زبان‌های آسترونزیایی: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
نمایش تاریخچه به صورت تعاملی
→ تفاوت قدیمی‌ترتفاوت جدیدتر ←
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
دیداریویکی‌متن
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱۹: خط ۱۹:
|glotto=aust1307
|glotto=aust1307
|glottorefname=Austronesian
|glottorefname=Austronesian
|map=Austroneske jazyky.jpg
|map=Austronesian family.png
|mapcaption=Distribution of Austronesian languages
|mapcaption=پراکندگی زبان‌های آسترونزیایی
|ancestor=
|ancestor=
|glottoname=
|glottoname=
خط ۲۸: خط ۲۸:
'''زبان‌های آسترونزیایی''' یکی از خانواده‌های زبانی در جهان هستند که در [[ناحیه دریایی جنوب شرق آسیا]]، [[ماداگاسکار]]، جزایر [[اقیانوس آرام]]، [[تایوان]] (توسط [[بومیان تایوان]]) و [[آسیا|قاره آسیا]] گویش می‌شوند.<ref>{{cite web|work=Encyclopædia Britannica|title=Austronesian Languages|url=https://www.britannica.com/topic/Austronesian-languages|accessdate=26 October 2016}}</ref>آن‌ها توسط حدود ۳۸۶ میلیون نفر (۴٫۹٪ از [[جمعیت جهان]]) تکلم می‌شوند و پنجمین خانواده بزرگ جهان از نظر شمار سخنگویان هستند. زبان‌های بزرگ آسترونزیایی شامل [[زبان مالایی|مالایی]] ([[زبان اندونزیایی|اندونزیایی]] و [[زبان مالزیایی|مالزیایی]])، [[زبان جاوه‌ای|جاوه‌ای]] و [[زبان تاگالوگ|تاگالوگ]] ([[زبان فیلیپینی|فیلیپینی]]) هستند. مزابق برآوردها این خانواده دارای ۱٬۲۵۷ زبان است که از این نظر نیز رتبه دوم را در جهان دارد.<ref>{{Cite book|title=History of the Austronesian Languages|author=Robert Blust|publisher=University of Hawaii at Manoa|year=2016|isbn=|author-link=Robert Blust}}</ref>
'''زبان‌های آسترونزیایی''' یکی از خانواده‌های زبانی در جهان هستند که در [[ناحیه دریایی جنوب شرق آسیا]]، [[ماداگاسکار]]، جزایر [[اقیانوس آرام]]، [[تایوان]] (توسط [[بومیان تایوان]]) و [[آسیا|قاره آسیا]] گویش می‌شوند.<ref>{{cite web|work=Encyclopædia Britannica|title=Austronesian Languages|url=https://www.britannica.com/topic/Austronesian-languages|accessdate=26 October 2016}}</ref>آن‌ها توسط حدود ۳۸۶ میلیون نفر (۴٫۹٪ از [[جمعیت جهان]]) تکلم می‌شوند و پنجمین خانواده بزرگ جهان از نظر شمار سخنگویان هستند. زبان‌های بزرگ آسترونزیایی شامل [[زبان مالایی|مالایی]] ([[زبان اندونزیایی|اندونزیایی]] و [[زبان مالزیایی|مالزیایی]])، [[زبان جاوه‌ای|جاوه‌ای]] و [[زبان تاگالوگ|تاگالوگ]] ([[زبان فیلیپینی|فیلیپینی]]) هستند. مزابق برآوردها این خانواده دارای ۱٬۲۵۷ زبان است که از این نظر نیز رتبه دوم را در جهان دارد.<ref>{{Cite book|title=History of the Austronesian Languages|author=Robert Blust|publisher=University of Hawaii at Manoa|year=2016|isbn=|author-link=Robert Blust}}</ref>


⚫
[[پرونده:Migraciones austronesias.png|چپ|بندانگشتی|500px|گسترهٔ جغرافیایی زبان‌های استرونزیایی.]]
محدودهٔ پراکنش این زبان‌ها جزیره‌های جنوب شرق آسیا و [[اقیانوس آرام]] است. چند زبان از این خانواده نیز در قاره آسیا [[گویشور]] دارد. یک زبان تک‌افتاده نیز از این خانواده به قاره آفریقا رسیده‌است. این زبان، یعنی [[زبان مالاگاسی]] در کشور [[ماداگاسکار]] صحبت می‌شود. بیشتر زبان‌های این خانواده شمار کمی گویشور دارند ولی چند زبان اصلی استرونزیایی هم هستند که ده‌ها میلیون متکلم دارند. معنی نام آسترونزیا در زبان لاتین، «جزایر جنوبی» است.
محدودهٔ پراکنش این زبان‌ها جزیره‌های جنوب شرق آسیا و [[اقیانوس آرام]] است. چند زبان از این خانواده نیز در قاره آسیا [[گویشور]] دارد. یک زبان تک‌افتاده نیز از این خانواده به قاره آفریقا رسیده‌است. این زبان، یعنی [[زبان مالاگاسی]] در کشور [[ماداگاسکار]] صحبت می‌شود. بیشتر زبان‌های این خانواده شمار کمی گویشور دارند ولی چند زبان اصلی استرونزیایی هم هستند که ده‌ها میلیون متکلم دارند. معنی نام آسترونزیا در زبان لاتین، «جزایر جنوبی» است.

== پیشینه ==
⚫
[[پرونده:Migraciones austronesias.png|چپ|بندانگشتی|500px|گسترهٔ جغرافیایی زبان‌های استرونزیایی.]]
شواهد باستان‌شناسی نشان دهنده ارتباط فناورانه بین فرهنگ‌های متنوع کشاورزی «جنوب» به معنی [[آسیای جنوب شرقی|جنوب شرقی آسیا]] و [[ملانزی]] با مکان‌هایی است که با عنوان بخش‌هایی از [[سرزمین اصلی چین]] شناخته می‌شوند. در حالی که ترکیبی از شواهد باستان‌شناسی و زبانی نشان می‌دهد که «شمال» منشأ خانواده‌های زبانی [[زبان‌های آسترونزیایی|آسترونزیایی]] است که شامل سرزمین اصلی چین و [[تایوان]] می‌شود.

قبل از گسترش‌های قلمرو به سمت جنوب که توسط ویتنامی‌ها صور گرفت، [[خلیج تونکین]] در جنوب چین مسکن بومیان آسترانزیایی بود. گسترش [[فرهنگ چینی]] منجر به چینی کردن جمعیت‌های آسترونزیایی از کارهای بعدی در سرزمین اصلی چین بود.<ref name="Blust1999">{{Cite book|title=Selected papers from the Eighth International Conference on Austronesian Linguistics|last=Blust R|publisher=Academia Sinica|year=1999|isbn=9576716322|editor-last=Zeitoun E|location=Taipei|pages=31–94|chapter=Subgrouping, circularity and extinction: some issues in Austronesian comparative linguistics|oclc=58527039}}</ref>

جایگزین‌هایی برای این مدل پراکندگی وجود دارد که بیان می‌دارند که منشأ زبان‌های آسترونزیایی در [[آسیای مرکزی]] یا [[آسیای جنوب شرقی]] است.<ref name="Dyen1962">{{Cite journal|title=The lexicostatistical classification of Malayapolynesian languages|last=Dyen|first=Isidore|authorlink=Isidore Dyen|journal=Language|issue=1|doi=10.2307/411187|year=1962|volume=38|pages=38–46|jstor=411187}}</ref><ref name="Dyen1965">{{Cite journal|title=A Lexicostatistical Classification of the Austronesian Languages|last=Isidore Dyen|authorlink=Isidore Dyen|journal=Internationald Journal of American Linguistics, Memoir|year=1965|volume=19|pages=38–46}}</ref><ref name="Oppenheimer1998">{{Cite book|title=Eden in the east: the drowned continent|last=Oppenheimer|first=Stephen|authorlink=Stephen Oppenheimer|publisher=Weidenfield & Nicholson|year=1998|isbn=0-297-81816-3|location=London}}</ref><ref name="capelli">{{Cite journal|title=A Predominantly Indigenous Paternal Heritage for the Austronesian-Speaking Peoples of Insular Southeast Asia and Oceania|last=Cristian Capelli|last2=James F. Wilson|journal=American Journal of Human Genetics|issue=2|doi=10.1086/318205|year=2001|volume=68|pages=432–443|pmc=1235276|pmid=11170891|last3=Martin Richards|last4=Michael P. H. Stumpf|last5=Fiona Gratrix|last6=Stephen Oppenheimer|last7=Peter Underhill|last8=Vincenzo L. Pascali|last9=Tsang-Ming Ko|lastauthoramp=yes}}</ref>

=== مهاجرت و پراکندگی ===
تجزیه و تحلیل ژنوم کشت نارگیل (''[[نارگیل|Cocos nucifera]]'') شواهدی مبنی بر چگونگی مهاجرت و پراکندگی مردمان آسترونزیایی ارائه می‌دهد. این مردم ممکن است حتی از سمت شرق تا آمریکا هم رفته باشند.<ref name="coco">{{Cite journal|url=http://www.plosone.org/article/info:doi/10.1371/journal.pone.0021143|title=Independent Origins of Cultivated Coconut (''Cocos nucifera'' L.) in the Old World Tropics|last=Gunn|first=Bee|last2=Luc Baudouin|journal=PLoS ONE|issue=6|doi=10.1371/journal.pone.0021143|year=2011|volume=6|pages=e21143|pmc=3120816|pmid=21731660|last3=Kenneth M. Olsen}}</ref>

==== مدل «حرکت از تایوان» ====
یک دیدگاه دربارهٔ ریشه مردمان آسترونزیایی زبان این است که از [[تایوان]] در حدود ۱۰٬۰۰۰– ۶۰۰۰ سال قبل از میلاد شروع به مهاجرت به مناطق مختلف اقیانوسی کرده‌اند.<ref name="Gray-et-al2009">{{Cite journal|title=Language Phylogenies Reveal Expansion Pulses and Pauses in Pacific Settlement|last=Gray|first=RD|last2=Drummond|first2=AJ|journal=Science|issue=5913|doi=10.1126/science.1166858|year=2009|volume=323|pages=479–483|pmid=19164742|last3=Greenhill|first3=SJ}}</ref><ref name="Blust1999">{{Cite book|title=Selected papers from the Eighth International Conference on Austronesian Linguistics|last=Blust R|publisher=Academia Sinica|year=1999|isbn=9576716322|editor-last=Zeitoun E|location=Taipei|pages=31–94|chapter=Subgrouping, circularity and extinction: some issues in Austronesian comparative linguistics|oclc=58527039}}</ref>

==== مدل حرکت از ساندالند ====
ناحیه ساندالند طی تحقیقات دیگری به عنوان منشأ و محل آغاز گسترش و حرکت مردمان آسترونزی معرفی شده‌است.<ref name="Oppenheimer1998">{{Cite book|title=Eden in the east: the drowned continent|last=Oppenheimer|first=Stephen|authorlink=Stephen Oppenheimer|publisher=Weidenfield & Nicholson|year=1998|isbn=0-297-81816-3|location=London}}</ref>


== دسته‌بندی ==
== دسته‌بندی ==

نسخهٔ ‏۹ دسامبر ۲۰۲۰، ساعت ۱۰:۴۴

زبان‌های آسترونزیایی
اقوام:مردمان آسترونزیایی
پراکنش:شبه‌جزیره مالایا، ناحیه دریایی جنوب شرق آسیا، ماداگاسکار و بخش‌هایی از هندوچین، اقیانوسیه، جزیره ایستر و تایوان
تبار:یکی از خانواده‌های زبانی ابتدایی جهان
نیا:Proto-Austronesian
زیرگروه‌ها:
Northwest Formosan
Western Plains
ایزو ۲–۶۳۹ / ۵map
گلاتولوگaust1307[۱]
{{{mapalt}}}
پراکندگی زبان‌های آسترونزیایی

زبان‌های آسترونزیایی یکی از خانواده‌های زبانی در جهان هستند که در ناحیه دریایی جنوب شرق آسیا، ماداگاسکار، جزایر اقیانوس آرام، تایوان (توسط بومیان تایوان) و قاره آسیا گویش می‌شوند.[۲]آن‌ها توسط حدود ۳۸۶ میلیون نفر (۴٫۹٪ از جمعیت جهان) تکلم می‌شوند و پنجمین خانواده بزرگ جهان از نظر شمار سخنگویان هستند. زبان‌های بزرگ آسترونزیایی شامل مالایی (اندونزیایی و مالزیایی)، جاوه‌ای و تاگالوگ (فیلیپینی) هستند. مزابق برآوردها این خانواده دارای ۱٬۲۵۷ زبان است که از این نظر نیز رتبه دوم را در جهان دارد.[۳]

محدودهٔ پراکنش این زبان‌ها جزیره‌های جنوب شرق آسیا و اقیانوس آرام است. چند زبان از این خانواده نیز در قاره آسیا گویشور دارد. یک زبان تک‌افتاده نیز از این خانواده به قاره آفریقا رسیده‌است. این زبان، یعنی زبان مالاگاسی در کشور ماداگاسکار صحبت می‌شود. بیشتر زبان‌های این خانواده شمار کمی گویشور دارند ولی چند زبان اصلی استرونزیایی هم هستند که ده‌ها میلیون متکلم دارند. معنی نام آسترونزیا در زبان لاتین، «جزایر جنوبی» است.

پیشینه

گسترهٔ جغرافیایی زبان‌های استرونزیایی.

شواهد باستان‌شناسی نشان دهنده ارتباط فناورانه بین فرهنگ‌های متنوع کشاورزی «جنوب» به معنی جنوب شرقی آسیا و ملانزی با مکان‌هایی است که با عنوان بخش‌هایی از سرزمین اصلی چین شناخته می‌شوند. در حالی که ترکیبی از شواهد باستان‌شناسی و زبانی نشان می‌دهد که «شمال» منشأ خانواده‌های زبانی آسترونزیایی است که شامل سرزمین اصلی چین و تایوان می‌شود.

قبل از گسترش‌های قلمرو به سمت جنوب که توسط ویتنامی‌ها صور گرفت، خلیج تونکین در جنوب چین مسکن بومیان آسترانزیایی بود. گسترش فرهنگ چینی منجر به چینی کردن جمعیت‌های آسترونزیایی از کارهای بعدی در سرزمین اصلی چین بود.[۴]

جایگزین‌هایی برای این مدل پراکندگی وجود دارد که بیان می‌دارند که منشأ زبان‌های آسترونزیایی در آسیای مرکزی یا آسیای جنوب شرقی است.[۵][۶][۷][۸]

مهاجرت و پراکندگی

تجزیه و تحلیل ژنوم کشت نارگیل (Cocos nucifera) شواهدی مبنی بر چگونگی مهاجرت و پراکندگی مردمان آسترونزیایی ارائه می‌دهد. این مردم ممکن است حتی از سمت شرق تا آمریکا هم رفته باشند.[۹]

مدل «حرکت از تایوان»

یک دیدگاه دربارهٔ ریشه مردمان آسترونزیایی زبان این است که از تایوان در حدود ۱۰٬۰۰۰– ۶۰۰۰ سال قبل از میلاد شروع به مهاجرت به مناطق مختلف اقیانوسی کرده‌اند.[۱۰][۴]

مدل حرکت از ساندالند

ناحیه ساندالند طی تحقیقات دیگری به عنوان منشأ و محل آغاز گسترش و حرکت مردمان آسترونزی معرفی شده‌است.[۷]

دسته‌بندی

ساختار داخلی زبان‌های آسترونزیایی پیچیده‌است. این خانواده از بسیاری زبان مشابه و نزدیک به هم با شمار بالایی زنجیره گویشی تشکیل شده‌است که شناخت مرزهای بین شاخه‌ها را دشوار می‌کند. اولین گام مهم به سوی گروه‌بندی معرفی زیرگروه اقیانوسیه‌ای توسط دمپولف بود (که او آن را ملانزیایی می‌نامد).[۱۱] موقعیت ویژه زبان‌های تایوان برای اولین بار توسط آندره ژرژ هادریکورت (۱۹۶۵) شناخته شد که زبان‌های آسترونزیایی را به سه زیر گروه تقسیم کرد: آسترونزیایی شمالی (= فرمزی)، آسترونزیایی شرقی (= اقیانوسیه‌ای) و آسترونزیایی غربی (تمام زبان‌های باقیمانده).

متعاقباً، موقعیت زبان‌های فرمزی به عنوان باستانی‌ترین گروه زبان‌های آسترونزیایی توسط اتو کریستین دال (۱۹۷۳) به رسمیت شناخته شد و به دنبال آن پیشنهادهایی از پژوهشگران دیگری ارائه شد که زبان‌های فرمزی در واقع بیش از یک گروه درجه اول آسترونزیایی هستند. رابرت بلوست (۱۹۷۷) برای نخستین بار مدلی را ارائه داد که در حال حاضر تقریباً توسط همه پژوهشگران این رشته پذیرفته شده‌است. این مدل دارای چند زیر گروه درجه یک در تایوان و یک شاخه درجه یک به نام مالایو-پلی‌نزیایی شامل تمام زبان‌های آسترونزیایی خارج از تایوان است.

جستارهای وابسته

منابع

  1. ↑ Nordhoff, Sebastian; Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin, eds. (2013). "Austronesian". Glottolog 2.2. Leipzig: Max Planck Institute for Evolutionary Anthropology. {{cite book}}: Invalid |display-editors=4 (help)
  2. ↑ "Austronesian Languages". Encyclopædia Britannica. Retrieved 26 October 2016.
  3. ↑ Robert Blust (2016). History of the Austronesian Languages. University of Hawaii at Manoa.
  4. ↑ ۴٫۰ ۴٫۱ Blust R (1999). "Subgrouping, circularity and extinction: some issues in Austronesian comparative linguistics". In Zeitoun E (ed.). Selected papers from the Eighth International Conference on Austronesian Linguistics. Taipei: Academia Sinica. pp. 31–94. ISBN 9576716322. OCLC 58527039.
  5. ↑ Dyen, Isidore (1962). "The lexicostatistical classification of Malayapolynesian languages". Language. 38 (1): 38–46. doi:10.2307/411187. JSTOR 411187.
  6. ↑ Isidore Dyen (1965). "A Lexicostatistical Classification of the Austronesian Languages". Internationald Journal of American Linguistics, Memoir. 19: 38–46.
  7. ↑ ۷٫۰ ۷٫۱ Oppenheimer, Stephen (1998). Eden in the east: the drowned continent. London: Weidenfield & Nicholson. ISBN 0-297-81816-3.
  8. ↑ Cristian Capelli; James F. Wilson; Martin Richards; Michael P. H. Stumpf; Fiona Gratrix; Stephen Oppenheimer; Peter Underhill; Vincenzo L. Pascali; Tsang-Ming Ko (2001). "A Predominantly Indigenous Paternal Heritage for the Austronesian-Speaking Peoples of Insular Southeast Asia and Oceania". American Journal of Human Genetics. 68 (2): 432–443. doi:10.1086/318205. PMC 1235276. PMID 11170891. {{cite journal}}: Unknown parameter |lastauthoramp= ignored (|name-list-style= suggested) (help)
  9. ↑ Gunn, Bee; Luc Baudouin; Kenneth M. Olsen (2011). "Independent Origins of Cultivated Coconut (Cocos nucifera L.) in the Old World Tropics". PLoS ONE. 6 (6): e21143. doi:10.1371/journal.pone.0021143. PMC 3120816. PMID 21731660.
  10. ↑ Gray, RD; Drummond, AJ; Greenhill, SJ (2009). "Language Phylogenies Reveal Expansion Pulses and Pauses in Pacific Settlement". Science. 323 (5913): 479–483. doi:10.1126/science.1166858. PMID 19164742.
  11. ↑ Dempwolff, Otto (1934-37). Vergleichende Lautlehre des austronesischen Wortschatzes. (Beihefte zur Zeitschrift für Eingeborenen-Sprachen 15;17;19). Berlin: Dietrich Reimer. (3 vols.)
  • Cohen, E. M. K. (1999). Fundaments of Austronesian roots and etymology. Canberra: Pacific Linguistics. ISBN 0-85883-436-7
  • ویکی‌پدیای هلندی.

پیوند به بیرون

برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=زبان‌های_آسترونزیایی&oldid=30557823»