گنو: تفاوت میان نسخهها
بدون خلاصۀ ویرایش برچسبها: برگرداندهشده ویرایشگر دیداری ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
بدون خلاصۀ ویرایش برچسبها: برگرداندهشده متن دارای ویکیمتن نامتناظر ویرایشگر دیداری ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
||
خط ۱: | خط ۱: | ||
⚫ | |||
{{جعبه اطلاعات سیستمعامل |
|||
|نام = گنو |
|||
|نشان = Heckert GNU white.svg |
|||
|اندازه نشان = 128px |
|||
|تصویر = |
|||
|اندازه تصویر = |
|||
|توضیح تصویر = |
|||
|توسعهدهنده = جامعهٔ کاربری |
|||
|زبانهای برنامهنویسی = بهطور عمده [[سی (زبان برنامهنویسی)|سی]] و [[اسمبلی]] |
|||
|شرکت سازنده = |
|||
|خانواده = [[شبه-یونیکس]] |
|||
|نوع هسته = [[ریزهسته]] در [[گنو هرد]]، [[هسته یکپارچه|یکپارچه]] در [[لینوکس-لیبره]] |
|||
|نوع منبع = [[نرمافزار آزاد]] |
|||
|پلاتفرم = [[IA-32]] (با هستهٔ [[گنو هرد]]) و [[دک آلفا]]، [[Synopsys ARC|ARC]], [[معماری آرم]]، [[AVR32]], [[Blackfin]], C6x , [[ETRAX CRIS]], [[FR-V]], H8/300 , [[Qualcomm Hexagon|Hexagon]], [[ایتانیوم]]، [[M32R]], [[m68k]], [[Imagination META|META]], [[Microblaze]], [[معماری میپس]]، [[MN103]], [[OpenRISC]], [[PA-RISC]], [[پاورپیسی]]، [[s390]], [[S+core]], [[SuperH]], [[اسپارک]]، [[TILE64]], [[Unicore32]], [[اکس۸۶]], [[Xtensa]] (با هستهٔ [[لینوکس-لیبره]]) |
|||
|تاریخ اولین انتشار = |
|||
|آخرین نسخه پایدار = |
|||
|تاریخ آخرین نسخه پایدار = |
|||
|آخرین نسخه آزمایشی = |
|||
|تاریخ آخرین نسخه آزمایشی = |
|||
|روش بروزرسانی = [[مدیر بسته]] |
|||
|برنامه مدیریت بستهها = [[گیکس]] |
|||
|واسط کاربری پیشفرض = [[گنوم]] و واسطهای دیگر |
|||
|پروانه = [[جیپیال]] و [[پروانه نرمافزار آزاد|پروانههای آزاد]] دیگر |
|||
|وضعیت = فعال |
|||
|وضعیت پشتیبانی = مبتنی بر جامعهٔ کاربری |
|||
|وبگاه = {{URL|http://gnu.org}} |
|||
}} |
|||
⚫ | |||
{{دیگر کاربردها}} |
|||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
== تاریخچه == |
== تاریخچه == |
نسخهٔ ۲۹ اکتبر ۲۰۲۰، ساعت ۱۵:۵۵
سیستمعامل گنو در سال با هدف ایجاد یک سیستمعامل کامل و آزاد شبه-یونیکس بهوسیله ریچارد استالمن پایهگذاری شد. مخفف بازگشتی «
پروژه گنو در سال با هدف پشتیبانی و تولید نرمافزار آزاد برای سیستمعامل گنو تأسیس شد.
بنیاد نرمافزار آزاد در سال با هدف حمایت از جنبش نرمافزار آزاد و به ویژه پروژهٔ گنو شروع به کار کرد.
امروزه مهمترین و رایجترین سیستمعاملی که از نرمافزارهای پروژه گنو و پروانه GPL استفاده میکند، لینوکس است که از کرنل لینوکس استفاده میکند و به شکل توزیع لینوکس عرضه میشود که بعضی اشخاص به آن «گنو/» میگویند. (بحث نامگذاری لینوکس)
کرنل اصلی گنو، گنو هرد است که هنوز در حال توسعه تا رسیدن به سطح پایدار است و کاربر و کاربرد زیادی ندارد.
تاریخچه
در دههٔ ۱۹۷۰ و اوایل دههٔ ۱۹۸۰، برنامهنویسان رایانه تمامی کدهایی را که مینوشتند با دیگران به اشتراک میگذاشتند. هر شخصی متن برنامهٔ خود را در اختیار دیگر برنامهنویسان میگذاشت و به اشتراکگذاری نرمافزار امری عادی بود.
اما در اوایل دههٔ ۱۹۸۰ همه چیز به آرامی دگرگون شد. شرکتهای نرمافزاری دیگر متن برنامههای خود را در اختیار دیگران قرار نمیدادند. برنامهنویسان نمیتوانستند برنامههای دیگران را تغییر داده و آن را بهبود بخشند. از این پس به اشتراک گذاریِ نرمافزار جرم محسوب میشد.
در همین سالها ریچارد استالمن در آزمایشگاه هوش مصنوعیِ مؤسّسهٔ تکنولوژیِ ماساچوست (امآیتی) مشغول به کار بود. او معتقد بود که نرمافزار باید همواره آزاد بوده و همگان اجازهٔ ویرایش آن را داشته باشند. به عبارت دیگر نرمافزار باید آزاد باشد.
نخستین گام برای داشتن یک رایانهٔ آزاد، وجود یک سیستمعامل آزاد و نرمافزارهای آزاد بر روی آن بود؛ بنابراین ریچارد استالمن پروژه گنو را آغاز کرد. در طی سالهای ۱۹۸۴ تا ۱۹۸۵ او کامپایلر جیسیسی و ویرایشگر متن ایمکس را نوشت و منتشر کرد. به این ترتیب ابزارهای نخستین مورد نیاز برای طراحی و ساخت یک سیستمعامل فراهم شد. در سال ۱۹۸۵ بنیاد نرمافزارهای آزاد پایهگذاری شد، مفهوم کپیلفت به وجود آمد و اجازهنامهٔ جامع و عمومی گنو (جیپیال) برای حمایت نرمافزارهای آزاد و تضمین آزادی کابران نوشته شد.[۱]
از آن زمان تاکنون افراد بسیاری به صورت داوطلبانه برای توسعه بخشهای مختلف این سیستمعامل همکاری کرده و بخشهای مختلف آن را توسعه دادند.
تا سال ۱۹۹۰ تمامی اجزای یک سیستمعامل به غیر از هسته آن آماده بود. در سال ۱۹۹۱ لینوس توروالدز هستهای با نام لینوکس را پدیدآورد. ترکیب نرمافزارهای گنو با لینوکس یک سیستمعامل کامل شد.
هر چند لینوکس کاملاً آزاد است، اما میتوان اجزای غیر آزاد را نیز بر روی آن اجرا کرد. به این ترتیب توزیعهای لینوکسی پدیدآمدهاند که کاملاً آزاد نیستند. البته بنیاد نرمافزارهای آزاد فهرستی از توزیعهای کاملاً آزاد لینوکس تهیه کردهاست.[۲]
سیستمعامل گنو
هدف اصلی در پروژه گنو ایجاد مجموعهای از نرمافزارها شامل کرنل، ابزارهای مدیریتی، ابزارهای توسعهٔ نرمافزارها (همانند مجموعهٔ همگردانهای جیسیسی) و … است که به کاربران آزادی کامل را برای اجرا، مطالعه، ویرایش و به اشتراکگذاریِ نرمافزارها اعطا کند. در حقیقت، هدف اصلی پروژه تنها تأمین یک سیستمعامل پایدار و ایمن نیست، بلکه تأمین آزادی کاربران و دفاع از آن است.[۳]
نام و نشان گنو
گنو یک مخفف بازگشتی است و از نخستین حرف کلمات GNU's Not Unix به معنای گنو یونیکس نیست گرفته شدهاست. ریچارد استالمن این نام را روشی خلّاقانه برای ادای دین به سیستمعامل یونیکس میداند، زیرا استفاده از نام یونیکس به دلیل علامت تجاری بودن در یک محصول دیگر بدون اجازه ممکن نیست. همچنین گنو نام نوعی گاو وحشی است که در آفریقا زندگی میکند.
نشان گنو، با طرحی از سر گاو وحشی، توسط Etienne Suvasa طراحی شدهاست و در وبسایت گنو یا مقالههای بنیاد نرمافزارهای آزاد به کار میرود.[۴]
جستارهای وابسته
- جنبش نرمافزار آزاد
- فهرست بستههای گنو
- تاریخچه نرمافزار آزاد و متنباز
- مقایسه سیستمعاملهای متنباز
منابع
- ↑ «تاریخچه پروژه گنو». دریافتشده در ۱۵ می ۲۰۰۹.
- ↑ ریچارد استالمن. «لینوکس و پروژه گنو». دریافتشده در ۱۵ می ۲۰۰۹.
- ↑ «پروژه گنو». دریافتشده در ۱۵ می ۲۰۰۹.
- ↑ «A GNU Head». دریافتشده در ۱۵ می ۲۰۰۹.
پیوند به بیرون
- وبگاه رسمی