٫۰۵ ۱٫۰۶ ۱٫۰۷ ۱٫۰۸ ۱٫۰۹ ۱٫۱۰ Whitehorn J, Farrar J (2010). "Dengue". Br. Med. Bull. 95: 161–73. doi:10.1093/bmb/ldq019. PMID 20616106.
- ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ ۲٫۲ WHO (2009), pp. 14–16.
- ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ ۳٫۲ Reiter P (2010-03-11). "Yellow fever and dengue: a threat to Europe?". Euro Surveil. 15 (10): 19509. PMID 20403310.
- ↑ Gubler (2010), p. 379.
- ↑ ۵٫۰۰ ۵٫۰۱ ۵٫۰۲ ۵٫۰۳ ۵٫۰۴ ۵٫۰۵ ۵٫۰۶ ۵٫۰۷ ۵٫۰۸ ۵٫۰۹ ۵٫۱۰ ۵٫۱۱ ۵٫۱۲ ۵٫۱۳ ۵٫۱۴ ۵٫۱۵ ۵٫۱۶ ۵٫۱۷ ۵٫۱۸ ۵٫۱۹ ۵٫۲۰ ۵٫۲۱ ۵٫۲۲ ۵٫۲۳ ۵٫۲۴ ۵٫۲۵ ۵٫۲۶ Ranjit S, Kissoon N (2010). "Dengue hemorrhagic fever and shock syndromes". Pediatr. Crit. Care Med. 12 (1): 90–100. doi:10.1097/PCC.0b013e3181e911a7. PMID 20639791.
{{cite journal}}: Unknown parameter|month=ignored (help) - ↑ ۶٫۰ ۶٫۱ ۶٫۲ ۶٫۳ ۶٫۴ Varatharaj A (2010). "Encephalitis in the clinical spectrum of dengue infection". Neurol. India. 58 (4): 585–91. doi:10.4103/0028-3886.68655. PMID 20739797.
- ↑ ۷٫۰ ۷٫۱ ۷٫۲ ۷٫۳ ۷٫۴ ۷٫۵ Chen LH, Wilson ME (2010). "Dengue and chikungunya infections in travelers". Curr. Opin. Infect. Dis. 23 (5): 43844. doi:10.1097/QCO.0b013e32833c1d16. PMID 20581669.
{{cite journal}}: Unknown parameter|month=ignored (help) - ↑ ۸٫۰۰ ۸٫۰۱ ۸٫۰۲ ۸٫۰۳ ۸٫۰۴ ۸٫۰۵ ۸٫۰۶ ۸٫۰۷ ۸٫۰۸ ۸٫۰۹ ۸٫۱۰ WHO (2009), pp. 25–27.
- ↑ ۹٫۰ ۹٫۱ Wolff K, Johnson RA (eds.) (2009). "Viral Infections of Skin and Mucosa". Fitzpatrick's Color Atlas and Synopsis of Clinical Dermatology (6th ed.). New York: McGraw-Hill Medical. pp. 810–2. ISBN 9780071599757.
{{cite book}}:|author=has generic name (help) - ↑ ۱۰٫۰ ۱۰٫۱ Knoop KJ, Stack LB, Storrow A, Thurman RJ (eds.) (2010). "Tropical Medicine". Atlas of Emergency Medicine (3rd ed.). New York: McGraw-Hill Professional. pp. 658–9. ISBN 0071496181.
{{cite book}}:|author=has generic name (help)نگهداری یادکرد:نام‌های متعدد:فهرست نویسندگان (link) - ↑ ۱۱٫۰ ۱۱٫۱ ۱۱٫۲ ۱۱٫۳ ۱۱٫۴ Gould EA, Solomon T (2008). "Pathogenic flaviviruses". The Lancet. 371 (9611): 500–9. doi:10.1016/S0140-6736(08)60238-X. PMID 18262042.
{{cite journal}}: Unknown parameter|month=ignored (help) - ↑ Rodenhuis-Zybert IA, Wilschut J, Smit JM (2010). "Dengue virus life cycle: viral and host factors modulating infectivity". Cell. Mol. Life Sci. 67 (16): 2773–86. doi:10.1007/s00018-010-0357-z. PMID 20372965.
{{cite journal}}: Unknown parameter|month=ignored (help)نگهداری یادکرد:نام‌های متعدد:فهرست نویسندگان (link) - ↑ ۱۳٫۰ ۱۳٫۱ ۱۳٫۲ ۱۳٫۳ ۱۳٫۴ WHO (2009), pp. 59–60.
- ↑ ۱۴٫۰ ۱۴٫۱ Center for Disease Control and Prevention. "Chapter 5 – Dengue Fever (DF) and Dengue Hemorrhagic Fever (DHF)". 2010 Yellow Book. Retrieved 2010-12-23.
{{cite web}}: no-break space character in|title=at position 10 (help) - ↑ Gubler (2010), pp. 377–78.
- ↑ Wilder-Smith A, Chen LH, Massad E, Wilson ME (2009). "Threat of Dengue to Blood Safety in Dengue-Endemic Countries". Emerg. Infect. Dis. 15 (1): 8–11. doi:10.3201/eid1501.071097. PMC 2660677. PMID 19116042.
{{cite journal}}: Unknown parameter|month=ignored (help)نگهداری یادکرد:نام‌های متعدد:فهرست نویسندگان (link) - ↑ Stramer SL, Hollinger FB, Katz LM, ; et al. (2009). "Emerging infectious disease agents and their potential threat to transfusion safety". Transfusion. 49 Suppl 2: 1S–29S. doi:10.1111/j.1537-2995.2009.02279.x. PMID 19686562.
{{cite journal}}: Explicit use of et al. in:|author=(help); Unknown parameter|month=ignored (help); no-break space character in|author=at position 35 (help)نگهداری یادکرد:نام‌های متعدد:فهرست نویسندگان (link) - ↑ Teo D, Ng LC, Lam S (2009). "Is dengue a threat to the blood supply?". Transfus Med. 19 (2): 66–77. doi:10.1111/j.1365-3148.2009.00916.x. PMC 2713854. PMID 19392949.
{{cite journal}}: Unknown parameter|month=ignored (help)نگهداری یادکرد:نام‌های متعدد:فهرست نویسندگان (link) - ↑ Wiwanitkit V (2010). "Unusual mode of transmission of dengue". Journal of Infection in Developing Countries. 4 (1): 51–4. PMID 20130380.
{{cite journal}}: Unknown parameter|month=ignored (help) - ↑ ۲۰٫۰ ۲۰٫۱ ۲۰٫۲ ۲۰٫۳ ۲۰٫۴ ۲۰٫۵ ۲۰٫۶ Guzman MG, Halstead SB, Artsob H, ; et al. (2010). "Dengue: a continuing global threat". Nat. Rev. Microbiol. 8 (12 Suppl): S7–S16. doi:10.1038/nrmicro2460. PMID 21079655.
{{cite journal}}: Explicit use of et al. in:|author=(help); Unknown parameter|month=ignored (help); no-break space character in|author=at position 34 (help)نگهداری یادکرد:نام‌های متعدد:فهرست نویسندگان (link) - ↑ Martina BE, Koraka P, Osterhaus AD (2009). "Dengue Virus Pathogenesis: an Integrated View". Clin. Microbiol. Rev. 22 (4): 564–81. doi:10.1128/CMR.00035-09. PMC 2772360. PMID 19822889.
{{cite journal}}: Unknown parameter|month=ignored (help)نگهداری یادکرد:نام‌های متعدد:فهرست نویسندگان (link) - ↑ ۲۲٫۰ ۲۲٫۱ ۲۲٫۲ ۲۲٫۳ ۲۲٫۴ ۲۲٫۵ ۲۲٫۶ WHO (2009), pp. 10–11.
- ↑ ۲۳٫۰ ۲۳٫۱ ۲۳٫۲ WHO (1997). "Chapter 2: clinical diagnosis". Dengue haemorrhagic fever: diagnosis, treatment, prevention and control (PDF) (2nd ed.). Geneva: World Health Organization. pp. 12–23. ISBN 9241545003.
- ↑ ۲۴٫۰ ۲۴٫۱ WHO (2009), pp. 90–95.
- ↑ Gubler (2010), p. 380.
- ↑ ۲۶٫۰ ۲۶٫۱ ۲۶٫۲ ۲۶٫۳ WHO (2009), p. 137. خطای یادکرد: برچسب
<ref>نامعتبر؛ نام «WHOp137» چندین بار با محتوای متفاوت تعریف شده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.). - ↑ ۲۷٫۰ ۲۷٫۱ ۲۷٫۲ WHO (2009), pp. 32–37.
- ↑ ۲۸٫۰ ۲۸٫۱ ۲۸٫۲ ۲۸٫۳ WHO (2009), pp. 40–43.
- ↑ WHO media centre (March 2009). "Dengue and dengue haemorrhagic fever". World Health Organization. Retrieved 2010-12-27.
- ↑ Neglected Tropical Diseases. "Diseases covered by NTD Department". World Health Organization. Retrieved 2010-12-27.
- ↑ ۳۱٫۰ ۳۱٫۱ WHO (2009), p. 3.
- ↑ ۳۲٫۰ ۳۲٫۱ ۳۲٫۲ Anonymous (2006). "Etymologia: dengue" (PDF). Emerg. Infec. Dis. 12 (6): 893.
- ↑ ۳۳٫۰ ۳۳٫۱ ۳۳٫۲ ۳۳٫۳ Gubler DJ (1998). "Dengue and Dengue Hemorrhagic Fever". Clin. Microbiol. Rev. 11 (3): 480–96. PMC 88892. PMID 9665979.
{{cite journal}}: Unknown parameter|month=ignored (help) - ↑ ۳۴٫۰ ۳۴٫۱ Henchal EA, Putnak JR (1990). "The dengue viruses". Clin. Microbiol. Rev. 3 (4): 376–96. doi:10.1128/CMR.3.4.376. PMC 358169. PMID 2224837.
{{cite journal}}: Unknown parameter|month=ignored (help) - ↑ Harper D (2001). "Etymology: dengue". Online Etymology Dictionary. Retrieved 2008-10-05.
- ↑ ۳۶٫۰ ۳۶٫۱ Barrett AD, Stanberry LR (2009). Vaccines for biodefense and emerging and neglected diseases. San Diego: Academic. pp. 287–323. ISBN 0-12-369408-6.
- ↑ Rush AB (1789). "An account of the bilious remitting fever, as it appeared in Philadelphia in the summer and autumn of the year 1780". Medical enquiries and observations. Philadelphia: Prichard and Hall. pp. 104–117.
- ↑ ۳۸٫۰ ۳۸٫۱ ۳۸٫۲ خطای یادکرد: خطای یادکرد:برچسب
<ref> غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نامHal08وارد نشده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.). - ↑ ۳۹٫۰ ۳۹٫۱ WHO (2009), p. 71.
- ↑ ۴۰٫۰ ۴۰٫۱ ۴۰٫۲ Webster DP, Farrar J, Rowland-Jones S (2009). "Progress towards a dengue vaccine". Lancet Infect Dis. 9 (11): 678–87. doi:10.1016/S1473-3099(09)70254-3. PMID 19850226.
{{cite journal}}: Unknown parameter|month=ignored (help)نگهداری یادکرد:نام‌های متعدد:فهرست نویسندگان (link) - ↑ Sampath A, Padmanabhan R (2009). "Molecular targets for flavivirus drug discovery". Antiviral Res. 81 (1): 6–15. doi:10.1016/j.antiviral.2008.08.004. PMC 2647018. PMID 18796313.
{{cite journal}}: Unknown parameter|month=ignored (help) - ↑ ۴۲٫۰ ۴۲٫۱ Noble CG, Chen YL, Dong H, ; et al. (2010). "Strategies for development of Dengue virus inhibitors". Antiviral Res. 85 (3): 450–62. doi:10.1016/j.antiviral.2009.12.011. PMID 20060421.
{{cite journal}}: Explicit use of et al. in:|author=(help); Unknown parameter|month=ignored (help); no-break space character in|author=at position 27 (help)نگهداری یادکرد:نام‌های متعدد:فهرست نویسندگان (link)
منابع
- Gubler DJ (2010). "Dengue viruses". In Mahy BWJ, Van Regenmortel MHV (ed.). Desk Encyclopedia of Human and Medical Virology. Boston: Academic Press. ISBN 0-12-375147-0.
{{cite book}}: Unknown parameter| pages=ignored (help) - WHO (2009). Dengue Guidelines for Diagnosis, Treatment, Prevention and Control (PDF). Geneva: World Health Organization. ISBN 9241547871.