براندازی: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
جز افزودن {{پانویس}} با استفاده از AWB
جز تمیزکاری، + ماژول گروه‌بندی ارجاع با استفاده از AWB
خط ۳: خط ۳:
در بیشتر مواقع براندازی یکی از اهداف [[دلقک|دلقکها]]، [[هنرمند|هنرمندان]] و مردمی که در این مشاغل فعال هستند میباشد.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=خندیدن در تاریکی: یک دهه طنز برانداز|نام خانوادگی=استون|نام=لاوری|ناشر=The Ecco Press|سال=۱۹۹۷|شابک=978-0880014748|مکان=|صفحات=https://www.amazon.com/Laughing-Dark-Decade-Subversive-Comedy/dp/0880014741}}</ref> در این مواقع، بصورت عمومی برانداز بودن میتواند به معنی سوال‌کردن، مسخره‌کردن، و تضعیف نظم حاکم باشد.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=EN|تاریخ=۱۳۸۸|وب‌گاه=دزدان صحنه|نشانی=http://www.scene-stealers.com/top-10s/top-10-subversive-comedies/|عنوان=۱۰ طنز برانداز برتر}}</ref> لقب برانداز برای کار یک دلقک یا طنز به همان اندازه که تبلیغ است میتواند اتهام نیز باشد.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=EN|تاریخ=|وب‌گاه=هفته‌نامه سرگرمی|نشانی=http://ew.com/gallery/28-most-subversive-comedians-ever/2|عنوان=۲۸ دلقک برانداز {در غرب<nowiki>}</nowiki>}}</ref> برای دلقک‌ها و هنرمندان، طعنه‌زدن یکی از نافذترین صورتهای براندازی است، و آن میتواند در اشکالی در نمایش، [[فیلم|پرده‌بینی]]، کتب، و حتی اعتراض سیاسی بیان شود.
در بیشتر مواقع براندازی یکی از اهداف [[دلقک|دلقکها]]، [[هنرمند|هنرمندان]] و مردمی که در این مشاغل فعال هستند میباشد.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=خندیدن در تاریکی: یک دهه طنز برانداز|نام خانوادگی=استون|نام=لاوری|ناشر=The Ecco Press|سال=۱۹۹۷|شابک=978-0880014748|مکان=|صفحات=https://www.amazon.com/Laughing-Dark-Decade-Subversive-Comedy/dp/0880014741}}</ref> در این مواقع، بصورت عمومی برانداز بودن میتواند به معنی سوال‌کردن، مسخره‌کردن، و تضعیف نظم حاکم باشد.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=EN|تاریخ=۱۳۸۸|وب‌گاه=دزدان صحنه|نشانی=http://www.scene-stealers.com/top-10s/top-10-subversive-comedies/|عنوان=۱۰ طنز برانداز برتر}}</ref> لقب برانداز برای کار یک دلقک یا طنز به همان اندازه که تبلیغ است میتواند اتهام نیز باشد.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=EN|تاریخ=|وب‌گاه=هفته‌نامه سرگرمی|نشانی=http://ew.com/gallery/28-most-subversive-comedians-ever/2|عنوان=۲۸ دلقک برانداز {در غرب<nowiki>}</nowiki>}}</ref> برای دلقک‌ها و هنرمندان، طعنه‌زدن یکی از نافذترین صورتهای براندازی است، و آن میتواند در اشکالی در نمایش، [[فیلم|پرده‌بینی]]، کتب، و حتی اعتراض سیاسی بیان شود.


در حالت معمول گروه‌های محارب و [[تروریسم|دهشت‌افکن]] براندازی را بعنوان ابزاری برای رسیدن به اهدافشان به خدمت نمی‌گیرند. [[راهبرد]] براندازی نیاز فراوانی به نیروی‌انسانی دارد و گروههای زیادی ارتباطات اجتماعی، سیاسی و نیروی‌انسانی کمی برای اجرای فعالیتهای براندازانه دارند.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=براندازی و یاغیگری|نام خانوادگی=روزنائو|نام=ویلیام|ناشر=شرکت رند|سال=|شابک=978-0-8330-4123-4|مکان=|صفحات=https://www.rand.org/pubs/occasional_papers/OP172.html}}</ref> هرچند فعالیتهای گروههای محارب ممکن است یک تاثیر براندازانه بر اجتماع داشته باشد. براندازی میتواند توطئه، تقلب، مفاسد مالی، و یا روشهای خشونت را القاء کند تا تغییرات مورد نظر را اعمال نماید.
در حالت معمول گروه‌های محارب و [[تروریسم|دهشت‌افکن]] براندازی را بعنوان ابزاری برای رسیدن به اهدافشان به خدمت نمی‌گیرند. [[راهبرد]] براندازی نیاز فراوانی به نیروی‌انسانی دارد و گروههای زیادی ارتباطات اجتماعی، سیاسی و نیروی‌انسانی کمی برای اجرای فعالیتهای براندازانه دارند.<ref name=ToolAutoGenRef1>{{یادکرد کتاب|عنوان=براندازی و یاغیگری|نام خانوادگی=روزنائو|نام=ویلیام|ناشر=شرکت رند|سال=|شابک=978-0-8330-4123-4|مکان=|صفحات=https://www.rand.org/pubs/occasional_papers/OP172.html}}</ref> هرچند فعالیتهای گروههای محارب ممکن است یک تاثیر براندازانه بر اجتماع داشته باشد. براندازی میتواند توطئه، تقلب، مفاسد مالی، و یا روشهای خشونت را القاء کند تا تغییرات مورد نظر را اعمال نماید.


براندازی در تقابل با [[اعتراض]]، [[کودتا]]، یا کارهای با روشهای سنتی برای ایجاد تغییر در دستگاه سیاسی است.
براندازی در تقابل با [[اعتراض]]، [[کودتا]]، یا کارهای با روشهای سنتی برای ایجاد تغییر در دستگاه سیاسی است.
خط ۳۷: خط ۳۷:
بنا به تعریف لاورنس بیلنسن (به انگلیسی:Laurence Beilenson)، هیجان، "[[تبلیغات سیاسی]] براندازانه بوسیله اقداماتی مانند تظاهرات گسترده یا اعتصابات سیاسی است، که این اعتصابات قصد کسب منافع برای اتحادیه‌ها یا کارگران را ندارد، بلکه هدفش علیه دولت است".<ref>[Beilenson, 1972, pg. viii]</ref> بعلاوه، تبلیغات سیاسی و هیجان، حتی در حالتی که شکل قانونی آزادی بیان، مطبوعات، و تجمعات هستند هنوز میتوانند بعنوان فعالیت براندازنه طبقه‌بندی گردند.
بنا به تعریف لاورنس بیلنسن (به انگلیسی:Laurence Beilenson)، هیجان، "[[تبلیغات سیاسی]] براندازانه بوسیله اقداماتی مانند تظاهرات گسترده یا اعتصابات سیاسی است، که این اعتصابات قصد کسب منافع برای اتحادیه‌ها یا کارگران را ندارد، بلکه هدفش علیه دولت است".<ref>[Beilenson, 1972, pg. viii]</ref> بعلاوه، تبلیغات سیاسی و هیجان، حتی در حالتی که شکل قانونی آزادی بیان، مطبوعات، و تجمعات هستند هنوز میتوانند بعنوان فعالیت براندازنه طبقه‌بندی گردند.


ناآرامی اجتماعی و آشوب به همان اندازه که یک جمعیت تروریستی میتواند برای یک کشور مشکلاتی بوجود بیاورد، معضلات ایجاد میکند. اولا آن یک رودررویی با دولت مستقر است، که اگر آن دولت در آرام کردن اوضاع ناتوان باشد میتواند به فرسایش قدرت کشور بیانجامد. این از دست دادن قدرت ریشه در از دست دادن اعتماد مردم به توان دولت برای اعمال قانون و برقراری نظم دارد. در مقابل، مردم شروع به این پرسش میکنند که آیا نیاز به مدیریت جدیدی وجود دارد؟ اهداف این فعالیتها بی‌اعتبار کردن، خلع‌سلاح کردن، و بی‌انگیزه کردن دولت و از بین بردن قدرت دولت و بصورت عمومی قدرت کشور است. از آنجاییکه این چالش باعث افزایش هزینه‌های برقراری نظم و امنیت و بکارگیری نیروهای بیشتر پلیس و نیروهای انتظامی میگردد،آشوبهای اجتماعی عامل تهی شدن منابع کشور میگردد. ضمنا، ممکن است طراحان براندازی از ناآرامی اجتماعی برای تحریک دولت به نشان دادن یک عکس‌العمل یا پاسخ استفاده کنند. در دهه‌های۷۰ و ۸۰ ه.ش طراحان ناآرامیهای کوی دانشگاه و جنبش سبز، با حمله به نیروهای انتظامی، پایگاههای بسیج، اموال عمومی، بانکها، مساجد، خودروها و حتی عزادران عاشورا عامدانه اقدام به تحریک نیروهای انتظامی برای هدایت کردن آشوبها به سوی خشونت و استثمار "شهدای نهضت" به منظور استفاده برای اهداف [[تبلیغات سیاسی]] نمودند. همچنین در دهه‌ ۴۰ م در فرانسه مشارکتیها (به انگلیسی: Communists) در زمان اعتصابات علیه [[طرح مارشال]]، "با قصد قبلی اقدام به تحریک پلیس و ژاندارمری برای گرفتن پاسخ خشونت‌امیز و سرکوب کردند تا از نام و تعداد "شهدای جنبش" به هدف بکارگیری در تبلیغات سیاسی سوءاستفاده کنند". <ref name="Blackstock">[Blackstock, 1964, pg. 84.]</ref> این شهداء و تبلیغات سیاسی پس از آن میتواند به منظور در مقابل یکدیگر قراردادن گروه‌های اجتماعی با گروه‌های سیاسی مورد استفاده قرار گیرد. صورتهای کمتر خشونت‌آمیز ناآرامیها، مانند غیبت‌های کارکنان، مقاومت منفعل، تحریمها، و تلاشهای عمدی برای فلج کردن ادارات و نمایندگیهای دولتی بوسیله پر کردن فضای اجتماعی و دستگاهها با گزارشهای دروغ، میتواند تاثیرات قوی در جهت ناکارآمد کردن اقتصاد و سیاست داشته باشند.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=براندازی و یاغیگری|نام خانوادگی=روزنائو|نام=ویلیام|ناشر=شرکت رند|سال=|شابک=978-0-8330-4123-4|مکان=|صفحات=https://www.rand.org/pubs/occasional_papers/OP172.html}}</ref>
ناآرامی اجتماعی و آشوب به همان اندازه که یک جمعیت تروریستی میتواند برای یک کشور مشکلاتی بوجود بیاورد، معضلات ایجاد میکند. اولا آن یک رودررویی با دولت مستقر است، که اگر آن دولت در آرام کردن اوضاع ناتوان باشد میتواند به فرسایش قدرت کشور بیانجامد. این از دست دادن قدرت ریشه در از دست دادن اعتماد مردم به توان دولت برای اعمال قانون و برقراری نظم دارد. در مقابل، مردم شروع به این پرسش میکنند که آیا نیاز به مدیریت جدیدی وجود دارد؟ اهداف این فعالیتها بی‌اعتبار کردن، خلع‌سلاح کردن، و بی‌انگیزه کردن دولت و از بین بردن قدرت دولت و بصورت عمومی قدرت کشور است. از آنجاییکه این چالش باعث افزایش هزینه‌های برقراری نظم و امنیت و بکارگیری نیروهای بیشتر پلیس و نیروهای انتظامی میگردد،آشوبهای اجتماعی عامل تهی شدن منابع کشور میگردد. ضمنا، ممکن است طراحان براندازی از ناآرامی اجتماعی برای تحریک دولت به نشان دادن یک عکس‌العمل یا پاسخ استفاده کنند. در دهه‌های۷۰ و ۸۰ ه.ش طراحان ناآرامیهای کوی دانشگاه و جنبش سبز، با حمله به نیروهای انتظامی، پایگاههای بسیج، اموال عمومی، بانکها، مساجد، خودروها و حتی عزادران عاشورا عامدانه اقدام به تحریک نیروهای انتظامی برای هدایت کردن آشوبها به سوی خشونت و استثمار "شهدای نهضت" به منظور استفاده برای اهداف [[تبلیغات سیاسی]] نمودند. همچنین در دهه‌ ۴۰ م در فرانسه مشارکتیها (به انگلیسی: Communists) در زمان اعتصابات علیه [[طرح مارشال]]، "با قصد قبلی اقدام به تحریک پلیس و ژاندارمری برای گرفتن پاسخ خشونت‌امیز و سرکوب کردند تا از نام و تعداد "شهدای جنبش" به هدف بکارگیری در تبلیغات سیاسی سوءاستفاده کنند". <ref name="Blackstock">[Blackstock, 1964, pg. 84.]</ref> این شهداء و تبلیغات سیاسی پس از آن میتواند به منظور در مقابل یکدیگر قراردادن گروه‌های اجتماعی با گروه‌های سیاسی مورد استفاده قرار گیرد. صورتهای کمتر خشونت‌آمیز ناآرامیها، مانند غیبت‌های کارکنان، مقاومت منفعل، تحریمها، و تلاشهای عمدی برای فلج کردن ادارات و نمایندگیهای دولتی بوسیله پر کردن فضای اجتماعی و دستگاهها با گزارشهای دروغ، میتواند تاثیرات قوی در جهت ناکارآمد کردن اقتصاد و سیاست داشته باشند.<ref name=ToolAutoGenRef1 />


=== تعرض و دهشت‌افکنی ===
=== تعرض و دهشت‌افکنی ===

نسخهٔ ‏۱۰ مارس ۲۰۱۷، ساعت ۰۴:۰۰

براندازی به تلاش برای تبدیل نظام‌اجتماعی حاکم و ساختارهای قدرت، قانون، و سلسله‌مراتب آن اشاره دارد. براندازی فرآیند یا پردازشی است که بوسیله آن ارزشها و اصول نظام‌ حاکم به تناقض رسیده یا به عقب بازگردانده میشود. بصورت مشخص، می‌توان براندازای را اینطور تعریف کرد، یک حمله به انگیزه عمومی و، خواست مقاومت و دخالت که محصول مرکبی از وفاداریهای سیاسی، اجتماعی و یا طبقاتی که معمولا خود را به نشانه‌های ملی میچسباند. پس از نفوذ، و به موازات ناکارآمد کردن موسسات سیاسی و اجتماعی دولتی با استفاده از زور، امکان جداشدن این وفاداریها و انتقال آنها به اهداف سیاسی و فکری غاصب وجود دارد. [۱] براندازی بعنوان ابزاری برای بدست آوردن اهداف سیاسی استفاده میشود، چرا که خطر، هزینه، و مشکلات کمتری نسبت به تخاصم‌باز دارد. بعلاوه، صورت ارزانی از نوعی جنگ است که نیاز به آموزش زیادی ندارد. [۲] یک برانداز فرد یا چیزی است که بصورت بالقوه تا حدی حامل براندازی است. در همین مقوله، در برخی از موارد یک برانداز (معمولا توسط دولت حاکم) خائن نامیده میشود.

در بیشتر مواقع براندازی یکی از اهداف دلقکها، هنرمندان و مردمی که در این مشاغل فعال هستند میباشد.[۳] در این مواقع، بصورت عمومی برانداز بودن میتواند به معنی سوال‌کردن، مسخره‌کردن، و تضعیف نظم حاکم باشد.[۴] لقب برانداز برای کار یک دلقک یا طنز به همان اندازه که تبلیغ است میتواند اتهام نیز باشد.[۵] برای دلقک‌ها و هنرمندان، طعنه‌زدن یکی از نافذترین صورتهای براندازی است، و آن میتواند در اشکالی در نمایش، پرده‌بینی، کتب، و حتی اعتراض سیاسی بیان شود.

در حالت معمول گروه‌های محارب و دهشت‌افکن براندازی را بعنوان ابزاری برای رسیدن به اهدافشان به خدمت نمی‌گیرند. راهبرد براندازی نیاز فراوانی به نیروی‌انسانی دارد و گروههای زیادی ارتباطات اجتماعی، سیاسی و نیروی‌انسانی کمی برای اجرای فعالیتهای براندازانه دارند.[۶] هرچند فعالیتهای گروههای محارب ممکن است یک تاثیر براندازانه بر اجتماع داشته باشد. براندازی میتواند توطئه، تقلب، مفاسد مالی، و یا روشهای خشونت را القاء کند تا تغییرات مورد نظر را اعمال نماید.

براندازی در تقابل با اعتراض، کودتا، یا کارهای با روشهای سنتی برای ایجاد تغییر در دستگاه سیاسی است.

انواع

سخت

نرم

ابزارها و روشها

اعمال براندازانه بصورت عمومی میتواند به سه دسته مرتبط با یکدیگر تقسیم گردد:

عناصر دیگری نیز وجود دارند که برای مخالفین برانداز موثر هستند، اما در این سه دسته نمیگنجند. بعلاوه، باید بخاطر داشت که ابزارهای زیادی در دسته‌بندی‌های مذکور میتوانند باهم همپوشانی داشته باشند. بعنوان مثال، ممکن است براندازان به یک سازمانی برای براندازی فرهنگی نفوذ کنند بیش از آنکه قصد بدست گرفتن کنترل آن سازمان را داشته باشند. به منظور تحریک دولت به پاسخ خشونت‌امیز، ممکن است از ناآرامی اجتماعی استفاده گردد.

نفوذ و تاسیس گروه‌های صوری

برای اینکه یک گروه در براندازی یک دولت موفق شود، میبایست افکار، تصورات، و خود آن گروه بعنوان گزینه جایگزین وضعیت جاری مقبولیت داشته باشد. هرچند، در بسیاری از مواقع گروههایی که در جهت براندازی یک دولت مشروع و مستقر اقدام میکنند، اهدافی را تبلیغ و سیاستهایی را دنبال میکنند که پشتیبانی مردمی را در پی ندارند. بنابراین، بمنظور کسب اعتبار اجتماعی، جذب حامی، درآمد مالی، و بدست آوردن منابع دیگر، گروه‌ها نیازمند نوعی از فعالیتهای سیاسی هستند که کاملا یا ظاهراْ از فعالیتهای آشکار خشونت‌امیزشان جدا باشد. گاهی اوقات این هدف از طریق نفوذ در احزاب سیاسی، اتحادیه‌های کارگری، گروه‌های اجتماعی، و سازمانهای خیریه بدست میاید. نفوذ در سازمانها یک ابزار مهم است چراکه در نگاه عموم مردم این موسسات از قبل مشروع هستند و سکویی برای تبیین تصورات و افکارشان بشمار می‌آیند. یک معارض پس از نفوذ، نیازها و مشکلات آن سازمان را تشخیص داده و سپس راه حلهایی را که از اعتقادات و ایدئولوژی گروه خود منتج شده برای آن نیازها تبیین و به یکدیگر مرتبط میسازد. [۸]این فنی است که حزب مشارکت (کومونیست) آمریکا بکار گرفت. وقتی که آن ساختار و فرآیندهای آن سازمان منحرف شد، فرد نفوذی به ارتباط گیری با دیگر گروه‌ها می‌پردازد. همچنین، این گروه‌ها از طریق نفوذ در سازمانهای مشروع، نه تنها برای افکار خود مشروعیت کسب میکنند، بلکه میتوانند به "تقویت متحدان سیاسی، حمله به سیاستهای دولت، و جذب حامیان و پشتیبانان خارجی" بیپردازند. اگر نفوذ در برخی از سازمانها زیادی سخت و مشکل بود، ممکن است آنها سازمانهای جدیدی تاسیس کنند که ظاهری مستقل اما در واقعیت اهداف آن گروه برانداز را اجرا میکند.

اقتصاد

اقتصاد میتواند بعنوان وسیله‌ای برای براندازی داخلی و خارجی مورد استفاده قرار گیرد. برای براندازی خارجی، به سادگی با مسدود کردن اعتبار کشور دشمن میتوان مشکلات شدید اقتصادی برای آن بوجود آورد. یک نمونه از آن ارتباطات امریکا با شیلی در دهه ۱۳۵۰ ه.ش است. در یک توطئه برای تغییر دولت سالوادور آلنده، آمریکا تلاش کرد تا اقتصاد شیلی را تضعیف کند. در اثر کاهش سرمایه‌گذاری خارجی و از دست دادن اعتبار مالی در شیلی، این کشور ناتوان در واردات مایحتاج حیاتی مردمش شد. [۹] یک فشار اقتصادی اینچنینی به کشور کوچک و ضعیفی باعث جلوگیری از کارایی اقتصاد وابسته شده و در نتیجه کاهش شدید سطح‌زندگی شهروندان را در پی دارد. اگر تضعیف اقتصادی بسیار شدید باشد، مردم کشور هدف ممکن است مجبور به پشتیبانی از تغییر در دولت شوند. هدف اصلی از فشار اقتصادی، تحمیل مشکلات به کشور هدف است تا از انجام تعهدات ابتدایی در مقابل شهروندانش بازبماند، چه از طریق کاهش و رکود در تجارت یا محروم کردن آن از منابع. تحریمهای اقتصادی علیه ایران در دو دوره بطور مشخص اعمال شده است: نخست تحریمهای انگلیس و متحدانش و شورای امنیت سازمان ملل پس از ملی کردن صنعت نفت در دوران نخست وزیری دکتر محمد مصدق بود که با سیاست معروف اقتصاد بدون نفت خنثی گردید[۱۰] و دیگری تحریمهای آمریکا و متحدانش و شورای امنیت سازمان ملل بعد از انقلاب اسلامی ایران در سال ۱۳۵۷ ه.ش که همچنان با عناوین متفاوت ادامه دارد و سیاستهایی با عنوان اقتصاد مقاومتی برای اجرا اعلام گردیده است.

اعتصابها وسیله‌ای برای اعمال فشار اقتصادی بر دولت هدف، حربه‌ای در دست براندازان داخلی است. بعنوان مثال در دهه ۱۳۵۰ ه.ش اعتصاب بخش حمل‌ونقل جاده‌ای در شیلی باعث اخلال در جابجایی قوت‌غالب جامعه شد که به تبع آن نزدیک به ۵۰٪ اقتصاد این کشور از گردش تولید خارج شد. در ایران اعتصاب کارکنان شرکت ملی نفت در سال ۱۳۵۷ ه.ش ضربه‌ای به نظام سلطنتی محمدرضا پهلوی بود. با گسترش و همه‌گیر شدن اعتصاب در صنعت نفت، موج اعتصاب کارخانجات دولتی و بخش خصوصی، همراه با تظاهرات در تهران و سراسر شهرهای ایران، به تدریج از درخواست‌های سیاسی و رفاهی، به مخالفت با نظام سلطنت کشیده شد. در اثر این اعتصاب، صدور نفت ایران به خارج قطع شد. توقف صادرات نفت ایران به جهان، قطع منبع اصلی درآمد حکومت را موجب شد و مردم نیز تا پیروزی انقلاب در بهمن ۱۳۵۷ با وجود مشکلات ناشی از کمبود نفت، از این اعتصاب‌ها حمایت کردند.[۱۱]

اقدامات اینچنینی باعث ساخت مشکلات انسانی، اقتصادی، و سیاسی شده که اگر در مقابلشان چاره اندیشی و اقدام نگردد میتواند شایسته‌گی دولت در اداره امور را به چالش بکشد.

هیجان، ناآرامی اجتماعی و آشوب

بنا به تعریف لاورنس بیلنسن (به انگلیسی:Laurence Beilenson)، هیجان، "تبلیغات سیاسی براندازانه بوسیله اقداماتی مانند تظاهرات گسترده یا اعتصابات سیاسی است، که این اعتصابات قصد کسب منافع برای اتحادیه‌ها یا کارگران را ندارد، بلکه هدفش علیه دولت است".[۱۲] بعلاوه، تبلیغات سیاسی و هیجان، حتی در حالتی که شکل قانونی آزادی بیان، مطبوعات، و تجمعات هستند هنوز میتوانند بعنوان فعالیت براندازنه طبقه‌بندی گردند.

ناآرامی اجتماعی و آشوب به همان اندازه که یک جمعیت تروریستی میتواند برای یک کشور مشکلاتی بوجود بیاورد، معضلات ایجاد میکند. اولا آن یک رودررویی با دولت مستقر است، که اگر آن دولت در آرام کردن اوضاع ناتوان باشد میتواند به فرسایش قدرت کشور بیانجامد. این از دست دادن قدرت ریشه در از دست دادن اعتماد مردم به توان دولت برای اعمال قانون و برقراری نظم دارد. در مقابل، مردم شروع به این پرسش میکنند که آیا نیاز به مدیریت جدیدی وجود دارد؟ اهداف این فعالیتها بی‌اعتبار کردن، خلع‌سلاح کردن، و بی‌انگیزه کردن دولت و از بین بردن قدرت دولت و بصورت عمومی قدرت کشور است. از آنجاییکه این چالش باعث افزایش هزینه‌های برقراری نظم و امنیت و بکارگیری نیروهای بیشتر پلیس و نیروهای انتظامی میگردد،آشوبهای اجتماعی عامل تهی شدن منابع کشور میگردد. ضمنا، ممکن است طراحان براندازی از ناآرامی اجتماعی برای تحریک دولت به نشان دادن یک عکس‌العمل یا پاسخ استفاده کنند. در دهه‌های۷۰ و ۸۰ ه.ش طراحان ناآرامیهای کوی دانشگاه و جنبش سبز، با حمله به نیروهای انتظامی، پایگاههای بسیج، اموال عمومی، بانکها، مساجد، خودروها و حتی عزادران عاشورا عامدانه اقدام به تحریک نیروهای انتظامی برای هدایت کردن آشوبها به سوی خشونت و استثمار "شهدای نهضت" به منظور استفاده برای اهداف تبلیغات سیاسی نمودند. همچنین در دهه‌ ۴۰ م در فرانسه مشارکتیها (به انگلیسی: Communists) در زمان اعتصابات علیه طرح مارشال، "با قصد قبلی اقدام به تحریک پلیس و ژاندارمری برای گرفتن پاسخ خشونت‌امیز و سرکوب کردند تا از نام و تعداد "شهدای جنبش" به هدف بکارگیری در تبلیغات سیاسی سوءاستفاده کنند". [۱۳] این شهداء و تبلیغات سیاسی پس از آن میتواند به منظور در مقابل یکدیگر قراردادن گروه‌های اجتماعی با گروه‌های سیاسی مورد استفاده قرار گیرد. صورتهای کمتر خشونت‌آمیز ناآرامیها، مانند غیبت‌های کارکنان، مقاومت منفعل، تحریمها، و تلاشهای عمدی برای فلج کردن ادارات و نمایندگیهای دولتی بوسیله پر کردن فضای اجتماعی و دستگاهها با گزارشهای دروغ، میتواند تاثیرات قوی در جهت ناکارآمد کردن اقتصاد و سیاست داشته باشند.[۶]

تعرض و دهشت‌افکنی

تعرض و دهشت‌افکنی میتواند با عناوین مجرمانه‌ای مانند کشتن مردم، تخریب اموال، آدم‌ربایی، و غیره تعریف شود. تعرض و دهشت‌افکنی معمولاْ قسمت کوچکی از یک براندازی است و، اصولا برای استفاده از زور در انتقال قدرت بکار نمیرود، بلکه هدفش ایجاد وحشت در مردم و حاکمان به منظور تسلیم شدن مورد استفاده قرار میگیرد.[۱۳] هدف از نمایش زور در این روش، تقویت اشکال دیگر براندازی یا ترغیب و اجبار مردم یا رهبران دولت به پذیرش براندازی است.[۱۴] این وسیله هم همانند روش "هیجان، ناآرامی اجتماعی و آشوب" این سوال را به اذهان عمومی القاء میکند که آیا دولت مستقر میتواند امنیت مردم و کشور را تامین کند. ضمنا، دهشت‌افکنی انگیزه عملی برای حذف فیزیکی مخالفان سیاسی را ایجاد میکند. قتل یک مدیر در یک سازمان ممکن است موقعیتی ایجاد کند تا مدیر جدیدی که رفتار دوستانه‌تری با مواضع براندازان دارد جانشین مدیرمقتول گردد یا فرد براندازی که قبلا در آن سازمان نفوذ کرده جای خالی مدیر پیشین را پر کند.

رشوه

رشوه یکی از شایع‌ترین ابزار براندازی است. در بیشتر جوامع به رشوه بعنوان صورتی از فساد نگریسته میشود و آن بعنوان وسیله براندازی استفاده میشود زیرا آن، ″القاء کننده تضعیف قوانین و مقررات سیاسی و اخلاقی است″. [۱۵] آن میتواند وسیله خیلی قابل اتکایی نباشد. مقامات رسمی رشوه‌خوار فقط زمانی که اقدام به عمل کنند قابل استفاده هستند. هرچند اگر اقدامات خاص در طول یک زمان مشخص عملی شوند، شک عامه مردم را در پی خواهد داشت. آن مقام رسمی باید بتواند اعمالش را مخفی نماید یا تنها افعال کلیدی را انجام دهد. به همین دلیل وقتی از مقامات رشوه‌خوار خواسته شود اقدامات سریع و بدون فوت وقت انجام دهند بیشترین تاثیر را در براندازی دارند. در پرونده‌های براندازی خارجی، معمولا رشوه بعنوان وسیله‌ای برای اعمال نفوذ استفاده میشود تا برای اقدام به عمل.

قوانین

فعالیتهای براندازانه

فعالیتهای براندازانه به اهدای کمک، تسهیلات، و پشتیبانی اخلاقی به افراد، گروهها، یا سازمانهایی که مدافع براندازی دولت جاری با زور و خشونت هستند میباشد. تمامی افعال تعمدی که قصد آسیب‌رسانی به منافع دولت را داشته باشد و در طبقه بندیهای خیانت، فتنه، خرابکاری، یا جاسوسی قرار نگیرد، در سلسله فعالیتهای براندازانه طبقه‌بندی میگردد.

انگلستان

ایالات متحده آمریکا

فصل ۱۱۵ از سرفصل ۱۸ قرار ایالات متحده (به اتگلیسی:18 U.S. Code Chapter 115 - TREASON, SEDITION, AND SUBVERSIVE ACTIVITIES) به خیانت، فتنه، و فعالیتهای براندازانه در قانون فدرال که تمامی ایالات در این کشور موظف به اجرایش هستند می‌پردازد.

در این قانون آمده است:

 هر فردی دانسته یا با خواست قبلی با حمایت، تشویق، مشاوره، یا آموزش وظیفه، لوازم، مقبولیت، یا چهارچوب به براندازی یا نابود کردن دولت ایالات متحده یا دولتهای ایالات، فرمانداریها و مناطق یا مالکیتهای مشابه، یا حاکمان هر زیرمجموعه مشابه، از طریق قدرت یا خشونت، یا بوسیله هدف قرار دادن هر افسر دولتهای مذکور؛ یا
هر فردی، با قصد براندازی یا تخریب هر دولت مذکوری، چاپ، انتشار، ویرایش، پخش، به گردش درآوردن، فروش، توزیع، و نمایش عمومی، چه بوسیله محصولات نوشتاری یا چاپی، توصیه، یا آموزش کار، لوازم، مقبولیت، یا الگو به براندازی یا نابود کردن هر دولتی در ایالات متحده بوسیله زور یا خشونت، یا حتی تلاش برای آن؛ یا
هر فردی سازماندهی، کمک یا تلاشی برای سازماندهی هر اجتماعی، گروهی، یا تجمعی نماید که در آن آموزش، حمایت، یا تشویق به براندازی یا تخریب هر دولتی بوسیله زور یا خشونت؛ یا عضو شدن در، یا همزادپنداری با، هر اجتماع، گروه، یا تجمعی، در حالیکه اهداف مذکور را بداند
باید تحت این عنوان جریمه شود یا تا بیست سال زندانی شود، یا هر دو، و نمیتواند در استخدام دولت ایالات متحده و یا ادارات و سازمانهای آن برای مدت پنج‌سال پس از پایان تحمل مجازات قرار داشته باشد.
اگر دو نفر یا بیشتر برای اجرای جرائم مذکور در این قسمت توطئه کنند، هر یک باید تحت این عنوان جریمه شوند یا تا مدت بیست سال زندانی شوند، یا هر دو مجازات و نمیتواند در استخدام دولت ایالات متحده و یا ادارات و سازمانهای آن برای مدت پنج‌سال پس از پایان تحمل مجازات قرار داشته باشد.[۱۶]

این قانون در موارد بسیاری در ایالات متحده مورد استفاده است معروفترین مورد استفاده که بصورت عمومی شناخته شده است برای تعقیب اعضای حزب کمونیست (زندگی اجتماعی یا communist) خصوصا بین سالهای انقلاب ۱۹۱۷ روسیه و ۱۹۹۱ فروپاشی اتحادیه جماهیر شوروی بعنوان برانداز استفاده شده است. کمیته خانه فعالیتهای غیر-آمریکایی (به انگلیسی: House Un-American Activities Committee) برای تحت تعقیب قرار دادن و تحقیقات جنایی در خصوص اتهامات بی‌وفایی و فعالیتهای براندازانه توسط شهروندان معمولی، کارمندان دولتی، و سازمانهایی که مشکوک به ارتباط با احزاب کمونیستی هستند در ایالات متحده آمریکا تشکیل شد.

ایران

فصل اول از کتاب پنجم (تعزیرات و مجازات های بازدارنده) قانون مجازات اسلامی به جرایم ضد امنيت داخلی و خارجی کشور می‌پردازد.[۱۷] مواد ۴۹۸ تا ۵۰۰، ۵۰۷ و ۵۰۸ این قانون به وضعیت افرادی که فعالیتهای براندازانه داشته‌اند میپردازد:

  • ماده ۴۹۸ ـ هرکس با هر مرامی، دسته، جمعيت یا شعبه جمعيتی بيش از دو نفر در داخل یا خارج از کشور تحت هر اسم یا عنوانی تشکيل دهد یا اداره نماید که هدف آن برهم زدن امنيت کشور باشد و محارب شناخته نشود به حبس از دو تا ده سال محکوم میشود.
  • ماده ۴۹۹ ـ هرکس در یکی از دستهها یا جمعيتها یا شعبجمعيتهای مذکور در ماده (۴۹۸) عضویت یابد، به سه ماه تا پنجسال حبس محکوم میگردد مگر اینکه ثابت شود از اهداف آن بیاطلاع بوده است. 
  • ماده ۵۰۰ ـ هرکس عليه نظام جمهوری اسلامی ایران یا به نفع گروهها و سازمانهای مخالف نظام به هر نحو فعاليت تبليغی نماید به حبس از سه ماه تا یکسال محکوم خواهد شد. 
  • ماده ۵۰۷ ـ هرکس داخل دستجات مفسدین یا اشخاصی که عليه امنيت داخلی یا خارجی کشور اقدام میکنند بوده و ریاست یا مرکزیتی نداشته باشد و قبل از تعقيب، قصد جنایت و اسامی اشخاصی را که در فتنه و فساد دخيل هستند، به مامورین دولتیاطلاع دهد و یا پس از شروع به تعقيب با مامورین دولتی همکاری موثری به عمل آورد از مجازات معاف و در صورتی که شخصا مرتکب جرم دیگری شده باشد فقط به مجازات آن جرم محکومخواهد شد.
  • ماده 508 ـ هرکس یا گروهی با دول خارجی متخاصم به هرنحو عليه جمهوری اسلامی ایران همکاری نماید، در صورتی که محارب شناخته نشود به یک تا ده سال حبس محکوم میگردد. 


منابع

  1. بلک‌ستاک، پاول (۱۹۶۴). راهبرد براندازی:: تحریف سیاستهای ملتهای دیگر. انگلیسی: Quadrangle Books. صص. https://www٫amazon٫com/The-strategy-subversion-Manipulating-politics/dp/B۰۰۰۷DNMFK.
  2. ستفان هوسمر، جرج تنهم. "مقابله با تجاوز مخفی" (به انگلیسی). {{cite web}}: Unknown parameter |وب‌گاه= ignored (help)
  3. استون، لاوری (۱۹۹۷). خندیدن در تاریکی: یک دهه طنز برانداز. The Ecco Press. صص. https://www٫amazon٫com/Laughing-Dark-Decade-Subversive-Comedy/dp/۰۸۸۰۰۱۴۷۴۱. شابک ۹۷۸-۰۸۸۰۰۱۴۷۴۸.
  4. "۱۰ طنز برانداز برتر" (به انگلیسی). ۱۳۸۸. {{cite web}}: Unknown parameter |وب‌گاه= ignored (help)
  5. "۲۸ دلقک برانداز {در غرب}" (به انگلیسی). {{cite web}}: Unknown parameter |وب‌گاه= ignored (help)
  6. ۶٫۰ ۶٫۱ روزنائو، ویلیام. براندازی و یاغیگری. شرکت رند. صص. https://www٫rand٫org/pubs/occasional_papers/OP۱۷۲٫html. شابک ۹۷۸-۰-۸۳۳۰-۴۱۲۳-۴.
  7. [http://www.rand.org/content/dam/rand/pubs/occasional_papers/2007/RAND_OP172.pdf Subversion and Insurgency William Rosenau,]
  8. Budenz, Louis. The Techniques of Communism. (Chicago: Henry Regnery, 1954), Pg. 155.
  9. قریشی، لوبنا (۲۰۰۹). نیکسون، کسینجر، و آلنده: سرمایه‌گذاری ۱۹۷۳ آمریکا در کودتای شیلی. lanham, MD: Lexington Books. صص. صفحه ۱۱۵.
  10. [۱]، راهکار مصدق برای مقابله با تحریم‌های نفتی.
  11. آرشیو روزنامه اطلاعات (۲۹ مهرماه ۱۳۵۷). «29 مهر | کارکنان پالایشگاه نفت تهران اعتصاب کردند». از پارامتر ناشناخته |وب‌گاه= صرف نظر شد (|وبگاه= پیشنهاد می‌شود) (کمک); تاریخ وارد شده در |تاریخ= را بررسی کنید (کمک)
  12. [Beilenson, 1972, pg. viii]
  13. ۱۳٫۰ ۱۳٫۱ [Blackstock, 1964, pg. 84.]
  14. [Kitson, 1971, Pg. 4.]
  15. راین، راسل (می ۱۹۶۲). الگوهای براندازی با خشونت Patterns of Subversion by Violence. سالنامه علوم‌اجتماعی و سیاسی امریکن آکادمی. صص. صفحه ۶۶.
  16. "18 U.S. Code § 2385 - Advocating overthrow of Government" (به انگلیسی). Retrieved 2017-02-23.
  17. قانون مجازات اسلامی. مجلس شورای اسلامی - جمهوری اسلامی ایران. صص. http://www٫unodc٫org/tldb/pdf/Islamic_Penal_Code_in_Farsi٫pdf.