آبله: تفاوت میان نسخه‌ها

ویرایش پیوندها
از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
نمایش تاریخچه به صورت تعاملی
→ تفاوت قدیمی‌ترتفاوت جدیدتر ←
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
دیداریویکی‌متن
بدون خلاصۀ ویرایش
برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
Sina605 (بحث | مشارکت‌ها)
۲۹۵ ویرایش‌ها
جز ترجمه مقاله از نسخه انگلیسی ویکی پدیا
خط ۱: خط ۱:
{{دیگر کاربردها}}
{{دیگر کاربردها}}
{{جعبه بیماری
{{جعبه بیماری
| name = آبله
| name= آبله
| synonyms= واریولا<ref>{{cite book |last1=Barton |first1=Leslie L. |last2=Friedman |first2=Neil R. | name-list-style = vanc |title=The Neurological Manifestations of Pediatric Infectious Diseases and Immunodeficiency Syndromes|date=2008|publisher=Springer Science & Business Media|isbn=978-1-59745-391-2|page=151|url=https://books.google.com/books?id=GaIyKkRBqIQC&pg=PA151|language=en}}</ref> واریولا ورا<ref>{{cite book |last1=Schaller |first1=Karl F. | name-list-style = vanc |title=Colour Atlas of Tropical Dermatology and Venerology|date=2012|publisher=Springer Science & Business Media|isbn=978-3-642-76200-0|page=Chapter 1|url=https://books.google.com/books?id=Bw8yBwAAQBAJ&pg=PP21|language=en}}</ref> پاکس<ref name="Fenner_1988"/> طاعون قرمز<ref name=Peg2017/>
| image = Child with Smallpox Bangladesh.jpg
| image = Child with Smallpox Bangladesh.jpg
|image_size = 270
|image_size = 270
| caption = دختری دچار آبله در [[بنگلادش]]. در سال ۱۹۷۳ میلادی
| caption = دختری دچار آبله در [[بنگلادش]] در سال ۱۹۷۳ میلادی. برجستگی های پر از مایع غلیظ و فرورفتگی یا گودی در مرکز مشخص است.
| ICD10 = {{ICD10|03| |b|00}}
|symptoms =
* '''اولیه''': تب، استفراغ، زخم های دهان<ref name=CDC2016Sym/>
| ICD9 = {{ICD9|050}}
* '''ثانویه''': تاول های پر از مایع که پوسته پوسته می شوند.
| DiseasesDB = ۱۲۲۱۹
|complications= جای زخم پوست، نابینایی <ref name=CDC2016What/>
| MedlinePlus = ۰۰۱۳۵۶
| onset= 1 تا 3 هفته پس از قرار گرفتن در معرض <ref name=CDC2016Sym/>
| eMedicineSubj = emerg
| duration= حدود 4 هفته<ref name=CDC2016Sym/>
| eMedicineTopic = ۸۸۵
| causes= ویروس واریولای ماژور، ویروس واریولای مینور (در بین افراد پخش می شود)<ref name=CDC2016What/><ref name=She2004/>
| MeshName = Smallpox
| diagnosis= بر اساس علائم و تایید شده توسط واکنش زنجیره ای پلیمراز PCR <ref name=CDC2017Diag/>
| MeshNumber = D012899
| differential= آبله مرغان، زرد زخم، مولوسکوم سرایتی، آبله میمون<ref name=CDC2017Diag>{{cite web|title=Diagnosis & Evaluation|url=https://www.cdc.gov/smallpox/clinicians/diagnosis-evaluation.html|website=CDC|access-date=14 December 2017|language=en-us|date=25 July 2017}}</ref>
| prevention= واکسن آبله<ref name=CDC2017Tx/>
| treatment= مراقبت‌های حمایتی<ref name=WHO2007Fact/>
| medication= برینسیدوفوویر
| prognosis= خطر مرگ 30 درصد<ref name=CDC2016Sym/>
| frequency= ریشه کن شده (آخرین مورد مبتلا در سال 1977)
| ICD10= {{ICD10|03| |b|00}}
| ICD9= {{ICD9|050}}
| DiseasesDB= ۱۲۲۱۹
| MedlinePlus= ۰۰۱۳۵۶
| eMedicineSubj= emerg
| eMedicineTopic= ۸۸۵
| MeshName= Smallpox
| MeshNumber= D012899
}}
}}
{{Taxobox
{{Taxobox
| color = violet
| color= violet
| name = ''ویروس واریولا (آبله)''
| name= ''ویروس واریولا (آبله)''
| virus_group = i
| virus_group= i
| familia = ''[[پوکس‌ویریده]]''
| familia= ''[[پوکس‌ویریده]]''
| genus = ''[[اورتوپوکس ویروس]]''
| genus= ''[[اورتوپوکس ویروس]]''
| species = '''''واریولا ورا'''''
| species= '''''واریولا ورا'''''
}}
}}
'''آبله'''، {{انگلیسی|smallpox}} یک نوع بیماری واگیر ویروسی بود که عامل آن یکی از دو ویروس آبلهٔ درشت یا آبلهٔ ریز تشکیل شده‌است.<ref>Ryan KJ, Ray CG (editors) (2004). Sherris Medical Microbiology (4th ed.). McGraw Hill. pp. 525–8. {{ISBN|0-8385-8529-9|en}}.</ref> آخرین نمونهٔ طبیعی ویروس آبله در اکتبر ۱۹۷۷ تشخیص داده شد و [[سازمان جهانی بهداشت]] [[Eradication of infectious diseases|ریشه‌کن کردن]] بیماری را با انجام عمل پیش‌گیری [[آبله‌کوبی]] «از سطح زمین» در ۱۹۸۰ تأیید کرد.<ref name=WHO2007Fact>{{cite web | title=Smallpox | work=WHO Factsheet | url=http://www.who.int/mediacentre/factsheets/smallpox/en/ | archiveurl=https://web.archive.org/web/20070921235036/http://www.who.int/mediacentre/factsheets/smallpox/en/ | archivedate = 21 September 2007}}</ref><ref>[http://www.bbc.co.uk/persian/science/2014/03/140304_me_30000_year_old_virus_brought_back_to_life.shtml ویروس سی هزار ساله زنده شد]، بی‌بی‌سی فارسی</ref> احتمال مرگ پس از ابتلا به بیماری حدود ۳۰ درصد بوده که این رقم در نوزادان حتی بالاتر بود.<ref>{{Cite journal|last=Clink|first=Kellian|date=2017-02-20|title=CDC WONDER|url=http://dx.doi.org/10.1108/rr-08-2016-0213|journal=Reference Reviews|volume=31|issue=2|pages=14–14|doi=10.1108/rr-08-2016-0213|issn=0950-4125}}</ref> معمولا کسانی که از این بیماری نجات پیدا می‌کردند زخم‌های پوستی زیادی را برای ادامه زندگی به همراه داشتند و حتی گاهی فرد دچار نابینایی می‌شد.<ref>{{Cite journal|last=Clink|first=Kellian|date=2017-02-20|title=CDC WONDER|url=http://dx.doi.org/10.1108/rr-08-2016-0213|journal=Reference Reviews|volume=31|issue=2|pages=14–14|doi=10.1108/rr-08-2016-0213|issn=0950-4125}}</ref>
'''آبله'''، {{انگلیسی|smallpox}} نوعی [[بیماری واگیر]] ویروسی حاد بود که عامل آن، ویروس واریولا متعلق به [[سرده|سردۀ]] [[ارتوپوکس‌ویروس|اورتوپوکس ویروس]] است.<ref>Ryan KJ, Ray CG (editors) (2004). Sherris Medical Microbiology (4th ed.). McGraw Hill. pp. 525–8. {{ISBN|0-8385-8529-9|en}}.</ref><ref name=She2004>{{cite book | veditors = Ryan KJ, Ray CG | title = Sherris Medical Microbiology | edition = 4th | pages = 525–28 | publisher = McGraw Hill | year = 2004 |isbn = 978-0-8385-8529-0 }}</ref><ref name=Viruses2015>{{cite journal | vauthors = Babkin,I, Babkina,I | title = The Origin of the variola Virus | journal = Viruses | pages = 1100–1112 | date = March 2015 | volume = 7 | issue = 3 | pmid = 25763864 | pmc = 4379562 | doi = 10.3390/v7031100 | doi-access = free }}</ref> آخرین نمونهٔ طبیعی ویروس آبله در اکتبر ۱۹۷۷ تشخیص داده شد و [[سازمان جهانی بهداشت]] ریشه‌کن کردن بیماری را با انجام عمل پیش‌گیری [[مایه‌کوبی|آبله‌کوبی]] «از سطح زمین» در ۱۹۸۰ تأیید کرده<ref name=WHO2007Fact>{{cite web | title=Smallpox | work=WHO Factsheet | url=https://www.who.int/mediacentre/factsheets/smallpox/en/ | archive-url=https://web.archive.org/web/20070921235036/http://www.who.int/mediacentre/factsheets/smallpox/en/ | archive-date = 21 September 2007 }}</ref> و آنرا به تنها بیماری انسانی ریشه کن شده تبدیل کرد.<ref>{{Cite web |title=Smallpox - Symptoms and causes |url=https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/smallpox/symptoms-causes/syc-20353027 |access-date=2022-04-27 |website=Mayo Clinic |language=en}}</ref> احتمال مرگ پس از ابتلا به بیماری حدود ۳۰ درصد بوده که این رقم در نوزادان حتی بالاتر هم بود.<ref>{{Cite journal|last=Clink|first=Kellian|date=2017-02-20|title=CDC WONDER|url=http://dx.doi.org/10.1108/rr-08-2016-0213|journal=Reference Reviews|volume=31|issue=2|pages=14–14|doi=10.1108/rr-08-2016-0213|issn=0950-4125}}</ref><ref name=CDC2016What/><ref name=Rie2005>{{cite journal | vauthors = Riedel S | title = Edward Jenner and the history of smallpox and vaccination | journal = Proceedings | volume = 18 | issue = 1 | pages = 21–25 | date = January 2005 | pmid = 16200144 | pmc = 1200696 | doi = 10.1080/08998280.2005.11928028 }}</ref> معمولا کسانی که از این بیماری نجات پیدا می‌کردند زخم‌های پوستی زیادی را برای ادامه زندگی به همراه داشتند و حتی گاهی فرد دچار نابینایی می‌شد.<ref>{{Cite journal|last=Clink|first=Kellian|date=2017-02-20|title=CDC WONDER|url=http://dx.doi.org/10.1108/rr-08-2016-0213|journal=Reference Reviews|volume=31|issue=2|pages=14–14|doi=10.1108/rr-08-2016-0213|issn=0950-4125}}</ref><ref name=CDC2016What/>


علائم ابتدایی این ویروس شامل تب و استفراغ بود.<ref>{{Cite journal|last=Forsyth|first=Rob|last2=Newton|first2=Richard|date=2017-10|title=Signs and symptoms|url=http://dx.doi.org/10.1093/med/9780198784449.003.0003|journal=Oxford Medicine Online|doi=10.1093/med/9780198784449.003.0003}}</ref> به دنبال این علائم زخم‌هایی در دهان و روی پوست ایجاد می‌گردید.<ref>{{Cite journal|last=Forsyth|first=Rob|last2=Newton|first2=Richard|date=2017-10|title=Signs and symptoms|url=http://dx.doi.org/10.1093/med/9780198784449.003.0003|journal=Oxford Medicine Online|doi=10.1093/med/9780198784449.003.0003}}</ref> پس از چند روز این زخم‌های پوستی تبدیل به تاول‌های پر از مایع با مرکزی فرورفته می‌شدند.<ref>{{Cite journal|last=Forsyth|first=Rob|last2=Newton|first2=Richard|date=2017-10|title=Signs and symptoms|url=http://dx.doi.org/10.1093/med/9780198784449.003.0003|journal=Oxford Medicine Online|doi=10.1093/med/9780198784449.003.0003}}</ref> سپس این برجستگی‌ها پوسته پوسته شده و می‌افتادند و زخمی از خود به جای می‌گذاشتند.<ref>{{Cite journal|last=Forsyth|first=Rob|last2=Newton|first2=Richard|date=2017-10|title=Signs and symptoms|url=http://dx.doi.org/10.1093/med/9780198784449.003.0003|journal=Oxford Medicine Online|doi=10.1093/med/9780198784449.003.0003}}</ref> این بیماری بین افراد یا از راه اشیا آلوده پخش می‌شد.<ref>{{Cite journal|last=Clink|first=Kellian|date=2017-02-20|title=CDC WONDER|url=http://dx.doi.org/10.1108/rr-08-2016-0213|journal=Reference Reviews|volume=31|issue=2|pages=14–14|doi=10.1108/rr-08-2016-0213|issn=0950-4125}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=Lebwohl MG, Heymann WR, Berth-Jones J, Coulson I (2013). Treatment of Skin Disease E-Book: Comprehensive Therapeutic Strategies. Elsevier Health Sciences. p. 89. ISBN 978-0-7020-5236-1.}}</ref> پیشگیری این بیماری عمدتاً به کمک واکسن آبله میسر شد.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=Position statement - Brian Denton|نشانی=http://dx.doi.org/10.1287/orms.2015.04.24in|وبگاه=Volume 42, Number 4, August 2015|تاریخ=2019-07-16|بازبینی=2022-01-19}}</ref> پس از گسترش بیماری استفاده از داروهای ضد ویروس هم گاهی تاثیر گذار بودند.<ref>{{Cite journal|date=2017-12-14|title=Grain Transportation Report, December 14, 2017|url=http://dx.doi.org/10.9752/ts056.12-14-2017}}</ref>
علائم ابتدایی این ویروس شامل تب و استفراغ بود.<ref name=CDC2016Sym/> به دنبال این علائم زخم‌هایی در دهان و روی پوست ایجاد می‌گردید.<ref name=CDC2016Sym/> پس از چند روز این زخم‌های پوستی تبدیل به تاول‌های پر از مایع با مرکزی فرورفته می‌شدند.<ref name=CDC2016Sym/> سپس این برجستگی‌ها پوسته پوسته شده و می‌افتادند و زخمی از خود به جای می‌گذاشتند.<ref name=CDC2016Sym>{{cite web|title=Signs and Symptoms|url=https://www.cdc.gov/smallpox/symptoms/index.html|website=CDC|access-date=14 December 2017|language=en-us|date=7 June 2016}}</ref> این بیماری بین افراد یا از طریق اشیا آلوده پخش می‌شد.<ref>{{Cite journal|last=Clink|first=Kellian|date=2017-02-20|title=CDC WONDER|url=http://dx.doi.org/10.1108/rr-08-2016-0213|journal=Reference Reviews|volume=31|issue=2|pages=14–14|doi=10.1108/rr-08-2016-0213|issn=0950-4125}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=Lebwohl MG, Heymann WR, Berth-Jones J, Coulson I (2013). Treatment of Skin Disease E-Book: Comprehensive Therapeutic Strategies. Elsevier Health Sciences. p. 89. ISBN 978-0-7020-5236-1.}}</ref><ref name=CDC2016What>{{cite web|title=What is Smallpox?|url=https://www.cdc.gov/smallpox/about/index.html|website=CDC|access-date=14 December 2017|language=en-us|date=7 June 2016}}</ref><ref name=Leb2013>{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=hRryAAAAQBAJ&pg=PA89|title=Treatment of Skin Disease E-Book: Comprehensive Therapeutic Strategies|last1=Lebwohl|first1=Mark G.|last2=Heymann|first2=Warren R.|last3=Berth-Jones|first3=John|last4=Coulson|first4=Ian | name-list-style = vanc |date=2013|publisher=Elsevier Health Sciences|isbn=978-0-7020-5236-1|page=89|language=en}}</ref> پیشگیری این بیماری عمدتاً به کمک واکسن آبله میسر شد.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=Position statement - Brian Denton|نشانی=http://dx.doi.org/10.1287/orms.2015.04.24in|وبگاه=Volume 42, Number 4, August 2015|تاریخ=2019-07-16|بازبینی=2022-01-19}}</ref><ref name=CDC2017Tx/> پس از گسترش بیماری استفاده از داروهای ضد ویروس هم گاهی تاثیر گذار بودند<ref>{{Cite journal|date=2017-12-14|title=Grain Transportation Report, December 14, 2017|url=http://dx.doi.org/10.9752/ts056.12-14-2017}}</ref> اما چنین داروهایی تا زمانی که بیماری ریشه‌کن نشده بود، در دسترس نبودند.<ref name=CDC2017Tx>{{cite web|title=Prevention and Treatment|url=https://www.cdc.gov/smallpox/prevention-treatment/index.html|website=CDC|access-date=14 December 2017|language=en-us|date=13 December 2017}}</ref>
ویروس آبله در رگ‌های ریز پوست، دهان و گلو جای‌گیری می‌کند.<ref>Behbehani AM (1 December 1983). "The smallpox story: life and death of an old disease".Microbiol Rev 47 (4): 455–509.</ref>
ویروس آبله در رگ‌های کوچک پوست، دهان و گلو جای‌گیری می‌کند.<ref>Behbehani AM (1 December 1983). "The smallpox story: life and death of an old disease".Microbiol Rev 47 (4): 455–509.</ref>


منشا بیماری آبله نامعلوم بوده اما اولین شواهد این بیماری در مومیایی‌های مصری و مربوط به قرن سوم پیش از میلاد است.<ref>{{Cite journal|last=Economou|first=Nick|date=2017-06|title=Victoria July to December 2016|url=http://dx.doi.org/10.1111/ajph.12356|journal=Australian Journal of Politics & History|volume=63|issue=2|pages=297–302|doi=10.1111/ajph.12356|issn=0004-9522}}</ref>
منشا بیماری آبله نامعلوم بوده اما اولین شواهد این بیماری در مومیایی‌های مصری و مربوط به حدود 1500 سال پیش از میلاد است.<ref>{{Cite journal|last=Economou|first=Nick|date=2017-06|title=Victoria July to December 2016|url=http://dx.doi.org/10.1111/ajph.12356|journal=Australian Journal of Politics & History|volume=63|issue=2|pages=297–302|doi=10.1111/ajph.12356|issn=0004-9522}}</ref><ref name=CDC2017His>{{cite web|title=History of Smallpox|url=https://www.cdc.gov/smallpox/history/history.html|website=CDC|access-date=14 December 2017|language=en-us|date=25 July 2017}}</ref><ref>{{Cite journal |last1=Thèves |first1=Catherine |last2=Crubézy |first2=Eric |last3=Biagini |first3=Philippe |date=2016 |title=History of Smallpox and Its Spread in Human Populations |url=https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/27726788 |journal=Microbiology Spectrum |volume=4 |issue=4 |doi=10.1128/microbiolspec.PoH-0004-2014 |issn=2165-0497 |pmid=27726788}}</ref>
گمان می‌رود که آبله ۱۰۰۰۰ سال [[پیش از میلاد]] در میان مردم پدید آمده باشد.<ref>Barquet N, Domingo P (15 October 1997). "Smallpox: the triumph over the most terrible of the ministers of death". Ann. Intern. Med. 127 (8 Pt 1): 635–42.</ref>
گمان می‌رود که آبله ۱۰۰۰۰ سال [[پیش از میلاد]] در میان مردم پدید آمده باشد.<ref>Barquet N, Domingo P (15 October 1997). "Smallpox: the triumph over the most terrible of the ministers of death". Ann. Intern. Med. 127 (8 Pt 1): 635–42.</ref>
شاید نخستین نشانهٔ پدیداری آبله جوش‌های چرکی یافت شده در بدن مومیایی شدهٔ رامسس پنجم، فرعون مصر، باشد.<ref>Hopkins, Donald. "Ramses V:Earliest known victim?". WHO. Retrieved 6 July 2010.</ref>
شاید نخستین نشانهٔ پدیداری آبله جوش‌های چرکی یافت شده در بدن مومیایی شدهٔ رامسس پنجم، فرعون مصر، باشد.<ref>Hopkins, Donald. "Ramses V:Earliest known victim?". WHO. Retrieved 6 July 2010.</ref>


تا پیش از اینکه محمد بن [[زکریای رازی]] کتاب «الجدری و الحصبه» را بنویسد آبله با [[سرخک]] یکی گرفته می‌شد رازی در این کتاب که کهن‌ترین و مهم‌ترین کتابی است که پیرامون آبله و سرخک نوشته شده‌است، این دو بیماری را دو بیماری جداگانه دانسته به بیان تفاوت‌های ان دو پرداخت.<ref>[http://www.jazirehdanesh.com/find.php?item=19.534.634.fa زکریای رازی، سایت جزیره دانش] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130517172429/http://jazirehdanesh.com/find.php?item=19.534.634.fa |date=۱۷ مه ۲۰۱۳ }}، بازیابی: 24 خرداد 1392</ref>
تا قبل از اینکه محمد بن [[زکریای رازی]] کتاب «الجدری و الحصبه» را بنویسد آبله با [[سرخک]] یکی گرفته می‌شد رازی در این کتاب که کهن‌ترین و مهم‌ترین کتابی است که پیرامون آبله و سرخک نوشته شده‌است، این دو بیماری را دو بیماری جداگانه دانسته به بیان تفاوت‌های ان دو پرداخت.<ref>[http://www.jazirehdanesh.com/find.php?item=19.534.634.fa زکریای رازی، سایت جزیره دانش] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130517172429/http://jazirehdanesh.com/find.php?item=19.534.634.fa |date=۱۷ مه ۲۰۱۳ }}، بازیابی: 24 خرداد 1392</ref>


در اروپای قرن هجدهم، تخمین زده می‌شود که سالانه 400000 نفر بر اثر این بیماری جان خود را از دست می‌دادند و یک سوم از همه موارد نابینایی به دلیل آبله بود.<ref name=WHO2007Fact/><ref name=Hays2005>{{cite book| vauthors = Hays JN |title=Epidemics and Pandemics: Their Impacts on Human History|date=2005|publisher=ABC-CLIO|isbn=978-1-85109-658-9|pages=[https://archive.org/details/epidemicspandemi0000hays/page/151 151]–52|url=https://archive.org/details/epidemicspandemi0000hays|url-access=registration|language=en}}</ref> گمان می‌رود که پیرامون ۳۰۰<ref>Koplow, David A. (2003). Smallpox: the fight to eradicate a global scourge. Berkeley: University of California Press. {{ISBN|0-520-24220-3|en}}.</ref><ref>{{cite book | first1 = Hilary | last1 = Koprowski | first2 = Michael B. A. | last2 = Oldstone | name-list-style = vanc |title=Microbe hunters, then and now|publisher=Medi-Ed Press | year= 1996 |isbn=978-0-936741-11-6|page=23}}</ref><ref>{{cite journal | vauthors = Henderson DA | title = The eradication of smallpox – an overview of the past, present, and future | journal = Vaccine | volume = 29 Suppl 4 | pages = D7–9 | date = December 2011 | pmid = 22188929 | doi = 10.1016/j.vaccine.2011.06.080 }}</ref> تا ۵۰۰ میلیون<ref>{{cite book |url= https://books.google.com/books?id=1u7Xw5i7Ky0C&pg=PA12 |title=Smallpox : the death of a disease| vauthors = Henderson D |date=2009 |publisher=Prometheus Books |isbn=978-1-61592-230-7 |page=12 }}</ref> مرگ در سدهٔ بیستم از آبله برخاسته باشد. تا سال 1967، 15 میلیون مورد در سال رخ می دهد.<ref name=WHO2007Fact/> ازجملهٔ افراد برجسته‌ای که مبتلا به آبله بودند: [[ولفگانگ آمادئوس موتسارت]]، [[گاو نشسته]]، [[رامسس پنجم]]، [[هنری هشتم (انگلستان)|هنری هشتم]]، [[ادوارد ششم (انگلستان)|ادوارد ششم]]، [[پتر دوم روسیه]]، [[جرج واشینگتن]]، [[اندرو جکسون]].<ref name="Koplow 2003">{{cite book|last=Koplow|first=David|title=Smallpox: The Fight to Eradicate a Global Scourge|url=https://archive.org/details/smallpoxfighttoe0000kopl|publisher=University of California Press|year=2003|location=Berkeley and Los Angeles, CA|isbn=0-520-23732-3}}</ref><ref name="doctorzebra.com">{{cite web|title=President Abraham Lincoln: Health & Medical History|url= http://www.doctorzebra.com/prez/g16.htm#25|date=24 March 2007|accessdate=18 June 2007}}</ref><ref>Massie, Robert K. (2011). ''Catherine the Great: Portrait of as Woman'', pp. 387–388. Random House, New York. {{شابک۲|978-0-679-45672-8}}.</ref><ref name="Michael B. A. Oldstone">{{cite book|title=Viruses, Plagues, and History|url=https://archive.org/details/virusesplagueshi00mdmi|last=Oldstone|first=Michael|year=2010|pages=[https://archive.org/details/virusesplagueshi00mdmi/page/n81 65]–71|publisher=Oxford University Press| isbn=978-0-19-532731-1}}</ref>
گمان می‌رود که پیرامون ۳۰۰ تا ۵۰۰ میلیون مرگ در سدهٔ بیستم از آبله برخاسته باشد.<ref>Koplow, David A. (2003). Smallpox: the fight to eradicate a global scourge. Berkeley: University of California Press. {{ISBN|0-520-24220-3|en}}.</ref>
ازجملهٔ افراد برجسته‌ای که مبتلا به آبله بودند: [[ولفگانگ آمادئوس موتسارت]]، [[گاو نشسته]]، [[رامسس پنجم]]، [[هنری هشتم (انگلستان)|هنری هشتم]]، [[ادوارد ششم (انگلستان)|ادوارد ششم]]، [[پتر دوم روسیه]]، [[جرج واشینگتن]]، [[اندرو جکسون]].<ref name="Koplow 2003">{{cite book|last=Koplow|first=David|title=Smallpox: The Fight to Eradicate a Global Scourge|url=https://archive.org/details/smallpoxfighttoe0000kopl|publisher=University of California Press|year=2003|location=Berkeley and Los Angeles, CA|isbn=0-520-23732-3}}</ref><ref name="doctorzebra.com">{{cite web|title=President Abraham Lincoln: Health & Medical History|url= http://www.doctorzebra.com/prez/g16.htm#25|date=24 March 2007|accessdate=18 June 2007}}</ref><ref>Massie, Robert K. (2011). ''Catherine the Great: Portrait of as Woman'', pp. 387–388. Random House, New York. {{شابک۲|978-0-679-45672-8}}.</ref><ref name="Michael B. A. Oldstone">{{cite book|title=Viruses, Plagues, and History|url=https://archive.org/details/virusesplagueshi00mdmi|last=Oldstone|first=Michael|year=2010|pages=[https://archive.org/details/virusesplagueshi00mdmi/page/n81 65]–71|publisher=Oxford University Press| isbn=978-0-19-532731-1}}</ref>


به نظر می رسد آبله کوبی در چین در حدود دهه 1500 آغاز شده است.<ref>{{cite book |last1=Needham |first1=Joseph | name-list-style = vanc |title=Science and Civilisation in China: Volume 6, Biology and Biological Technology, Part 6, Medicine |date=2000 |publisher=Cambridge University Press |isbn=978-0-521-63262-1 |page=134 |url=https://books.google.com/books?id=6bEZ8Hp8h5sC&q=Smallpox&pg=PA134 |access-date=30 March 2020 |language=en}}</ref><ref>{{cite book |title=A History of Immunology |first=Arthur M. |last=Silverstein | name-list-style = vanc |pages=293 |publisher=Academic Press |year=2009 |edition=2nd |url=https://books.google.com/books?id=2xNYjigte14C&q=Smallpox&pg=PA293 |isbn=978-0080919461 }}.</ref> اروپا این کار را در نیمه اول قرن هجدهم آغاز کرد.<ref name="strathern179">{{cite book | last=Strathern | first=Paul | name-list-style = vanc | year=2005 | title=A Brief History of Medicine | publisher=Robinson | location=London | isbn=978-1-84529-155-6 | page=179 }}</ref> در سال 1796، [[ادوارد جنر]] [[واکسن آبله|واکسن مدرن آبله]] را معرفی کرد.<ref name=Wolfe2002>{{cite journal | vauthors = Wolfe RM, Sharp LK | title = Anti-vaccinationists past and present | journal = BMJ | volume = 325 | issue = 7361 | pages = 430–32 | date = August 2002 | pmid = 12193361 | pmc = 1123944 | doi = 10.1136/bmj.325.7361.430 }}</ref><ref>{{cite web |title=Smallpox vaccines |url=https://www.who.int/csr/disease/smallpox/vaccines/en/ |website=WHO |access-date=27 March 2020}}</ref> در سال 1967، سازمان جهانی بهداشت تلاش خود را برای از بین بردن این بیماری بیشتر کرد.<ref name=WHO2007Fact/> آبله یکی از دو بیماری عفونی است که ریشه کن شده است و دیگری در سال 2011 [[طاعون گاوی]] بود.<ref>{{cite book|last1=Guidotti|first1=Tee L. | name-list-style = vanc |title=Health and Sustainability: An Introduction|date=2015|publisher=Oxford University Press|isbn=978-0-19-932568-9|page=T290|url=https://books.google.com/books?id=hPRgBwAAQBAJ&pg=PT290|language=en}}</ref><ref>{{cite book|last1=Roossinck|first1=Marilyn J. | name-list-style = vanc |title=Virus: An Illustrated Guide to 101 Incredible Microbes|date=2016|publisher=Princeton University Press|isbn=978-1-4008-8325-7|page=126|url=https://books.google.com/books?id=gTH9CwAAQBAJ&pg=PA126|language=en}}</ref> اصطلاح آبله برای اولین بار در قرن شانزدهم در [[انگلستان]] برای تشخیص بیماری از [[سیفلیس]] استفاده شد که در آن زمان به عنوان "آبله بزرگ" شناخته می شد.<ref>{{OEtymD|Smallpox|name-list-style = vanc }}</ref><ref name=Bar1997>{{cite journal | vauthors = Barquet N, Domingo P | title = Smallpox: the triumph over the most terrible of the ministers of death | journal = Annals of Internal Medicine | volume = 127 | issue = 8 Pt 1 | pages = 635–42 | date = October 1997 | pmid = 9341063 | doi = 10.7326/0003-4819-127-8_Part_1-199710150-00010 | citeseerx = 10.1.1.695.883 | s2cid = 20357515 }}</ref> نام‌های تاریخی دیگر این بیماری عبارتند از: آبله، هیولای خالدار و طاعون قرمز.<ref name="Fenner_1988">{{cite book | vauthors = Fenner F, Henderson DA, Arita I, Ježek Z, Ladnyi ID |chapter= The History of Smallpox and its Spread Around the World |title= Smallpox and its eradication | series = History of International Public Health | volume = 6 |date=1988 |publisher=World Health Organization |location=Geneva |isbn=978-92-4-156110-5 |hdl = 10665/39485 |pages=209–44 |chapter-url=https://biotech.law.lsu.edu/blaw/bt/smallpox/who/red-book/9241561106_chp5.pdf |access-date=14 December 2017 }}</ref><ref name=Peg2017>{{cite book |title=Medicine: The Definitive Illustrated History |date=2016 |publisher=Pengui |isbn=978-1-4654-5893-3 |page=100 |url=https://books.google.com/books?id=dicCDQAAQBAJ&pg=PA100 }}</ref><ref name=Bar1997/>
== تَمَرد و سرکشی مردم در اجرای آبله‌کوبی ==

== طبقه بندی ==
{| class="wikitable" style="text-align:center"
|+ میزان مرگ و میر موارد مبتلا و فراوانی آبله بر اساس نوع و وضعیت واکسیناسیون بر اساس مطالعه موردی رائو <ref>Fenner, Frank, Henderson, Donald A, Arita, Isao, Jezek, Zdenek, Ladnyi, Ivan Danilovich. et al. (1988). Smallpox and its eradication / F. Fenner ... [et al.]. World Health Organization. https://apps.who.int/iris/handle/10665/39485</ref>
!rowspan="2"| نوع بیماری
!colspan="2"| میزان مرگ و میر موردی (%) !! colspan="2" | فراوانی (%)
|-
! {{abbr|واکسینه نشده|}}!! {{abbr|واکسینه شده|}}!! {{abbr|واکسینه نشده|}}!! {{abbr|واکسینه شده|}}
|-
|معمولی به هم پیوسته
| 62 || 26.3 || 22.8 || 4.6
|-
|معمولی نیمه پیوسته
| 37 || 8.4 || 23.9 || 7
|-
|معمولی گسسته
| 9.3 || 0.7 || 42.1 || 58.4
|-
|اصلاح شده
| 0 || 0 || 2.1 || 25.3
|-
|مسطح (بدخیم)
| 96.5 || 66.7 || 6.7 || 1.3
|-
|خونریزی دهندۀ اولیه
| 100 || 100 || 0.7 || 1.4
|-
|خونریزی دهندۀ ثانویه
| 96.8 || 89.8 || 1.7 || 2.0
|}
آبله به دو شکل دیده می شود. واریولای ماژور شدیدترین و شایع‌ترین شکل آن است، که با بثورات شدیدتر و تب بالاتری همراه است. در واریولای مینور وضعیت کمتر شایعی است، که باعث بیماری با شدت کمتری میشود. معمولاً واریولا مینور، با نرخ مرگ و میر 1٪ یا کمتر همراه است.<ref name=FactSheet>{{cite web|url=http://www.bt.cdc.gov/agent/smallpox/overview/disease-facts.asp |title=CDC Smallpox |access-date=26 December 2007 |work=Smallpox Overview |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20130402220850/http://www.bt.cdc.gov/agent/smallpox/overview/disease-facts.asp |archive-date=2 April 2013 }}</ref> عفونت های تحت بالینی (بدون علامت) با ویروس واریولا مشاهده شد اما شایع نبود.<ref name= PinkBook /> علاوه بر این، شکلی به نام واریولای سینوسی بدون فوران (آبله بدون بثورات پوستی) به طور کلی در افراد واکسینه شده مشاهده شد. این شکل با تبی که پس از دوره کمون معمول رخ می‌دهد مشخص می‌شد و تنها با مطالعات آنتی‌بادی یا به ندرت با کشت ویروسی تأیید می‌شد.<ref name= PinkBook /> علاوه بر این، دو نوع بسیار نادر و شدید آبله، بدخیم (مسطح) و هموراژیک وجود داشت که معمولاً کشنده بودند.

== علائم و نشانه ها ==
{{external media
| float = left
| video1 = {{YouTube|RF97QTvFMic|آبله (ارتش ایالات متحده, 1967)|link=no}}
}} علائم اولیه مشابه سایر بیماری‌های ویروسی بود که هنوز وجود دارند، مانند آنفولانزا و سرماخوردگی. یعنی: تب حداقل 38.3 درجه سانتی‌گراد (101 درجه فارنهایت)، درد عضلانی، ضعف، سردرد و خستگی. از آنجایی که دستگاه گوارش معمولاً درگیر بود، حالت تهوع، استفراغ و کمردرد اغلب رخ می داد. مرحله اولیه پرودرومال معمولاً 2 تا 4 روز به طول انجامید. در روزهای 12 تا 15، اولین ضایعات قابل مشاهده - لکه های کوچک قرمز رنگ به نام enanthem - روی غشاهای مخاطی دهان، زبان، کام و گلو ظاهر شدند و درجه حرارت تقریباً به حالت طبیعی کاهش یافت. این ضایعات به سرعت بزرگ شده و پاره می‌شوند و مقادیر زیادی ویروس در بزاق آزاد می‌شوند.<ref name="AFIP" />

ویروس واریولا تمایل داشت به سلول های پوست حمله کند و باعث ایجاد جوش های مشخصه یا ماکول های مرتبط با بیماری شود. 24 تا 48 ساعت پس از ظاهر شدن ضایعات روی غشاهای مخاطی، بثورات روی پوست ایجاد شد. معمولاً لکه های پوستی ابتدا روی پیشانی ظاهر می‌شوند، سپس به سرعت به کل صورت، قسمت‌های نزدیک اندام‌ها، تنه و در نهایت به قسمت‌های انتهایی اندام‌ها گسترش می‌یابند. این فرآیند بیش از 24 تا 36 ساعت طول نکشید و پس از آن هیچ ضایعه جدیدی ظاهر نشد.<ref name="AFIP" /> در این مرحله، بیماری واریولای ماژور می‌تواند چندین دوره بسیار متفاوت را طی کند، که منجر به چهار نوع بیماری آبله بر اساس طبقه‌بندی رائو شد:<ref name=":0">{{cite book | vauthors = Rao AR | date = 1972 | title = Smallpox | edition = 1st | location = Bombay | publisher = Kothari Book Depot | oclc = 723806 }}</ref> آبله معمولی، اصلاح‌شده، بدخیم (یا مسطح)، و آبله خونریزی‌دهنده. از نظر تاریخی، آبله معمولی میزان مرگ و میر کلی حدود 30 درصد داشت و اشکال بدخیم و خونریزی دهنده معمولاً کشنده بودند. شکل اصلاح شده تقریباً هرگز کشنده نبود. در موارد خونریزی دهنده اولیه، خونریزی قبل از ایجاد هر گونه ضایعات پوستی رخ می داد.<ref name="eMedicine_Smallpox">{{Cite journal |vauthors=Hogan CJ, Harchelroad F | title=CBRNE – Smallpox | journal=EMedicine | url=http://www.emedicine.com/emerg/topic885.htm | access-date=23 September 2006| date=2018-08-22 }}</ref> دوره کمون بین انقباض و اولین علائم آشکار بیماری 7-14 روز بود.<ref name="pmid25490691">{{cite journal |vauthors=Payne DC, Parashar UD, Lopman BA |title=Developments in understanding acquired immunity and innate susceptibility to norovirus and rotavirus gastroenteritis in children |journal=Current Opinion in Pediatrics |volume=27 |issue=1 |pages=105–109 |date=February 2015 |pmid=25490691 |pmc=4618547 |doi=10.1097/MOP.0000000000000166 |url=}}</ref>


=== معمولی ===
[[File:Smallpox child.jpg|thumb|upright|کودکی که به دلیل آبله معمولی (واریولا ماژور) راش نشان می دهد]]
حداقل 90 درصد موارد آبله در افراد واکسینه نشده از نوع معمولی بود.<ref name= PinkBook /> در این شکل از بیماری، در روز دوم بثورات، ماکول ها به پاپول های برجسته تبدیل شده بودند. در روز سوم یا چهارم، پاپول ها با مایع مادی پر شده و تبدیل به وزیکول شدند. این مایع در عرض 24 تا 48 ساعت مات و کدر شد و منجر به ایجاد [[چرک‌دانه]] شد.

در روز ششم یا هفتم، تمام ضایعات پوستی تبدیل به چرک‌دانه شدند. بین هفت تا ده روز چرک‌دانه بالغ شده بود و به حداکثر اندازه خود رسیده بود. چرک‌دانه ها به شدت بالا آمده بودند، معمولا گرد، منقبض و در لمس محکم بودند. چرک‌دانه ها عمیقاً در درم فرو رفته بودند و به آنها احساس یک مهره کوچک در پوست می دادند. مایع به آرامی از چرک‌دانه ها نشت کرد و در پایان هفته دوم، چرک‌دانه ها تخلیه شده و شروع به خشک شدن کردند و پوسته ها یا دلمه ها را تشکیل دادند. در روز 16 تا 20 پوسته روی تمام ضایعات ایجاد شده بود که شروع به پوسته پوسته شدن کرده بود و جای زخم های بدون رنگدانه باقی می ماند.<ref name=training1>{{cite web |url=http://emergency.cdc.gov/agent/smallpox/training/overview/pdf/diseasemgmt.pdf |title=Smallpox Disease and Its Clinical Management |access-date=26 December 2007 |work=From the training course titled "Smallpox: Disease, Prevention, and Intervention" (www.bt.cdc.gov/agent/smallpox/training/overview) |archive-url=https://web.archive.org/web/20160510161935/http://emergency.cdc.gov/agent/smallpox/training/overview/pdf/diseasemgmt.pdf |archive-date=10 May 2016 |url-status=dead }}</ref>

آبله معمولی معمولاً یک بثورات مجزا ایجاد می کند که در آن جوش ها به طور جداگانه روی پوست ظاهر می شوند. توزیع بثورات در صورت متراکم‌تر، در اندام‌ها نسبت به تنه، و در قسمت‌های انتهایی اندام‌ها نسبت به قسمت پروگزیمال متراکم‌تر بود. کف دست و کف پا در بیشتر موارد درگیر بود. گاهی اوقات، تاول‌ها به ورقه‌هایی با هم ادغام می‌شوند و راش‌هایی به هم پیوسته ایجاد می‌کنند که شروع به جدا شدن لایه‌های خارجی پوست از گوشت زیرین می‌کند. بیماران مبتلا به آبله همریز اغلب بیمار بودند حتی پس از ایجاد دلمه روی تمام ضایعات. در یک سری موارد، میزان مرگ و میر در آبله همرو 62 درصد بود.<ref name="PinkBook" />


=== اصلاح شده ===
[[File:Modified smallpox2.png|thumb|آبله اصلاح شده در یک کودک 4 ساله واکسینه شده در کاردیف، ولز، 1962]]
با اشاره به ویژگی فوران و سرعت توسعه آن، آبله اصلاح شده بیشتر در افرادی که قبلا واکسینه شده بودند رخ داد. در افراد واکسینه نشده نادر بود، با یک مطالعه موردی 1-2٪ موارد اصلاح شده در مقایسه با حدود 25٪ در افراد واکسینه شده را نشان داد. در این شکل، بیماری پرودرومال همچنان رخ می‌دهد، اما ممکن است شدت کمتری نسبت به نوع معمولی داشته باشد. معمولاً در طول تکامل بثورات تب وجود نداشت. ضایعات پوستی کمتر و سریع‌تر تکامل می‌یابند، سطحی‌تر بودند و ممکن است ویژگی یکنواخت آبله معمولی را نشان نداده باشند. آبله اصلاح شده به ندرت کشنده بود. این شکل از واریولای ماژور به راحتی با آبله مرغان اشتباه گرفته شد.<ref name= PinkBook />

=== بدخیم ===
[[File:Malignant smallpox (cropped).jpg|thumb|آبله خونریزی دهنده بدخیم در یک نانوا در طی یک اپیدمی در سال 1896 در گلاستر، انگلستان. وی 8 روز پس از بستری درگذشت.]]
در آبله نوع بدخیم (که آبله مسطح نیز نامیده می شود) ضایعات تقریباً هم سطح با پوست در زمانی که وزیکول های برجسته در نوع معمولی تشکیل می شدند باقی می ماند. ناشناخته است که چرا برخی افراد این نوع را ایجاد کردند. از نظر تاریخی، 5 تا 10 درصد موارد را تشکیل می‌داد و بیشتر (72 درصد) کودکان بودند.<ref name="Fenner_1988" /> آبله بدخیم با یک فاز پیش‌درومال شدید که 3 تا 4 روز طول کشید، تب بالا طولانی‌مدت و علائم شدید ویرمی همراه بود. علائم پرودرومال حتی پس از شروع بثورات نیز ادامه داشت. بثورات روی غشاهای مخاطی (enanthem) گسترده بود.<ref name="Fenner_1988" /> ضایعات پوستی به آهستگی بالغ می‌شدند، معمولاً به هم پیوسته یا نیمه همجوار بودند و در روز هفتم یا هشتم، صاف بودند و به نظر می‌رسیدند که در پوست دفن شده باشند. بر خلاف آبله معمولی، وزیکول ها حاوی مایع کمی بودند، در لمس نرم و مخملی بودند و ممکن است حاوی خونریزی باشند. آبله بدخیم تقریباً همیشه کشنده بود و مرگ معمولاً بین روز هشتم و دوازدهم بیماری رخ می داد. اغلب، یک یا دو روز قبل از مرگ، ضایعات خاکستری مایل به خاکستری می شدند که همراه با اتساع شکم، علامت پیش آگهی بدی بود.<ref name="Fenner_1988" /> تصور می شود که این شکل به دلیل نقص ایمنی سلولی در برابر آبله ایجاد می شود. اگر فرد بهبود می یافت، ضایعات به تدریج محو می شدند و زخم یا دلمه ایجاد نمی کردند.<ref name="CDC"/>

=== هموراژیک (خونریزی دهنده) ===
آبله هموراژیک شکل شدیدی است که با خونریزی شدید در پوست، غشاهای مخاطی، دستگاه گوارش و احشاء همراه است. این شکل تقریباً در 2 درصد از عفونت ها ایجاد می شود و بیشتر در بزرگسالان رخ می دهد.<ref name="PinkBook" /> معمولاً در آبله هموراژیک پوستول ایجاد نمی شود. در عوض، خونریزی در زیر پوست رخ می‌دهد و آن را زغالی و سیاه نشان می‌دهد،<ref name="PinkBook" /> از این رو به این شکل از بیماری به عنوان واریس سیاه یا «آبله سیاه» نیز گفته می‌شود.<ref name="PrestonNY" /> آبله هموراژیک به ندرت توسط ویروس واریولای مینور ایجاد شده است.<ref name="Downie 619–629" /> در حالی که خونریزی ممکن است در موارد خفیف رخ دهد و بر نتایج تأثیری نداشته باشد،<ref name="Dixon_1962" /> آبله هموراژیک معمولاً کشنده است.<ref name="Lane_2011" /> به نظر می رسد واکسیناسیون هیچ مصونیتی در برابر هر دو شکل آبله خونریزی دهنده ایجاد نمی کند و حتی برخی موارد در بین افرادی که مدت کوتاهی قبل مجددا واکسینه شده بودند رخ داده است. دو شکل دارد.<ref name="Fenner_1988" />


==== اولیه ====
[[File:Hemorrhagic smallpox 2 (cropped).jpg|thumb|آبله خونریزی دهنده احتمالی در طی یک اپیدمی در سال 1925 در شهر میلواکی ایالت ویسکانسین در یک بیمار که بعداً درگذشت. بیمار به عنوان یک دانشمند مسیحی واکسینه نشده توصیف می شود که "فکر می کرد که می تواند با قدرت ذهن از ابتلا به آبله جلوگیری کند."]]

شکل اولیه یا برق‌آسای آبله خونریزی‌دهنده (که به آن پورپورا واریولوزا گفته می‌شود) با یک مرحله پیش‌درومال که با تب بالا، سردرد شدید و درد شکمی مشخص می‌شود، شروع می‌شود.<ref name="CDC">{{Cite web |url=https://www.cdc.gov/smallpox/clinicians/clinical-disease.html |title=Clinical Disease {{!}} Smallpox |date=2019-02-15 |publisher=CDC |language=en-us |access-date=2020-02-06}}</ref> پوست تیره و اریتماتوز می شود و این به سرعت با ایجاد پتشی و خونریزی در پوست، ملتحمه و غشاهای مخاطی همراه است. مرگ اغلب به طور ناگهانی بین روزهای پنجم و هفتم بیماری رخ می دهد، زمانی که فقط چند ضایعات پوستی ناچیز وجود دارد. برخی از افراد چند روز بیشتر زنده می مانند و در این مدت پوست جدا می شود و مایع زیر آن جمع می شود و با کوچکترین آسیبی پاره می شود. مردم معمولاً تا زمان مرگ یا اندکی قبل از آن هوشیار هستند.<ref name="Lane_2011" /> کالبد شکافی پتشی و خونریزی در طحال، کلیه، غشاهای سروزی، ماهیچه های اسکلتی، پریکارد، کبد، غدد جنسی و مثانه را نشان می دهد.<ref name="Downie 619–629" /> از نظر تاریخی، این بیماری اغلب به اشتباه تشخیص داده می‌شد و تشخیص صحیح تنها در کالبد شکافی انجام می‌شد.<ref name="Downie 619–629">{{Cite journal | vauthors = Downie AW, Fedson DS, Saint Vincent L, Rao AR, Kempe CH | title = Haemorrhagic smallpox | journal = The Journal of Hygiene | volume = 67 | issue = 4 | pages = 619–629 | date = December 1969 | pmid = 4311573 | pmc = 2130761 | doi = 10.1017/S0022172400042078 }}</ref> احتمال بروز این شکل در زنان باردار بیشتر از جمعیت عمومی است (تقریباً 16٪ موارد در زنان باردار واکسینه نشده آبله خونریزی دهنده اولیه بود، در مقابل تقریباً 1٪ در زنان غیرباردار و مردان بالغ).<ref name="Lane_2011">{{Cite journal | vauthors = [[J. Michael Lane|Lane JM]] | title = Remaining questions about clinical variola major | journal = Emerging Infectious Diseases | volume = 17 | issue = 4 | pages = 676–680 | date = April 2011 | pmid = 21470458 | pmc = 3377426 | doi = 10.3201/eid1704.101960 }}</ref> میزان مرگ و میر موارد آبله خونریزی دهنده اولیه به 100% نزدیک می شود.<ref name="Lane_2011" />

==== ثانویه ====
نوع دیگری از آبله خونریزی دهنده نیز وجود دارد (که به آبله خونریزی دهنده دیررس یا variolosa pustula hemorrhagica اطلاق می شود). پرودروم شدید و شبیه به آنچه در آبله خونریزی دهنده اولیه مشاهده می شود، است و تب در طول دوره بیماری ادامه دارد.<ref name="Fenner_1988" /> خونریزی در اوایل دوره فوران ظاهر می شود (اما دیرتر از آنچه در پورپورا واریلوزا مشاهده می شود)، و بثورات اغلب صاف هستند و از مرحله تاولی فراتر نمی روند. به نظر می رسد خونریزی در غشاهای مخاطی کمتر از شکل خونریزی دهنده اولیه رخ می دهد.<ref name="PinkBook" /> گاهی اوقات بثورات جوش هایی را تشکیل می دهند که در پایه خونریزی می کنند و سپس مانند آبله معمولی انجام می شوند.<ref name="AFIP" /> این شکل از بیماری با کاهش در تمام عناصر آبشار انعقادی و افزایش آنتی ترومبین در گردش مشخص می شود. این شکل از آبله بین 3 تا 25 درصد موارد کشنده، بسته به قدرت بیماری گونه آبله رخ می دهد.<ref name="eMedicine_Smallpox" /> اکثر افراد مبتلا به این فرم در مراحل پایانی در عرض هشت تا 10 روز پس از بیماری می میرند. در میان معدود افرادی که بهبود می یابند، ضایعات هموراژیک به تدریج پس از دوره نقاهت طولانی ناپدید می شوند.<ref name="Fenner_1988" /> میزان مرگ و میر برای آبله هموراژیک دیررس حدود 90 تا 95 درصد است.<ref name=":0" /> زنان باردار اندکی بیشتر احتمال دارد که این شکل از بیماری را تجربه کنند، البته نه به اندازه آبله هموراژیک اولیه.<ref name="Fenner_1988" />

== علت ==
{{Virusbox
| image = Smallpox virus virions TEM PHIL 1849.JPG
| image_alt =
| image_caption = این میکروگراف الکترونی عبوری تعدادی ویریون آبله را نشان می دهد. ساختار "دمبل شکل" داخل ویریون، هسته ویروسی است که حاوی DNA ویروسی است. Mag. = ~370000×
| taxon = ویروس واریولا
| extinct = بله
| synonyms =
| synonyms_ref =
}}
آبله در اثر عفونت با ویروس واریولا، که متعلق به خانواده Poxviridae، زیرخانواده Chordopoxvirinae و جنس Orthopoxvirus است، ایجاد شد.

=== سیر تکاملی ===
تاریخ ظهور آبله مشخص نیست. به احتمال زیاد از یک ویروس جوندگان آفریقایی زمینی بین 68000 تا 16000 سال پیش تکامل یافته است.<ref name=Esposito2006>{{cite journal | vauthors = Esposito JJ, Sammons SA, Frace AM, Osborne JD, Olsen-Rasmussen M, Zhang M, Govil D, Damon IK, Kline R, Laker M, Li Y, Smith GL, Meyer H, Leduc JW, Wohlhueter RM | display-authors = 6 | title = Genome sequence diversity and clues to the evolution of variola (smallpox) virus | journal = Science | volume = 313 | issue = 5788 | pages = 807–12 | date = August 2006 | pmid = 16873609 | doi = 10.1126/science.1125134 | type = Submitted manuscript | bibcode = 2006Sci...313..807E | s2cid = 39823899 | url = https://zenodo.org/record/1230868 | author-link11 = Geoffrey L. Smith }}</ref> گستره وسیع تاریخ ها به دلیل سوابق مختلف مورد استفاده برای کالیبره کردن ساعت مولکولی است. یک کلاد سویه های واریولای ماژور (شکل بالینی شدیدتر آبله) بود که بین 400 تا 1600 سال پیش از آسیا پخش شد. کلاد دوم شامل آلاستریم (یک آبله خفیف فنوتیپی) توصیف شده از قاره های آمریکا و جدایه هایی از غرب آفریقا بود که از سویه اجدادی بین 1400 تا 6300 سال قبل از حال جدا شده بودند. این کلاد حداقل 800 سال پیش به دو زیرشاخه منحرف شد.<ref name=Li2007>{{cite journal | vauthors = Li Y, Carroll DS, Gardner SN, Walsh MC, Vitalis EA, Damon IK | title = On the origin of smallpox: correlating variola phylogenics with historical smallpox records | journal = Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America | volume = 104 | issue = 40 | pages = 15787–92 | date = October 2007 | pmid = 17901212 | pmc = 2000395 | doi = 10.1073/pnas.0609268104 | bibcode = 2007PNAS..10415787L | doi-access = free }}</ref>

تخمین دوم جداسازی ویروس واریولا از تاتراپوکس (یک ویروس ارتوپوکس برخی از جوندگان آفریقایی از جمله ژربیل ها) را در 3000 تا 4000 سال پیش قرار داده است.<ref name=Hughes2010>{{cite journal | vauthors = Hughes AL, Irausquin S, Friedman R | title = The evolutionary biology of poxviruses | journal = Infection, Genetics and Evolution | volume = 10 | issue = 1 | pages = 50–59 | date = January 2010 | pmid = 19833230 | pmc = 2818276 | doi = 10.1016/j.meegid.2009.10.001 }}</ref> این با شواهد باستان شناسی و تاریخی در مورد ظهور آبله به عنوان یک بیماری انسانی که منشا نسبتاً جدید را نشان می دهد مطابقت دارد. اگر نرخ جهش مشابه با ویروس هرپس فرض شود، تاریخ واگرایی ویروس واریولا از تاتراپوکس 50000 سال پیش تخمین زده شده است.<ref name="Hughes2010" /> در حالی که این با سایر تخمین های منتشر شده مطابقت دارد، اما نشان می دهد که شواهد باستان شناسی و تاریخی بسیار ناقص است. برآوردهای بهتری از میزان جهش در این ویروس ها مورد نیاز است.

بررسی سویه ای که از ج. 1650 دریافت که این سویه نسبت به سویه های دیگر که در حال حاضر توالی شده اند، پایه است.<ref name=Duggan2016>{{cite journal | vauthors = Duggan AT, Perdomo MF, Piombino-Mascali D, Marciniak S, Poinar D, Emery MV, Buchmann JP, Duchêne S, Jankauskas R, Humphreys M, Golding GB, Southon J, Devault A, Rouillard JM, Sahl JW, Dutour O, Hedman K, Sajantila A, Smith GL, Holmes EC, Poinar HN | display-authors = 6 | title =17th Century variola Virus Reveals the Recent History of Smallpox | journal = Current Biology | volume = 26 | issue = 24 | pages = 3407–12 | date = December 2016 | pmid = 27939314 | pmc = 5196022 | doi = 10.1016/j.cub.2016.10.061 | author-link19 = Geoffrey L. Smith }}</ref> سرعت جهش این ویروس به خوبی توسط یک ساعت مولکولی مدل سازی شده است. تنوع گونه ها فقط در قرن 18 و 19 رخ داد.

=== ویروس شناسی ===
ویروس واریولا بزرگ و آجری شکل است و تقریباً 302 تا 350 نانومتر در 244 تا 270 نانومتر است،<ref>{{cite journal | vauthors = Dubochet J, Adrian M, Richter K, Garces J, Wittek R | title = Structure of intracellular mature vaccinia virus observed by cryoelectron microscopy | journal = Journal of Virology | volume = 68 | issue = 3 | pages = 1935–41 | date = March 1994 | pmid = 8107253 | pmc = 236655 | doi = 10.1128/JVI.68.3.1935-1941.1994 }}</ref> با یک ژنوم DNA تک رشته‌ای خطی به اندازه 186 جفت کیلوباز (kbp) و حاوی یک حلقه سنجاق سر در هر انتها.<ref name=Moss>{{cite book | vauthors = Moss B| chapter=Poxviridae: the viruses and their replication | veditors= Fields BN, Knipe DM, Howley PM |display-editors=etal| title=Fields Virology | volume=2 | edition=5th |location=Philadelphia, PA | publisher=Lippincott-Raven | year=2006 |isbn=978-0-7817-6060-7 | pages=2905–46}}</ref><ref name=Damon>{{cite book | vauthors = Damon I| chapter=Poxviruses | veditors= Fields BN, Knipe DM, Howley PM |display-editors=etal | title=Fields Virology | volume=2 | edition=5th |location=Philadelphia, PA | publisher=Lippincott-Raven | year=2006 |isbn=978-0-7817-6060-7 | pages=2947–76}}</ref>

چهار ارتوپاکس ویروس در انسان ایجاد عفونت می کنند: واریولا، واکسینیا، آبله گاوی و آبله میمون. ویروس واریولا فقط انسان ها را در طبیعت آلوده می کند، اگرچه نخستی ها و سایر حیوانات در یک محیط آزمایشی آلوده شده اند. ویروس های واکسینیا، آبله گاوی و آبله میمون می توانند هم انسان و هم سایر حیوانات را در طبیعت آلوده کنند.<ref name = PinkBook>{{cite book | veditors = Atkinson W, Hamborsky J, McIntyre L, Wolfe S | chapter = Smallpox | title = Epidemiology and Prevention of Vaccine-Preventable Diseases (The Pink Book) | edition = 9th | pages = 281–306 | publisher = Public Health Foundation | location =Washington DC |year = 2005 | chapter-url = https://www.cdc.gov/vaccines/pubs/pinkbook/downloads/smallpox.pdf | archive-url =https://web.archive.org/web/20100306053203/http://www.cdc.gov/vaccines/pubs/pinkbook/downloads/smallpox.pdf | archive-date=6 March 2010}}</ref>

چرخه زندگی ویروس‌های آبله با داشتن اشکال عفونی متعدد، با مکانیسم‌های مختلف ورود به سلول، پیچیده است. ویروس های پوکس در بین ویروس های DNA انسانی منحصر به فرد هستند زیرا در سیتوپلاسم سلول به جای هسته تکثیر می شوند. برای تکثیر، ویروس‌های آبله انواع مختلفی از پروتئین‌های تخصصی تولید می‌کنند که توسط سایر ویروس‌های DNA تولید نمی‌شوند، که مهمترین آنها یک RNA پلیمراز وابسته به DNA وابسته به ویروس است.

ویریون های بدون پوشش و بدون پوشش عفونی هستند. پوشش ویروسی از غشاهای گلژی اصلاح شده حاوی پلی پپتیدهای خاص ویروسی از جمله هماگلوتینین ساخته شده است.<ref name=Moss /> عفونت با ویروس واریولای ماژور یا ویروس واریولای مینور باعث ایجاد مصونیت در برابر دیگری می شود.<ref name=AFIP>{{cite web |url=http://www.afip.org/Departments/infectious/sp/text/1_1.htm |archive-url=https://web.archive.org/web/20071009141639/http://www.afip.org/Departments/infectious/sp/text/1_1.htm |archive-date=9 October 2007 |title=Smallpox |access-date=28 October 2008 |work=Armed Forces Institute of Pathology: Department of Infectious and Parasitic Diseases}}</ref>

=== واریولای ماژور ===
{{Expand section|date=June 2023}}
شایع‌ترین شکل عفونی این بیماری توسط سویه ویروس واریولای ماژور ایجاد می‌شود.

=== واریولای مینور ===
ویروس واریولا مینور، که آلاستریم نیز نامیده می شود، شکل کمتری از ویروس و بسیار کمتر کشنده بود. اگرچه واریولای مینور دوره نهفتگی و مراحل بیماریزایی مشابه آبله داشت، اعتقاد بر این است که میزان مرگ و میر آن کمتر از 1% در مقایسه با آبله 30% است. مانند واریولای ماژور، واریولای مینور از طریق استنشاق ویروس در هوا پخش می‌شود که می‌تواند از طریق تماس چهره به چهره یا از طریق فومیت‌ها رخ دهد. عفونت با ویروس واریولای مینور ایمنی را در برابر ویروس خطرناکتر واریولای ماژور ایجاد کرد.

از آنجایی که واریولای مینور نسبت به آبله یک بیماری ناتوان کننده کمتر بود، افراد بیشتر در حال سرپایی بودند و بنابراین می توانستند دیگران را با سرعت بیشتری آلوده کنند. به این ترتیب، واریولای مینور در اوایل قرن بیستم ایالات متحده، بریتانیای کبیر و آفریقای جنوبی را درنوردید و به شکل غالب بیماری در آن مناطق تبدیل شد و در نتیجه نرخ مرگ و میر را به سرعت کاهش داد. همراه با واریولای ماژور، شکل مینور اکنون به طور کامل از جهان ریشه کن شده است. آخرین مورد واریولای مینور بومی در یک آشپز سومالیایی به نام علی مائو ماالین در اکتبر 1977 گزارش شد و آبله در ماه مه 1980 رسماً در سراسر جهان ریشه کن شده اعلام شد.<ref>{{cite web|url=https://www.cdc.gov/smallpox/history/history.html|title=History of Smallpox - Smallpox - CDC|date=15 February 2019|website=www.cdc.gov|access-date=21 March 2019}}</ref> واریولای مینور آبله سفید، آبله کافیر، خارش کوبایی، آبله هند غربی، آبله شیر و سودوواریولا نیز نامیده می شد.

=== ترکیب ژنوم ===
طول ژنوم ویروس واریولای ماژور حدود 186000 جفت باز است.<ref>{{Cite journal |date=2020-12-20 |title=Variola virus, complete genome |url=http://www.ncbi.nlm.nih.gov/nuccore/NC_001611.1 |language=en-US}}</ref> این از DNA دو رشته ای خطی ساخته شده است و حاوی توالی کد کننده حدود 200 ژن است..<ref name=":1">{{Cite journal |last1=Thèves |first1=C. |last2=Biagini |first2=P. |last3=Crubézy |first3=E. |date=2014-03-01 |title=The rediscovery of smallpox |url=https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1198743X14608600 |journal=Clinical Microbiology and Infection |language=en |volume=20 |issue=3 |pages=210–218 |doi=10.1111/1469-0691.12536 |pmid=24438205 |issn=1198-743X}}</ref> ژن‌ها معمولاً با هم تداخل ندارند و معمولاً در بلوک‌هایی که به سمت ناحیه انتهایی ژنوم نزدیک‌تر هستند، رخ می‌دهند.<ref name=":2">{{Cite book |url=https://www.worldcat.org/oclc/825740706 |title=Fields virology |date=2013 |publisher=Wolters Kluwer Health/Lippincott Williams & Wilkins |others=Bernard N. Fields, David M. Knipe, Peter M. Howley |isbn=978-1-4511-0563-6 |edition=6th |location=Philadelphia |oclc=825740706}}</ref> توالی کد کننده ناحیه مرکزی ژنوم در بین ارتوپاکس ویروس ها بسیار سازگار است و آرایش ژن ها در بین کوردوپوکس ویروس ها سازگار است.<ref name=":1" /><ref name=":2" />


مرکز ژنوم ویروس واریولا شامل اکثر ژن‌های ضروری ویروسی، از جمله ژن‌های پروتئین‌های ساختاری، تکثیر DNA، رونویسی و سنتز mRNA است.<ref name=":1" /> انتهای ژنوم در بین سویه ها و گونه های ارتوپاکس ویروس ها بیشتر متفاوت است..<ref name=":1" /> این نواحی حاوی پروتئین‌هایی هستند که سیستم ایمنی میزبان را تعدیل می‌کنند و اساساً مسئول تنوع در حدت در خانواده ارتوپاکس ویروس‌ها هستند.<ref name=":1" /> این نواحی انتهایی در ویروس‌های آبله، توالی‌های تکرار انتهایی معکوس (ITR) هستند.<ref name=":2" /> این توالی‌ها در دو انتهای ژنوم یکسان هستند، اما جهت‌گیری مخالف دارند، که منجر به این می‌شود که ژنوم یک حلقه پیوسته از DNA باشد.<ref name=":2" /> اجزای توالی‌های ITR شامل یک حلقه گیره موی غنی از A/T جفت ناقص پایه، منطقه‌ای تقریباً 100 باز است. جفت های لازم برای تفکیک DNA کونکاتومری (کشتی از DNA حاوی چندین نسخه از یک توالی)، چند فریم خواندن باز، و توالی های کوتاه پشت سر هم تکرار شونده با تعداد و طول های مختلف.<ref name=":2" /> طول ITR های poxviridae در گونه های مختلف متفاوت است.<ref name=":2" /> توالی کد کننده اکثر پروتئین های ویروسی در ویروس واریولای ماژور حداقل 90% شباهت با ژنوم واکسینیا دارد، یک ویروس مرتبط که برای واکسیناسیون علیه آبله استفاده می شود.<ref name=":2" />

=== بیان ژن ===
بیان ژن ویروس واریولا به طور کامل در سیتوپلاسم سلول میزبان رخ می دهد و در طول عفونت پیشرفت مشخصی را دنبال می کند.<ref name=":2" /> پس از ورود ویریون عفونی به سلول میزبان، سنتز mRNA ویروسی را می توان در عرض 20 دقیقه تشخیص داد.<ref name=":2" /> حدود نیمی از ژنوم ویروسی قبل از تکثیر DNA ویروسی رونویسی می شود.<ref name=":2" /> اولین مجموعه از ژن های بیان شده توسط دستگاه های ویروسی از قبل موجود بسته بندی شده در ویریون آلوده رونویسی می شوند.<ref name=":2" /> این ژن ها فاکتورهای لازم برای سنتز DNA ویروسی و رونویسی مجموعه بعدی ژن های بیان شده را رمزگذاری می کنند.<ref name=":2" /> بر خلاف اکثر ویروس‌های DNAدار، تکثیر DNA در ویروس واریولا و سایر ویروس‌های آبله در سیتوپلاسم سلول آلوده صورت می‌گیرد.<ref name=":2" /> زمان دقیق تکثیر DNA پس از عفونت یک سلول میزبان در بین poxviridae متفاوت است.<ref name=":2" /> نوترکیبی ژنوم در سلول‌های آلوده به طور فعال رخ می‌دهد.<ref name=":2" /> پس از شروع تکثیر DNA ویروسی، مجموعه‌ای از ژن‌ها برای فاکتورهای رونویسی بیان دیررس ژن کد می‌کنند.<ref name=":2" /> محصولات ژن‌های بعدی شامل فاکتورهای رونویسی لازم برای رونویسی ژن‌های اولیه برای ویریون‌های جدید، و همچنین RNA پلیمراز ویروسی و دیگر آنزیم‌های ضروری برای ذرات ویروسی جدید است.<ref name=":2" /> سپس این پروتئین‌ها در ویریون‌های عفونی جدیدی که قادر به آلوده کردن سلول‌های دیگر هستند، بسته‌بندی می‌شوند.<ref name=":2" />

=== پژوهش ===
دو نمونه زنده از ویروس واریولای ماژور باقی مانده است، یکی در ایالات متحده در CDC در آتلانتا، و دیگری در موسسه Vector در Koltsovo، روسیه.<ref name=":3">{{Cite journal |last=Vogel |first=Gretchen |date=2004-11-19 |title=WHO Gives a Cautious Green Light to Smallpox Experiments |url=https://www.science.org/doi/10.1126/science.306.5700.1270a |journal=Science |language=en |volume=306 |issue=5700 |pages=1270–1271 |doi=10.1126/science.306.5700.1270a |pmid=15550627 |s2cid=28863021 |issn=0036-8075}}</ref> تحقیقات با نمونه‌های ویروس باقی‌مانده به شدت کنترل می‌شود و هر پیشنهاد تحقیقاتی باید توسط WHO و مجمع جهانی بهداشت (WHA) تأیید شود.<ref name=":3" /> بیشتر تحقیقات در مورد ویروس های آبله با استفاده از ویروس Vaccinia به عنوان ارگانیسم مدل انجام می شود.<ref name=":2" /> ویروس واکسینیا، که برای واکسیناسیون آبله استفاده می‌شود، به‌عنوان یک ناقل ویروسی برای واکسن‌های بیماری‌های غیرمرتبط نیز در دست تحقیق است.<ref>{{Cite journal |last1=Kaynarcalidan |first1=Onur |last2=Moreno Mascaraque |first2=Sara |last3=Drexler |first3=Ingo |date=26 November 2021 |title=Vaccinia Virus: From Crude Smallpox Vaccines to Elaborate Viral Vector Vaccine Design |journal=Biomedicines |language=en |volume=9 |issue=12 |pages=1780 |doi=10.3390/biomedicines9121780 |pmid=34944596 |pmc=8698642 |issn=2227-9059|doi-access=free }}</ref>


ژنوم ویروس واریولای ماژور برای اولین بار در دهه 1990 به طور کامل توالی یابی شد.<ref name=":1" /> توالی کدگذاری کامل به صورت آنلاین در دسترس عموم است. توالی مرجع فعلی برای ویروس واریولای ماژور از سویه‌ای که در سال 1967 در هند در گردش بود، توالی‌یابی شد. علاوه بر این، توالی هایی برای نمونه هایی از سویه های دیگر وجود دارد که در طول کمپین ریشه کنی سازمان بهداشت جهانی جمع آوری شده اند.<ref name=":1" /> یک مرورگر ژنومی برای پایگاه داده کاملی از توالی های مشروح ویروس واریولا و سایر ویروس های آبله از طریق مرکز منابع بیوانفورماتیک ویروسی در دسترس عموم است.<ref>{{Cite web |title=Home |url=https://4virology.net/ |access-date=2022-05-11 |website=Viral Bioinformatics Research Centre |language=en-US}}</ref>

=== مهندسی ژنتیک ===
WHO در حال حاضر مهندسی ژنتیک ویروس واریولا را ممنوع کرده است.<ref name=":4">{{Cite journal |last=Check |first=Erika |date=2004-11-01 |title=Unanimous vote approves tweak to smallpox genome |url=https://www.nature.com/articles/432263a |journal=Nature |language=en |volume=432 |issue=7015 |pages=263 |doi=10.1038/432263a |pmid=15549065 |bibcode=2004Natur.432..263C |s2cid=70459338 |issn=1476-4687}}</ref> با این حال، در سال 2004، کمیته مشورتی WHO به اجازه ویرایش ژنوم دو نمونه باقی مانده از ویروس واریس ماژور برای افزودن یک ژن نشانگر رای داد.<ref name=":4" /> این ژن که GFP یا پروتئین فلورسنت سبز نامیده می شود، باعث می شود نمونه های زنده ویروس در زیر نور فلورسنت سبز بدرخشند.<ref name=":5">{{Cite news |last=Altman |first=Lawrence K. |date=2004-11-11 |title=W.H.O. Panel Backs Gene Manipulation in Smallpox Virus |language=en-US |work=The New York Times |url=https://www.nytimes.com/2004/11/11/health/who-panel-backs-gene-manipulation-in-smallpox-virus.html |access-date=2022-05-11 |issn=0362-4331}}</ref> قرار دادن این ژن، که بر حدت ویروس تأثیر نمی گذارد، تنها تغییر مجاز ژنوم خواهد بود.<ref name=":5" /> کمیته بیان کرد که اصلاح پیشنهادی با آسان‌تر کردن ارزیابی اینکه آیا یک درمان بالقوه در از بین بردن نمونه‌های ویروسی مؤثر است یا خیر، به تحقیق در مورد درمان‌ها کمک می‌کند.<ref name=":5" /> این توصیه تنها در صورت تایید WHA می تواند موثر باشد.<ref name=":5" /> هنگامی که WHA این پیشنهاد را در سال 2005 مورد بحث قرار داد، از رای گیری رسمی در مورد این پیشنهاد خودداری کرد، و اظهار داشت که پیشنهادهای تحقیقاتی فردی را یکی یکی بررسی می کند.<ref>{{Cite web |date=June 1, 2005 |title=WHO smallpox vaccine reserve gains support |url=https://www.cidrap.umn.edu/news-perspective/2005/06/who-smallpox-vaccine-reserve-gains-support |access-date=2022-05-11 |website=CIDRAP |language=en}}</ref> افزودن ژن GFP به ژنوم Vaccinia به طور معمول در طول تحقیقات بر روی ویروس Vaccinia انجام می شود..<ref>{{Cite journal |last1=Daian e Silva |first1=D. S. O. |last2=Pinho |first2=T. M. G. |last3=Rachid |first3=M. A. |last4=Barbosa-Stancioli |first4=D. F. |last5=Da Fonseca |first5=F. G. |date=2019-03-15 |title=The Perennial Use of the Green Fluorescent Protein Marker in a Live Vaccinia Virus Ankara Recombinant Platform Shows No Acute Adverse Effects in Mice |journal=Brazilian Journal of Microbiology |volume=50 |issue=2 |pages=347–355 |doi=10.1007/s42770-019-00067-5 |issn=1517-8382 |pmc=6863200 |pmid=30877662}}</ref>


=== جنجال ها ===
در دسترس بودن عمومی توالی کامل ویروس واریولا نگرانی هایی را در مورد امکان سنتز غیرقانونی ویروس عفونی ایجاد کرده است..<ref name=":6">{{Cite web |title=A paper showing how to make a smallpox cousin just got published. Critics wonder why |url=https://www.science.org/content/article/paper-showing-how-make-smallpox-cousin-just-got-published-critics-wonder-why |access-date=2022-05-11 |website=www.science.org |language=en}}</ref> Vaccinia، خواهرخواندهٔ ویروس واریولا، در سال 2002 توسط دانشمندان NIH سنتز شد<ref name=":7">{{Cite journal |last1=Domi |first1=Arban |last2=Moss |first2=Bernard |date=2002-09-17 |title=Cloning the vaccinia virus genome as a bacterial artificial chromosome in Escherichia coli and recovery of infectious virus in mammalian cells |journal=Proceedings of the National Academy of Sciences |language=en |volume=99 |issue=19 |pages=12415–12420 |doi=10.1073/pnas.192420599 |issn=0027-8424 |pmc=129459 |pmid=12196634|bibcode=2002PNAS...9912415D |doi-access=free }}</ref>. آنها از روشی استفاده کردند که قبلاً ایجاد شده بود که شامل استفاده از ژنوم ویروسی نوترکیب برای ایجاد یک پلاسمید باکتریایی خودتکثیر شونده بود که ذرات ویروسی تولید می کرد.<ref name=":7" />

در سال 2016، گروه دیگری با استفاده از داده‌های توالی در دسترس عموم برای آبله اسب، ویروس آبله اسب را سنتز کردند.<ref name=":8">{{Cite web |title=How Canadian researchers reconstituted an extinct poxvirus for $100,000 using mail-order DNA |url=https://www.science.org/content/article/how-canadian-researchers-reconstituted-extinct-poxvirus-100000-using-mail-order-dna |access-date=2022-05-11 |website=www.science.org |language=en}}</ref> محققان استدلال کردند که کار آنها برای ایجاد واکسن ایمن‌تر و مؤثرتر برای آبله مفید خواهد بود، اگرچه یک واکسن مؤثر در حال حاضر موجود است.<ref name=":8" /> به نظر می رسید که ویروس آبله اسب قبلاً منقرض شده است، که نگرانی در مورد احیای احتمالی واریولای ماژور را برانگیخت و باعث شد دانشمندان دیگر انگیزه های آنها را زیر سوال ببرند.<ref name=":6" /> منتقدان متوجه شدند که این گروه به ویژه توانسته است ویروس زنده را در یک بازه زمانی کوتاه با هزینه یا تلاش نسبتاً کمی بازسازی کند.<ref name=":8" /> اگرچه سازمان جهانی بهداشت آزمایشگاه‌های منفرد را از سنتز بیش از 20 درصد ژنوم در یک زمان منع می‌کند و خرید قطعات ژنوم آبله تحت نظارت و تنظیم قرار می‌گیرد، گروهی با نیت‌های مخرب می‌توانند از منابع متعدد، ژنوم مصنوعی کامل لازم برای تولید ویروس پایدار را جمع‌آوری کنند. <ref name=":8" />

=== انتقال ===
انتقال از طریق استنشاق ویروس واریولای معلق در هوا رخ می دهد، معمولاً قطراتی که از مخاط دهان، بینی یا حلق فرد آلوده بیان می شود. این بیماری عمدتاً از طریق تماس طولانی مدت چهره به چهره با یک فرد آلوده، معمولاً در فاصله 1.8 متری (6 فوت) از فردی به فرد دیگر منتقل می شود، اما می تواند از طریق تماس مستقیم با مایعات بدن آلوده یا اشیاء آلوده نیز سرایت کند.<ref name="2012Spread">{{cite journal |author1=Donald K. Milton |title=What was the primary mode of smallpox transmission? Implications for biodefense |journal=Front Cell Infect Microbiol |date=November 29, 2012 |volume=2 |issue=150 |page=150 |doi=10.3389/fcimb.2012.00150 |pmid=23226686 |pmc=3509329 |quote=نادر بودن انتقال آبله از طریق فومیت ها نشان می دهد که قرار گرفتن در معرض مخاطی راه اصلی انتقال نیست و با ترجیح برای عفونت از طریق دستگاه تنفسی تحتانی سازگار است. نادر بودن انتقال در اتوبوس ها و قطارهای شلوغ می تواند دلیلی بر این باشد که انتقال از طریق هوا اهمیت چندانی ندارد. با این حال، فنر و همکاران. (1988) بیان می کند که انتقال در وسایل حمل و نقل عمومی نادر بود زیرا بیماران به ندرت پس از بیماری سفر می کردند|doi-access=free }}</ref> برخی از عفونت‌های کارگران لباس‌شویی با آبله پس از دست زدن به ملافه‌های آلوده نشان می‌دهد که آبله می‌تواند از طریق تماس مستقیم با اشیاء آلوده ([[فومایت]]ها) سرایت کند، اما این امر نادر است.<ref name="2012Spread"/><ref name=":0"/> به ندرت، آبله توسط ویروسی که در هوا در محیط‌های بسته مانند ساختمان‌ها، اتوبوس‌ها و قطارها حمل می‌شد، پخش می‌شد.<ref name= FactSheet /> ویروس می تواند از جفت عبور کند، اما بروز آبله مادرزادی نسبتاً کم بود.<ref name=AFIP /> آبله در دوره پرودرومال بطور قابل توجهی عفونی نبود و ریزش ویروس معمولاً تا ظهور بثورات به تعویق می افتاد که اغلب با ضایعات در دهان و حلق همراه بود. ویروس می تواند در طول دوره بیماری منتقل شود، اما این اتفاق بیشتر در هفته اول بثورات، زمانی که بیشتر ضایعات پوستی دست نخورده بودند، رخ داد.<ref name= PinkBook /> با ایجاد دلمه روی ضایعات، عفونت در 7 تا 10 روز کاهش یافت، اما فرد آلوده تا زمانی که آخرین دلمه آبله افتاد، مسری بود.<ref name="pmid10367824">{{cite journal | vauthors = Henderson DA, Inglesby TV, Bartlett JG, Ascher MS, Eitzen E, Jahrling PB, Hauer J, Layton M, McDade J, Osterholm MT, O'Toole T, Parker G, Perl T, Russell PK, Tonat K | display-authors = 6 | title = Smallpox as a biological weapon: medical and public health management. Working Group on Civilian Biodefense | journal = JAMA | volume = 281 | issue = 22 | pages = 2127–37 | date = June 1999 | pmid = 10367824 | doi = 10.1001/jama.281.22.2127 }}</ref>


آبله بسیار مسری بود، اما عموماً آهسته‌تر و کمتر از سایر بیماری‌های ویروسی گسترش یافت. شاید به این دلیل که انتقال نیاز به تماس نزدیک داشت و پس از شروع بثورات رخ می‌داد. میزان کلی عفونت نیز تحت تأثیر کوتاه مدت مرحله عفونی بود. در نواحی معتدل، تعداد عفونت های آبله در زمستان و بهار بالاترین میزان بود. در مناطق گرمسیری، تغییرات فصلی کمتر مشهود بود و این بیماری در طول سال وجود داشت.<ref name= PinkBook /> توزیع سنی عفونت های آبله به ایمنی اکتسابی بستگی داشت. ایمنی واکسیناسیون با گذشت زمان کاهش یافت و احتمالاً ظرف سی سال از بین رفت.<ref name=AFIP /> آبله از طریق حشرات یا حیوانات منتقل نمی شد و هیچ حالت ناقل بدون علامتی وجود نداشت.<ref name= PinkBook />

== سازوکار ==
ویروس واریولا پس از استنشاق به غشاهای مخاطی دهان، گلو و دستگاه تنفسی حمله کرد. از آنجا به غدد لنفاوی منطقه ای مهاجرت کرد و شروع به تکثیر کرد. در مرحله رشد اولیه، به نظر می‌رسید ویروس از سلولی به سلول دیگر حرکت می‌کند، اما در حدود روز دوازدهم، لیز گسترده سلول‌های آلوده رخ داد و ویروس را می‌توان در تعداد زیادی در جریان خون یافت، وضعیتی که به عنوان ویرمی شناخته می‌شود. این منجر به موج دوم تکثیر در طحال، مغز استخوان و غدد لنفاوی شد.

== تشخیص ==
تعریف بالینی آبله معمولی یک بیماری با شروع حاد تب برابر یا بیشتر از 38.3 درجه سانتیگراد (101 درجه فارنهایت) است که با بثورات پوستی همراه با وزیکول های سفت و عمیق در همان مرحله رشد بدون علائم ظاهری مشخص می شود.<ref name= PinkBook /> هنگامی که یک مورد بالینی مشاهده شد، آبله با استفاده از تست های آزمایشگاهی تایید شد.

از نظر میکروسکوپی، ویروس‌های آبله اجسام سیتوپلاسمی مشخصی تولید می‌کنند که مهمترین آنها به نام اجسام گوارنیری شناخته می‌شوند و محل تکثیر ویروس هستند. اجسام گوارنیری به راحتی در بیوپسی های پوستی که با هماتوکسیلین و ائوزین رنگ آمیزی شده اند شناسایی می شوند و به صورت لکه های صورتی ظاهر می شوند. آنها تقریباً در همه عفونت‌های ویروس آبله یافت می‌شوند، اما عدم وجود اجسام گوارنیری نمی‌تواند برای رد آبله مورد استفاده قرار گیرد. تشخیص عفونت ارتوپاکس ویروس نیز می تواند به سرعت با بررسی میکروسکوپی الکترونی مایع چرک‌دانه یا دلمه انجام شود. همه orthopoxviruses ویریون های آجری شکل یکسانی را با میکروسکوپ الکترونی نشان می دهند. اگر ذراتي با مورفولوژي مشخصه هرپس ويروس ديده شوند، آبله و ساير عفونت‌هاي ارتوپوكس ويروس را از بين مي‌برد.

شناسایی آزمایشگاهی قطعی ویروس واریولا شامل رشد ویروس بر روی غشای کوریوآلانتوئیک (بخشی از جنین مرغ) و بررسی ضایعات پوک حاصل در شرایط دمایی معین بود. سویه ها با واکنش زنجیره ای پلیمراز (PCR) و تجزیه و تحلیل پلی مورفیسم طول قطعه محدود (RFLP) مشخص شدند. آزمایش‌های سرولوژیک و سنجش‌های ایمونوسوربنت مرتبط با آنزیم (ELISA)، که ایمونوگلوبولین و آنتی‌ژن اختصاصی ویروس واریولا را اندازه‌گیری می‌کرد، نیز برای کمک به تشخیص عفونت توسعه یافتند.

آبله مرغان در دوران بلافاصله پس از ریشه کنی معمولاً با آبله اشتباه گرفته می شد. آبله مرغان و آبله مرغان را می توان با چندین روش تشخیص داد. برخلاف آبله، آبله مرغان معمولا کف دست و پا را درگیر نمی کند. علاوه بر این، چروک‌های آبله مرغان به دلیل تغییر در زمان فوران جوش، اندازه‌های متفاوتی دارند: جوش‌های آبله مرغان تقریباً به یک اندازه هستند زیرا اثر ویروسی به طور یکنواخت‌تر پیشرفت می‌کند. انواع روش های آزمایشگاهی برای تشخیص آبله مرغان در ارزیابی موارد مشکوک به آبله در دسترس بود.

== پیشگیری ==
اولین روشی که برای پیشگیری از آبله مورد استفاده قرار گرفت، تلقیح با ویروس واریولای مینور (روشی که بعدها پس از معرفی واکسن آبله برای جلوگیری از سردرگمی احتمالی به عنوان واریولاسیون شناخته شد) بود که احتمالاً در هند، آفریقا و چین بسیار قبل از رسیدن این عمل به اروپا رخ داده است. این ایده که تلقیح در هند سرچشمه گرفته است به چالش کشیده شده است، زیرا تعداد کمی از متون پزشکی سانسکریت باستانی فرآیند تلقیح را توصیف کرده اند. گزارش‌های مربوط به تلقیح آبله در چین را می‌توان در اواخر قرن 10 یافت، و این روش در قرن شانزدهم، در طول سلسله مینگ، به طور گسترده انجام شد. در صورت موفقیت آمیز بودن، تلقیح ایمنی پایدار در برابر آبله ایجاد می کند. از آنجایی که فرد مبتلا به ویروس واریولا بود، ممکن است عفونت شدید ایجاد شود و فرد آبله را به دیگران منتقل کند. واریولاسیون دارای نرخ مرگ و میر 0.5-2 درصد بود که به طور قابل توجهی کمتر از نرخ مرگ و میر 20-30 درصد بیماری بود. دو گزارش در مورد عمل چینی تلقیح توسط انجمن سلطنتی لندن در سال 1700 دریافت شد. یکی توسط دکتر مارتین لیستر که گزارشی توسط یکی از کارمندان شرکت هند شرقی مستقر در چین و دیگری توسط کلوپتون هاورز دریافت کرد.

بانو مری وورتلی مونتاگو در طول اقامت خود در امپراتوری عثمانی، تلقیح آبله را مشاهده کرد، و در نامه‌های خود گزارش‌های مفصلی از این عمل نوشت و پس از بازگشت در سال 1718، با اشتیاق این روش را در انگلستان ترویج کرد. به گفته ولتر (1742)، ترکها استفاده از تلقیح را از همسایه چرکسیه گرفته اند. ولتر در مورد اینکه چرکس‌ها تکنیک خود را از کجا گرفته‌اند، حدس نمی‌زند، اگرچه او گزارش می‌دهد که چینی‌ها آن را «در این صد سال» تمرین کرده‌اند. در سال 1721، کاتن ماتر و همکارانش با تلقیح صدها نفر در بوستون جنجال برانگیختند. پس از انتشار روش کنونی تلقیح آبله در سال 1767، دکتر توماس دیمدیل به روسیه دعوت شد تا امپراطور کاترین کبیر روسیه و پسرش، دوک بزرگ پل، را با موفقیت در سال 1768 انجام دهد. در سال 1796، ادوارد جنر، یک پزشک در برکلی، گلوسسترشر، روستایی انگلستان، کشف کرد که ایمنی در برابر آبله را می توان با تلقیح یک فرد با مواد حاصل از ضایعه آبله گاوی ایجاد کرد. آبله گاوی یک ویروس آبله از خانواده واریولا است. جنر ماده مورد استفاده برای واکسن تلقیح را از ریشه کلمه vacca نامید که در لاتین به معنای گاو است. این روش بسیار ایمن تر از واریولاسیون بود و خطر انتقال آبله را در بر نداشت. واکسیناسیون برای جلوگیری از آبله به زودی در سراسر جهان انجام شد. در قرن نوزدهم، ویروس آبله گاوی که برای واکسیناسیون آبله استفاده می‌شد، با ویروس واکسینیا جایگزین شد. واکسینیا با ویروس آبله گاوی و واریولا هم خانواده است اما از نظر ژنتیکی از هر دو متمایز است. منشا ویروس واکسینیا و چگونگی پیدایش آن در واکسن مشخص نیست.

فرمول فعلی واکسن آبله یک تهیه ویروس زنده از ویروس واکسینیا عفونی است. واکسن با استفاده از سوزن دو شاخه ای (دو شاخه) که در محلول واکسن فرو می رود، تزریق می شود. از سوزن برای سوراخ کردن پوست (معمولاً بالای بازو) در عرض چند ثانیه چندین بار استفاده می شود. در صورت موفقیت آمیز بودن، یک برآمدگی قرمز و خارش دار در محل واکسن طی سه یا چهار روز ایجاد می شود. در هفته اول، برجستگی تبدیل به یک تاول بزرگ (به نام "وزیکول جنری") می شود که با چرک پر شده و شروع به تخلیه می کند. در هفته دوم، تاول شروع به خشک شدن می کند و دلمه ایجاد می شود. دلمه در هفته سوم می افتد و زخم کوچکی بر جای می گذارد.

آنتی بادی های القا شده توسط واکسن واکسینیا برای سایر ارتوپاکس ویروس ها مانند ویروس های آبله میمون، آبله گاوی و واریولا (آبله) محافظت متقابل دارند. آنتی بادی های خنثی کننده 10 روز پس از اولین بار واکسیناسیون و هفت روز پس از واکسیناسیون مجدد قابل تشخیص هستند. از نظر تاریخی، این واکسن در پیشگیری از عفونت آبله در 95 درصد از واکسینه‌شدگان مؤثر بوده است. واکسیناسیون آبله سطح بالایی از ایمنی را برای سه تا پنج سال ایجاد می کند و پس از آن ایمنی را کاهش می دهد. اگر فرد بعداً دوباره واکسینه شود، مصونیت حتی بیشتر طول می کشد. مطالعات موارد آبله در اروپا در دهه 1950 و 1960 نشان داد که میزان مرگ و میر در میان افرادی که کمتر از 10 سال قبل از قرار گرفتن در معرض واکسینه شده بودند 1.3 درصد بود. 7 درصد در بین کسانی که 11 تا 20 سال قبل واکسینه شده بودند و 11 درصد در بین کسانی که 20 سال یا بیشتر قبل از عفونت واکسینه شده بودند، بود. در مقابل، 52 درصد از افراد واکسینه نشده جان خود را از دست دادند.

عوارض جانبی و خطراتی در ارتباط با واکسن آبله وجود دارد. در گذشته، حدود 1 نفر از هر 1000 نفری که برای اولین بار واکسینه شده بودند، واکنش های جدی، اما غیر تهدید کننده زندگی، از جمله واکنش سمی یا آلرژیک در محل واکسیناسیون (اریتم مولتی فرم)، انتشار ویروس واکسینیا به سایرین را تجربه کردند. قسمت هایی از بدن، و به افراد دیگر سرایت می کند. واکنش های بالقوه تهدید کننده زندگی در 14 تا 500 نفر از هر 1 میلیون نفری که برای اولین بار واکسینه شده بودند رخ داد. بر اساس تجربیات گذشته، تخمین زده می‌شود که از هر یک میلیون نفر (0.000198 درصد) 1 یا 2 نفر که واکسن را دریافت می‌کنند، ممکن است در نتیجه جان خود را از دست بدهند، که اغلب در نتیجه آنسفالیت پس از واکسن یا نکروز شدید در ناحیه واکسیناسیون (به نام واکسن پیشرونده) است.

با توجه به این خطرات، از آنجایی که آبله به طور موثر ریشه کن شد و تعداد موارد طبیعی از تعداد بیماری ها و مرگ و میر ناشی از واکسن کمتر شد، واکسیناسیون معمول کودکان در سال 1972 در ایالات متحده متوقف شد و در اوایل دهه 1970 در اکثر کشورهای اروپایی کنار گذاشته شد. واکسیناسیون معمول کارکنان مراقبت های بهداشتی در ایالات متحده در سال 1976 و در میان سربازان استخدام شده در سال 1990 متوقف شد (اگرچه پرسنل نظامی مستقر در خاورمیانه و کره هنوز واکسیناسیون را دریافت می کنند). تا سال 1986، واکسیناسیون معمول در همه کشورها متوقف شد. در حال حاضر در درجه اول برای کارگران آزمایشگاهی که در معرض خطر قرار گرفتن در معرض شغلی هستند توصیه می شود. با این حال، احتمال استفاده از ویروس واریولا به عنوان یک سلاح بیولوژیکی، علاقه به توسعه واکسن های جدیدتر را دوباره برانگیخته است. واکسن آبله نیز در پیشگیری از آبله میمون موثر است و بنابراین برای آن تجویز می شود.

== درمان ==
واکسیناسیون آبله طی سه روز پس از قرار گرفتن در معرض، از شدت علائم آبله در اکثریت قریب به اتفاق افراد جلوگیری می کند یا به طور قابل توجهی کاهش می دهد. واکسیناسیون چهار تا هفت روز پس از قرار گرفتن در معرض می تواند محافظت در برابر بیماری باشد یا ممکن است شدت بیماری را تغییر دهد. به غیر از واکسیناسیون، درمان آبله در درجه اول حمایتی است، مانند مراقبت از زخم و کنترل عفونت، مایع درمانی و کمک احتمالی ونتیلاتور. انواع صاف و هموراژیک آبله با همان روش های درمانی مورد استفاده برای درمان شوک، مانند احیای مایع، درمان می شوند. افراد مبتلا به انواع نیمه همجوار و متقابل آبله ممکن است مشکلات درمانی مشابه بیماران با سوختگی های گسترده پوستی داشته باشند.

در جولای 2018، سازمان غذا و داروی تکوویریمات، اولین داروی مورد تایید برای درمان آبله را تایید کرد. درمان های ضد ویروسی از آخرین اپیدمی های بزرگ آبله بهبود یافته اند و مطالعات نشان می دهد که داروی ضد ویروسی سیدوفوویر ممکن است به عنوان یک عامل درمانی مفید باشد. این دارو باید به صورت داخل وریدی تجویز شود و ممکن است باعث مسمومیت جدی کلیه شود.

ACAM2000 یک واکسن آبله است که توسط Acambis ساخته شده است. این دارو برای استفاده در ایالات متحده توسط FDA ایالات متحده در 31 آگوست 2007 تأیید شد. حاوی ویروس واکسینیا زنده است که از همان سویه استفاده شده در واکسن قبلی، Dryvax، شبیه سازی شده است. در حالی که ویروس Dryvax در پوست گوساله ها کشت داده شد و در انجماد خشک شد، ویروس ACAM2000s در سلول های اپیتلیال کلیه (سلول های Vero) از یک میمون سبز آفریقایی کشت می شود. اثربخشی و بروز واکنش های جانبی مشابه Dryvax است. این واکسن به طور معمول در دسترس عموم مردم ایالات متحده نیست. با این حال، در ارتش استفاده می شود و در انبار استراتژیک ملی نگهداری می شود.

در ژوئن 2021، برینسیدوفوویر برای استفاده پزشکی در ایالات متحده برای درمان بیماری آبله انسانی ناشی از ویروس واریولا تایید شد.

== پیش‌آگهی ==
میزان مرگ و میر ناشی از واریولای ماژور تقریباً 1٪ است در حالی که میزان مرگ و میر ناشی از واریولای ماژور تقریباً 30٪ است.

آبراهه معمولی در حدود 50 تا 75 درصد مواقع کشنده است، نوع معمولی نیمه همجوار در 25 تا 50 درصد مواقع کشنده است، در مواردی که بثورات گسسته هستند، میزان مرگ و میر کمتر از 10 درصد است. میزان کلی مرگ و میر برای کودکان زیر 1 سال 40 تا 50 درصد است. انواع هموراژیک و تخت بیشترین میزان مرگ و میر را دارند. میزان مرگ و میر برای آبله نوع هموراژیک صاف یا دیررس 90٪ یا بیشتر است و تقریباً 100٪ در موارد آبله خونریزی دهنده اولیه مشاهده می شود. میزان مرگ و میر برای واریولای مینور 1% یا کمتر است. شواهدی مبنی بر عفونت مزمن یا عود کننده با ویروس واریولا وجود ندارد. در موارد آبله صاف در افراد واکسینه شده، این وضعیت بسیار نادر اما کمتر کشنده بود، با یک سری از موارد میزان مرگ و میر 66.7٪ را نشان داد.

در موارد کشنده آبله معمولی، مرگ معمولا بین روزهای 10-16 بیماری رخ می دهد. علت مرگ بر اثر آبله مشخص نیست، اما اکنون مشخص شده است که عفونت چندین اندام را درگیر کرده است. کمپلکس های ایمنی در گردش، ویرمی شدید، یا یک پاسخ ایمنی کنترل نشده ممکن است از عوامل کمک کننده باشند. در آبله هموراژیک اولیه، مرگ به طور ناگهانی حدود شش روز پس از ایجاد تب اتفاق می‌افتد. علت مرگ در موارد هموراژیک اولیه معمولاً به دلیل نارسایی قلبی و ادم ریوی است. در موارد هموراژیک دیررس، ویرمی بالا و پایدار، از دست دادن شدید پلاکت ها و پاسخ ایمنی ضعیف اغلب به عنوان علل مرگ ذکر شد. در آبله مسطح، حالت‌های مرگ مانند سوختگی‌ها، با از دست دادن مایعات، پروتئین و الکترولیت‌ها و سپسیس سوزان‌دهنده است.

=== عوارض ===
عوارض آبله بیشتر در سیستم تنفسی ایجاد می شود و از برونشیت ساده تا ذات الریه کشنده متغیر است. عوارض تنفسی تقریباً در روز هشتم بیماری ایجاد می شود و می تواند منشا ویروسی یا باکتریایی داشته باشد. عفونت باکتریایی ثانویه پوست یک عارضه نسبتاً غیر معمول آبله است. هنگامی که این اتفاق می افتد، تب معمولاً بالا باقی می ماند.

سایر عوارض شامل آنسفالیت (1 در 500 بیمار) است که در بزرگسالان شایع تر است و ممکن است باعث ناتوانی موقت شود. اسکارهای دائمی حفره دار، به ویژه در صورت؛ و عوارض مربوط به چشم (2٪ از کل موارد). چرک‌دانه ها می توانند روی پلک، ملتحمه و قرنیه ایجاد شوند که منجر به عوارضی مانند ورم ملتحمه، کراتیت، زخم قرنیه، عنبیه، ایریدوسیکلیت و آتروفی عصب بینایی می شود. نابینایی تقریباً در 35 تا 40 درصد از چشم‌ها به کراتیت و زخم قرنیه منجر می‌شود. آبله هموراژیک می تواند باعث خونریزی زیر ملتحمه و شبکیه شود. در 2 تا 5 درصد کودکان خردسال مبتلا به آبله، ویریون ها به مفاصل و استخوان می رسند و باعث استئومیلیت واریولوزا می شوند. ضایعات استخوانی متقارن هستند و بیشتر در آرنج ها، پاها شایع هستند و مشخصاً باعث جدا شدن اپی فیز و واکنش های پریوستی مشخص می شوند. مفاصل متورم حرکات را محدود می‌کنند و آرتریت ممکن است منجر به بدشکلی اندام، انکیلوز، استخوان‌های ناقص، مفاصل ورقه‌دار، و انگشتان دست شود.

بین 65 تا 80 درصد از بازماندگان با اسکارهای عمیق حفره‌ای (پاک‌مارک) مشخص می‌شوند که برجسته‌ترین آنها در صورت است.

== تاریخچه ==
اولین شواهد بالینی معتبر آبله در توصیف بیماری آبله مانند در نوشته های پزشکی از هند باستان (در اوایل 1500 قبل از میلاد)، و چین (1122 قبل از میلاد)، و همچنین یافت می شود. مطالعه مومیایی مصری رامسس پنجم، که بیش از 3000 سال پیش (1145 قبل از میلاد) درگذشت. حدس زده شده است که تاجران مصری آبله را در هزاره اول قبل از میلاد به هند آوردند، جایی که حداقل 2000 سال به عنوان یک بیماری بومی انسانی باقی ماند. آبله احتمالاً در قرن اول میلادی از جنوب غربی به چین وارد شد و در قرن ششم از چین به ژاپن منتقل شد. در ژاپن، اپیدمی 735-737 اعتقاد بر این است که یک سوم جمعیت را کشته است. حداقل هفت خدای مذهبی به طور خاص به آبله اختصاص داده شده اند، مانند خدای سوپونا در آیین یوروبا در غرب آفریقا. در هند، الهه هندو آبله، شیتالا، در معابد سراسر کشور پرستش می شد.

دیدگاه متفاوت این است که آبله در سال 1588 میلادی ظاهر شد و موارد گزارش شده قبلی به اشتباه به عنوان آبله شناسایی شدند.

زمان ورود آبله به اروپا و آسیای جنوب غربی کمتر مشخص است. آبله در عهد عتیق یا جدید کتاب مقدس و یا در ادبیات یونانی یا رومی به وضوح توصیف نشده است. در حالی که برخی طاعون آتن را - که گفته می شد منشأ آن در "اتیوپی" و مصر بوده است - یا طاعونی که محاصره سیراکوز توسط کارتاژ در سال 396 پیش از میلاد را برطرف کرد - با آبله شناسایی کرده اند، بسیاری از محققان معتقدند که احتمال وجود چنین جدی بسیار کم است. اگر بقراط در طول زندگی او در منطقه مدیترانه وجود داشت، بیماری به عنوان واریولای ماژور از توصیف آن در امان بود.

در حالی که طاعون آنتونین که در امپراتوری روم در 165 تا 180 بعد از میلاد در گرفت، ممکن است ناشی از آبله باشد، سنت نیکاسیوس ریمز به دلیل اینکه ظاهراً از یک مبارزه در سال 450 جان سالم به در برده بود، قدیس حامی قربانیان آبله شد، و سنت. گرگوری تورز شیوع مشابهی را در فرانسه و ایتالیا در سال 580 ثبت کرد، اولین استفاده از اصطلاح واریولا. مورخان دیگر حدس می زنند که ارتش های عرب برای اولین بار آبله را از آفریقا به اروپای جنوب غربی در طول قرن های 7 و 8 حمل کردند. در قرن نهم، پزشک ایرانی، رازس، یکی از قطعی ترین توصیفات آبله را ارائه کرد و اولین کسی بود که آبله را از سرخک و آبله مرغان در کتاب فی الجدری و الحسبه خود (کتاب آبله و سرخک) تشخیص داد. در طول قرون وسطی چندین شیوع آبله در اروپا رخ داد. با این حال، آبله در آنجا مستقر نشده بود تا زمانی که رشد جمعیت و تحرک مشخص شده توسط جنگ های صلیبی به آن اجازه انجام این کار را داد. در قرن شانزدهم، آبله در بیشتر اروپا نفوذ کرده بود، جایی که میزان مرگ و میر آن به 30 درصد می رسید. این رخداد بومی آبله در اروپا از اهمیت تاریخی خاصی برخوردار است، زیرا اکتشافات و استعمار پی در پی توسط اروپایی ها باعث گسترش بیماری به سایر ملل می شود. در قرن شانزدهم، آبله یکی از علل اصلی بیماری و مرگ و میر در بسیاری از نقاط جهان شده بود.

هیچ توصیف معتبری از بیماری آبله مانند در قاره آمریکا قبل از اکتشافات اروپاییان در قرن 15 میلادی به سمت غرب وجود نداشت. آبله در سال 1507 به جزیره هیسپانیولا در دریای کارائیب و در سال 1520، زمانی که مهاجران اسپانیایی از هیسپانیولا به مکزیک رسیدند و به طور ناخواسته آبله را با خود حمل کردند، وارد سرزمین اصلی شد. از آنجایی که مردم بومی آمریکا در برابر این بیماری جدید مصونیت اکتسابی نداشتند، مردم آن‌ها در اثر اپیدمی‌ها نابود شدند. چنین اختلالات و تلفات جمعیت عامل مهمی در فتح آزتک ها و اینکاها توسط اسپانیا بود. به طور مشابه، سکونت انگلیسی در سواحل شرقی آمریکای شمالی در سال 1633 در پلیموث، ماساچوست با شیوع ویرانگر آبله در میان بومیان آمریکا، و متعاقباً در میان مستعمره‌نشینان بومی همراه بود. میزان مرگ و میر موارد در طول شیوع بیماری در جمعیت بومی آمریکا تا 90 درصد بود. آبله در سال 1789 و مجدداً در سال 1829 به استرالیا معرفی شد، اگرچه جراحان استعماری که تا سال 1829 در تلاش بودند بین آبله مرغان و آبله مرغان (که تقریباً به همان اندازه برای بومیان کشنده باشد) تمایز قائل شوند، در مورد اینکه آیا 1829-1830 اپیدمی آبله مرغان یا آبله بود. اگرچه آبله هرگز در این قاره بومی نبود، به عنوان عامل اصلی مرگ و میر در جمعیت بومی بین سال‌های 1780 و 1870 توصیف شده است.

در اواسط قرن هجدهم، آبله یک بیماری بومی عمده در همه جای دنیا بود، به جز استرالیا و جزایر کوچکی که توسط اکتشافات خارجی دست نخورده بودند. در اروپای قرن هجدهم، آبله یکی از علل اصلی مرگ و میر بود که هر سال حدود 400000 اروپایی را می کشد. هر سال تا 10 درصد از نوزادان سوئدی بر اثر آبله جان خود را از دست می دادند، و نرخ مرگ و میر نوزادان در روسیه ممکن بود حتی بیشتر باشد. استفاده گسترده از تنوع در چند کشور، به ویژه بریتانیای کبیر، مستعمرات آن در آمریکای شمالی، و چین، تا حدودی تأثیر آبله را در میان طبقات ثروتمند در اواخر قرن هجدهم کاهش داد، اما کاهش واقعی در بروز آن انجام نشد. تا زمانی که واکسیناسیون در اواخر قرن نوزدهم به یک روش معمول تبدیل شد، رخ داد. بهبود واکسن‌ها و عمل واکسیناسیون مجدد منجر به کاهش قابل توجه موارد در اروپا و آمریکای شمالی شد، اما آبله تقریباً در همه جای دنیا کنترل نشده باقی ماند. در اواسط قرن بیستم، واریولای مینور همراه با واریولای ماژور، به نسبت های مختلف، در بسیاری از مناطق آفریقا رخ داد. بیماران مبتلا به واریولای مینور فقط یک بیماری سیستمیک خفیف را تجربه می کنند، اغلب در طول دوره بیماری سرپایی هستند و بنابراین می توانند به راحتی بیماری را گسترش دهند. عفونت با ویروس واریولای مینور باعث ایجاد ایمنی در برابر شکل مرگبارتر واریولای ماژور می شود. بنابراین، با گسترش واریولای مینور در سراسر ایالات متحده، به کانادا، کشورهای آمریکای جنوبی و بریتانیای کبیر، به شکل غالب آبله تبدیل شد و نرخ مرگ و میر را بیشتر کاهش داد.

=== ریشه کنی ===
اولین اشاره واضح به تلقیح آبله توسط نویسنده چینی Wan Quan (1499-1582) در Dòuzhěn xīnfǎ (痘疹心法) منتشر شده در سال 1549، با اولین اشارات از این عمل در چین در طول قرن 10 انجام شد. در چین، پوسته های آبله پودری بینی افراد سالم را منفجر کردند. پس از آن افراد به یک مورد خفیف از این بیماری مبتلا می شدند و از آن به بعد در برابر آن مصون بودند. این تکنیک نرخ مرگ و میر 0.5-2.0٪ داشت، اما این میزان به طور قابل توجهی کمتر از میزان مرگ و میر 20-30٪ خود بیماری بود. دو گزارش در مورد عمل چینی تلقیح توسط انجمن سلطنتی لندن در سال 1700 دریافت شد. یکی توسط دکتر مارتین لیستر که گزارشی توسط یکی از کارمندان شرکت هند شرقی مستقر در چین و دیگری توسط کلوپتون هاورز دریافت کرد. ولتر (1742) گزارش می دهد که چینی ها در این صد سال تلقیح آبله را انجام داده اند. بانو مری وورتلی مونتاگو، که بعداً آن را در بریتانیا معرفی کرد، در ترکیه شاهد تنوع بود.

اشاره اولیه به احتمال ریشه‌کنی آبله با اشاره به کار جانی مفاهیم، یک تلقیح خودآموخته از شتلند، اسکاتلند بود. ایده‌ها در درمان افراد حداقل از اواخر دهه 1780 از طریق روشی که توسط خودش ابداع شده بود، با وجود نداشتن سابقه پزشکی رسمی، موفقیت‌آمیز بود. روش او شامل قرار دادن چرک آبله در معرض دود ذغال سنگ نارس، دفن آن در زمین با کافور تا 8 سال، و سپس وارد کردن ماده به پوست فرد با استفاده از چاقو و پوشاندن محل برش با برگ کلم بود. او شهرت داشت که حتی یک بیمار را از دست نداده است. آرتور ادمونستون، در نوشته‌هایی در مورد تکنیک مفاهیم که در سال 1809 منتشر شد، اظهار داشت: «اگر هر تمرین‌کننده‌ای به اندازه او در این بیماری موفق بود، ممکن بود آبله کوچک از روی زمین بیرون رانده شود، بدون اینکه به بدن آسیب برساند. نظام، یا ترک هر گونه شک و شبهه در حقیقت».

پزشک انگلیسی ادوارد جنر در سال 1796 کارایی آبله گاوی را برای محافظت از انسان در برابر آبله نشان داد و پس از آن تلاش های مختلفی برای از بین بردن آبله در مقیاس منطقه ای انجام شد. در روسیه در سال 1796، اولین کودکی که این درمان را دریافت کرد، توسط کاترین کبیر به نام "واکسینوف" اعطا شد و با هزینه ملت آموزش دید.

معرفی واکسن به دنیای جدید در ترینیتی، نیوفاندلند در سال 1800 توسط دکتر جان کلینچ، دوست دوران کودکی و همکار پزشکی جنر انجام شد. در اوایل سال 1803، تاج اسپانیا اکسپدیشن Balmis را برای انتقال واکسن به مستعمرات اسپانیایی در قاره آمریکا و فیلیپین ترتیب داد و برنامه‌های واکسیناسیون انبوه را در آنجا ایجاد کرد. کنگره ایالات متحده قانون واکسن سال 1813 را تصویب کرد تا اطمینان حاصل شود که واکسن ایمن آبله در دسترس عموم مردم آمریکا باشد. در حدود سال 1817، یک برنامه واکسیناسیون دولتی قوی در هند شرقی هلند وجود داشت.

در 26 آگوست 1807، باواریا اولین کشور در جهان بود که واکسیناسیون اجباری را معرفی کرد. بادن در سال 1809، پروس در سال 1815، وورتمبرگ در سال 1818، سوئد در سال 1816 و امپراتوری آلمان در سال 1874 از طریق قانون واکسیناسیون رایش دنبال شدند. در سوئد لوتری، روحانیت پروتستان نقش پیشگامی در واکسیناسیون داوطلبانه آبله در اوایل سال 1800 ایفا کرد. اولین واکسیناسیون در سال 1801 در لیختن اشتاین انجام شد و از سال 1812 واکسیناسیون اجباری شد.

در هند بریتانیا، برنامه ای برای انتشار واکسیناسیون آبله، از طریق واکسیناتورهای هندی، تحت نظارت مقامات اروپایی راه اندازی شد. با این وجود، تلاش‌های بریتانیایی برای واکسیناسیون در هند، و به‌ویژه در برمه، به دلیل ترجیح بومی‌ها برای تلقیح و بی‌اعتمادی به واکسیناسیون، علی‌رغم قوانین سخت‌گیرانه، بهبود کارایی محلی واکسن و نگهدارنده واکسن، و تلاش‌های آموزشی با مشکل مواجه شد. در سال 1832، دولت فدرال ایالات متحده یک برنامه واکسیناسیون آبله را برای بومیان آمریکایی ایجاد کرد. در سال 1842، انگلستان تلقیح را ممنوع کرد و بعداً به واکسیناسیون اجباری تبدیل شد. دولت بریتانیا واکسیناسیون اجباری آبله را با قانون پارلمان در سال 1853 معرفی کرد.

در ایالات متحده، از 1843 تا 1855، ابتدا ماساچوست و سپس سایر ایالت ها نیاز به واکسیناسیون آبله داشتند. اگرچه برخی از این اقدامات بدشان می آمد، تلاش های هماهنگ علیه آبله ادامه یافت و این بیماری در کشورهای ثروتمند رو به کاهش بود. در اروپای شمالی تعدادی از کشورها تا سال 1900 آبله را از بین بردند و تا سال 1914، میزان بروز آن در اکثر کشورهای صنعتی به سطوح نسبتاً پایینی کاهش یافت.

واکسیناسیون در کشورهای صنعتی به عنوان محافظت در برابر معرفی مجدد تا اواسط تا اواخر دهه 1970 ادامه یافت. استرالیا و نیوزلند دو استثنای قابل توجه هستند. آبله بومی را تجربه نکرد و هرگز به طور گسترده واکسینه نشد، در عوض به محافظت از راه دور و قرنطینه های سخت اتکا داشت. اولین تلاش در سراسر نیمکره برای ریشه کنی آبله در سال 1950 توسط سازمان بهداشت پان آمریکا انجام شد. این کمپین در از بین بردن آبله از همه کشورهای قاره آمریکا به جز آرژانتین، برزیل، کلمبیا و اکوادور موفق بود. در سال 1958، پروفسور ویکتور ژدانوف، معاون وزیر بهداشت اتحاد جماهیر شوروی، از مجمع جهانی بهداشت خواست تا یک ابتکار جهانی برای ریشه کنی آبله انجام دهد. پیشنهاد (قطعنامه WHA11.54) در سال 1959 پذیرفته شد. در این مرحله، سالانه 2 میلیون نفر بر اثر آبله جان خود را از دست می دادند. به طور کلی، پیشرفت به سمت ریشه کنی ناامیدکننده بود، به ویژه در آفریقا و در شبه قاره هند. در سال 1966 یک تیم بین المللی، واحد ریشه کنی آبله، تحت رهبری یک آمریکایی به نام دونالد هندرسون تشکیل شد. در سال 1967، سازمان بهداشت جهانی با کمک 2.4 میلیون دلاری سالانه به این تلاش، ریشه‌کنی جهانی آبله را تشدید کرد و روش جدید نظارت بر بیماری را که توسط اپیدمیولوژیست چک، کارل راشکا ترویج می‌شد، اتخاذ کرد.

در اوایل دهه 1950، هر سال حدود 50 میلیون مورد آبله در جهان رخ می داد. برای ریشه کن کردن آبله، باید با جداسازی موارد و واکسیناسیون همه کسانی که در نزدیکی آن زندگی می کردند، از انتشار هر شیوع جلوگیری کرد. این فرآیند به عنوان "واکسیناسیون حلقه" شناخته می شود. کلید این استراتژی، نظارت بر موارد در یک جامعه (معروف به نظارت) و مهار بود.

مشکل اولیه تیم WHO گزارش ناکافی موارد آبله بود، زیرا بسیاری از موارد مورد توجه مقامات قرار نگرفت. این واقعیت که انسان تنها مخزن عفونت آبله است و ناقلین وجود نداشت نقش مهمی در ریشه کنی آبله داشت. WHO شبکه ای از مشاوران را ایجاد کرد که به کشورها در راه اندازی فعالیت های نظارت و مهار کمک می کردند. در اوایل، اهدای واکسن عمدتاً توسط اتحاد جماهیر شوروی و ایالات متحده ارائه شد، اما تا سال 1973، بیش از 80 درصد از کل واکسن در کشورهای در حال توسعه تولید شد. اتحاد جماهیر شوروی بین سالهای 1958 و 1979 یک و نیم میلیارد دوز و همچنین کادر پزشکی ارائه کرد.

آخرین شیوع عمده آبله در اروپا در سال 1972 در یوگسلاوی بود، پس از بازگشت زائری از کوزوو از خاورمیانه، جایی که به این ویروس مبتلا شده بود. این اپیدمی 175 نفر را مبتلا کرد که باعث مرگ 35 نفر شد. مقامات حکومت نظامی اعلام کردند، قرنطینه را به اجرا گذاشتند و با کمک سازمان جهانی بهداشت واکسیناسیون مجدد جمعیت را به طور گسترده انجام دادند. در عرض دو ماه، شیوع بیماری تمام شد. قبل از این، یک شیوع آبله در ماه مه تا ژوئیه 1963 در استکهلم، سوئد وجود داشت که توسط یک ملوان سوئدی از شرق دور آورده شد. این با اقدامات قرنطینه و واکسیناسیون جمعیت محلی حل شده بود.

تا پایان سال 1975، آبله فقط در شاخ آفریقا ادامه داشت. در اتیوپی و سومالی که جاده های کمی وجود داشت، شرایط بسیار دشوار بود. جنگ داخلی، قحطی و پناهندگان این کار را دشوارتر کرد. یک برنامه نظارت فشرده و مهار و واکسیناسیون در اوایل و اواسط سال 1977 در این کشورها تحت هدایت میکروبیولوژیست استرالیایی فرانک فنر انجام شد. همانطور که کمپین به هدف خود نزدیک می‌شد، فنر و تیمش نقش مهمی در تأیید ریشه‌کنی بازی کردند. آخرین مورد طبیعی آبله بومی (واریولا مینور) در علی مائو معلین، آشپز بیمارستانی در مرکا، سومالی، در 26 اکتبر 1977 تشخیص داده شد. آخرین مورد طبیعی مرگبارتر واریولا ماژور در اکتبر 1975 در یک دختر سه ساله بنگلادشی به نام رحیما بانو شناسایی شد.

ریشه‌کنی جهانی آبله بر اساس فعالیت‌های راستی‌آزمایی شدید، توسط کمیسیونی از دانشمندان برجسته در 9 دسامبر 1979 تأیید شد و متعاقباً توسط مجمع جهانی بهداشت در 8 مه 1980 تأیید شد. در دو جمله اول قطعنامه آمده است:<blockquote>با در نظر گرفتن توسعه و نتایج برنامه جهانی ریشه‌کنی آبله که در سال 1958 توسط WHO آغاز شد و از سال 1967 تشدید شد... رسماً اعلام می‌کند که جهان و مردم آن از آبله که ویرانگرترین بیماری بود و به شکل همه‌گیر در بسیاری از کشورها شیوع پیدا کرد، رهایی یافته‌اند. از قدیم الایام، مرگ، نابینایی و بدشکلی را در پی خود به جای گذاشته است و تنها یک دهه پیش در آفریقا، آسیا و آمریکای جنوبی بیداد می کرد.</blockquote>

==== هزینه ها ====
هزینه تلاش برای ریشه کنی، از سال 1967 تا 1979، تقریباً 300 میلیون دلار آمریکا بود. تقریباً یک سوم آن از کشورهای توسعه‌یافته بود که دهه‌ها قبل آبله را تا حد زیادی ریشه کن کرده بودند. طبق گزارش‌ها، ایالات متحده، بزرگترین مشارکت کننده در این برنامه، هر 26 روز یک بار این سرمایه گذاری را با پولی که برای واکسیناسیون و هزینه های بروز خرج نشده است، جبران کرده است.

=== پس از ریشه کنی ===
آخرین مورد آبله در جهان در شیوع بیماری در بریتانیا در سال 1978 رخ داد. یک عکاس پزشکی به نام جانت پارکر در دانشکده پزشکی دانشگاه بیرمنگام به این بیماری مبتلا شد و در 11 سپتامبر 1978 درگذشت. اگرچه هنوز مشخص نیست که پارکر چگونه آلوده شده است، منبع عفونت ویروس واریولا است که برای اهداف تحقیقاتی رشد کرده است. در آزمایشگاه دانشکده پزشکی. تمام ذخایر شناخته شده آبله در سراسر جهان متعاقباً نابود یا به دو آزمایشگاه مرجع تعیین شده توسط WHO با امکانات BSL-4 - مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری ایالات متحده (CDC) و مرکز تحقیقات دولتی ویروس‌شناسی اتحاد جماهیر شوروی (اکنون روسیه) منتقل شدند. و بیوتکنولوژی VECTOR.

WHO ابتدا در سال 1986 نابودی ویروس را توصیه کرد و بعداً تاریخ نابودی آن را 30 دسامبر 1993 تعیین کرد. این به 30 ژوئن 1999 موکول شد. به دلیل مقاومت ایالات متحده و روسیه، در سال 2002 مجمع جهانی بهداشت با اجازه نگهداری موقت ذخایر ویروس برای اهداف تحقیقاتی خاص موافقت کرد. از بین بردن ذخایر موجود خطرات ناشی از تحقیقات جاری آبله را کاهش می دهد. ذخایر برای پاسخ به شیوع آبله مورد نیاز نیست. برخی از دانشمندان استدلال کرده‌اند که این ذخایر ممکن است در توسعه واکسن‌های جدید، داروهای ضد ویروسی و آزمایش‌های تشخیصی مفید باشد؛ یک بررسی در سال 2010 توسط تیمی از کارشناسان بهداشت عمومی منصوب شده توسط WHO به این نتیجه رسید که هیچ هدف اساسی بهداشت عمومی توسط ایالات متحده انجام نمی‌شود. و روسیه به حفظ ذخایر ویروس ادامه می دهد. دیدگاه اخیر اغلب در جامعه علمی، به ویژه در میان کهنه‌کاران برنامه ریشه‌کنی آبله سازمان جهانی بهداشت حمایت می‌شود.

در 31 مارس 2003، دلمه های آبله در داخل پاکت نامه ای در کتابی در سال 1888 در مورد پزشکی جنگ داخلی در سانتافه، نیومکزیکو یافت شد. این پاکت حاوی دلمه های یک واکسیناسیون بود و به دانشمندان مرکز CDC این فرصت را داد تا تاریخچه واکسیناسیون آبله در ایالات متحده را مطالعه کنند.

در 1 ژوئیه 2014، شش ویال شیشه ای مهر و موم شده آبله مورخ 1954، همراه با ویال های نمونه سایر عوامل بیماری زا، در یک اتاق سرد در یک آزمایشگاه FDA در محل موسسه ملی بهداشت در بتسدا، مریلند کشف شد. ویال‌های آبله متعاقباً به مرکز CDC در آتلانتا منتقل شدند، جایی که ویروس گرفته‌شده از حداقل دو ویال در کشت زنده ماند. پس از مطالعات انجام شد، CDC ویروس را تحت نظارت WHO در 24 فوریه 2015 نابود کرد.

در سال 2017، دانشمندان کانادایی یک ویروس منقرض شده آبله اسب را بازسازی کردند تا نشان دهند که ویروس واریولا را می توان در یک آزمایشگاه کوچک با هزینه ای حدود 100000 دلار، توسط تیمی از دانشمندان بدون دانش تخصصی بازسازی کرد. این موضوع بحث حفظ را بی‌ربط می‌کند، زیرا ویروس را می‌توان به راحتی بازسازی کرد، حتی اگر همه نمونه‌ها از بین بروند. اگرچه دانشمندان این تحقیق را برای کمک به توسعه واکسن‌های جدید و همچنین ردیابی تاریخچه آبله انجام دادند، امکان استفاده از این تکنیک‌ها برای مقاصد شوم بلافاصله شناسایی شد و سؤالاتی را در مورد تحقیقات و مقررات استفاده دوگانه ایجاد کرد.

در سپتامبر 2019، آزمایشگاه روسی که نمونه‌های آبله را در خود جای داده بود، یک انفجار گاز را تجربه کرد که منجر به زخمی شدن یک کارگر شد. این اتفاق در نزدیکی محل ذخیره‌سازی ویروس رخ نداد و هیچ نمونه‌ای به خطر نیفتاد، اما این حادثه باعث بررسی خطرات مهار شد.

== در جامعه و فرهنگ ==

=== جنگ بیولوژیکی ===
در سال 1763، جنگ پونتیاک در حالی آغاز شد که یک کنفدراسیون بومی آمریکا به رهبری پونتیاک تلاش کرد تا با کنترل بریتانیا بر منطقه دریاچه های بزرگ مقابله کند. گروهی از جنگجویان بومی آمریکا در 22 ژوئن فورت پیت را که تحت کنترل بریتانیا بود محاصره کردند. در پاسخ، هنری بوکت، فرمانده قلعه، به زیردستان خود Simeon Ecuyer دستور داد تا پتوهای آلوده به آبله را از درمانگاه به هیئت دلاور در خارج از قلعه بدهد. بوکت این موضوع را با مافوق خود، سر جفری آمهرست، در میان گذاشته بود که به بوکت نوشت: "آیا نمی توان آبله کوچک را در میان قبایل ناراضی سرخپوستان فرستاد؟ ما باید در این مناسبت از هر حیله ای که در توان داریم برای کاهش آنها استفاده کنیم. " بوکه با این پیشنهاد موافقت کرد و نوشت که "من سعی خواهم کرد با استفاده از پتوهایی که ممکن است به دست آنها بیفتد، سرخپوستان را تلقیح کنم". در 24 ژوئن 1763، ویلیام ترنت، یک تاجر محلی و فرمانده شبه نظامیان فورت پیت، نوشت: "به دلیل توجهی که به آنها داشتیم، دو پتو و یک دستمال از بیمارستان اسمال پوکس به آنها دادیم. اثر مورد نظر." اثربخشی این تلاش برای پخش بیماری ناشناخته است. همچنین گزارش هایی وجود دارد که آبله به عنوان یک سلاح در طول جنگ انقلابی آمریکا (1775-1783) مورد استفاده قرار گرفت.

بر اساس نظریه ای که در مجله مطالعات استرالیا (JAS) توسط محقق مستقل کریستوفر وارن ارائه شد، تفنگداران دریایی سلطنتی در سال 1789 از آبله بر علیه قبایل بومی در نیو ساوت ولز استفاده کردند. این نظریه قبلاً در بولتن تاریخ پزشکی و توسط دیوید دی نیز مورد توجه قرار گرفت. با این حال، برخی از دانشگاهیان پزشکی، از جمله پروفسور جک کارمودی، که در سال 2010 ادعا کرد که شیوع سریع شیوع مورد بحث به احتمال زیاد نشان دهنده آبله مرغان است - یک بیماری عفونی تر که در آن زمان، اغلب گیج می شد، مورد مناقشه قرار گرفت. جراحان، مبتلا به آبله، و ممکن است برای بومیان و سایر مردم بدون مصونیت طبیعی نسبت به آن کشنده بوده باشد. کارمودی خاطرنشان کرد که در سفر 8 ماهه ناوگان اول و 14 ماه بعد، هیچ گزارشی از آبله در میان مستعمره‌نشینان گزارش نشده است و از آنجایی که آبله یک دوره نهفتگی 10 تا 12 روزه دارد، بعید است که در منطقه وجود داشته باشد. ناوگان اول؛ با این حال، وارن در مقاله JAS استدلال کرد که منبع احتمالی بطری‌های ویروس واریولا است که جراحان ناوگان اول در اختیار داشتند. ایان و جنیفر گلین، در زندگی و مرگ آبله، تأیید می‌کنند که بطری‌های «مواد مختلف» برای استفاده به عنوان واکسن به استرالیا برده شده است، اما فکر می‌کنند که بعید است که ویروس تا سال 1789 زنده بماند. در سال 2007، کریستوفر وارن شواهدی ارائه کرد که نشان می‌دهد آبله بریتانیا هنوز زنده بوده است. با این حال، تنها غیر بومیان گزارش شده که در این شیوع جان خود را از دست داده است، دریانوردی به نام جوزف جفریس بود که به عنوان اصالت " سرخپوست آمریکایی" ثبت شده بود.

W. S. Carus، متخصص سلاح‌های بیولوژیکی، نوشته است که شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد آبله عمداً به جمعیت بومی معرفی شده است. با این حال کارمودی و بوید هانتر از دانشگاه ملی استرالیا همچنان از فرضیه آبله مرغان حمایت می کنند. در یک سخنرانی در سال 2013 در دانشگاه ملی استرالیا، کارمودی اشاره کرد که آبله مرغان، بر خلاف آبله، در مستعمره سیدنی کوو وجود دارد. او همچنین پیشنهاد کرد که تمام ج. شناسایی شیوع آبله در قرن هجدهم (و قبل از آن) مشکوک بود زیرا: "جراحان ... از تمایز بین آبله و آبله مرغان بی اطلاع بودند - دومی به طور سنتی شکل خفیف‌تری از آبله در نظر گرفته می‌شد."

در طول جنگ جهانی دوم، دانشمندانی از بریتانیا، ایالات متحده و ژاپن (واحد 731 ارتش امپراتوری ژاپن) در تحقیق برای تولید یک سلاح بیولوژیکی از آبله مشارکت داشتند. برنامه‌های تولید در مقیاس بزرگ هرگز اجرا نشد، زیرا آنها فکر می‌کردند که این سلاح به دلیل در دسترس بودن واکسن در مقیاس وسیع، بسیار مؤثر نخواهد بود.

در سال 1947، اتحاد جماهیر شوروی یک کارخانه اسلحه آبله را در شهر زاگورسک، در 75 کیلومتری شمال شرقی مسکو تأسیس کرد. شیوع آبله تسلیحاتی در حین آزمایش در تاسیساتی در جزیره‌ای در دریای آرال در سال 1971 رخ داد:<blockquote>در جزیره Vozrozhdeniya در دریای آرال، قوی ترین دستور العمل های آبله آزمایش شد. ناگهان به من اطلاع دادند که موارد مرموز مرگ و میر در آرالسک وجود دارد. یک کشتی تحقیقاتی از ناوگان آرال به 15 کیلومتری جزیره رسید (نزدیک شدن به 40 کیلومتر ممنوع بود). تکنسین آزمایشگاه این کشتی روزی دو بار از عرشه بالای پلانکتون نمونه برداری می کرد. فرمول آبله - 400 گرم. که در جزیره منفجر شد - "او را گرفت" و او آلوده شد. پس از بازگشت به خانه در آرالسک، او چندین نفر از جمله کودکان را مبتلا کرد. همه آنها مردند. من به دلیل این امر مشکوک شدم و با رئیس ستاد کل وزارت دفاع تماس گرفتم و از توقف قطار آلما آتا - مسکو در آرالسک درخواست کردم. در نتیجه از شیوع این بیماری در سراسر کشور جلوگیری شد. با آندروپوف که در آن زمان رئیس KGB بود تماس گرفتم و دستور انحصاری آبله را که در جزیره Vozrazhdenie به دست آمده بود به او اطلاع دادم.</blockquote>دیگران معتقدند که اولین بیمار ممکن است هنگام بازدید از Uyaly یا Komsomolsk-on-Ustyurt، دو شهری که قایق در آنجا پهلو گرفته است، به این بیماری مبتلا شده باشد.

در پاسخ به فشارهای بین المللی، در سال 1991، دولت شوروی به یک تیم بازرسی مشترک ایالات متحده و بریتانیا اجازه داد تا از چهار تأسیسات اصلی تسلیحات خود در Biopreparat بازدید کنند. بازرسان با طفره رفتن و انکار دانشمندان شوروی مواجه شدند و در نهایت دستور خروج از مرکز به آنها صادر شد. در سال 1992، کن علیبک، فراری شوروی، ادعا کرد که برنامه تسلیحات زیستی شوروی در زاگورسک یک انبار بزرگ - به اندازه بیست تن - آبله تسلیحاتی (که احتمالاً برای مقاومت در برابر واکسن‌ها طراحی شده بود)، به همراه کلاهک‌های یخچال‌دار برای تحویل آن تولید کرده است. داستان های علیبک در مورد فعالیت های برنامه آبله شوروی سابق هرگز به طور مستقل تأیید نشده است.

در سال 1997، دولت روسیه اعلام کرد که تمام نمونه‌های آبله باقی‌مانده به مؤسسه وکتور در کلتسوو منتقل خواهد شد. با فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی و بیکاری بسیاری از دانشمندان برنامه تسلیحاتی، مقامات دولتی ایالات متحده ابراز نگرانی کرده اند که آبله و تخصص لازم برای تسلیح سازی در اختیار سایر دولت ها یا گروه های تروریستی قرار گرفته است که ممکن است بخواهند از ویروس به عنوان وسیله ای استفاده کنند. جنگ بیولوژیکی ادعاهای خاص علیه عراق در این زمینه نادرست بود.

برخی ابراز نگرانی کرده‌اند که سنتز ژن مصنوعی می‌تواند برای بازآفرینی ویروس از ژنوم‌های دیجیتال موجود، برای استفاده در جنگ‌های بیولوژیکی استفاده شود. قرار دادن DNA آبله سنتز شده در ویروس‌های آبله موجود می‌تواند از نظر تئوری برای بازآفرینی ویروس استفاده شود. اولین قدم برای کاهش این خطر، پیشنهاد شده است، باید از بین بردن ذخایر باقیمانده ویروس باشد تا امکان جرم انگاری صریح هرگونه در اختیار داشتن ویروس فراهم شود.

=== موارد قابل توجه ===
از شخصیت‌های تاریخی معروفی که به آبله مبتلا شده‌اند می‌توان به لاکوتا، رامسس پنجم، امپراتور کانگشی (زنده ماند)، امپراتور شونژی و امپراتور تونگجی چین، امپراتور کومی ژاپن (در سال 1867 در اثر آبله درگذشت)، و دیت ماسامونه ژاپن اشاره کرد. (که یک چشم خود را در اثر بیماری از دست داده است). کویتلاهواک، دهمین تلاتوانی (حاکم) شهر تنوشتیتلان آزتک، در سال 1520، اندکی پس از ورود آبله به قاره آمریکا، بر اثر آبله درگذشت، و امپراتور اینکا، هوآینا کاپاک، در سال 1527 بر اثر آن درگذشت (که باعث جنگ داخلی جانشینی در اینکاها شد. امپراتوری و فتح نهایی توسط اسپانیایی ها). چهره‌های عمومی جدیدتر عبارتند از گورو هار کریشان، هشتمین گورو سیک‌ها، در سال 1664، لویی اول اسپانیا در سال 1724 (درگذشت)، پیتر دوم از روسیه در سال 1730 (درگذشت)، جورج واشنگتن (زنده ماند)، لویی پانزدهم فرانسه در 1774 (درگذشت) و ماکسیمیلیان سوم جوزف باواریا در 1777 (درگذشت).

خانواده‌های سرشناس در سراسر جهان اغلب چندین نفر به این بیماری مبتلا شده و یا از بین می‌روند. به عنوان مثال، چند تن از بستگان هنری هشتم انگلستان از این بیماری جان سالم به در بردند اما زخمی از آن باقی ماندند. اینها شامل خواهرش مارگارت، همسرش آن کلوز، و دو دخترش می‌شوند: مری اول در سال 1527 و الیزابت اول در سال 1562. الیزابت سعی کرد با آرایش‌های سنگین پوک‌مارک‌ها را پنهان کند. مری، ملکه اسکاتلند، در کودکی به این بیماری مبتلا شد اما هیچ جای زخم قابل مشاهده ای نداشت.

در اروپا، مرگ و میر ناشی از آبله اغلب جانشینی سلسله را تغییر می داد. لویی پانزدهم از فرانسه جانشین پدربزرگش لوئی چهاردهم شد که در میان افرادی که در ردیف جانشینی قرار داشتند، بر اثر ابتلا به آبله یا سرخک جان خود را از دست دادند. او خود بر اثر این بیماری در سال 1774 درگذشت. پیتر دوم از روسیه در 14 سالگی بر اثر این بیماری درگذشت. همچنین، قبل از امپراتور شدن، پیتر سوم روسیه به این ویروس مبتلا شد و به شدت از آن رنج برد. همسر او، کاترین کبیر، در امان ماند، اما ترس از ویروس به وضوح تأثیرات خود را بر او گذاشت. او از امنیت پسرش، پل، آنقدر می‌ترسید که مطمئن شد که جمعیت زیادی دور نگه داشته می‌شوند و به دنبال منزوی کردن او بودند. در نهایت، او تصمیم گرفت که توسط یک پزشک بریتانیایی، توماس دیمزدیل، خود را تلقیح کند. در حالی که در آن زمان این یک روش بحث برانگیز در نظر گرفته می شد، او موفق شد. پل بعداً نیز تلقیح شد. سپس کاترین به دنبال تلقیحاتی در سراسر امپراتوری خود بود و اظهار داشت: "هدف من، از طریق مثال خود، نجات بسیاری از رعایای من بود که ارزش این تکنیک را نمی دانستند و از آن می ترسیدند، در خطر رها شدند." تا سال 1800، تقریباً دو میلیون تلقیح در امپراتوری روسیه انجام شد.

در چین، سلسله چینگ پروتکل های گسترده ای برای محافظت از منچوس در برابر آبله بومی پکن داشت.

روسای جمهور ایالات متحده جورج واشنگتن، اندرو جکسون و آبراهام لینکلن همگی به این بیماری مبتلا شدند و بهبود یافتند. واشنگتن در بازدید از باربادوس در سال 1751 به آبله مبتلا شد جکسون پس از اسیر شدن توسط بریتانیا در جریان انقلاب آمریکا به این بیماری مبتلا شد، و اگرچه او بهبود یافت، برادرش رابرت بهبود نیافت. لینکلن در دوران ریاست جمهوری خود به این بیماری مبتلا شد، احتمالاً از پسرش تاد، و مدت کوتاهی پس از ارائه آدرس گتیزبورگ در سال 1863 قرنطینه شد.

جاناتان ادواردز متکلم مشهور در سال 1758 بر اثر تلقیح آبله درگذشت.

جوزف استالین رهبر شوروی در سن هفت سالگی به آبله مبتلا شد. صورتش از این بیماری به شدت زخمی شده بود. او بعداً عکس‌هایی را روتوش کرد تا نشانه‌های او کمتر آشکار شود.

شاعر مجارستانی Ferenc Kölcsey، که سرود ملی مجارستان را نوشت، چشم راست خود را بر اثر آبله از دست داد.

=== سنت و مذهب ===
در مواجهه با ویرانی آبله، خدایان و الهه های مختلف آبله در سراسر جهان قدیم، به عنوان مثال در چین و هند، پرستش شده اند. در چین، از الهه آبله به عنوان T'ou-Shen Niang-Niang (به چینی: 痘疹娘娘) یاد می شد. مؤمنان چینی فعالانه برای دلجویی از الهه و دعا برای رحمت او تلاش می کردند، با اقداماتی مانند اشاره به چرک‌دانه های آبله به عنوان "گل های زیبا" به عنوان تعبیری که برای جلوگیری از توهین به الهه، به عنوان مثال (کلمه چینی برای آبله 天花، به معنای واقعی کلمه " است. گل بهشت»). در یک رسم مربوط به شب سال نو مقرر شده بود که بچه های خانه هنگام خواب نقاب های زشتی بزنند تا زیبایی را پنهان کنند و در نتیجه از جذب الهه که در آن شب از آنجا عبور می کرد، اجتناب کنند. اگر موردی از آبله رخ می‌داد، زیارتگاه‌هایی در خانه‌های قربانیان برپا می‌کردند تا در طول دوره بیماری، عبادت و تقدیم شوند. در صورت بهبودی قربانی، زیارتگاه ها را برداشته و در صندلی یا قایق مخصوص کاغذی برای سوزاندن می بردند. اگر بیمار خوب نمی شد، حرم را ویران می کردند و نفرین می کردند تا الهه را از خانه بیرون کنند.

در زبان یوروبا آبله به عنوان ṣọpọná شناخته می شود، اما به صورت shakpanna، shopona، ṣhapana و ṣọpọnọ نیز نوشته می شد. این کلمه ترکیبی از 3 کلمه است، فعل ṣán به معنای پوشاندن یا گچ بری (اشاره به چرک‌دانه های مشخصه آبله)، kpa یا pa به معنای کشتن و انیا به معنای انسان. به طور تقریبی به معنای کسی است که با پوشاندن چروک، کسی را بکشد. در میان مردم یوروبای آفریقای غربی و همچنین در دین داهومی، ترینیداد، و در برزیل، خدای سوپونا، که با نام اوبالویه نیز شناخته می‌شود، خدای آبله و سایر بیماری‌های کشنده (مانند جذام، اچ‌آی‌وی/ایدز، و تب) است. یکی از ترسناک ترین خدایان پانتئون اریشا، آبله به عنوان نوعی مجازات از شوپونا دیده می شد. پرستش شوپونا به شدت توسط کاهنان او کنترل می شد و اعتقاد بر این بود که کشیش ها نیز می توانند در هنگام عصبانیت آبله پخش کنند. با این حال، شوپونا همچنین به عنوان یک شفادهنده دیده می‌شد که می‌توانست بیماری‌های خود را درمان کند، و اغلب از قربانیانش خواسته می‌شد تا آنها را شفا دهد. دولت بریتانیا پرستش خدا را ممنوع کرد زیرا اعتقاد بر این بود که کشیشان عمداً آبله را به مخالفان خود پخش می کردند.

اولین رکوردهای هند در مورد آبله را می توان در یک کتاب پزشکی یافت که قدمت آن به 400 سال پس از میلاد برمی گردد. این کتاب بیماری را توصیف می کند که به طور استثنایی شبیه آبله است. هند، مانند چین و یوروبا، الهه ای را در پاسخ به قرار گرفتن در معرض آبله ایجاد کرد. الهه هندو، شیتالا، در دوران سلطنتش مورد پرستش و ترس بود. اعتقاد بر این بود که این الهه هم شریر و مهربان است و هم توانایی ایجاد قربانی در هنگام عصبانیت و همچنین آرام کردن تب افراد مبتلا را دارد. پرتره های الهه نشان می دهد که او یک جارو در دست راست خود برای ادامه حرکت بیماری و یک گلدان آب خنک در دست دیگر در تلاش برای تسکین بیماران دارد. زیارتگاه هایی ایجاد شد که بسیاری از بومیان هند، اعم از سالم و غیر سالم، برای عبادت می رفتند و سعی می کردند از خود در برابر این بیماری محافظت کنند. برخی از زنان هندی، در تلاش برای دفع شیتالا، بشقاب هایی از غذاهای خنک کننده و دیگ های آب را روی پشت بام خانه های خود قرار دادند.

در فرهنگ‌هایی که خدای آبله را نمی‌شناختند، اغلب اعتقادی به شیاطین آبله وجود داشت که بر این اساس به دلیل ابتلا به این بیماری سرزنش می‌شدند. چنین باورهایی در ژاپن، اروپا، آفریقا و سایر نقاط جهان برجسته بود. تقریباً تمام فرهنگ هایی که به شیطان اعتقاد داشتند نیز معتقد بودند که از رنگ قرمز می ترسد. این منجر به اختراع به اصطلاح درمان قرمز شد که در آن بیماران و اتاق های آنها به رنگ قرمز تزئین می شد. این رسم در قرن دوازدهم به اروپا گسترش یافت و (در میان دیگران) چارلز پنجم فرانسوی و الیزابت اول از انگلستان آن را انجام دادند. از طریق مطالعات نیلز ریبرگ فینسن که نشان می‌داد نور قرمز باعث کاهش زخم می‌شود، اعتبار علمی به دست آورد، این باور حتی تا دهه 1930 ادامه داشت.

==== مخالفت مردم با اجرای آبله‌کوبی ====
آبله از دیرهنگام بشر را آزار داده و باعث مرگ و کوری بسیاری از انسان‌ها شده‌است. به گونه‌ای که آبله‌کوبی موضوعی مهم در سده‌های گذشته به‌شمار می‌آمد که هم از نظر دگرگونی‌های پزشکی، هم از لحاظ تغییرات سیاسی و اجتماعی قابل بررسی است. این پدیده از طرفی تاریخ علم را بیان می‌دارد و از جهت دیگر چالش‌هایی را آشکار می‌کند که طبابت بومی و مردم بعضی از جوامع در رویارویی با راهکارهای دانش پزشکی نوین داشته‌اند.[https://www.irna.ir/news/83782803/تمرد-و-سرکشی-مردم-در-اجرای-آبله-کوبی]
آبله از دیرهنگام بشر را آزار داده و باعث مرگ و کوری بسیاری از انسان‌ها شده‌است. به گونه‌ای که آبله‌کوبی موضوعی مهم در سده‌های گذشته به‌شمار می‌آمد که هم از نظر دگرگونی‌های پزشکی، هم از لحاظ تغییرات سیاسی و اجتماعی قابل بررسی است. این پدیده از طرفی تاریخ علم را بیان می‌دارد و از جهت دیگر چالش‌هایی را آشکار می‌کند که طبابت بومی و مردم بعضی از جوامع در رویارویی با راهکارهای دانش پزشکی نوین داشته‌اند.[https://www.irna.ir/news/83782803/تمرد-و-سرکشی-مردم-در-اجرای-آبله-کوبی]


نسخهٔ ‏۳۱ ژوئیهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۰۸:۵۹

برای دیگر کاربردها، آبله (ابهام‌زدایی) را ببینید.
آبله
نام‌های دیگرواریولا[۱] واریولا ورا[۲] پاکس[۳] طاعون قرمز[۴]
دختری دچار آبله در بنگلادش در سال ۱۹۷۳ میلادی. برجستگی های پر از مایع غلیظ و فرورفتگی یا گودی در مرکز مشخص است.
تخصصبیماری عفونی (تخصص پزشکی) ویرایش این در ویکی‌داده
نشانه‌ها
  • اولیه: تب، استفراغ، زخم های دهان[۵]
  • ثانویه: تاول های پر از مایع که پوسته پوسته می شوند.
عوارضجای زخم پوست، نابینایی [۶]
دورهٔ معمول آغاز1 تا 3 هفته پس از قرار گرفتن در معرض [۵]
دورهٔ بیماریحدود 4 هفته[۵]
علتویروس واریولای ماژور، ویروس واریولای مینور (در بین افراد پخش می شود)[۶][۷]
روش تشخیصبر اساس علائم و تایید شده توسط واکنش زنجیره ای پلیمراز PCR [۸]
تشخیص افتراقیآبله مرغان، زرد زخم، مولوسکوم سرایتی، آبله میمون[۸]
پیشگیریواکسن آبله[۹]
درمانمراقبت‌های حمایتی[۱۰]
داروبرینسیدوفوویر
پیش‌آگهیخطر مرگ 30 درصد[۵]
فراوانیریشه کن شده (آخرین مورد مبتلا در سال 1977)
طبقه‌بندی و منابع بیرونی
آی‌سی‌دی-۱۰.b 03 .b
آی‌سی‌دی-۹-سی‌ام050
دادگان بیماری‌ها12219
مدلاین پلاس001356
ئی‌مدیسینemerg/۸۸۵
پیشنت پلاسآبله
سمپD012899

ویروس واریولا (آبله)
طبقه‌بندی ویروس‌ها
Group: Group I (dsDNA)
تیره: پوکس‌ویریده
سرده: اورتوپوکس ویروس
گونه: واریولا ورا

آبله، (به انگلیسی: smallpox) نوعی بیماری واگیر ویروسی حاد بود که عامل آن، ویروس واریولا متعلق به سردۀ اورتوپوکس ویروس است.[۱۱][۷][۱۲] آخرین نمونهٔ طبیعی ویروس آبله در اکتبر ۱۹۷۷ تشخیص داده شد و سازمان جهانی بهداشت ریشه‌کن کردن بیماری را با انجام عمل پیش‌گیری آبله‌کوبی «از سطح زمین» در ۱۹۸۰ تأیید کرده[۱۰] و آنرا به تنها بیماری انسانی ریشه کن شده تبدیل کرد.[۱۳] احتمال مرگ پس از ابتلا به بیماری حدود ۳۰ درصد بوده که این رقم در نوزادان حتی بالاتر هم بود.[۱۴][۶][۱۵] معمولا کسانی که از این بیماری نجات پیدا می‌کردند زخم‌های پوستی زیادی را برای ادامه زندگی به همراه داشتند و حتی گاهی فرد دچار نابینایی می‌شد.[۱۶][۶]

علائم ابتدایی این ویروس شامل تب و استفراغ بود.[۵] به دنبال این علائم زخم‌هایی در دهان و روی پوست ایجاد می‌گردید.[۵] پس از چند روز این زخم‌های پوستی تبدیل به تاول‌های پر از مایع با مرکزی فرورفته می‌شدند.[۵] سپس این برجستگی‌ها پوسته پوسته شده و می‌افتادند و زخمی از خود به جای می‌گذاشتند.[۵] این بیماری بین افراد یا از طریق اشیا آلوده پخش می‌شد.[۱۷][۱۸][۶][۱۹] پیشگیری این بیماری عمدتاً به کمک واکسن آبله میسر شد.[۲۰][۹] پس از گسترش بیماری استفاده از داروهای ضد ویروس هم گاهی تاثیر گذار بودند[۲۱] اما چنین داروهایی تا زمانی که بیماری ریشه‌کن نشده بود، در دسترس نبودند.[۹] ویروس آبله در رگ‌های کوچک پوست، دهان و گلو جای‌گیری می‌کند.[۲۲]

منشا بیماری آبله نامعلوم بوده اما اولین شواهد این بیماری در مومیایی‌های مصری و مربوط به حدود 1500 سال پیش از میلاد است.[۲۳][۲۴][۲۵] گمان می‌رود که آبله ۱۰۰۰۰ سال پیش از میلاد در میان مردم پدید آمده باشد.[۲۶] شاید نخستین نشانهٔ پدیداری آبله جوش‌های چرکی یافت شده در بدن مومیایی شدهٔ رامسس پنجم، فرعون مصر، باشد.[۲۷]

تا قبل از اینکه محمد بن زکریای رازی کتاب «الجدری و الحصبه» را بنویسد آبله با سرخک یکی گرفته می‌شد رازی در این کتاب که کهن‌ترین و مهم‌ترین کتابی است که پیرامون آبله و سرخک نوشته شده‌است، این دو بیماری را دو بیماری جداگانه دانسته به بیان تفاوت‌های ان دو پرداخت.[۲۸]

در اروپای قرن هجدهم، تخمین زده می‌شود که سالانه 400000 نفر بر اثر این بیماری جان خود را از دست می‌دادند و یک سوم از همه موارد نابینایی به دلیل آبله بود.[۱۰][۲۹] گمان می‌رود که پیرامون ۳۰۰[۳۰][۳۱][۳۲] تا ۵۰۰ میلیون[۳۳] مرگ در سدهٔ بیستم از آبله برخاسته باشد. تا سال 1967، 15 میلیون مورد در سال رخ می دهد.[۱۰] ازجملهٔ افراد برجسته‌ای که مبتلا به آبله بودند: ولفگانگ آمادئوس موتسارت، گاو نشسته، رامسس پنجم، هنری هشتم، ادوارد ششم، پتر دوم روسیه، جرج واشینگتن، اندرو جکسون.[۳۴][۳۵][۳۶][۳۷]

به نظر می رسد آبله کوبی در چین در حدود دهه 1500 آغاز شده است.[۳۸][۳۹] اروپا این کار را در نیمه اول قرن هجدهم آغاز کرد.[۴۰] در سال 1796، ادوارد جنر واکسن مدرن آبله را معرفی کرد.[۴۱][۴۲] در سال 1967، سازمان جهانی بهداشت تلاش خود را برای از بین بردن این بیماری بیشتر کرد.[۱۰] آبله یکی از دو بیماری عفونی است که ریشه کن شده است و دیگری در سال 2011 طاعون گاوی بود.[۴۳][۴۴] اصطلاح آبله برای اولین بار در قرن شانزدهم در انگلستان برای تشخیص بیماری از سیفلیس استفاده شد که در آن زمان به عنوان "آبله بزرگ" شناخته می شد.[۴۵][۴۶] نام‌های تاریخی دیگر این بیماری عبارتند از: آبله، هیولای خالدار و طاعون قرمز.[۳][۴][۴۶]

طبقه بندی

میزان مرگ و میر موارد مبتلا و فراوانی آبله بر اساس نوع و وضعیت واکسیناسیون بر اساس مطالعه موردی رائو [۴۷]
نوع بیماری میزان مرگ و میر موردی (%) فراوانی (%)
واکسینه نشده واکسینه شده واکسینه نشده واکسینه شده
معمولی به هم پیوسته 62 26.3 22.8 4.6
معمولی نیمه پیوسته 37 8.4 23.9 7
معمولی گسسته 9.3 0.7 42.1 58.4
اصلاح شده 0 0 2.1 25.3
مسطح (بدخیم) 96.5 66.7 6.7 1.3
خونریزی دهندۀ اولیه 100 100 0.7 1.4
خونریزی دهندۀ ثانویه 96.8 89.8 1.7 2.0

آبله به دو شکل دیده می شود. واریولای ماژور شدیدترین و شایع‌ترین شکل آن است، که با بثورات شدیدتر و تب بالاتری همراه است. در واریولای مینور وضعیت کمتر شایعی است، که باعث بیماری با شدت کمتری میشود. معمولاً واریولا مینور، با نرخ مرگ و میر 1٪ یا کمتر همراه است.[۴۸] عفونت های تحت بالینی (بدون علامت) با ویروس واریولا مشاهده شد اما شایع نبود.[۴۹] علاوه بر این، شکلی به نام واریولای سینوسی بدون فوران (آبله بدون بثورات پوستی) به طور کلی در افراد واکسینه شده مشاهده شد. این شکل با تبی که پس از دوره کمون معمول رخ می‌دهد مشخص می‌شد و تنها با مطالعات آنتی‌بادی یا به ندرت با کشت ویروسی تأیید می‌شد.[۴۹] علاوه بر این، دو نوع بسیار نادر و شدید آبله، بدخیم (مسطح) و هموراژیک وجود داشت که معمولاً کشنده بودند.

علائم و نشانه ها

ویدئوهای بیرونی
آبله (ارتش ایالات متحده, 1967) در یوتیوب

علائم اولیه مشابه سایر بیماری‌های ویروسی بود که هنوز وجود دارند، مانند آنفولانزا و سرماخوردگی. یعنی: تب حداقل 38.3 درجه سانتی‌گراد (101 درجه فارنهایت)، درد عضلانی، ضعف، سردرد و خستگی. از آنجایی که دستگاه گوارش معمولاً درگیر بود، حالت تهوع، استفراغ و کمردرد اغلب رخ می داد. مرحله اولیه پرودرومال معمولاً 2 تا 4 روز به طول انجامید. در روزهای 12 تا 15، اولین ضایعات قابل مشاهده - لکه های کوچک قرمز رنگ به نام enanthem - روی غشاهای مخاطی دهان، زبان، کام و گلو ظاهر شدند و درجه حرارت تقریباً به حالت طبیعی کاهش یافت. این ضایعات به سرعت بزرگ شده و پاره می‌شوند و مقادیر زیادی ویروس در بزاق آزاد می‌شوند.[۵۰]

ویروس واریولا تمایل داشت به سلول های پوست حمله کند و باعث ایجاد جوش های مشخصه یا ماکول های مرتبط با بیماری شود. 24 تا 48 ساعت پس از ظاهر شدن ضایعات روی غشاهای مخاطی، بثورات روی پوست ایجاد شد. معمولاً لکه های پوستی ابتدا روی پیشانی ظاهر می‌شوند، سپس به سرعت به کل صورت، قسمت‌های نزدیک اندام‌ها، تنه و در نهایت به قسمت‌های انتهایی اندام‌ها گسترش می‌یابند. این فرآیند بیش از 24 تا 36 ساعت طول نکشید و پس از آن هیچ ضایعه جدیدی ظاهر نشد.[۵۰] در این مرحله، بیماری واریولای ماژور می‌تواند چندین دوره بسیار متفاوت را طی کند، که منجر به چهار نوع بیماری آبله بر اساس طبقه‌بندی رائو شد:[۵۱] آبله معمولی، اصلاح‌شده، بدخیم (یا مسطح)، و آبله خونریزی‌دهنده. از نظر تاریخی، آبله معمولی میزان مرگ و میر کلی حدود 30 درصد داشت و اشکال بدخیم و خونریزی دهنده معمولاً کشنده بودند. شکل اصلاح شده تقریباً هرگز کشنده نبود. در موارد خونریزی دهنده اولیه، خونریزی قبل از ایجاد هر گونه ضایعات پوستی رخ می داد.[۵۲] دوره کمون بین انقباض و اولین علائم آشکار بیماری 7-14 روز بود.[۵۳]


معمولی

کودکی که به دلیل آبله معمولی (واریولا ماژور) راش نشان می دهد

حداقل 90 درصد موارد آبله در افراد واکسینه نشده از نوع معمولی بود.[۴۹] در این شکل از بیماری، در روز دوم بثورات، ماکول ها به پاپول های برجسته تبدیل شده بودند. در روز سوم یا چهارم، پاپول ها با مایع مادی پر شده و تبدیل به وزیکول شدند. این مایع در عرض 24 تا 48 ساعت مات و کدر شد و منجر به ایجاد چرک‌دانه شد.

در روز ششم یا هفتم، تمام ضایعات پوستی تبدیل به چرک‌دانه شدند. بین هفت تا ده روز چرک‌دانه بالغ شده بود و به حداکثر اندازه خود رسیده بود. چرک‌دانه ها به شدت بالا آمده بودند، معمولا گرد، منقبض و در لمس محکم بودند. چرک‌دانه ها عمیقاً در درم فرو رفته بودند و به آنها احساس یک مهره کوچک در پوست می دادند. مایع به آرامی از چرک‌دانه ها نشت کرد و در پایان هفته دوم، چرک‌دانه ها تخلیه شده و شروع به خشک شدن کردند و پوسته ها یا دلمه ها را تشکیل دادند. در روز 16 تا 20 پوسته روی تمام ضایعات ایجاد شده بود که شروع به پوسته پوسته شدن کرده بود و جای زخم های بدون رنگدانه باقی می ماند.[۵۴]

آبله معمولی معمولاً یک بثورات مجزا ایجاد می کند که در آن جوش ها به طور جداگانه روی پوست ظاهر می شوند. توزیع بثورات در صورت متراکم‌تر، در اندام‌ها نسبت به تنه، و در قسمت‌های انتهایی اندام‌ها نسبت به قسمت پروگزیمال متراکم‌تر بود. کف دست و کف پا در بیشتر موارد درگیر بود. گاهی اوقات، تاول‌ها به ورقه‌هایی با هم ادغام می‌شوند و راش‌هایی به هم پیوسته ایجاد می‌کنند که شروع به جدا شدن لایه‌های خارجی پوست از گوشت زیرین می‌کند. بیماران مبتلا به آبله همریز اغلب بیمار بودند حتی پس از ایجاد دلمه روی تمام ضایعات. در یک سری موارد، میزان مرگ و میر در آبله همرو 62 درصد بود.[۴۹]


اصلاح شده

آبله اصلاح شده در یک کودک 4 ساله واکسینه شده در کاردیف، ولز، 1962

با اشاره به ویژگی فوران و سرعت توسعه آن، آبله اصلاح شده بیشتر در افرادی که قبلا واکسینه شده بودند رخ داد. در افراد واکسینه نشده نادر بود، با یک مطالعه موردی 1-2٪ موارد اصلاح شده در مقایسه با حدود 25٪ در افراد واکسینه شده را نشان داد. در این شکل، بیماری پرودرومال همچنان رخ می‌دهد، اما ممکن است شدت کمتری نسبت به نوع معمولی داشته باشد. معمولاً در طول تکامل بثورات تب وجود نداشت. ضایعات پوستی کمتر و سریع‌تر تکامل می‌یابند، سطحی‌تر بودند و ممکن است ویژگی یکنواخت آبله معمولی را نشان نداده باشند. آبله اصلاح شده به ندرت کشنده بود. این شکل از واریولای ماژور به راحتی با آبله مرغان اشتباه گرفته شد.[۴۹]

بدخیم

آبله خونریزی دهنده بدخیم در یک نانوا در طی یک اپیدمی در سال 1896 در گلاستر، انگلستان. وی 8 روز پس از بستری درگذشت.

در آبله نوع بدخیم (که آبله مسطح نیز نامیده می شود) ضایعات تقریباً هم سطح با پوست در زمانی که وزیکول های برجسته در نوع معمولی تشکیل می شدند باقی می ماند. ناشناخته است که چرا برخی افراد این نوع را ایجاد کردند. از نظر تاریخی، 5 تا 10 درصد موارد را تشکیل می‌داد و بیشتر (72 درصد) کودکان بودند.[۳] آبله بدخیم با یک فاز پیش‌درومال شدید که 3 تا 4 روز طول کشید، تب بالا طولانی‌مدت و علائم شدید ویرمی همراه بود. علائم پرودرومال حتی پس از شروع بثورات نیز ادامه داشت. بثورات روی غشاهای مخاطی (enanthem) گسترده بود.[۳] ضایعات پوستی به آهستگی بالغ می‌شدند، معمولاً به هم پیوسته یا نیمه همجوار بودند و در روز هفتم یا هشتم، صاف بودند و به نظر می‌رسیدند که در پوست دفن شده باشند. بر خلاف آبله معمولی، وزیکول ها حاوی مایع کمی بودند، در لمس نرم و مخملی بودند و ممکن است حاوی خونریزی باشند. آبله بدخیم تقریباً همیشه کشنده بود و مرگ معمولاً بین روز هشتم و دوازدهم بیماری رخ می داد. اغلب، یک یا دو روز قبل از مرگ، ضایعات خاکستری مایل به خاکستری می شدند که همراه با اتساع شکم، علامت پیش آگهی بدی بود.[۳] تصور می شود که این شکل به دلیل نقص ایمنی سلولی در برابر آبله ایجاد می شود. اگر فرد بهبود می یافت، ضایعات به تدریج محو می شدند و زخم یا دلمه ایجاد نمی کردند.[۵۵]

هموراژیک (خونریزی دهنده)

آبله هموراژیک شکل شدیدی است که با خونریزی شدید در پوست، غشاهای مخاطی، دستگاه گوارش و احشاء همراه است. این شکل تقریباً در 2 درصد از عفونت ها ایجاد می شود و بیشتر در بزرگسالان رخ می دهد.[۴۹] معمولاً در آبله هموراژیک پوستول ایجاد نمی شود. در عوض، خونریزی در زیر پوست رخ می‌دهد و آن را زغالی و سیاه نشان می‌دهد،[۴۹] از این رو به این شکل از بیماری به عنوان واریس سیاه یا «آبله سیاه» نیز گفته می‌شود.[۵۶] آبله هموراژیک به ندرت توسط ویروس واریولای مینور ایجاد شده است.[۵۷] در حالی که خونریزی ممکن است در موارد خفیف رخ دهد و بر نتایج تأثیری نداشته باشد،[۵۸] آبله هموراژیک معمولاً کشنده است.[۵۹] به نظر می رسد واکسیناسیون هیچ مصونیتی در برابر هر دو شکل آبله خونریزی دهنده ایجاد نمی کند و حتی برخی موارد در بین افرادی که مدت کوتاهی قبل مجددا واکسینه شده بودند رخ داده است. دو شکل دارد.[۳]


اولیه

آبله خونریزی دهنده احتمالی در طی یک اپیدمی در سال 1925 در شهر میلواکی ایالت ویسکانسین در یک بیمار که بعداً درگذشت. بیمار به عنوان یک دانشمند مسیحی واکسینه نشده توصیف می شود که "فکر می کرد که می تواند با قدرت ذهن از ابتلا به آبله جلوگیری کند."

شکل اولیه یا برق‌آسای آبله خونریزی‌دهنده (که به آن پورپورا واریولوزا گفته می‌شود) با یک مرحله پیش‌درومال که با تب بالا، سردرد شدید و درد شکمی مشخص می‌شود، شروع می‌شود.[۵۵] پوست تیره و اریتماتوز می شود و این به سرعت با ایجاد پتشی و خونریزی در پوست، ملتحمه و غشاهای مخاطی همراه است. مرگ اغلب به طور ناگهانی بین روزهای پنجم و هفتم بیماری رخ می دهد، زمانی که فقط چند ضایعات پوستی ناچیز وجود دارد. برخی از افراد چند روز بیشتر زنده می مانند و در این مدت پوست جدا می شود و مایع زیر آن جمع می شود و با کوچکترین آسیبی پاره می شود. مردم معمولاً تا زمان مرگ یا اندکی قبل از آن هوشیار هستند.[۵۹] کالبد شکافی پتشی و خونریزی در طحال، کلیه، غشاهای سروزی، ماهیچه های اسکلتی، پریکارد، کبد، غدد جنسی و مثانه را نشان می دهد.[۵۷] از نظر تاریخی، این بیماری اغلب به اشتباه تشخیص داده می‌شد و تشخیص صحیح تنها در کالبد شکافی انجام می‌شد.[۵۷] احتمال بروز این شکل در زنان باردار بیشتر از جمعیت عمومی است (تقریباً 16٪ موارد در زنان باردار واکسینه نشده آبله خونریزی دهنده اولیه بود، در مقابل تقریباً 1٪ در زنان غیرباردار و مردان بالغ).[۵۹] میزان مرگ و میر موارد آبله خونریزی دهنده اولیه به 100% نزدیک می شود.[۵۹]

ثانویه

نوع دیگری از آبله خونریزی دهنده نیز وجود دارد (که به آبله خونریزی دهنده دیررس یا variolosa pustula hemorrhagica اطلاق می شود). پرودروم شدید و شبیه به آنچه در آبله خونریزی دهنده اولیه مشاهده می شود، است و تب در طول دوره بیماری ادامه دارد.[۳] خونریزی در اوایل دوره فوران ظاهر می شود (اما دیرتر از آنچه در پورپورا واریلوزا مشاهده می شود)، و بثورات اغلب صاف هستند و از مرحله تاولی فراتر نمی روند. به نظر می رسد خونریزی در غشاهای مخاطی کمتر از شکل خونریزی دهنده اولیه رخ می دهد.[۴۹] گاهی اوقات بثورات جوش هایی را تشکیل می دهند که در پایه خونریزی می کنند و سپس مانند آبله معمولی انجام می شوند.[۵۰] این شکل از بیماری با کاهش در تمام عناصر آبشار انعقادی و افزایش آنتی ترومبین در گردش مشخص می شود. این شکل از آبله بین 3 تا 25 درصد موارد کشنده، بسته به قدرت بیماری گونه آبله رخ می دهد.[۵۲] اکثر افراد مبتلا به این فرم در مراحل پایانی در عرض هشت تا 10 روز پس از بیماری می میرند. در میان معدود افرادی که بهبود می یابند، ضایعات هموراژیک به تدریج پس از دوره نقاهت طولانی ناپدید می شوند.[۳] میزان مرگ و میر برای آبله هموراژیک دیررس حدود 90 تا 95 درصد است.[۵۱] زنان باردار اندکی بیشتر احتمال دارد که این شکل از بیماری را تجربه کنند، البته نه به اندازه آبله هموراژیک اولیه.[۳]

علت

ویروس واریولا
این میکروگراف الکترونی عبوری تعدادی ویریون آبله را نشان می دهد. ساختار "دمبل شکل" داخل ویریون، هسته ویروسی است که حاوی DNA ویروسی است. Mag. = ~370000×
طبقه‌بندی ویروس‌ها e
Missing taxonomy template (fix): ویروس واریولا

آبله در اثر عفونت با ویروس واریولا، که متعلق به خانواده Poxviridae، زیرخانواده Chordopoxvirinae و جنس Orthopoxvirus است، ایجاد شد.

سیر تکاملی

تاریخ ظهور آبله مشخص نیست. به احتمال زیاد از یک ویروس جوندگان آفریقایی زمینی بین 68000 تا 16000 سال پیش تکامل یافته است.[۶۰] گستره وسیع تاریخ ها به دلیل سوابق مختلف مورد استفاده برای کالیبره کردن ساعت مولکولی است. یک کلاد سویه های واریولای ماژور (شکل بالینی شدیدتر آبله) بود که بین 400 تا 1600 سال پیش از آسیا پخش شد. کلاد دوم شامل آلاستریم (یک آبله خفیف فنوتیپی) توصیف شده از قاره های آمریکا و جدایه هایی از غرب آفریقا بود که از سویه اجدادی بین 1400 تا 6300 سال قبل از حال جدا شده بودند. این کلاد حداقل 800 سال پیش به دو زیرشاخه منحرف شد.[۶۱]

تخمین دوم جداسازی ویروس واریولا از تاتراپوکس (یک ویروس ارتوپوکس برخی از جوندگان آفریقایی از جمله ژربیل ها) را در 3000 تا 4000 سال پیش قرار داده است.[۶۲] این با شواهد باستان شناسی و تاریخی در مورد ظهور آبله به عنوان یک بیماری انسانی که منشا نسبتاً جدید را نشان می دهد مطابقت دارد. اگر نرخ جهش مشابه با ویروس هرپس فرض شود، تاریخ واگرایی ویروس واریولا از تاتراپوکس 50000 سال پیش تخمین زده شده است.[۶۲] در حالی که این با سایر تخمین های منتشر شده مطابقت دارد، اما نشان می دهد که شواهد باستان شناسی و تاریخی بسیار ناقص است. برآوردهای بهتری از میزان جهش در این ویروس ها مورد نیاز است.

بررسی سویه ای که از ج. 1650 دریافت که این سویه نسبت به سویه های دیگر که در حال حاضر توالی شده اند، پایه است.[۶۳] سرعت جهش این ویروس به خوبی توسط یک ساعت مولکولی مدل سازی شده است. تنوع گونه ها فقط در قرن 18 و 19 رخ داد.

ویروس شناسی

ویروس واریولا بزرگ و آجری شکل است و تقریباً 302 تا 350 نانومتر در 244 تا 270 نانومتر است،[۶۴] با یک ژنوم DNA تک رشته‌ای خطی به اندازه 186 جفت کیلوباز (kbp) و حاوی یک حلقه سنجاق سر در هر انتها.[۶۵][۶۶]

چهار ارتوپاکس ویروس در انسان ایجاد عفونت می کنند: واریولا، واکسینیا، آبله گاوی و آبله میمون. ویروس واریولا فقط انسان ها را در طبیعت آلوده می کند، اگرچه نخستی ها و سایر حیوانات در یک محیط آزمایشی آلوده شده اند. ویروس های واکسینیا، آبله گاوی و آبله میمون می توانند هم انسان و هم سایر حیوانات را در طبیعت آلوده کنند.[۴۹]

چرخه زندگی ویروس‌های آبله با داشتن اشکال عفونی متعدد، با مکانیسم‌های مختلف ورود به سلول، پیچیده است. ویروس های پوکس در بین ویروس های DNA انسانی منحصر به فرد هستند زیرا در سیتوپلاسم سلول به جای هسته تکثیر می شوند. برای تکثیر، ویروس‌های آبله انواع مختلفی از پروتئین‌های تخصصی تولید می‌کنند که توسط سایر ویروس‌های DNA تولید نمی‌شوند، که مهمترین آنها یک RNA پلیمراز وابسته به DNA وابسته به ویروس است.

ویریون های بدون پوشش و بدون پوشش عفونی هستند. پوشش ویروسی از غشاهای گلژی اصلاح شده حاوی پلی پپتیدهای خاص ویروسی از جمله هماگلوتینین ساخته شده است.[۶۵] عفونت با ویروس واریولای ماژور یا ویروس واریولای مینور باعث ایجاد مصونیت در برابر دیگری می شود.[۵۰]

واریولای ماژور

شایع‌ترین شکل عفونی این بیماری توسط سویه ویروس واریولای ماژور ایجاد می‌شود.

واریولای مینور

ویروس واریولا مینور، که آلاستریم نیز نامیده می شود، شکل کمتری از ویروس و بسیار کمتر کشنده بود. اگرچه واریولای مینور دوره نهفتگی و مراحل بیماریزایی مشابه آبله داشت، اعتقاد بر این است که میزان مرگ و میر آن کمتر از 1% در مقایسه با آبله 30% است. مانند واریولای ماژور، واریولای مینور از طریق استنشاق ویروس در هوا پخش می‌شود که می‌تواند از طریق تماس چهره به چهره یا از طریق فومیت‌ها رخ دهد. عفونت با ویروس واریولای مینور ایمنی را در برابر ویروس خطرناکتر واریولای ماژور ایجاد کرد.

از آنجایی که واریولای مینور نسبت به آبله یک بیماری ناتوان کننده کمتر بود، افراد بیشتر در حال سرپایی بودند و بنابراین می توانستند دیگران را با سرعت بیشتری آلوده کنند. به این ترتیب، واریولای مینور در اوایل قرن بیستم ایالات متحده، بریتانیای کبیر و آفریقای جنوبی را درنوردید و به شکل غالب بیماری در آن مناطق تبدیل شد و در نتیجه نرخ مرگ و میر را به سرعت کاهش داد. همراه با واریولای ماژور، شکل مینور اکنون به طور کامل از جهان ریشه کن شده است. آخرین مورد واریولای مینور بومی در یک آشپز سومالیایی به نام علی مائو ماالین در اکتبر 1977 گزارش شد و آبله در ماه مه 1980 رسماً در سراسر جهان ریشه کن شده اعلام شد.[۶۷] واریولای مینور آبله سفید، آبله کافیر، خارش کوبایی، آبله هند غربی، آبله شیر و سودوواریولا نیز نامیده می شد.

ترکیب ژنوم

طول ژنوم ویروس واریولای ماژور حدود 186000 جفت باز است.[۶۸] این از DNA دو رشته ای خطی ساخته شده است و حاوی توالی کد کننده حدود 200 ژن است..[۶۹] ژن‌ها معمولاً با هم تداخل ندارند و معمولاً در بلوک‌هایی که به سمت ناحیه انتهایی ژنوم نزدیک‌تر هستند، رخ می‌دهند.[۷۰] توالی کد کننده ناحیه مرکزی ژنوم در بین ارتوپاکس ویروس ها بسیار سازگار است و آرایش ژن ها در بین کوردوپوکس ویروس ها سازگار است.[۶۹][۷۰]


مرکز ژنوم ویروس واریولا شامل اکثر ژن‌های ضروری ویروسی، از جمله ژن‌های پروتئین‌های ساختاری، تکثیر DNA، رونویسی و سنتز mRNA است.[۶۹] انتهای ژنوم در بین سویه ها و گونه های ارتوپاکس ویروس ها بیشتر متفاوت است..[۶۹] این نواحی حاوی پروتئین‌هایی هستند که سیستم ایمنی میزبان را تعدیل می‌کنند و اساساً مسئول تنوع در حدت در خانواده ارتوپاکس ویروس‌ها هستند.[۶۹] این نواحی انتهایی در ویروس‌های آبله، توالی‌های تکرار انتهایی معکوس (ITR) هستند.[۷۰] این توالی‌ها در دو انتهای ژنوم یکسان هستند، اما جهت‌گیری مخالف دارند، که منجر به این می‌شود که ژنوم یک حلقه پیوسته از DNA باشد.[۷۰] اجزای توالی‌های ITR شامل یک حلقه گیره موی غنی از A/T جفت ناقص پایه، منطقه‌ای تقریباً 100 باز است. جفت های لازم برای تفکیک DNA کونکاتومری (کشتی از DNA حاوی چندین نسخه از یک توالی)، چند فریم خواندن باز، و توالی های کوتاه پشت سر هم تکرار شونده با تعداد و طول های مختلف.[۷۰] طول ITR های poxviridae در گونه های مختلف متفاوت است.[۷۰] توالی کد کننده اکثر پروتئین های ویروسی در ویروس واریولای ماژور حداقل 90% شباهت با ژنوم واکسینیا دارد، یک ویروس مرتبط که برای واکسیناسیون علیه آبله استفاده می شود.[۷۰]

بیان ژن

بیان ژن ویروس واریولا به طور کامل در سیتوپلاسم سلول میزبان رخ می دهد و در طول عفونت پیشرفت مشخصی را دنبال می کند.[۷۰] پس از ورود ویریون عفونی به سلول میزبان، سنتز mRNA ویروسی را می توان در عرض 20 دقیقه تشخیص داد.[۷۰] حدود نیمی از ژنوم ویروسی قبل از تکثیر DNA ویروسی رونویسی می شود.[۷۰] اولین مجموعه از ژن های بیان شده توسط دستگاه های ویروسی از قبل موجود بسته بندی شده در ویریون آلوده رونویسی می شوند.[۷۰] این ژن ها فاکتورهای لازم برای سنتز DNA ویروسی و رونویسی مجموعه بعدی ژن های بیان شده را رمزگذاری می کنند.[۷۰] بر خلاف اکثر ویروس‌های DNAدار، تکثیر DNA در ویروس واریولا و سایر ویروس‌های آبله در سیتوپلاسم سلول آلوده صورت می‌گیرد.[۷۰] زمان دقیق تکثیر DNA پس از عفونت یک سلول میزبان در بین poxviridae متفاوت است.[۷۰] نوترکیبی ژنوم در سلول‌های آلوده به طور فعال رخ می‌دهد.[۷۰] پس از شروع تکثیر DNA ویروسی، مجموعه‌ای از ژن‌ها برای فاکتورهای رونویسی بیان دیررس ژن کد می‌کنند.[۷۰] محصولات ژن‌های بعدی شامل فاکتورهای رونویسی لازم برای رونویسی ژن‌های اولیه برای ویریون‌های جدید، و همچنین RNA پلیمراز ویروسی و دیگر آنزیم‌های ضروری برای ذرات ویروسی جدید است.[۷۰] سپس این پروتئین‌ها در ویریون‌های عفونی جدیدی که قادر به آلوده کردن سلول‌های دیگر هستند، بسته‌بندی می‌شوند.[۷۰]

پژوهش

دو نمونه زنده از ویروس واریولای ماژور باقی مانده است، یکی در ایالات متحده در CDC در آتلانتا، و دیگری در موسسه Vector در Koltsovo، روسیه.[۷۱] تحقیقات با نمونه‌های ویروس باقی‌مانده به شدت کنترل می‌شود و هر پیشنهاد تحقیقاتی باید توسط WHO و مجمع جهانی بهداشت (WHA) تأیید شود.[۷۱] بیشتر تحقیقات در مورد ویروس های آبله با استفاده از ویروس Vaccinia به عنوان ارگانیسم مدل انجام می شود.[۷۰] ویروس واکسینیا، که برای واکسیناسیون آبله استفاده می‌شود، به‌عنوان یک ناقل ویروسی برای واکسن‌های بیماری‌های غیرمرتبط نیز در دست تحقیق است.[۷۲]


ژنوم ویروس واریولای ماژور برای اولین بار در دهه 1990 به طور کامل توالی یابی شد.[۶۹] توالی کدگذاری کامل به صورت آنلاین در دسترس عموم است. توالی مرجع فعلی برای ویروس واریولای ماژور از سویه‌ای که در سال 1967 در هند در گردش بود، توالی‌یابی شد. علاوه بر این، توالی هایی برای نمونه هایی از سویه های دیگر وجود دارد که در طول کمپین ریشه کنی سازمان بهداشت جهانی جمع آوری شده اند.[۶۹] یک مرورگر ژنومی برای پایگاه داده کاملی از توالی های مشروح ویروس واریولا و سایر ویروس های آبله از طریق مرکز منابع بیوانفورماتیک ویروسی در دسترس عموم است.[۷۳]

مهندسی ژنتیک

WHO در حال حاضر مهندسی ژنتیک ویروس واریولا را ممنوع کرده است.[۷۴] با این حال، در سال 2004، کمیته مشورتی WHO به اجازه ویرایش ژنوم دو نمونه باقی مانده از ویروس واریس ماژور برای افزودن یک ژن نشانگر رای داد.[۷۴] این ژن که GFP یا پروتئین فلورسنت سبز نامیده می شود، باعث می شود نمونه های زنده ویروس در زیر نور فلورسنت سبز بدرخشند.[۷۵] قرار دادن این ژن، که بر حدت ویروس تأثیر نمی گذارد، تنها تغییر مجاز ژنوم خواهد بود.[۷۵] کمیته بیان کرد که اصلاح پیشنهادی با آسان‌تر کردن ارزیابی اینکه آیا یک درمان بالقوه در از بین بردن نمونه‌های ویروسی مؤثر است یا خیر، به تحقیق در مورد درمان‌ها کمک می‌کند.[۷۵] این توصیه تنها در صورت تایید WHA می تواند موثر باشد.[۷۵] هنگامی که WHA این پیشنهاد را در سال 2005 مورد بحث قرار داد، از رای گیری رسمی در مورد این پیشنهاد خودداری کرد، و اظهار داشت که پیشنهادهای تحقیقاتی فردی را یکی یکی بررسی می کند.[۷۶] افزودن ژن GFP به ژنوم Vaccinia به طور معمول در طول تحقیقات بر روی ویروس Vaccinia انجام می شود..[۷۷]


جنجال ها

در دسترس بودن عمومی توالی کامل ویروس واریولا نگرانی هایی را در مورد امکان سنتز غیرقانونی ویروس عفونی ایجاد کرده است..[۷۸] Vaccinia، خواهرخواندهٔ ویروس واریولا، در سال 2002 توسط دانشمندان NIH سنتز شد[۷۹]. آنها از روشی استفاده کردند که قبلاً ایجاد شده بود که شامل استفاده از ژنوم ویروسی نوترکیب برای ایجاد یک پلاسمید باکتریایی خودتکثیر شونده بود که ذرات ویروسی تولید می کرد.[۷۹]

در سال 2016، گروه دیگری با استفاده از داده‌های توالی در دسترس عموم برای آبله اسب، ویروس آبله اسب را سنتز کردند.[۸۰] محققان استدلال کردند که کار آنها برای ایجاد واکسن ایمن‌تر و مؤثرتر برای آبله مفید خواهد بود، اگرچه یک واکسن مؤثر در حال حاضر موجود است.[۸۰] به نظر می رسید که ویروس آبله اسب قبلاً منقرض شده است، که نگرانی در مورد احیای احتمالی واریولای ماژور را برانگیخت و باعث شد دانشمندان دیگر انگیزه های آنها را زیر سوال ببرند.[۷۸] منتقدان متوجه شدند که این گروه به ویژه توانسته است ویروس زنده را در یک بازه زمانی کوتاه با هزینه یا تلاش نسبتاً کمی بازسازی کند.[۸۰] اگرچه سازمان جهانی بهداشت آزمایشگاه‌های منفرد را از سنتز بیش از 20 درصد ژنوم در یک زمان منع می‌کند و خرید قطعات ژنوم آبله تحت نظارت و تنظیم قرار می‌گیرد، گروهی با نیت‌های مخرب می‌توانند از منابع متعدد، ژنوم مصنوعی کامل لازم برای تولید ویروس پایدار را جمع‌آوری کنند. [۸۰]

انتقال

انتقال از طریق استنشاق ویروس واریولای معلق در هوا رخ می دهد، معمولاً قطراتی که از مخاط دهان، بینی یا حلق فرد آلوده بیان می شود. این بیماری عمدتاً از طریق تماس طولانی مدت چهره به چهره با یک فرد آلوده، معمولاً در فاصله 1.8 متری (6 فوت) از فردی به فرد دیگر منتقل می شود، اما می تواند از طریق تماس مستقیم با مایعات بدن آلوده یا اشیاء آلوده نیز سرایت کند.[۸۱] برخی از عفونت‌های کارگران لباس‌شویی با آبله پس از دست زدن به ملافه‌های آلوده نشان می‌دهد که آبله می‌تواند از طریق تماس مستقیم با اشیاء آلوده (فومایتها) سرایت کند، اما این امر نادر است.[۸۱][۵۱] به ندرت، آبله توسط ویروسی که در هوا در محیط‌های بسته مانند ساختمان‌ها، اتوبوس‌ها و قطارها حمل می‌شد، پخش می‌شد.[۴۸] ویروس می تواند از جفت عبور کند، اما بروز آبله مادرزادی نسبتاً کم بود.[۵۰] آبله در دوره پرودرومال بطور قابل توجهی عفونی نبود و ریزش ویروس معمولاً تا ظهور بثورات به تعویق می افتاد که اغلب با ضایعات در دهان و حلق همراه بود. ویروس می تواند در طول دوره بیماری منتقل شود، اما این اتفاق بیشتر در هفته اول بثورات، زمانی که بیشتر ضایعات پوستی دست نخورده بودند، رخ داد.[۴۹] با ایجاد دلمه روی ضایعات، عفونت در 7 تا 10 روز کاهش یافت، اما فرد آلوده تا زمانی که آخرین دلمه آبله افتاد، مسری بود.[۸۲]


آبله بسیار مسری بود، اما عموماً آهسته‌تر و کمتر از سایر بیماری‌های ویروسی گسترش یافت. شاید به این دلیل که انتقال نیاز به تماس نزدیک داشت و پس از شروع بثورات رخ می‌داد. میزان کلی عفونت نیز تحت تأثیر کوتاه مدت مرحله عفونی بود. در نواحی معتدل، تعداد عفونت های آبله در زمستان و بهار بالاترین میزان بود. در مناطق گرمسیری، تغییرات فصلی کمتر مشهود بود و این بیماری در طول سال وجود داشت.[۴۹] توزیع سنی عفونت های آبله به ایمنی اکتسابی بستگی داشت. ایمنی واکسیناسیون با گذشت زمان کاهش یافت و احتمالاً ظرف سی سال از بین رفت.[۵۰] آبله از طریق حشرات یا حیوانات منتقل نمی شد و هیچ حالت ناقل بدون علامتی وجود نداشت.[۴۹]

سازوکار

ویروس واریولا پس از استنشاق به غشاهای مخاطی دهان، گلو و دستگاه تنفسی حمله کرد. از آنجا به غدد لنفاوی منطقه ای مهاجرت کرد و شروع به تکثیر کرد. در مرحله رشد اولیه، به نظر می‌رسید ویروس از سلولی به سلول دیگر حرکت می‌کند، اما در حدود روز دوازدهم، لیز گسترده سلول‌های آلوده رخ داد و ویروس را می‌توان در تعداد زیادی در جریان خون یافت، وضعیتی که به عنوان ویرمی شناخته می‌شود. این منجر به موج دوم تکثیر در طحال، مغز استخوان و غدد لنفاوی شد.

تشخیص

تعریف بالینی آبله معمولی یک بیماری با شروع حاد تب برابر یا بیشتر از 38.3 درجه سانتیگراد (101 درجه فارنهایت) است که با بثورات پوستی همراه با وزیکول های سفت و عمیق در همان مرحله رشد بدون علائم ظاهری مشخص می شود.[۴۹] هنگامی که یک مورد بالینی مشاهده شد، آبله با استفاده از تست های آزمایشگاهی تایید شد.

از نظر میکروسکوپی، ویروس‌های آبله اجسام سیتوپلاسمی مشخصی تولید می‌کنند که مهمترین آنها به نام اجسام گوارنیری شناخته می‌شوند و محل تکثیر ویروس هستند. اجسام گوارنیری به راحتی در بیوپسی های پوستی که با هماتوکسیلین و ائوزین رنگ آمیزی شده اند شناسایی می شوند و به صورت لکه های صورتی ظاهر می شوند. آنها تقریباً در همه عفونت‌های ویروس آبله یافت می‌شوند، اما عدم وجود اجسام گوارنیری نمی‌تواند برای رد آبله مورد استفاده قرار گیرد. تشخیص عفونت ارتوپاکس ویروس نیز می تواند به سرعت با بررسی میکروسکوپی الکترونی مایع چرک‌دانه یا دلمه انجام شود. همه orthopoxviruses ویریون های آجری شکل یکسانی را با میکروسکوپ الکترونی نشان می دهند. اگر ذراتي با مورفولوژي مشخصه هرپس ويروس ديده شوند، آبله و ساير عفونت‌هاي ارتوپوكس ويروس را از بين مي‌برد.

شناسایی آزمایشگاهی قطعی ویروس واریولا شامل رشد ویروس بر روی غشای کوریوآلانتوئیک (بخشی از جنین مرغ) و بررسی ضایعات پوک حاصل در شرایط دمایی معین بود. سویه ها با واکنش زنجیره ای پلیمراز (PCR) و تجزیه و تحلیل پلی مورفیسم طول قطعه محدود (RFLP) مشخص شدند. آزمایش‌های سرولوژیک و سنجش‌های ایمونوسوربنت مرتبط با آنزیم (ELISA)، که ایمونوگلوبولین و آنتی‌ژن اختصاصی ویروس واریولا را اندازه‌گیری می‌کرد، نیز برای کمک به تشخیص عفونت توسعه یافتند.

آبله مرغان در دوران بلافاصله پس از ریشه کنی معمولاً با آبله اشتباه گرفته می شد. آبله مرغان و آبله مرغان را می توان با چندین روش تشخیص داد. برخلاف آبله، آبله مرغان معمولا کف دست و پا را درگیر نمی کند. علاوه بر این، چروک‌های آبله مرغان به دلیل تغییر در زمان فوران جوش، اندازه‌های متفاوتی دارند: جوش‌های آبله مرغان تقریباً به یک اندازه هستند زیرا اثر ویروسی به طور یکنواخت‌تر پیشرفت می‌کند. انواع روش های آزمایشگاهی برای تشخیص آبله مرغان در ارزیابی موارد مشکوک به آبله در دسترس بود.

پیشگیری

اولین روشی که برای پیشگیری از آبله مورد استفاده قرار گرفت، تلقیح با ویروس واریولای مینور (روشی که بعدها پس از معرفی واکسن آبله برای جلوگیری از سردرگمی احتمالی به عنوان واریولاسیون شناخته شد) بود که احتمالاً در هند، آفریقا و چین بسیار قبل از رسیدن این عمل به اروپا رخ داده است. این ایده که تلقیح در هند سرچشمه گرفته است به چالش کشیده شده است، زیرا تعداد کمی از متون پزشکی سانسکریت باستانی فرآیند تلقیح را توصیف کرده اند. گزارش‌های مربوط به تلقیح آبله در چین را می‌توان در اواخر قرن 10 یافت، و این روش در قرن شانزدهم، در طول سلسله مینگ، به طور گسترده انجام شد. در صورت موفقیت آمیز بودن، تلقیح ایمنی پایدار در برابر آبله ایجاد می کند. از آنجایی که فرد مبتلا به ویروس واریولا بود، ممکن است عفونت شدید ایجاد شود و فرد آبله را به دیگران منتقل کند. واریولاسیون دارای نرخ مرگ و میر 0.5-2 درصد بود که به طور قابل توجهی کمتر از نرخ مرگ و میر 20-30 درصد بیماری بود. دو گزارش در مورد عمل چینی تلقیح توسط انجمن سلطنتی لندن در سال 1700 دریافت شد. یکی توسط دکتر مارتین لیستر که گزارشی توسط یکی از کارمندان شرکت هند شرقی مستقر در چین و دیگری توسط کلوپتون هاورز دریافت کرد.

بانو مری وورتلی مونتاگو در طول اقامت خود در امپراتوری عثمانی، تلقیح آبله را مشاهده کرد، و در نامه‌های خود گزارش‌های مفصلی از این عمل نوشت و پس از بازگشت در سال 1718، با اشتیاق این روش را در انگلستان ترویج کرد. به گفته ولتر (1742)، ترکها استفاده از تلقیح را از همسایه چرکسیه گرفته اند. ولتر در مورد اینکه چرکس‌ها تکنیک خود را از کجا گرفته‌اند، حدس نمی‌زند، اگرچه او گزارش می‌دهد که چینی‌ها آن را «در این صد سال» تمرین کرده‌اند. در سال 1721، کاتن ماتر و همکارانش با تلقیح صدها نفر در بوستون جنجال برانگیختند. پس از انتشار روش کنونی تلقیح آبله در سال 1767، دکتر توماس دیمدیل به روسیه دعوت شد تا امپراطور کاترین کبیر روسیه و پسرش، دوک بزرگ پل، را با موفقیت در سال 1768 انجام دهد. در سال 1796، ادوارد جنر، یک پزشک در برکلی، گلوسسترشر، روستایی انگلستان، کشف کرد که ایمنی در برابر آبله را می توان با تلقیح یک فرد با مواد حاصل از ضایعه آبله گاوی ایجاد کرد. آبله گاوی یک ویروس آبله از خانواده واریولا است. جنر ماده مورد استفاده برای واکسن تلقیح را از ریشه کلمه vacca نامید که در لاتین به معنای گاو است. این روش بسیار ایمن تر از واریولاسیون بود و خطر انتقال آبله را در بر نداشت. واکسیناسیون برای جلوگیری از آبله به زودی در سراسر جهان انجام شد. در قرن نوزدهم، ویروس آبله گاوی که برای واکسیناسیون آبله استفاده می‌شد، با ویروس واکسینیا جایگزین شد. واکسینیا با ویروس آبله گاوی و واریولا هم خانواده است اما از نظر ژنتیکی از هر دو متمایز است. منشا ویروس واکسینیا و چگونگی پیدایش آن در واکسن مشخص نیست.

فرمول فعلی واکسن آبله یک تهیه ویروس زنده از ویروس واکسینیا عفونی است. واکسن با استفاده از سوزن دو شاخه ای (دو شاخه) که در محلول واکسن فرو می رود، تزریق می شود. از سوزن برای سوراخ کردن پوست (معمولاً بالای بازو) در عرض چند ثانیه چندین بار استفاده می شود. در صورت موفقیت آمیز بودن، یک برآمدگی قرمز و خارش دار در محل واکسن طی سه یا چهار روز ایجاد می شود. در هفته اول، برجستگی تبدیل به یک تاول بزرگ (به نام "وزیکول جنری") می شود که با چرک پر شده و شروع به تخلیه می کند. در هفته دوم، تاول شروع به خشک شدن می کند و دلمه ایجاد می شود. دلمه در هفته سوم می افتد و زخم کوچکی بر جای می گذارد.

آنتی بادی های القا شده توسط واکسن واکسینیا برای سایر ارتوپاکس ویروس ها مانند ویروس های آبله میمون، آبله گاوی و واریولا (آبله) محافظت متقابل دارند. آنتی بادی های خنثی کننده 10 روز پس از اولین بار واکسیناسیون و هفت روز پس از واکسیناسیون مجدد قابل تشخیص هستند. از نظر تاریخی، این واکسن در پیشگیری از عفونت آبله در 95 درصد از واکسینه‌شدگان مؤثر بوده است. واکسیناسیون آبله سطح بالایی از ایمنی را برای سه تا پنج سال ایجاد می کند و پس از آن ایمنی را کاهش می دهد. اگر فرد بعداً دوباره واکسینه شود، مصونیت حتی بیشتر طول می کشد. مطالعات موارد آبله در اروپا در دهه 1950 و 1960 نشان داد که میزان مرگ و میر در میان افرادی که کمتر از 10 سال قبل از قرار گرفتن در معرض واکسینه شده بودند 1.3 درصد بود. 7 درصد در بین کسانی که 11 تا 20 سال قبل واکسینه شده بودند و 11 درصد در بین کسانی که 20 سال یا بیشتر قبل از عفونت واکسینه شده بودند، بود. در مقابل، 52 درصد از افراد واکسینه نشده جان خود را از دست دادند.

عوارض جانبی و خطراتی در ارتباط با واکسن آبله وجود دارد. در گذشته، حدود 1 نفر از هر 1000 نفری که برای اولین بار واکسینه شده بودند، واکنش های جدی، اما غیر تهدید کننده زندگی، از جمله واکنش سمی یا آلرژیک در محل واکسیناسیون (اریتم مولتی فرم)، انتشار ویروس واکسینیا به سایرین را تجربه کردند. قسمت هایی از بدن، و به افراد دیگر سرایت می کند. واکنش های بالقوه تهدید کننده زندگی در 14 تا 500 نفر از هر 1 میلیون نفری که برای اولین بار واکسینه شده بودند رخ داد. بر اساس تجربیات گذشته، تخمین زده می‌شود که از هر یک میلیون نفر (0.000198 درصد) 1 یا 2 نفر که واکسن را دریافت می‌کنند، ممکن است در نتیجه جان خود را از دست بدهند، که اغلب در نتیجه آنسفالیت پس از واکسن یا نکروز شدید در ناحیه واکسیناسیون (به نام واکسن پیشرونده) است.

با توجه به این خطرات، از آنجایی که آبله به طور موثر ریشه کن شد و تعداد موارد طبیعی از تعداد بیماری ها و مرگ و میر ناشی از واکسن کمتر شد، واکسیناسیون معمول کودکان در سال 1972 در ایالات متحده متوقف شد و در اوایل دهه 1970 در اکثر کشورهای اروپایی کنار گذاشته شد. واکسیناسیون معمول کارکنان مراقبت های بهداشتی در ایالات متحده در سال 1976 و در میان سربازان استخدام شده در سال 1990 متوقف شد (اگرچه پرسنل نظامی مستقر در خاورمیانه و کره هنوز واکسیناسیون را دریافت می کنند). تا سال 1986، واکسیناسیون معمول در همه کشورها متوقف شد. در حال حاضر در درجه اول برای کارگران آزمایشگاهی که در معرض خطر قرار گرفتن در معرض شغلی هستند توصیه می شود. با این حال، احتمال استفاده از ویروس واریولا به عنوان یک سلاح بیولوژیکی، علاقه به توسعه واکسن های جدیدتر را دوباره برانگیخته است. واکسن آبله نیز در پیشگیری از آبله میمون موثر است و بنابراین برای آن تجویز می شود.

درمان

واکسیناسیون آبله طی سه روز پس از قرار گرفتن در معرض، از شدت علائم آبله در اکثریت قریب به اتفاق افراد جلوگیری می کند یا به طور قابل توجهی کاهش می دهد. واکسیناسیون چهار تا هفت روز پس از قرار گرفتن در معرض می تواند محافظت در برابر بیماری باشد یا ممکن است شدت بیماری را تغییر دهد. به غیر از واکسیناسیون، درمان آبله در درجه اول حمایتی است، مانند مراقبت از زخم و کنترل عفونت، مایع درمانی و کمک احتمالی ونتیلاتور. انواع صاف و هموراژیک آبله با همان روش های درمانی مورد استفاده برای درمان شوک، مانند احیای مایع، درمان می شوند. افراد مبتلا به انواع نیمه همجوار و متقابل آبله ممکن است مشکلات درمانی مشابه بیماران با سوختگی های گسترده پوستی داشته باشند.

در جولای 2018، سازمان غذا و داروی تکوویریمات، اولین داروی مورد تایید برای درمان آبله را تایید کرد. درمان های ضد ویروسی از آخرین اپیدمی های بزرگ آبله بهبود یافته اند و مطالعات نشان می دهد که داروی ضد ویروسی سیدوفوویر ممکن است به عنوان یک عامل درمانی مفید باشد. این دارو باید به صورت داخل وریدی تجویز شود و ممکن است باعث مسمومیت جدی کلیه شود.

ACAM2000 یک واکسن آبله است که توسط Acambis ساخته شده است. این دارو برای استفاده در ایالات متحده توسط FDA ایالات متحده در 31 آگوست 2007 تأیید شد. حاوی ویروس واکسینیا زنده است که از همان سویه استفاده شده در واکسن قبلی، Dryvax، شبیه سازی شده است. در حالی که ویروس Dryvax در پوست گوساله ها کشت داده شد و در انجماد خشک شد، ویروس ACAM2000s در سلول های اپیتلیال کلیه (سلول های Vero) از یک میمون سبز آفریقایی کشت می شود. اثربخشی و بروز واکنش های جانبی مشابه Dryvax است. این واکسن به طور معمول در دسترس عموم مردم ایالات متحده نیست. با این حال، در ارتش استفاده می شود و در انبار استراتژیک ملی نگهداری می شود.

در ژوئن 2021، برینسیدوفوویر برای استفاده پزشکی در ایالات متحده برای درمان بیماری آبله انسانی ناشی از ویروس واریولا تایید شد.

پیش‌آگهی

میزان مرگ و میر ناشی از واریولای ماژور تقریباً 1٪ است در حالی که میزان مرگ و میر ناشی از واریولای ماژور تقریباً 30٪ است.

آبراهه معمولی در حدود 50 تا 75 درصد مواقع کشنده است، نوع معمولی نیمه همجوار در 25 تا 50 درصد مواقع کشنده است، در مواردی که بثورات گسسته هستند، میزان مرگ و میر کمتر از 10 درصد است. میزان کلی مرگ و میر برای کودکان زیر 1 سال 40 تا 50 درصد است. انواع هموراژیک و تخت بیشترین میزان مرگ و میر را دارند. میزان مرگ و میر برای آبله نوع هموراژیک صاف یا دیررس 90٪ یا بیشتر است و تقریباً 100٪ در موارد آبله خونریزی دهنده اولیه مشاهده می شود. میزان مرگ و میر برای واریولای مینور 1% یا کمتر است. شواهدی مبنی بر عفونت مزمن یا عود کننده با ویروس واریولا وجود ندارد. در موارد آبله صاف در افراد واکسینه شده، این وضعیت بسیار نادر اما کمتر کشنده بود، با یک سری از موارد میزان مرگ و میر 66.7٪ را نشان داد.

در موارد کشنده آبله معمولی، مرگ معمولا بین روزهای 10-16 بیماری رخ می دهد. علت مرگ بر اثر آبله مشخص نیست، اما اکنون مشخص شده است که عفونت چندین اندام را درگیر کرده است. کمپلکس های ایمنی در گردش، ویرمی شدید، یا یک پاسخ ایمنی کنترل نشده ممکن است از عوامل کمک کننده باشند. در آبله هموراژیک اولیه، مرگ به طور ناگهانی حدود شش روز پس از ایجاد تب اتفاق می‌افتد. علت مرگ در موارد هموراژیک اولیه معمولاً به دلیل نارسایی قلبی و ادم ریوی است. در موارد هموراژیک دیررس، ویرمی بالا و پایدار، از دست دادن شدید پلاکت ها و پاسخ ایمنی ضعیف اغلب به عنوان علل مرگ ذکر شد. در آبله مسطح، حالت‌های مرگ مانند سوختگی‌ها، با از دست دادن مایعات، پروتئین و الکترولیت‌ها و سپسیس سوزان‌دهنده است.

عوارض

عوارض آبله بیشتر در سیستم تنفسی ایجاد می شود و از برونشیت ساده تا ذات الریه کشنده متغیر است. عوارض تنفسی تقریباً در روز هشتم بیماری ایجاد می شود و می تواند منشا ویروسی یا باکتریایی داشته باشد. عفونت باکتریایی ثانویه پوست یک عارضه نسبتاً غیر معمول آبله است. هنگامی که این اتفاق می افتد، تب معمولاً بالا باقی می ماند.

سایر عوارض شامل آنسفالیت (1 در 500 بیمار) است که در بزرگسالان شایع تر است و ممکن است باعث ناتوانی موقت شود. اسکارهای دائمی حفره دار، به ویژه در صورت؛ و عوارض مربوط به چشم (2٪ از کل موارد). چرک‌دانه ها می توانند روی پلک، ملتحمه و قرنیه ایجاد شوند که منجر به عوارضی مانند ورم ملتحمه، کراتیت، زخم قرنیه، عنبیه، ایریدوسیکلیت و آتروفی عصب بینایی می شود. نابینایی تقریباً در 35 تا 40 درصد از چشم‌ها به کراتیت و زخم قرنیه منجر می‌شود. آبله هموراژیک می تواند باعث خونریزی زیر ملتحمه و شبکیه شود. در 2 تا 5 درصد کودکان خردسال مبتلا به آبله، ویریون ها به مفاصل و استخوان می رسند و باعث استئومیلیت واریولوزا می شوند. ضایعات استخوانی متقارن هستند و بیشتر در آرنج ها، پاها شایع هستند و مشخصاً باعث جدا شدن اپی فیز و واکنش های پریوستی مشخص می شوند. مفاصل متورم حرکات را محدود می‌کنند و آرتریت ممکن است منجر به بدشکلی اندام، انکیلوز، استخوان‌های ناقص، مفاصل ورقه‌دار، و انگشتان دست شود.

بین 65 تا 80 درصد از بازماندگان با اسکارهای عمیق حفره‌ای (پاک‌مارک) مشخص می‌شوند که برجسته‌ترین آنها در صورت است.

تاریخچه

اولین شواهد بالینی معتبر آبله در توصیف بیماری آبله مانند در نوشته های پزشکی از هند باستان (در اوایل 1500 قبل از میلاد)، و چین (1122 قبل از میلاد)، و همچنین یافت می شود. مطالعه مومیایی مصری رامسس پنجم، که بیش از 3000 سال پیش (1145 قبل از میلاد) درگذشت. حدس زده شده است که تاجران مصری آبله را در هزاره اول قبل از میلاد به هند آوردند، جایی که حداقل 2000 سال به عنوان یک بیماری بومی انسانی باقی ماند. آبله احتمالاً در قرن اول میلادی از جنوب غربی به چین وارد شد و در قرن ششم از چین به ژاپن منتقل شد. در ژاپن، اپیدمی 735-737 اعتقاد بر این است که یک سوم جمعیت را کشته است. حداقل هفت خدای مذهبی به طور خاص به آبله اختصاص داده شده اند، مانند خدای سوپونا در آیین یوروبا در غرب آفریقا. در هند، الهه هندو آبله، شیتالا، در معابد سراسر کشور پرستش می شد.

دیدگاه متفاوت این است که آبله در سال 1588 میلادی ظاهر شد و موارد گزارش شده قبلی به اشتباه به عنوان آبله شناسایی شدند.

زمان ورود آبله به اروپا و آسیای جنوب غربی کمتر مشخص است. آبله در عهد عتیق یا جدید کتاب مقدس و یا در ادبیات یونانی یا رومی به وضوح توصیف نشده است. در حالی که برخی طاعون آتن را - که گفته می شد منشأ آن در "اتیوپی" و مصر بوده است - یا طاعونی که محاصره سیراکوز توسط کارتاژ در سال 396 پیش از میلاد را برطرف کرد - با آبله شناسایی کرده اند، بسیاری از محققان معتقدند که احتمال وجود چنین جدی بسیار کم است. اگر بقراط در طول زندگی او در منطقه مدیترانه وجود داشت، بیماری به عنوان واریولای ماژور از توصیف آن در امان بود.

در حالی که طاعون آنتونین که در امپراتوری روم در 165 تا 180 بعد از میلاد در گرفت، ممکن است ناشی از آبله باشد، سنت نیکاسیوس ریمز به دلیل اینکه ظاهراً از یک مبارزه در سال 450 جان سالم به در برده بود، قدیس حامی قربانیان آبله شد، و سنت. گرگوری تورز شیوع مشابهی را در فرانسه و ایتالیا در سال 580 ثبت کرد، اولین استفاده از اصطلاح واریولا. مورخان دیگر حدس می زنند که ارتش های عرب برای اولین بار آبله را از آفریقا به اروپای جنوب غربی در طول قرن های 7 و 8 حمل کردند. در قرن نهم، پزشک ایرانی، رازس، یکی از قطعی ترین توصیفات آبله را ارائه کرد و اولین کسی بود که آبله را از سرخک و آبله مرغان در کتاب فی الجدری و الحسبه خود (کتاب آبله و سرخک) تشخیص داد. در طول قرون وسطی چندین شیوع آبله در اروپا رخ داد. با این حال، آبله در آنجا مستقر نشده بود تا زمانی که رشد جمعیت و تحرک مشخص شده توسط جنگ های صلیبی به آن اجازه انجام این کار را داد. در قرن شانزدهم، آبله در بیشتر اروپا نفوذ کرده بود، جایی که میزان مرگ و میر آن به 30 درصد می رسید. این رخداد بومی آبله در اروپا از اهمیت تاریخی خاصی برخوردار است، زیرا اکتشافات و استعمار پی در پی توسط اروپایی ها باعث گسترش بیماری به سایر ملل می شود. در قرن شانزدهم، آبله یکی از علل اصلی بیماری و مرگ و میر در بسیاری از نقاط جهان شده بود.

هیچ توصیف معتبری از بیماری آبله مانند در قاره آمریکا قبل از اکتشافات اروپاییان در قرن 15 میلادی به سمت غرب وجود نداشت. آبله در سال 1507 به جزیره هیسپانیولا در دریای کارائیب و در سال 1520، زمانی که مهاجران اسپانیایی از هیسپانیولا به مکزیک رسیدند و به طور ناخواسته آبله را با خود حمل کردند، وارد سرزمین اصلی شد. از آنجایی که مردم بومی آمریکا در برابر این بیماری جدید مصونیت اکتسابی نداشتند، مردم آن‌ها در اثر اپیدمی‌ها نابود شدند. چنین اختلالات و تلفات جمعیت عامل مهمی در فتح آزتک ها و اینکاها توسط اسپانیا بود. به طور مشابه، سکونت انگلیسی در سواحل شرقی آمریکای شمالی در سال 1633 در پلیموث، ماساچوست با شیوع ویرانگر آبله در میان بومیان آمریکا، و متعاقباً در میان مستعمره‌نشینان بومی همراه بود. میزان مرگ و میر موارد در طول شیوع بیماری در جمعیت بومی آمریکا تا 90 درصد بود. آبله در سال 1789 و مجدداً در سال 1829 به استرالیا معرفی شد، اگرچه جراحان استعماری که تا سال 1829 در تلاش بودند بین آبله مرغان و آبله مرغان (که تقریباً به همان اندازه برای بومیان کشنده باشد) تمایز قائل شوند، در مورد اینکه آیا 1829-1830 اپیدمی آبله مرغان یا آبله بود. اگرچه آبله هرگز در این قاره بومی نبود، به عنوان عامل اصلی مرگ و میر در جمعیت بومی بین سال‌های 1780 و 1870 توصیف شده است.

در اواسط قرن هجدهم، آبله یک بیماری بومی عمده در همه جای دنیا بود، به جز استرالیا و جزایر کوچکی که توسط اکتشافات خارجی دست نخورده بودند. در اروپای قرن هجدهم، آبله یکی از علل اصلی مرگ و میر بود که هر سال حدود 400000 اروپایی را می کشد. هر سال تا 10 درصد از نوزادان سوئدی بر اثر آبله جان خود را از دست می دادند، و نرخ مرگ و میر نوزادان در روسیه ممکن بود حتی بیشتر باشد. استفاده گسترده از تنوع در چند کشور، به ویژه بریتانیای کبیر، مستعمرات آن در آمریکای شمالی، و چین، تا حدودی تأثیر آبله را در میان طبقات ثروتمند در اواخر قرن هجدهم کاهش داد، اما کاهش واقعی در بروز آن انجام نشد. تا زمانی که واکسیناسیون در اواخر قرن نوزدهم به یک روش معمول تبدیل شد، رخ داد. بهبود واکسن‌ها و عمل واکسیناسیون مجدد منجر به کاهش قابل توجه موارد در اروپا و آمریکای شمالی شد، اما آبله تقریباً در همه جای دنیا کنترل نشده باقی ماند. در اواسط قرن بیستم، واریولای مینور همراه با واریولای ماژور، به نسبت های مختلف، در بسیاری از مناطق آفریقا رخ داد. بیماران مبتلا به واریولای مینور فقط یک بیماری سیستمیک خفیف را تجربه می کنند، اغلب در طول دوره بیماری سرپایی هستند و بنابراین می توانند به راحتی بیماری را گسترش دهند. عفونت با ویروس واریولای مینور باعث ایجاد ایمنی در برابر شکل مرگبارتر واریولای ماژور می شود. بنابراین، با گسترش واریولای مینور در سراسر ایالات متحده، به کانادا، کشورهای آمریکای جنوبی و بریتانیای کبیر، به شکل غالب آبله تبدیل شد و نرخ مرگ و میر را بیشتر کاهش داد.

ریشه کنی

اولین اشاره واضح به تلقیح آبله توسط نویسنده چینی Wan Quan (1499-1582) در Dòuzhěn xīnfǎ (痘疹心法) منتشر شده در سال 1549، با اولین اشارات از این عمل در چین در طول قرن 10 انجام شد. در چین، پوسته های آبله پودری بینی افراد سالم را منفجر کردند. پس از آن افراد به یک مورد خفیف از این بیماری مبتلا می شدند و از آن به بعد در برابر آن مصون بودند. این تکنیک نرخ مرگ و میر 0.5-2.0٪ داشت، اما این میزان به طور قابل توجهی کمتر از میزان مرگ و میر 20-30٪ خود بیماری بود. دو گزارش در مورد عمل چینی تلقیح توسط انجمن سلطنتی لندن در سال 1700 دریافت شد. یکی توسط دکتر مارتین لیستر که گزارشی توسط یکی از کارمندان شرکت هند شرقی مستقر در چین و دیگری توسط کلوپتون هاورز دریافت کرد. ولتر (1742) گزارش می دهد که چینی ها در این صد سال تلقیح آبله را انجام داده اند. بانو مری وورتلی مونتاگو، که بعداً آن را در بریتانیا معرفی کرد، در ترکیه شاهد تنوع بود.

اشاره اولیه به احتمال ریشه‌کنی آبله با اشاره به کار جانی مفاهیم، یک تلقیح خودآموخته از شتلند، اسکاتلند بود. ایده‌ها در درمان افراد حداقل از اواخر دهه 1780 از طریق روشی که توسط خودش ابداع شده بود، با وجود نداشتن سابقه پزشکی رسمی، موفقیت‌آمیز بود. روش او شامل قرار دادن چرک آبله در معرض دود ذغال سنگ نارس، دفن آن در زمین با کافور تا 8 سال، و سپس وارد کردن ماده به پوست فرد با استفاده از چاقو و پوشاندن محل برش با برگ کلم بود. او شهرت داشت که حتی یک بیمار را از دست نداده است. آرتور ادمونستون، در نوشته‌هایی در مورد تکنیک مفاهیم که در سال 1809 منتشر شد، اظهار داشت: «اگر هر تمرین‌کننده‌ای به اندازه او در این بیماری موفق بود، ممکن بود آبله کوچک از روی زمین بیرون رانده شود، بدون اینکه به بدن آسیب برساند. نظام، یا ترک هر گونه شک و شبهه در حقیقت».

پزشک انگلیسی ادوارد جنر در سال 1796 کارایی آبله گاوی را برای محافظت از انسان در برابر آبله نشان داد و پس از آن تلاش های مختلفی برای از بین بردن آبله در مقیاس منطقه ای انجام شد. در روسیه در سال 1796، اولین کودکی که این درمان را دریافت کرد، توسط کاترین کبیر به نام "واکسینوف" اعطا شد و با هزینه ملت آموزش دید.

معرفی واکسن به دنیای جدید در ترینیتی، نیوفاندلند در سال 1800 توسط دکتر جان کلینچ، دوست دوران کودکی و همکار پزشکی جنر انجام شد. در اوایل سال 1803، تاج اسپانیا اکسپدیشن Balmis را برای انتقال واکسن به مستعمرات اسپانیایی در قاره آمریکا و فیلیپین ترتیب داد و برنامه‌های واکسیناسیون انبوه را در آنجا ایجاد کرد. کنگره ایالات متحده قانون واکسن سال 1813 را تصویب کرد تا اطمینان حاصل شود که واکسن ایمن آبله در دسترس عموم مردم آمریکا باشد. در حدود سال 1817، یک برنامه واکسیناسیون دولتی قوی در هند شرقی هلند وجود داشت.

در 26 آگوست 1807، باواریا اولین کشور در جهان بود که واکسیناسیون اجباری را معرفی کرد. بادن در سال 1809، پروس در سال 1815، وورتمبرگ در سال 1818، سوئد در سال 1816 و امپراتوری آلمان در سال 1874 از طریق قانون واکسیناسیون رایش دنبال شدند. در سوئد لوتری، روحانیت پروتستان نقش پیشگامی در واکسیناسیون داوطلبانه آبله در اوایل سال 1800 ایفا کرد. اولین واکسیناسیون در سال 1801 در لیختن اشتاین انجام شد و از سال 1812 واکسیناسیون اجباری شد.

در هند بریتانیا، برنامه ای برای انتشار واکسیناسیون آبله، از طریق واکسیناتورهای هندی، تحت نظارت مقامات اروپایی راه اندازی شد. با این وجود، تلاش‌های بریتانیایی برای واکسیناسیون در هند، و به‌ویژه در برمه، به دلیل ترجیح بومی‌ها برای تلقیح و بی‌اعتمادی به واکسیناسیون، علی‌رغم قوانین سخت‌گیرانه، بهبود کارایی محلی واکسن و نگهدارنده واکسن، و تلاش‌های آموزشی با مشکل مواجه شد. در سال 1832، دولت فدرال ایالات متحده یک برنامه واکسیناسیون آبله را برای بومیان آمریکایی ایجاد کرد. در سال 1842، انگلستان تلقیح را ممنوع کرد و بعداً به واکسیناسیون اجباری تبدیل شد. دولت بریتانیا واکسیناسیون اجباری آبله را با قانون پارلمان در سال 1853 معرفی کرد.

در ایالات متحده، از 1843 تا 1855، ابتدا ماساچوست و سپس سایر ایالت ها نیاز به واکسیناسیون آبله داشتند. اگرچه برخی از این اقدامات بدشان می آمد، تلاش های هماهنگ علیه آبله ادامه یافت و این بیماری در کشورهای ثروتمند رو به کاهش بود. در اروپای شمالی تعدادی از کشورها تا سال 1900 آبله را از بین بردند و تا سال 1914، میزان بروز آن در اکثر کشورهای صنعتی به سطوح نسبتاً پایینی کاهش یافت.

واکسیناسیون در کشورهای صنعتی به عنوان محافظت در برابر معرفی مجدد تا اواسط تا اواخر دهه 1970 ادامه یافت. استرالیا و نیوزلند دو استثنای قابل توجه هستند. آبله بومی را تجربه نکرد و هرگز به طور گسترده واکسینه نشد، در عوض به محافظت از راه دور و قرنطینه های سخت اتکا داشت. اولین تلاش در سراسر نیمکره برای ریشه کنی آبله در سال 1950 توسط سازمان بهداشت پان آمریکا انجام شد. این کمپین در از بین بردن آبله از همه کشورهای قاره آمریکا به جز آرژانتین، برزیل، کلمبیا و اکوادور موفق بود. در سال 1958، پروفسور ویکتور ژدانوف، معاون وزیر بهداشت اتحاد جماهیر شوروی، از مجمع جهانی بهداشت خواست تا یک ابتکار جهانی برای ریشه کنی آبله انجام دهد. پیشنهاد (قطعنامه WHA11.54) در سال 1959 پذیرفته شد. در این مرحله، سالانه 2 میلیون نفر بر اثر آبله جان خود را از دست می دادند. به طور کلی، پیشرفت به سمت ریشه کنی ناامیدکننده بود، به ویژه در آفریقا و در شبه قاره هند. در سال 1966 یک تیم بین المللی، واحد ریشه کنی آبله، تحت رهبری یک آمریکایی به نام دونالد هندرسون تشکیل شد. در سال 1967، سازمان بهداشت جهانی با کمک 2.4 میلیون دلاری سالانه به این تلاش، ریشه‌کنی جهانی آبله را تشدید کرد و روش جدید نظارت بر بیماری را که توسط اپیدمیولوژیست چک، کارل راشکا ترویج می‌شد، اتخاذ کرد.

در اوایل دهه 1950، هر سال حدود 50 میلیون مورد آبله در جهان رخ می داد. برای ریشه کن کردن آبله، باید با جداسازی موارد و واکسیناسیون همه کسانی که در نزدیکی آن زندگی می کردند، از انتشار هر شیوع جلوگیری کرد. این فرآیند به عنوان "واکسیناسیون حلقه" شناخته می شود. کلید این استراتژی، نظارت بر موارد در یک جامعه (معروف به نظارت) و مهار بود.

مشکل اولیه تیم WHO گزارش ناکافی موارد آبله بود، زیرا بسیاری از موارد مورد توجه مقامات قرار نگرفت. این واقعیت که انسان تنها مخزن عفونت آبله است و ناقلین وجود نداشت نقش مهمی در ریشه کنی آبله داشت. WHO شبکه ای از مشاوران را ایجاد کرد که به کشورها در راه اندازی فعالیت های نظارت و مهار کمک می کردند. در اوایل، اهدای واکسن عمدتاً توسط اتحاد جماهیر شوروی و ایالات متحده ارائه شد، اما تا سال 1973، بیش از 80 درصد از کل واکسن در کشورهای در حال توسعه تولید شد. اتحاد جماهیر شوروی بین سالهای 1958 و 1979 یک و نیم میلیارد دوز و همچنین کادر پزشکی ارائه کرد.

آخرین شیوع عمده آبله در اروپا در سال 1972 در یوگسلاوی بود، پس از بازگشت زائری از کوزوو از خاورمیانه، جایی که به این ویروس مبتلا شده بود. این اپیدمی 175 نفر را مبتلا کرد که باعث مرگ 35 نفر شد. مقامات حکومت نظامی اعلام کردند، قرنطینه را به اجرا گذاشتند و با کمک سازمان جهانی بهداشت واکسیناسیون مجدد جمعیت را به طور گسترده انجام دادند. در عرض دو ماه، شیوع بیماری تمام شد. قبل از این، یک شیوع آبله در ماه مه تا ژوئیه 1963 در استکهلم، سوئد وجود داشت که توسط یک ملوان سوئدی از شرق دور آورده شد. این با اقدامات قرنطینه و واکسیناسیون جمعیت محلی حل شده بود.

تا پایان سال 1975، آبله فقط در شاخ آفریقا ادامه داشت. در اتیوپی و سومالی که جاده های کمی وجود داشت، شرایط بسیار دشوار بود. جنگ داخلی، قحطی و پناهندگان این کار را دشوارتر کرد. یک برنامه نظارت فشرده و مهار و واکسیناسیون در اوایل و اواسط سال 1977 در این کشورها تحت هدایت میکروبیولوژیست استرالیایی فرانک فنر انجام شد. همانطور که کمپین به هدف خود نزدیک می‌شد، فنر و تیمش نقش مهمی در تأیید ریشه‌کنی بازی کردند. آخرین مورد طبیعی آبله بومی (واریولا مینور) در علی مائو معلین، آشپز بیمارستانی در مرکا، سومالی، در 26 اکتبر 1977 تشخیص داده شد. آخرین مورد طبیعی مرگبارتر واریولا ماژور در اکتبر 1975 در یک دختر سه ساله بنگلادشی به نام رحیما بانو شناسایی شد.

ریشه‌کنی جهانی آبله بر اساس فعالیت‌های راستی‌آزمایی شدید، توسط کمیسیونی از دانشمندان برجسته در 9 دسامبر 1979 تأیید شد و متعاقباً توسط مجمع جهانی بهداشت در 8 مه 1980 تأیید شد. در دو جمله اول قطعنامه آمده است:

با در نظر گرفتن توسعه و نتایج برنامه جهانی ریشه‌کنی آبله که در سال 1958 توسط WHO آغاز شد و از سال 1967 تشدید شد... رسماً اعلام می‌کند که جهان و مردم آن از آبله که ویرانگرترین بیماری بود و به شکل همه‌گیر در بسیاری از کشورها شیوع پیدا کرد، رهایی یافته‌اند. از قدیم الایام، مرگ، نابینایی و بدشکلی را در پی خود به جای گذاشته است و تنها یک دهه پیش در آفریقا، آسیا و آمریکای جنوبی بیداد می کرد.

هزینه ها

هزینه تلاش برای ریشه کنی، از سال 1967 تا 1979، تقریباً 300 میلیون دلار آمریکا بود. تقریباً یک سوم آن از کشورهای توسعه‌یافته بود که دهه‌ها قبل آبله را تا حد زیادی ریشه کن کرده بودند. طبق گزارش‌ها، ایالات متحده، بزرگترین مشارکت کننده در این برنامه، هر 26 روز یک بار این سرمایه گذاری را با پولی که برای واکسیناسیون و هزینه های بروز خرج نشده است، جبران کرده است.

پس از ریشه کنی

آخرین مورد آبله در جهان در شیوع بیماری در بریتانیا در سال 1978 رخ داد. یک عکاس پزشکی به نام جانت پارکر در دانشکده پزشکی دانشگاه بیرمنگام به این بیماری مبتلا شد و در 11 سپتامبر 1978 درگذشت. اگرچه هنوز مشخص نیست که پارکر چگونه آلوده شده است، منبع عفونت ویروس واریولا است که برای اهداف تحقیقاتی رشد کرده است. در آزمایشگاه دانشکده پزشکی. تمام ذخایر شناخته شده آبله در سراسر جهان متعاقباً نابود یا به دو آزمایشگاه مرجع تعیین شده توسط WHO با امکانات BSL-4 - مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری ایالات متحده (CDC) و مرکز تحقیقات دولتی ویروس‌شناسی اتحاد جماهیر شوروی (اکنون روسیه) منتقل شدند. و بیوتکنولوژی VECTOR.

WHO ابتدا در سال 1986 نابودی ویروس را توصیه کرد و بعداً تاریخ نابودی آن را 30 دسامبر 1993 تعیین کرد. این به 30 ژوئن 1999 موکول شد. به دلیل مقاومت ایالات متحده و روسیه، در سال 2002 مجمع جهانی بهداشت با اجازه نگهداری موقت ذخایر ویروس برای اهداف تحقیقاتی خاص موافقت کرد. از بین بردن ذخایر موجود خطرات ناشی از تحقیقات جاری آبله را کاهش می دهد. ذخایر برای پاسخ به شیوع آبله مورد نیاز نیست. برخی از دانشمندان استدلال کرده‌اند که این ذخایر ممکن است در توسعه واکسن‌های جدید، داروهای ضد ویروسی و آزمایش‌های تشخیصی مفید باشد؛ یک بررسی در سال 2010 توسط تیمی از کارشناسان بهداشت عمومی منصوب شده توسط WHO به این نتیجه رسید که هیچ هدف اساسی بهداشت عمومی توسط ایالات متحده انجام نمی‌شود. و روسیه به حفظ ذخایر ویروس ادامه می دهد. دیدگاه اخیر اغلب در جامعه علمی، به ویژه در میان کهنه‌کاران برنامه ریشه‌کنی آبله سازمان جهانی بهداشت حمایت می‌شود.

در 31 مارس 2003، دلمه های آبله در داخل پاکت نامه ای در کتابی در سال 1888 در مورد پزشکی جنگ داخلی در سانتافه، نیومکزیکو یافت شد. این پاکت حاوی دلمه های یک واکسیناسیون بود و به دانشمندان مرکز CDC این فرصت را داد تا تاریخچه واکسیناسیون آبله در ایالات متحده را مطالعه کنند.

در 1 ژوئیه 2014، شش ویال شیشه ای مهر و موم شده آبله مورخ 1954، همراه با ویال های نمونه سایر عوامل بیماری زا، در یک اتاق سرد در یک آزمایشگاه FDA در محل موسسه ملی بهداشت در بتسدا، مریلند کشف شد. ویال‌های آبله متعاقباً به مرکز CDC در آتلانتا منتقل شدند، جایی که ویروس گرفته‌شده از حداقل دو ویال در کشت زنده ماند. پس از مطالعات انجام شد، CDC ویروس را تحت نظارت WHO در 24 فوریه 2015 نابود کرد.

در سال 2017، دانشمندان کانادایی یک ویروس منقرض شده آبله اسب را بازسازی کردند تا نشان دهند که ویروس واریولا را می توان در یک آزمایشگاه کوچک با هزینه ای حدود 100000 دلار، توسط تیمی از دانشمندان بدون دانش تخصصی بازسازی کرد. این موضوع بحث حفظ را بی‌ربط می‌کند، زیرا ویروس را می‌توان به راحتی بازسازی کرد، حتی اگر همه نمونه‌ها از بین بروند. اگرچه دانشمندان این تحقیق را برای کمک به توسعه واکسن‌های جدید و همچنین ردیابی تاریخچه آبله انجام دادند، امکان استفاده از این تکنیک‌ها برای مقاصد شوم بلافاصله شناسایی شد و سؤالاتی را در مورد تحقیقات و مقررات استفاده دوگانه ایجاد کرد.

در سپتامبر 2019، آزمایشگاه روسی که نمونه‌های آبله را در خود جای داده بود، یک انفجار گاز را تجربه کرد که منجر به زخمی شدن یک کارگر شد. این اتفاق در نزدیکی محل ذخیره‌سازی ویروس رخ نداد و هیچ نمونه‌ای به خطر نیفتاد، اما این حادثه باعث بررسی خطرات مهار شد.

در جامعه و فرهنگ

جنگ بیولوژیکی

در سال 1763، جنگ پونتیاک در حالی آغاز شد که یک کنفدراسیون بومی آمریکا به رهبری پونتیاک تلاش کرد تا با کنترل بریتانیا بر منطقه دریاچه های بزرگ مقابله کند. گروهی از جنگجویان بومی آمریکا در 22 ژوئن فورت پیت را که تحت کنترل بریتانیا بود محاصره کردند. در پاسخ، هنری بوکت، فرمانده قلعه، به زیردستان خود Simeon Ecuyer دستور داد تا پتوهای آلوده به آبله را از درمانگاه به هیئت دلاور در خارج از قلعه بدهد. بوکت این موضوع را با مافوق خود، سر جفری آمهرست، در میان گذاشته بود که به بوکت نوشت: "آیا نمی توان آبله کوچک را در میان قبایل ناراضی سرخپوستان فرستاد؟ ما باید در این مناسبت از هر حیله ای که در توان داریم برای کاهش آنها استفاده کنیم. " بوکه با این پیشنهاد موافقت کرد و نوشت که "من سعی خواهم کرد با استفاده از پتوهایی که ممکن است به دست آنها بیفتد، سرخپوستان را تلقیح کنم". در 24 ژوئن 1763، ویلیام ترنت، یک تاجر محلی و فرمانده شبه نظامیان فورت پیت، نوشت: "به دلیل توجهی که به آنها داشتیم، دو پتو و یک دستمال از بیمارستان اسمال پوکس به آنها دادیم. اثر مورد نظر." اثربخشی این تلاش برای پخش بیماری ناشناخته است. همچنین گزارش هایی وجود دارد که آبله به عنوان یک سلاح در طول جنگ انقلابی آمریکا (1775-1783) مورد استفاده قرار گرفت.

بر اساس نظریه ای که در مجله مطالعات استرالیا (JAS) توسط محقق مستقل کریستوفر وارن ارائه شد، تفنگداران دریایی سلطنتی در سال 1789 از آبله بر علیه قبایل بومی در نیو ساوت ولز استفاده کردند. این نظریه قبلاً در بولتن تاریخ پزشکی و توسط دیوید دی نیز مورد توجه قرار گرفت. با این حال، برخی از دانشگاهیان پزشکی، از جمله پروفسور جک کارمودی، که در سال 2010 ادعا کرد که شیوع سریع شیوع مورد بحث به احتمال زیاد نشان دهنده آبله مرغان است - یک بیماری عفونی تر که در آن زمان، اغلب گیج می شد، مورد مناقشه قرار گرفت. جراحان، مبتلا به آبله، و ممکن است برای بومیان و سایر مردم بدون مصونیت طبیعی نسبت به آن کشنده بوده باشد. کارمودی خاطرنشان کرد که در سفر 8 ماهه ناوگان اول و 14 ماه بعد، هیچ گزارشی از آبله در میان مستعمره‌نشینان گزارش نشده است و از آنجایی که آبله یک دوره نهفتگی 10 تا 12 روزه دارد، بعید است که در منطقه وجود داشته باشد. ناوگان اول؛ با این حال، وارن در مقاله JAS استدلال کرد که منبع احتمالی بطری‌های ویروس واریولا است که جراحان ناوگان اول در اختیار داشتند. ایان و جنیفر گلین، در زندگی و مرگ آبله، تأیید می‌کنند که بطری‌های «مواد مختلف» برای استفاده به عنوان واکسن به استرالیا برده شده است، اما فکر می‌کنند که بعید است که ویروس تا سال 1789 زنده بماند. در سال 2007، کریستوفر وارن شواهدی ارائه کرد که نشان می‌دهد آبله بریتانیا هنوز زنده بوده است. با این حال، تنها غیر بومیان گزارش شده که در این شیوع جان خود را از دست داده است، دریانوردی به نام جوزف جفریس بود که به عنوان اصالت " سرخپوست آمریکایی" ثبت شده بود.

W. S. Carus، متخصص سلاح‌های بیولوژیکی، نوشته است که شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد آبله عمداً به جمعیت بومی معرفی شده است. با این حال کارمودی و بوید هانتر از دانشگاه ملی استرالیا همچنان از فرضیه آبله مرغان حمایت می کنند. در یک سخنرانی در سال 2013 در دانشگاه ملی استرالیا، کارمودی اشاره کرد که آبله مرغان، بر خلاف آبله، در مستعمره سیدنی کوو وجود دارد. او همچنین پیشنهاد کرد که تمام ج. شناسایی شیوع آبله در قرن هجدهم (و قبل از آن) مشکوک بود زیرا: "جراحان ... از تمایز بین آبله و آبله مرغان بی اطلاع بودند - دومی به طور سنتی شکل خفیف‌تری از آبله در نظر گرفته می‌شد."

در طول جنگ جهانی دوم، دانشمندانی از بریتانیا، ایالات متحده و ژاپن (واحد 731 ارتش امپراتوری ژاپن) در تحقیق برای تولید یک سلاح بیولوژیکی از آبله مشارکت داشتند. برنامه‌های تولید در مقیاس بزرگ هرگز اجرا نشد، زیرا آنها فکر می‌کردند که این سلاح به دلیل در دسترس بودن واکسن در مقیاس وسیع، بسیار مؤثر نخواهد بود.

در سال 1947، اتحاد جماهیر شوروی یک کارخانه اسلحه آبله را در شهر زاگورسک، در 75 کیلومتری شمال شرقی مسکو تأسیس کرد. شیوع آبله تسلیحاتی در حین آزمایش در تاسیساتی در جزیره‌ای در دریای آرال در سال 1971 رخ داد:

در جزیره Vozrozhdeniya در دریای آرال، قوی ترین دستور العمل های آبله آزمایش شد. ناگهان به من اطلاع دادند که موارد مرموز مرگ و میر در آرالسک وجود دارد. یک کشتی تحقیقاتی از ناوگان آرال به 15 کیلومتری جزیره رسید (نزدیک شدن به 40 کیلومتر ممنوع بود). تکنسین آزمایشگاه این کشتی روزی دو بار از عرشه بالای پلانکتون نمونه برداری می کرد. فرمول آبله - 400 گرم. که در جزیره منفجر شد - "او را گرفت" و او آلوده شد. پس از بازگشت به خانه در آرالسک، او چندین نفر از جمله کودکان را مبتلا کرد. همه آنها مردند. من به دلیل این امر مشکوک شدم و با رئیس ستاد کل وزارت دفاع تماس گرفتم و از توقف قطار آلما آتا - مسکو در آرالسک درخواست کردم. در نتیجه از شیوع این بیماری در سراسر کشور جلوگیری شد. با آندروپوف که در آن زمان رئیس KGB بود تماس گرفتم و دستور انحصاری آبله را که در جزیره Vozrazhdenie به دست آمده بود به او اطلاع دادم.

دیگران معتقدند که اولین بیمار ممکن است هنگام بازدید از Uyaly یا Komsomolsk-on-Ustyurt، دو شهری که قایق در آنجا پهلو گرفته است، به این بیماری مبتلا شده باشد.

در پاسخ به فشارهای بین المللی، در سال 1991، دولت شوروی به یک تیم بازرسی مشترک ایالات متحده و بریتانیا اجازه داد تا از چهار تأسیسات اصلی تسلیحات خود در Biopreparat بازدید کنند. بازرسان با طفره رفتن و انکار دانشمندان شوروی مواجه شدند و در نهایت دستور خروج از مرکز به آنها صادر شد. در سال 1992، کن علیبک، فراری شوروی، ادعا کرد که برنامه تسلیحات زیستی شوروی در زاگورسک یک انبار بزرگ - به اندازه بیست تن - آبله تسلیحاتی (که احتمالاً برای مقاومت در برابر واکسن‌ها طراحی شده بود)، به همراه کلاهک‌های یخچال‌دار برای تحویل آن تولید کرده است. داستان های علیبک در مورد فعالیت های برنامه آبله شوروی سابق هرگز به طور مستقل تأیید نشده است.

در سال 1997، دولت روسیه اعلام کرد که تمام نمونه‌های آبله باقی‌مانده به مؤسسه وکتور در کلتسوو منتقل خواهد شد. با فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی و بیکاری بسیاری از دانشمندان برنامه تسلیحاتی، مقامات دولتی ایالات متحده ابراز نگرانی کرده اند که آبله و تخصص لازم برای تسلیح سازی در اختیار سایر دولت ها یا گروه های تروریستی قرار گرفته است که ممکن است بخواهند از ویروس به عنوان وسیله ای استفاده کنند. جنگ بیولوژیکی ادعاهای خاص علیه عراق در این زمینه نادرست بود.

برخی ابراز نگرانی کرده‌اند که سنتز ژن مصنوعی می‌تواند برای بازآفرینی ویروس از ژنوم‌های دیجیتال موجود، برای استفاده در جنگ‌های بیولوژیکی استفاده شود. قرار دادن DNA آبله سنتز شده در ویروس‌های آبله موجود می‌تواند از نظر تئوری برای بازآفرینی ویروس استفاده شود. اولین قدم برای کاهش این خطر، پیشنهاد شده است، باید از بین بردن ذخایر باقیمانده ویروس باشد تا امکان جرم انگاری صریح هرگونه در اختیار داشتن ویروس فراهم شود.

موارد قابل توجه

از شخصیت‌های تاریخی معروفی که به آبله مبتلا شده‌اند می‌توان به لاکوتا، رامسس پنجم، امپراتور کانگشی (زنده ماند)، امپراتور شونژی و امپراتور تونگجی چین، امپراتور کومی ژاپن (در سال 1867 در اثر آبله درگذشت)، و دیت ماسامونه ژاپن اشاره کرد. (که یک چشم خود را در اثر بیماری از دست داده است). کویتلاهواک، دهمین تلاتوانی (حاکم) شهر تنوشتیتلان آزتک، در سال 1520، اندکی پس از ورود آبله به قاره آمریکا، بر اثر آبله درگذشت، و امپراتور اینکا، هوآینا کاپاک، در سال 1527 بر اثر آن درگذشت (که باعث جنگ داخلی جانشینی در اینکاها شد. امپراتوری و فتح نهایی توسط اسپانیایی ها). چهره‌های عمومی جدیدتر عبارتند از گورو هار کریشان، هشتمین گورو سیک‌ها، در سال 1664، لویی اول اسپانیا در سال 1724 (درگذشت)، پیتر دوم از روسیه در سال 1730 (درگذشت)، جورج واشنگتن (زنده ماند)، لویی پانزدهم فرانسه در 1774 (درگذشت) و ماکسیمیلیان سوم جوزف باواریا در 1777 (درگذشت).

خانواده‌های سرشناس در سراسر جهان اغلب چندین نفر به این بیماری مبتلا شده و یا از بین می‌روند. به عنوان مثال، چند تن از بستگان هنری هشتم انگلستان از این بیماری جان سالم به در بردند اما زخمی از آن باقی ماندند. اینها شامل خواهرش مارگارت، همسرش آن کلوز، و دو دخترش می‌شوند: مری اول در سال 1527 و الیزابت اول در سال 1562. الیزابت سعی کرد با آرایش‌های سنگین پوک‌مارک‌ها را پنهان کند. مری، ملکه اسکاتلند، در کودکی به این بیماری مبتلا شد اما هیچ جای زخم قابل مشاهده ای نداشت.

در اروپا، مرگ و میر ناشی از آبله اغلب جانشینی سلسله را تغییر می داد. لویی پانزدهم از فرانسه جانشین پدربزرگش لوئی چهاردهم شد که در میان افرادی که در ردیف جانشینی قرار داشتند، بر اثر ابتلا به آبله یا سرخک جان خود را از دست دادند. او خود بر اثر این بیماری در سال 1774 درگذشت. پیتر دوم از روسیه در 14 سالگی بر اثر این بیماری درگذشت. همچنین، قبل از امپراتور شدن، پیتر سوم روسیه به این ویروس مبتلا شد و به شدت از آن رنج برد. همسر او، کاترین کبیر، در امان ماند، اما ترس از ویروس به وضوح تأثیرات خود را بر او گذاشت. او از امنیت پسرش، پل، آنقدر می‌ترسید که مطمئن شد که جمعیت زیادی دور نگه داشته می‌شوند و به دنبال منزوی کردن او بودند. در نهایت، او تصمیم گرفت که توسط یک پزشک بریتانیایی، توماس دیمزدیل، خود را تلقیح کند. در حالی که در آن زمان این یک روش بحث برانگیز در نظر گرفته می شد، او موفق شد. پل بعداً نیز تلقیح شد. سپس کاترین به دنبال تلقیحاتی در سراسر امپراتوری خود بود و اظهار داشت: "هدف من، از طریق مثال خود، نجات بسیاری از رعایای من بود که ارزش این تکنیک را نمی دانستند و از آن می ترسیدند، در خطر رها شدند." تا سال 1800، تقریباً دو میلیون تلقیح در امپراتوری روسیه انجام شد.

در چین، سلسله چینگ پروتکل های گسترده ای برای محافظت از منچوس در برابر آبله بومی پکن داشت.

روسای جمهور ایالات متحده جورج واشنگتن، اندرو جکسون و آبراهام لینکلن همگی به این بیماری مبتلا شدند و بهبود یافتند. واشنگتن در بازدید از باربادوس در سال 1751 به آبله مبتلا شد جکسون پس از اسیر شدن توسط بریتانیا در جریان انقلاب آمریکا به این بیماری مبتلا شد، و اگرچه او بهبود یافت، برادرش رابرت بهبود نیافت. لینکلن در دوران ریاست جمهوری خود به این بیماری مبتلا شد، احتمالاً از پسرش تاد، و مدت کوتاهی پس از ارائه آدرس گتیزبورگ در سال 1863 قرنطینه شد.

جاناتان ادواردز متکلم مشهور در سال 1758 بر اثر تلقیح آبله درگذشت.

جوزف استالین رهبر شوروی در سن هفت سالگی به آبله مبتلا شد. صورتش از این بیماری به شدت زخمی شده بود. او بعداً عکس‌هایی را روتوش کرد تا نشانه‌های او کمتر آشکار شود.

شاعر مجارستانی Ferenc Kölcsey، که سرود ملی مجارستان را نوشت، چشم راست خود را بر اثر آبله از دست داد.

سنت و مذهب

در مواجهه با ویرانی آبله، خدایان و الهه های مختلف آبله در سراسر جهان قدیم، به عنوان مثال در چین و هند، پرستش شده اند. در چین، از الهه آبله به عنوان T'ou-Shen Niang-Niang (به چینی: 痘疹娘娘) یاد می شد. مؤمنان چینی فعالانه برای دلجویی از الهه و دعا برای رحمت او تلاش می کردند، با اقداماتی مانند اشاره به چرک‌دانه های آبله به عنوان "گل های زیبا" به عنوان تعبیری که برای جلوگیری از توهین به الهه، به عنوان مثال (کلمه چینی برای آبله 天花، به معنای واقعی کلمه " است. گل بهشت»). در یک رسم مربوط به شب سال نو مقرر شده بود که بچه های خانه هنگام خواب نقاب های زشتی بزنند تا زیبایی را پنهان کنند و در نتیجه از جذب الهه که در آن شب از آنجا عبور می کرد، اجتناب کنند. اگر موردی از آبله رخ می‌داد، زیارتگاه‌هایی در خانه‌های قربانیان برپا می‌کردند تا در طول دوره بیماری، عبادت و تقدیم شوند. در صورت بهبودی قربانی، زیارتگاه ها را برداشته و در صندلی یا قایق مخصوص کاغذی برای سوزاندن می بردند. اگر بیمار خوب نمی شد، حرم را ویران می کردند و نفرین می کردند تا الهه را از خانه بیرون کنند.

در زبان یوروبا آبله به عنوان ṣọpọná شناخته می شود، اما به صورت shakpanna، shopona، ṣhapana و ṣọpọnọ نیز نوشته می شد. این کلمه ترکیبی از 3 کلمه است، فعل ṣán به معنای پوشاندن یا گچ بری (اشاره به چرک‌دانه های مشخصه آبله)، kpa یا pa به معنای کشتن و انیا به معنای انسان. به طور تقریبی به معنای کسی است که با پوشاندن چروک، کسی را بکشد. در میان مردم یوروبای آفریقای غربی و همچنین در دین داهومی، ترینیداد، و در برزیل، خدای سوپونا، که با نام اوبالویه نیز شناخته می‌شود، خدای آبله و سایر بیماری‌های کشنده (مانند جذام، اچ‌آی‌وی/ایدز، و تب) است. یکی از ترسناک ترین خدایان پانتئون اریشا، آبله به عنوان نوعی مجازات از شوپونا دیده می شد. پرستش شوپونا به شدت توسط کاهنان او کنترل می شد و اعتقاد بر این بود که کشیش ها نیز می توانند در هنگام عصبانیت آبله پخش کنند. با این حال، شوپونا همچنین به عنوان یک شفادهنده دیده می‌شد که می‌توانست بیماری‌های خود را درمان کند، و اغلب از قربانیانش خواسته می‌شد تا آنها را شفا دهد. دولت بریتانیا پرستش خدا را ممنوع کرد زیرا اعتقاد بر این بود که کشیشان عمداً آبله را به مخالفان خود پخش می کردند.

اولین رکوردهای هند در مورد آبله را می توان در یک کتاب پزشکی یافت که قدمت آن به 400 سال پس از میلاد برمی گردد. این کتاب بیماری را توصیف می کند که به طور استثنایی شبیه آبله است. هند، مانند چین و یوروبا، الهه ای را در پاسخ به قرار گرفتن در معرض آبله ایجاد کرد. الهه هندو، شیتالا، در دوران سلطنتش مورد پرستش و ترس بود. اعتقاد بر این بود که این الهه هم شریر و مهربان است و هم توانایی ایجاد قربانی در هنگام عصبانیت و همچنین آرام کردن تب افراد مبتلا را دارد. پرتره های الهه نشان می دهد که او یک جارو در دست راست خود برای ادامه حرکت بیماری و یک گلدان آب خنک در دست دیگر در تلاش برای تسکین بیماران دارد. زیارتگاه هایی ایجاد شد که بسیاری از بومیان هند، اعم از سالم و غیر سالم، برای عبادت می رفتند و سعی می کردند از خود در برابر این بیماری محافظت کنند. برخی از زنان هندی، در تلاش برای دفع شیتالا، بشقاب هایی از غذاهای خنک کننده و دیگ های آب را روی پشت بام خانه های خود قرار دادند.

در فرهنگ‌هایی که خدای آبله را نمی‌شناختند، اغلب اعتقادی به شیاطین آبله وجود داشت که بر این اساس به دلیل ابتلا به این بیماری سرزنش می‌شدند. چنین باورهایی در ژاپن، اروپا، آفریقا و سایر نقاط جهان برجسته بود. تقریباً تمام فرهنگ هایی که به شیطان اعتقاد داشتند نیز معتقد بودند که از رنگ قرمز می ترسد. این منجر به اختراع به اصطلاح درمان قرمز شد که در آن بیماران و اتاق های آنها به رنگ قرمز تزئین می شد. این رسم در قرن دوازدهم به اروپا گسترش یافت و (در میان دیگران) چارلز پنجم فرانسوی و الیزابت اول از انگلستان آن را انجام دادند. از طریق مطالعات نیلز ریبرگ فینسن که نشان می‌داد نور قرمز باعث کاهش زخم می‌شود، اعتبار علمی به دست آورد، این باور حتی تا دهه 1930 ادامه داشت.

مخالفت مردم با اجرای آبله‌کوبی

آبله از دیرهنگام بشر را آزار داده و باعث مرگ و کوری بسیاری از انسان‌ها شده‌است. به گونه‌ای که آبله‌کوبی موضوعی مهم در سده‌های گذشته به‌شمار می‌آمد که هم از نظر دگرگونی‌های پزشکی، هم از لحاظ تغییرات سیاسی و اجتماعی قابل بررسی است. این پدیده از طرفی تاریخ علم را بیان می‌دارد و از جهت دیگر چالش‌هایی را آشکار می‌کند که طبابت بومی و مردم بعضی از جوامع در رویارویی با راهکارهای دانش پزشکی نوین داشته‌اند.[۱]

نگارخانه

منابع

  1. ↑ Barton, Leslie L.; Friedman, Neil R. (2008). The Neurological Manifestations of Pediatric Infectious Diseases and Immunodeficiency Syndromes (به انگلیسی). Springer Science & Business Media. p. 151. ISBN 978-1-59745-391-2.
  2. ↑ Schaller, Karl F. (2012). Colour Atlas of Tropical Dermatology and Venerology (به انگلیسی). Springer Science & Business Media. p. Chapter 1. ISBN 978-3-642-76200-0.
  3. ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ ۳٫۲ ۳٫۳ ۳٫۴ ۳٫۵ ۳٫۶ ۳٫۷ ۳٫۸ Fenner F, Henderson DA, Arita I, Ježek Z, Ladnyi ID (1988). "The History of Smallpox and its Spread Around the World" (PDF). Smallpox and its eradication. History of International Public Health. Vol. 6. Geneva: World Health Organization. pp. 209–44. hdl:10665/39485. ISBN 978-92-4-156110-5. Retrieved 14 December 2017.
  4. ↑ ۴٫۰ ۴٫۱ Medicine: The Definitive Illustrated History. Pengui. 2016. p. 100. ISBN 978-1-4654-5893-3.
  5. ↑ ۵٫۰ ۵٫۱ ۵٫۲ ۵٫۳ ۵٫۴ ۵٫۵ ۵٫۶ ۵٫۷ "Signs and Symptoms". CDC (به انگلیسی). 7 June 2016. Retrieved 14 December 2017.
  6. ↑ ۶٫۰ ۶٫۱ ۶٫۲ ۶٫۳ ۶٫۴ "What is Smallpox?". CDC (به انگلیسی). 7 June 2016. Retrieved 14 December 2017.
  7. ↑ ۷٫۰ ۷٫۱ Ryan KJ, Ray CG, eds. (2004). Sherris Medical Microbiology (4th ed.). McGraw Hill. pp. 525–28. ISBN 978-0-8385-8529-0.
  8. ↑ ۸٫۰ ۸٫۱ "Diagnosis & Evaluation". CDC (به انگلیسی). 25 July 2017. Retrieved 14 December 2017.
  9. ↑ ۹٫۰ ۹٫۱ ۹٫۲ "Prevention and Treatment". CDC (به انگلیسی). 13 December 2017. Retrieved 14 December 2017.
  10. ↑ ۱۰٫۰ ۱۰٫۱ ۱۰٫۲ ۱۰٫۳ ۱۰٫۴ "Smallpox". WHO Factsheet. Archived from the original on 21 September 2007.
  11. ↑ Ryan KJ, Ray CG (editors) (2004). Sherris Medical Microbiology (4th ed.). McGraw Hill. pp. 525–8. ISBN 0-8385-8529-9.
  12. ↑ Babkin, I, Babkina, I (March 2015). "The Origin of the variola Virus". Viruses. 7 (3): 1100–1112. doi:10.3390/v7031100. PMC 4379562. PMID 25763864.
  13. ↑ "Smallpox - Symptoms and causes". Mayo Clinic (به انگلیسی). Retrieved 2022-04-27.
  14. ↑ Clink, Kellian (2017-02-20). "CDC WONDER". Reference Reviews. 31 (2): 14–14. doi:10.1108/rr-08-2016-0213. ISSN 0950-4125.
  15. ↑ Riedel S (January 2005). "Edward Jenner and the history of smallpox and vaccination". Proceedings. 18 (1): 21–25. doi:10.1080/08998280.2005.11928028. PMC 1200696. PMID 16200144.
  16. ↑ Clink, Kellian (2017-02-20). "CDC WONDER". Reference Reviews. 31 (2): 14–14. doi:10.1108/rr-08-2016-0213. ISSN 0950-4125.
  17. ↑ Clink, Kellian (2017-02-20). "CDC WONDER". Reference Reviews. 31 (2): 14–14. doi:10.1108/rr-08-2016-0213. ISSN 0950-4125.
  18. ↑ Lebwohl MG, Heymann WR, Berth-Jones J, Coulson I (2013). Treatment of Skin Disease E-Book: Comprehensive Therapeutic Strategies. Elsevier Health Sciences. p. 89. ISBN 978-0-7020-5236-1.
  19. ↑ Lebwohl, Mark G.; Heymann, Warren R.; Berth-Jones, John; Coulson, Ian (2013). Treatment of Skin Disease E-Book: Comprehensive Therapeutic Strategies (به انگلیسی). Elsevier Health Sciences. p. 89. ISBN 978-0-7020-5236-1.
  20. ↑ «Position statement - Brian Denton». Volume 42, Number 4, August 2015. ۲۰۱۹-۰۷-۱۶. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۱-۱۹.
  21. ↑ "Grain Transportation Report, December 14, 2017". 2017-12-14. {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (help)
  22. ↑ Behbehani AM (1 December 1983). "The smallpox story: life and death of an old disease".Microbiol Rev 47 (4): 455–509.
  23. ↑ Economou, Nick (2017-06). "Victoria July to December 2016". Australian Journal of Politics & History. 63 (2): 297–302. doi:10.1111/ajph.12356. ISSN 0004-9522. {{cite journal}}: Check date values in: |date= (help)
  24. ↑ "History of Smallpox". CDC (به انگلیسی). 25 July 2017. Retrieved 14 December 2017.
  25. ↑ Thèves, Catherine; Crubézy, Eric; Biagini, Philippe (2016). "History of Smallpox and Its Spread in Human Populations". Microbiology Spectrum. 4 (4). doi:10.1128/microbiolspec.PoH-0004-2014. ISSN 2165-0497. PMID 27726788.
  26. ↑ Barquet N, Domingo P (15 October 1997). "Smallpox: the triumph over the most terrible of the ministers of death". Ann. Intern. Med. 127 (8 Pt 1): 635–42.
  27. ↑ Hopkins, Donald. "Ramses V:Earliest known victim?". WHO. Retrieved 6 July 2010.
  28. ↑ زکریای رازی، سایت جزیره دانش بایگانی‌شده در ۱۷ مه ۲۰۱۳ توسط Wayback Machine، بازیابی: 24 خرداد 1392
  29. ↑ Hays JN (2005). Epidemics and Pandemics: Their Impacts on Human History (به انگلیسی). ABC-CLIO. pp. 151–52. ISBN 978-1-85109-658-9.
  30. ↑ Koplow, David A. (2003). Smallpox: the fight to eradicate a global scourge. Berkeley: University of California Press. ISBN 0-520-24220-3.
  31. ↑ Koprowski, Hilary; Oldstone, Michael B. A. (1996). Microbe hunters, then and now. Medi-Ed Press. p. 23. ISBN 978-0-936741-11-6.
  32. ↑ Henderson DA (December 2011). "The eradication of smallpox – an overview of the past, present, and future". Vaccine. 29 Suppl 4: D7–9. doi:10.1016/j.vaccine.2011.06.080. PMID 22188929.
  33. ↑ Henderson D (2009). Smallpox : the death of a disease. Prometheus Books. p. 12. ISBN 978-1-61592-230-7.
  34. ↑ Koplow, David (2003). Smallpox: The Fight to Eradicate a Global Scourge. Berkeley and Los Angeles, CA: University of California Press. ISBN 0-520-23732-3.
  35. ↑ "President Abraham Lincoln: Health & Medical History". 24 March 2007. Retrieved 18 June 2007.
  36. ↑ Massie, Robert K. (2011). Catherine the Great: Portrait of as Woman, pp. 387–388. Random House, New York. شابک ‎۹۷۸−۰−۶۷۹−۴۵۶۷۲−۸.
  37. ↑ Oldstone, Michael (2010). Viruses, Plagues, and History. Oxford University Press. pp. 65–71. ISBN 978-0-19-532731-1.
  38. ↑ Needham, Joseph (2000). Science and Civilisation in China: Volume 6, Biology and Biological Technology, Part 6, Medicine (به انگلیسی). Cambridge University Press. p. 134. ISBN 978-0-521-63262-1. Retrieved 30 March 2020.
  39. ↑ Silverstein, Arthur M. (2009). A History of Immunology (2nd ed.). Academic Press. p. 293. ISBN 978-0080919461..
  40. ↑ Strathern, Paul (2005). A Brief History of Medicine. London: Robinson. p. 179. ISBN 978-1-84529-155-6.
  41. ↑ Wolfe RM, Sharp LK (August 2002). "Anti-vaccinationists past and present". BMJ. 325 (7361): 430–32. doi:10.1136/bmj.325.7361.430. PMC 1123944. PMID 12193361.
  42. ↑ "Smallpox vaccines". WHO. Retrieved 27 March 2020.
  43. ↑ Guidotti, Tee L. (2015). Health and Sustainability: An Introduction (به انگلیسی). Oxford University Press. p. T290. ISBN 978-0-19-932568-9.
  44. ↑ Roossinck, Marilyn J. (2016). Virus: An Illustrated Guide to 101 Incredible Microbes (به انگلیسی). Princeton University Press. p. 126. ISBN 978-1-4008-8325-7.
  45. ↑ هارپر، دوگلاس. "Smallpox". واژه‌نامه ریشه‌شناسی زبان انگلیسی برخط.
  46. ↑ ۴۶٫۰ ۴۶٫۱ Barquet N, Domingo P (October 1997). "Smallpox: the triumph over the most terrible of the ministers of death". Annals of Internal Medicine. 127 (8 Pt 1): 635–42. CiteSeerX 10.1.1.695.883. doi:10.7326/0003-4819-127-8_Part_1-199710150-00010. PMID 9341063. S2CID 20357515.
  47. ↑ Fenner, Frank, Henderson, Donald A, Arita, Isao, Jezek, Zdenek, Ladnyi, Ivan Danilovich. et al. (1988). Smallpox and its eradication / F. Fenner ... [et al.]. World Health Organization. https://apps.who.int/iris/handle/10665/39485
  48. ↑ ۴۸٫۰ ۴۸٫۱ "CDC Smallpox". Smallpox Overview. Archived from the original on 2 April 2013. Retrieved 26 December 2007.
  49. ↑ ۴۹٫۰۰ ۴۹٫۰۱ ۴۹٫۰۲ ۴۹٫۰۳ ۴۹٫۰۴ ۴۹٫۰۵ ۴۹٫۰۶ ۴۹٫۰۷ ۴۹٫۰۸ ۴۹٫۰۹ ۴۹٫۱۰ ۴۹٫۱۱ ۴۹٫۱۲ Atkinson W, Hamborsky J, McIntyre L, Wolfe S, eds. (2005). "Smallpox" (PDF). Epidemiology and Prevention of Vaccine-Preventable Diseases (The Pink Book) (9th ed.). Washington DC: Public Health Foundation. pp. 281–306. Archived from the original (PDF) on 6 March 2010.
  50. ↑ ۵۰٫۰ ۵۰٫۱ ۵۰٫۲ ۵۰٫۳ ۵۰٫۴ ۵۰٫۵ "Smallpox". Armed Forces Institute of Pathology: Department of Infectious and Parasitic Diseases. Archived from the original on 9 October 2007. Retrieved 28 October 2008.
  51. ↑ ۵۱٫۰ ۵۱٫۱ ۵۱٫۲ Rao AR (1972). Smallpox (1st ed.). Bombay: Kothari Book Depot. OCLC 723806.
  52. ↑ ۵۲٫۰ ۵۲٫۱ Hogan CJ, Harchelroad F (2018-08-22). "CBRNE – Smallpox". EMedicine. Retrieved 23 September 2006.
  53. ↑ Payne DC, Parashar UD, Lopman BA (February 2015). "Developments in understanding acquired immunity and innate susceptibility to norovirus and rotavirus gastroenteritis in children". Current Opinion in Pediatrics. 27 (1): 105–109. doi:10.1097/MOP.0000000000000166. PMC 4618547. PMID 25490691.
  54. ↑ "Smallpox Disease and Its Clinical Management" (PDF). From the training course titled "Smallpox: Disease, Prevention, and Intervention" (www.bt.cdc.gov/agent/smallpox/training/overview). Archived from the original (PDF) on 10 May 2016. Retrieved 26 December 2007.
  55. ↑ ۵۵٫۰ ۵۵٫۱ "Clinical Disease | Smallpox" (به انگلیسی). CDC. 2019-02-15. Retrieved 2020-02-06.
  56. ↑ خطای یادکرد: خطای یادکرد:برچسب <ref>‎ غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نام PrestonNY وارد نشده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).
  57. ↑ ۵۷٫۰ ۵۷٫۱ ۵۷٫۲ Downie AW, Fedson DS, Saint Vincent L, Rao AR, Kempe CH (December 1969). "Haemorrhagic smallpox". The Journal of Hygiene. 67 (4): 619–629. doi:10.1017/S0022172400042078. PMC 2130761. PMID 4311573.
  58. ↑ خطای یادکرد: خطای یادکرد:برچسب <ref>‎ غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نام Dixon_1962 وارد نشده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).
  59. ↑ ۵۹٫۰ ۵۹٫۱ ۵۹٫۲ ۵۹٫۳ Lane JM (April 2011). "Remaining questions about clinical variola major". Emerging Infectious Diseases. 17 (4): 676–680. doi:10.3201/eid1704.101960. PMC 3377426. PMID 21470458.
  60. ↑ Esposito JJ, Sammons SA, Frace AM, Osborne JD, Olsen-Rasmussen M, Zhang M, et al. (August 2006). "Genome sequence diversity and clues to the evolution of variola (smallpox) virus". Science (Submitted manuscript). 313 (5788): 807–12. Bibcode:2006Sci...313..807E. doi:10.1126/science.1125134. PMID 16873609. S2CID 39823899.
  61. ↑ Li Y, Carroll DS, Gardner SN, Walsh MC, Vitalis EA, Damon IK (October 2007). "On the origin of smallpox: correlating variola phylogenics with historical smallpox records". Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America. 104 (40): 15787–92. Bibcode:2007PNAS..10415787L. doi:10.1073/pnas.0609268104. PMC 2000395. PMID 17901212.
  62. ↑ ۶۲٫۰ ۶۲٫۱ Hughes AL, Irausquin S, Friedman R (January 2010). "The evolutionary biology of poxviruses". Infection, Genetics and Evolution. 10 (1): 50–59. doi:10.1016/j.meegid.2009.10.001. PMC 2818276. PMID 19833230.
  63. ↑ Duggan AT, Perdomo MF, Piombino-Mascali D, Marciniak S, Poinar D, Emery MV, et al. (December 2016). "17th Century variola Virus Reveals the Recent History of Smallpox". Current Biology. 26 (24): 3407–12. doi:10.1016/j.cub.2016.10.061. PMC 5196022. PMID 27939314.
  64. ↑ Dubochet J, Adrian M, Richter K, Garces J, Wittek R (March 1994). "Structure of intracellular mature vaccinia virus observed by cryoelectron microscopy". Journal of Virology. 68 (3): 1935–41. doi:10.1128/JVI.68.3.1935-1941.1994. PMC 236655. PMID 8107253.
  65. ↑ ۶۵٫۰ ۶۵٫۱ Moss B (2006). "Poxviridae: the viruses and their replication". In Fields BN, Knipe DM, Howley PM, et al. (eds.). Fields Virology. Vol. 2 (5th ed.). Philadelphia, PA: Lippincott-Raven. pp. 2905–46. ISBN 978-0-7817-6060-7.
  66. ↑ Damon I (2006). "Poxviruses". In Fields BN, Knipe DM, Howley PM, et al. (eds.). Fields Virology. Vol. 2 (5th ed.). Philadelphia, PA: Lippincott-Raven. pp. 2947–76. ISBN 978-0-7817-6060-7.
  67. ↑ "History of Smallpox - Smallpox - CDC". www.cdc.gov. 15 February 2019. Retrieved 21 March 2019.
  68. ↑ "Variola virus, complete genome" (به انگلیسی). 2020-12-20. {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (help)
  69. ↑ ۶۹٫۰ ۶۹٫۱ ۶۹٫۲ ۶۹٫۳ ۶۹٫۴ ۶۹٫۵ ۶۹٫۶ Thèves, C.; Biagini, P.; Crubézy, E. (2014-03-01). "The rediscovery of smallpox". Clinical Microbiology and Infection (به انگلیسی). 20 (3): 210–218. doi:10.1111/1469-0691.12536. ISSN 1198-743X. PMID 24438205.
  70. ↑ ۷۰٫۰۰ ۷۰٫۰۱ ۷۰٫۰۲ ۷۰٫۰۳ ۷۰٫۰۴ ۷۰٫۰۵ ۷۰٫۰۶ ۷۰٫۰۷ ۷۰٫۰۸ ۷۰٫۰۹ ۷۰٫۱۰ ۷۰٫۱۱ ۷۰٫۱۲ ۷۰٫۱۳ ۷۰٫۱۴ ۷۰٫۱۵ ۷۰٫۱۶ ۷۰٫۱۷ ۷۰٫۱۸ Fields virology. Bernard N. Fields, David M. Knipe, Peter M. Howley (6th ed.). Philadelphia: Wolters Kluwer Health/Lippincott Williams & Wilkins. 2013. ISBN 978-1-4511-0563-6. OCLC 825740706.{{cite book}}: نگهداری CS1: سایر موارد (link)
  71. ↑ ۷۱٫۰ ۷۱٫۱ Vogel, Gretchen (2004-11-19). "WHO Gives a Cautious Green Light to Smallpox Experiments". Science (به انگلیسی). 306 (5700): 1270–1271. doi:10.1126/science.306.5700.1270a. ISSN 0036-8075. PMID 15550627. S2CID 28863021.
  72. ↑ Kaynarcalidan, Onur; Moreno Mascaraque, Sara; Drexler, Ingo (26 November 2021). "Vaccinia Virus: From Crude Smallpox Vaccines to Elaborate Viral Vector Vaccine Design". Biomedicines (به انگلیسی). 9 (12): 1780. doi:10.3390/biomedicines9121780. ISSN 2227-9059. PMC 8698642. PMID 34944596.
  73. ↑ "Home". Viral Bioinformatics Research Centre (به انگلیسی). Retrieved 2022-05-11.
  74. ↑ ۷۴٫۰ ۷۴٫۱ Check, Erika (2004-11-01). "Unanimous vote approves tweak to smallpox genome". Nature (به انگلیسی). 432 (7015): 263. Bibcode:2004Natur.432..263C. doi:10.1038/432263a. ISSN 1476-4687. PMID 15549065. S2CID 70459338.
  75. ↑ ۷۵٫۰ ۷۵٫۱ ۷۵٫۲ ۷۵٫۳ Altman, Lawrence K. (2004-11-11). "W.H.O. Panel Backs Gene Manipulation in Smallpox Virus". The New York Times (به انگلیسی). ISSN 0362-4331. Retrieved 2022-05-11.
  76. ↑ "WHO smallpox vaccine reserve gains support". CIDRAP (به انگلیسی). June 1, 2005. Retrieved 2022-05-11.
  77. ↑ Daian e Silva, D. S. O.; Pinho, T. M. G.; Rachid, M. A.; Barbosa-Stancioli, D. F.; Da Fonseca, F. G. (2019-03-15). "The Perennial Use of the Green Fluorescent Protein Marker in a Live Vaccinia Virus Ankara Recombinant Platform Shows No Acute Adverse Effects in Mice". Brazilian Journal of Microbiology. 50 (2): 347–355. doi:10.1007/s42770-019-00067-5. ISSN 1517-8382. PMC 6863200. PMID 30877662.
  78. ↑ ۷۸٫۰ ۷۸٫۱ "A paper showing how to make a smallpox cousin just got published. Critics wonder why". www.science.org (به انگلیسی). Retrieved 2022-05-11.
  79. ↑ ۷۹٫۰ ۷۹٫۱ Domi, Arban; Moss, Bernard (2002-09-17). "Cloning the vaccinia virus genome as a bacterial artificial chromosome in Escherichia coli and recovery of infectious virus in mammalian cells". Proceedings of the National Academy of Sciences (به انگلیسی). 99 (19): 12415–12420. Bibcode:2002PNAS...9912415D. doi:10.1073/pnas.192420599. ISSN 0027-8424. PMC 129459. PMID 12196634.
  80. ↑ ۸۰٫۰ ۸۰٫۱ ۸۰٫۲ ۸۰٫۳ "How Canadian researchers reconstituted an extinct poxvirus for $100,000 using mail-order DNA". www.science.org (به انگلیسی). Retrieved 2022-05-11.
  81. ↑ ۸۱٫۰ ۸۱٫۱ Donald K. Milton (November 29, 2012). "What was the primary mode of smallpox transmission? Implications for biodefense". Front Cell Infect Microbiol. 2 (150): 150. doi:10.3389/fcimb.2012.00150. PMC 3509329. PMID 23226686. نادر بودن انتقال آبله از طریق فومیت ها نشان می دهد که قرار گرفتن در معرض مخاطی راه اصلی انتقال نیست و با ترجیح برای عفونت از طریق دستگاه تنفسی تحتانی سازگار است. نادر بودن انتقال در اتوبوس ها و قطارهای شلوغ می تواند دلیلی بر این باشد که انتقال از طریق هوا اهمیت چندانی ندارد. با این حال، فنر و همکاران. (1988) بیان می کند که انتقال در وسایل حمل و نقل عمومی نادر بود زیرا بیماران به ندرت پس از بیماری سفر می کردند
  82. ↑ Henderson DA, Inglesby TV, Bartlett JG, Ascher MS, Eitzen E, Jahrling PB, et al. (June 1999). "Smallpox as a biological weapon: medical and public health management. Working Group on Civilian Biodefense". JAMA. 281 (22): 2127–37. doi:10.1001/jama.281.22.2127. PMID 10367824.
برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=آبله&oldid=37625432»