پرش به محتوا

گنوم

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
گنوم
نویسنده(های)
اصلی
Miguel de Icaza و Federico Mena
توسعه‌دهنده(ها)پروژه گنوم
مخزن
سیستم‌عامللینوکس و سایر سیستم‌عامل های شبه یونیکس
پلت‌فرمویلند و X11
مجوزپروانه عمومی همگانی گنو نسخه ۲ یا بالاتر

‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍گِنوم (به انگلیسی: GNOME، ‎/ɡəˈnm, ˈnm/‎) یک محیط رومیزی است که تمام بخش‌های آن از نرم‌افزار آزاد تشکیل شده‌است. گنوم روی سیستم‌عامل لینوکس و سیستم‌عامل‌های شبه‌یونیکس نصب می‌شود.

هجی واژهٔ گنوم، /gəˈnoʊm/ است، که با «گ» تند هجی می‌شود. البته بعضاً نوم /ˈnoʊm/ (مانند واژهٔ انگلیسی "gnome" با یک "G" بی‌آوا) نیز تلفظ می‌شود. "گنوم" در اصل سرواژه GNU Network Object Model Environment بود، یک نوع معماری نرم‌افزار که قرار بود این میزکار مطابق آن ساخته شود ولی هرگز پیاده‌سازی نشد زیرا مناسب تشخیص داده نشد.

گنوم به دست پروژه گنوم توسعه داده می‌شود که هم دربرگیرندهٔ توسعه‌دهندگانی است که به‌طور داوطلبانه برای توسعه و پیشرفت آن کارهایی را انجام می‌دهند و هم شامل توسعه‌دهندگانی است که از سوی شرکت‌ها برای آن به کار گماشته می‌شوند. شرکت رد هت از نسخه‌های اولیه آن تا به امروز بیشترین توسعه‌دهندگان را برای توسعه گنوم به کار گماشته‌است.[۴][۵] گنوم، پروژه‌ای بین‌المللی است که هدف از آن ایجاد چارچوب نرم‌افزار برای توسعهٔ نرم‌افزارها بر پایهٔ این چارچوب و همچنین هماهنگ‌سازی تلاش‌ها برای بین‌المللی‌سازی و محلی‌سازی و دسترس‌پذیری نرم‌افزارهای پروژه گنوم است.

میزکار گنوم بخشی از پروژه گنو است.[۶]

اهداف

[ویرایش]

هدف اصلی این پروژه فراهم کردن یک میزکار کارآمد، مدرن، ساده در استفاده، قابل اعتماد و پایدار است. افزون براین، گنوم چهارچوب و ابزارهایی برای توسعه اپلیکیشن‌ها ارائه می‌دهد.

اهداف کلی پروژه:

  • آزادی - یک میزکار کاملاً آزاد (همسو و بر پایهٔ آنچه که برای نرم‌افزار آزاد گفته شده‌است)
  • کارامد و بهره‌رسان برای همگان - این میزکار باید برای همگان، از جمله کاربران دارای دانش فنی کم یا دارای ناکارایی‌ها و ناتوانی‌های جسمی قابل استفاده باشد.
  • بین‌المللی‌سازی و محلی‌سازی - تاکنون گنوم به بیش از یک‌صد زبان ترجمه شده‌است.[۷]
  • دوستانه با توسعه دهندگان - توسعه دهندگان و کسانی که برنامه‌های رایانه‌ای می‌نویسند، با آسودگی پندار و به سادگی بتوانند برنامه‌هایی که می‌نویسند را هم‌سو و سازگار با گنوم پیاده‌سازی کنند. همچنین به برنامه‌نویسان و توسعه دهندگان این آزادی داده شود که هر زبان برنامه‌نویسی که می‌خواهند را به کار بگیرند.
  • سازمان‌دهی - چرخهٔ انتشار منظم و جامعهٔ کاربران ساخت یافته
  • پشتیبانی

طراحی

[ویرایش]
دسکتاپ گنوم نسخه ۲.۶

دستورالعمل‌های واسط انسان (HIG)

[ویرایش]

از نسخه دوم گنوم، بهره‌وری به یک تمرکز کلیدی برای گنوم واقع شد. برای رسیدن به این هدف، دستورالعمل‌های واسط انسان (HIG) از طرف پروژه گنوم ساخته شد. همه برنامه‌های رسمی گنوم یک سبک منسجم از واسط کاربر گرافیکی را ارائه می‌دهند که توسط دستورالعمل‌های گنوم شرح داده شده، آن دستورالعمل‌ها خود روی مفاهیم و تحقیقات ارگونومی شناختی متکی هستند.

در حین بازنویسی نسخه دوم گنوم، بسیاری از تنظیمات که تلقی شد برای اکثریت کاربران کم ارزش باشد حذف شدند. Havoc Pennington از توسعه دهندگان سرشناس گنوم، در یک مقاله کوتاه در سال ۲۰۰۲ این مطلب را بیان کرد که همه تنظیمات، هزینه اقتصادی دارند، و بهتر است که نرم‌افزار طوری ساخته شود که به‌طور پیش‌فرض به درستی رفتار کند، به جای افزودن تنظیمات با واسط کاربر برای دریافت رفتار دلخواه.

گنوم شل

[ویرایش]

گنوم شل پوسته گرافیکی میزکار گنوم با آغاز نسخه ۳ در آوریل ۲۰۱۱ است، هدف از طراحی آن کارآمد بودن بر روی همه نوع نمایش‌گر، چه رایانه رومیزی دارای نمایش‌گر متوسط یا بزرگ که با صفحه کلید و ماوس کنترل می‌شود و چه رایانه‌های قابل حمل دارای نمایش‌گر کوچک‌تر مانند لپ تاپ و تبلت که با صفحه کلید، تاچ‌پد یا صفحه لمسی کنترل می‌شوند.

افزونه ها ( Extensions )

[ویرایش]

بسیاری از ویژگی های گنوم شل با افزونه ها پیاده سازی شده اند. همه افزونه های گنوم با زبان برنامه نویسی جاوااسکریپت نوشته شده است. همه افزونه های گنوم در این وبسایت در دسترس اند.

تاریخچه

[ویرایش]

در سال ۱۹۹۶ پروژه میزکار کی‌دی‌ئی (KDE) آغاز شد. کی‌دی‌ئی از همان آغاز یک نرم‌افزار آزاد بود اما جنبش نرم‌افزار آزاد نگران وابستگی کی‌دی‌ئی به چارچوب و کتابخانه‌های Qt بودند، Qt یک ابزار ویجت و مجموعه‌ای از کتابخانه‌ها (چارچوب اپلیکیشن) است که در آن زمان تحت اجازه‌نامهٔ غیر آزاد با محدودیت‌های زیاد انتشار می‌یافت. در واکنش به این مشکل، در سال ۱۹۹۷ دو پروژه به‌طور هم‌زمان آغاز به فعالیت کردند: هارمونی که پیاده‌سازی و جایگزینی آزاد برای Qt بود، و گنوم که یک میزکار با اهداف و ساختار متفاوت و کاملاً آزاد بود.[۸] میگل ایکازا از اولین رهبران و توسعه دهندگان پروژه بود.

میزکار گنوم بر پایهٔ کتابخانه‌های جی‌تی‌کی+ (به انگلیسی: +GTK) ساخته شده‌است. جی‌تی‌کی+ تحت پروانه GNU LGPL منتشر می‌شود.

در ژوئن سال ۱۹۹۹ Qt نسخه ۲٫۰ تحت پروانه آزاد QPL که ساخت خودش بود منتشر شد ولی با پروانه GNU GPL ناسازگار بود، برای حل این ناسازگاری‌ها، در اواخر سال ۲۰۰۰، Qt نسخه ۲٫۲ به صورت موازی تحت دو پروانه QPL و گنو جی‌پی‌ال منتشر شد. با انتشار Qt تحت مجوز گنو جی‌پی‌ال، پروژهٔ هارمونی متوقف شد و پروژه گنوم هم به دلایل مختلف ادامه یافت.

تشکیلات پروژه

[ویرایش]

همانند دیگر پروژه‌های نرم‌افزار آزاد، بحث‌های مربوط به مشکلات و توسعه آن از طریق لیست پست الکترونیک صورت می‌گیرد.[۹]

در سال ۲۰۰۰ بنیاد گنوم شکل گرفت تا مدیریت این پروژه را به عهده گیرد و با شرکت‌هایی که به مشارکت در توسعهٔ گنوم علاقه دارند مذاکره کند. با وجود اینکه وظیفهٔ انتشار نسخه‌های جدید بر دوش بنیاد گنوم است، و بنیاد تصمیم می‌گیرد کدام نرم‌افزار بخشی از گنوم باشد، دخالت مستقیمی در توسعه و مسائل تکنیکی مربوط به گنوم ندارد. عضویت در بنیاد آزاد بوده و تمام افرادی که مشارکتی در توسعهٔ گنوم داشته‌اند می‌توانند عضوی از بنیاد باشند.[۱۰] اعضای بنیاد هر ساله در ماه نوامبر برای انتخاب هیئت مدیرهٔ بنیاد رای‌گیری می‌کنند. کاندیداها باید از قبل عضو بنیاد بوده باشند.

توسعه‌دهندگان و کاربران گنوم هر ساله در یک گردهم‌آیی که به نام GUADEC شناخته می‌شود به دور یکدیگر جمع می‌شوند تا دربارهٔ وضعیت کنونی پروژه و آیندهٔ آن بحث کنند.[۱۱]

گنوم اغلب استانداردهای freedesktop.org را درون خود پیاده‌سازی می‌کند تا اطمینان حاصل کند که گنوم با دیگر میزکارها هماهنگ و سازگار است.

تاریخچه انتشارها

[ویرایش]

پروژه گنوم سعی می‌کند تا هر ۶ ماه یک نسخهٔ پایدار از میزکار گنوم را منتشر کند.

میزکارهای دیگر

[ویرایش]

در حال حاضر مشهورترین و پراستفاده‌ترین میزکارهای گنو/لینوکس، گنوم و کی‌دی‌ئی هستند؛ اما در مواردی که میزکارهای سبک‌تری مورد نیاز باشد، معمولاً از میزکارهایی مانند ماته و Xfce استفاده می‌شود. گنوم با زبان برنامه‌نویسی سی و کی‌دی‌ئی با زبان برنامه‌نویسی سی++ نوشته شده‌است.

ماته

[ویرایش]

ماته (به اسپانیایی: MATE) یک میزکار انشعاب یافته از کد کنارگذاشته‌شدهٔ گنوم ۲ است که هدف آن ادامه دادن طراحی سنتی نسخه دوم گنوم است و تعدادی از اپلیکیشن‌های گنوم ۳ را با ظاهر سنتی ارائه می‌دهد. این میزکار از نسخه سوم گنوم سبک‌تر است ولی همه اپلیکیشن‌ها و قابلیت‌های آن را ارائه نمی‌دهد.

ترجمه فارسی

[ویرایش]

بیشتر بخش‌های میزکار گنوم و نرم‌افزارهای آن دارای ترجمه فارسی می‌باشد اما اکنون در سطح ناقص قرار دارد. وضعیت ترجمه

جستارهای وابسته

[ویرایش]

منابع

[ویرایش]
  1. "GNOME 47.2 released" (به زبان انگلیسی). 7 دسامبر 2024. Retrieved 12 December 2024.{{cite web}}: نگهداری یادکرد:زبان ناشناخته (link)
  2. "GNOME Languages". Ohloh. Black Duck Software, Inc. Archived from the original on 22 May 2014. Retrieved 22 May 2014.
  3. Day, Allan. "GNOME 3.12 Release Notes". The GNOME Project. Retrieved 22 May 2014.
  4. «GNOME census» (PDF). بایگانی‌شده از اصلی (PDF) در ۲۰ ژانویه ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۵ ژوئن ۲۰۱۴.
  5. "staring into the abyss". 2012-07-27. Archived from the original on 29 June 2014. Retrieved 2014-03-15.
  6. "GNU Package Blurbs". 2014-04-15.
  7. «زبان‌های گنوم». دریافت‌شده در ۱۳ مهٔ ۲۰۰۹.
  8. ریچارد استالمن. «Stallman on Qt, the GPL, KDE, and GNOME». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۹ آوریل ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۱۳ مهٔ ۲۰۰۹.
  9. «لیست پست گنوم، قوانین و سوالات رایج».
  10. «عضویت در بنیاد گنوم». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۶ نوامبر ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۱۳ مهٔ ۲۰۰۹.
  11. «دربارهٔ GUADEC». بایگانی‌شده از اصلی در ۵ ژوئیه ۲۰۰۷. دریافت‌شده در ۱۳ مه ۲۰۰۹.
  12. de Icaza, Miguel. "The story of the GNOME project". Archived from the original on 24 February 2001. Retrieved 28 July 2010.
  13. GNOME press release بایگانی‌شده در ۳ مارس ۲۰۰۸ توسط Wayback Machine for version 1.0
  14. Lee, Elliot (1999-10-12). ""October GNOME" release now available". gnome-announce mailing list. http://mail.gnome.org/archives/gnome-announce-list/1999-October/msg00020.html. Retrieved 2007-09-20.
  15. GNOME press release بایگانی‌شده در ۷ فوریه ۲۰۰۸ توسط Wayback Machine for version 1.2
  16. GNOME press release بایگانی‌شده در ۳ مارس ۲۰۰۷ توسط Wayback Machine for version 1.4
  17. Waugh, Jeff (2002-06-27). "GNOME 2.0 Desktop and Developer Platform Released!". desktop-devel mailing list. http://mail.gnome.org/archives/desktop-devel-list/2002-June/msg00592.html. Retrieved 2007-09-20.
  18. GNOME press release بایگانی‌شده در ۶ مارس ۲۰۰۸ توسط Wayback Machine for version 2.2
  19. Waugh, Jeff (2003-09-11). "Announcing the GNOME 2.4.0 Desktop & Developer Platform". gnome-announce mailing list. http://mail.gnome.org/archives/gnome-announce-list/2003-September/msg00062.html. Retrieved 2007-09-20.
  20. Sobala, Andrew (2004-03-31). "Announcing the GNOME 2.6.0 Desktop & Developer Platform". gnome-announce mailing list. http://mail.gnome.org/archives/gnome-announce-list/2004-March/msg00131.html. Retrieved 2007-09-20.
  21. GNOME press release بایگانی‌شده در ۷ فوریه ۲۰۰۸ توسط Wayback Machine for version 2.8
  22. GNOME press release بایگانی‌شده در ۲۵ دسامبر ۲۰۱۰ توسط Wayback Machine for version 2.10
  23. GNOME press release for version 2.12
  24. GNOME press release for version 2.14
  25. Newren, Elijah (2006-09-06). "Celebrating the release of GNOME 2.16!". gnome-announce mailing list. http://mail.gnome.org/archives/gnome-announce-list/2006-September/msg00042.html. Retrieved 2007-09-20.
  26. Newren, Elijah (2007-03-14). "Celebrating the release of GNOME 2.18!". gnome-announce mailing list. http://mail.gnome.org/archives/gnome-announce-list/2007-March/msg00056.html. Retrieved 2007-09-20.
  27. "GNOME 2.20 officially released". Ars Technica. 2007-09-19. Retrieved 2007-09-20.
  28. Untz, Vincent (2008-03-12). "Celebrating the release of GNOME 2.22!". gnome-announce-list mailing list. http://mail.gnome.org/archives/gnome-announce-list/2008-March/msg00060.html. Retrieved 2008-03-12.
  29. Untz, Vincent (2008-09-24). "Celebrating the release of GNOME 2.24!". gnome-announce-list mailing list. http://mail.gnome.org/archives/gnome-announce-list/2008-September/msg00132.html. Retrieved 2008-09-27.
  30. Untz, Vincent (2009-03-18). "Celebrating the release of GNOME 2.26!". gnome-announce-list mailing list. http://mail.gnome.org/archives/gnome-announce-list/2009-March/msg00091.html. Retrieved 2009-03-18.
  31. Holwerda, Thom (2009-09-24). "GNOME 2.28 Released". OS News. Retrieved 2009-04-05.
  32. Holwerda, Thom (2010-03-31). "GNOME 2.30 Released". OS News. Retrieved 2010-04-04.
  33. "GNOME 2.32 Release Notes". Retrieved October 31, 2010.
  34. "GNOME 3.0 Release Notes". Retrieved April 7, 2011.
  35. "GNOME 3.2 Release Notes". Retrieved Septamber 12, 2012. {{cite web}}: Check date values in: |accessdate= (help)
  36. "A list of features that have been implemented for 3.4". Retrieved Septamber 12, 2012. {{cite web}}: Check date values in: |accessdate= (help)

پیوند به بیرون

[ویرایش]