میرزا احمد آشتیانی

میرزا احمد آشتیانی
عنوان(ها)	آیت‌الله
اطلاعات شخصی
زاده	میرزا احمد آشتیانی ۱۲۶۱ ـ ۱۳۰۰ تهران
درگذشته	۵ تیر ۱۳۵۴ ـ ۱۳۹۵ تهران، ایران
محل دفن	صحن عبدالعظیم حسنی
محل اقامت	تهران، نجف
آثار معروف	رساله قول ثابت نامه رهبران مقالات احمدیه طرائف الحکم ...
تحصیلات	تهران، نجف
استادان	سید محمد یزدی میرزا هاشم رشتی حکیم کرمانشاهی حکیم اشکوری و …
شاگردان سید جلال‌الدین آشتیانی میرزا محمدباقر آشتیانی محمد صادقی تهرانی حسن حسن‌زاده آملی سید عباس طباطبایی سید مصطفی حسینی طباطبایی

میرزا احمد آشتیانی (زادهٔ ۱۲۶۱ خورشیدی ـ ۱۳۰۰ قمری و درگذشتهٔ ۱۳۵۴ خورشیدی ـ ۱۳۹۵ قمری در تهران) فقیه و فیلسوف شیعی ایرانی است. وی در حدود ۴۰ سال، در شهر تهران، به تدریس علوم دینی پرداخت و در ۵ تیر ۱۳۵۴ در سن ۹۵ سالگی درگذشت.

تولد

میرزا احمد آشتیانی، فقیه و فیلسوف شیعی امامی، چهارمین و کوچکترین فرزند میرزا حسن مجتهد آشتیانی، فقیه سرشناس روزگار ناصرالدین شاه و مظفرالدین شاه قاجار، در حدود سال ۱۲۶۱ ـ ۱۳۰۰ در تهران به دنیا آمد.

تحصیل

وی پس از تحصیل علوم مقدماتی، چندی در درس فقه و اصول پدرش حاضر شد. پس از رحلت او، تحصیلاتش را نزد علمای دیگر مانند سید محمد یزدی، میرزا هاشم رشتی، حکیم کرمانشاهی و حکیم اشکوری، شیخ مسیح طالقانی، میرزا شهاب‌الدین نیریزی شیرازی، آخوند ملا محمد هیدجی زنجانی و سید عبدالکریم لاهیجی دنبال کرد و آنگاه در مدرسه سپهسالار به تدریس معقول و منقول مشغول شد. پس از مدتی حکمت مشاء، حکمت متعالیه، عرفان نظری، طب و ریاضیات و نجوم را آموخت و به مقاطع بالای علمی رسید. در ۱۳۴۰ در چهل سالگی رهسپار نجف شد و افزون بر کسب فیض از محضر استادانی چون میرزای نایینی و آقا ضیاءالدین عراقی، خود نیز مجلس درس فلسفه دایر ساخت. در ۱۳۵۰ پس از اقامت ده ساله در نجف، به ایران بازگشت و بقیه عمر را در حوزه علمیه تهران به تدریس فقه و اصول و علوم عقلی، تألیف کتاب و ارشاد مردم گذراند. وی علاوه بر احاطه بر علوم عقلی و نقلی، در پزشکی قدیم و دانش‌های ریاضی نیز دستی داشت و خط را به نیکویی می‌نوشت و با تخلص «واله» شعر می‌سرود. وی عارفی خوش‌خلق، متواضع، سلیم النَّفس، متعبّد و پارسا بود. میرزا احمد از ۵ تن از مراجع زمان یعنی میرزاحسین نائینی، حایری یزدی، آقا ضیاءالدین عراقی، سید ابوالحسن اصفهانی و حاج آقا حسن بروجردی گواهی اجتهاد داشت.

شاگردان

• سید جلال‌الدین آشتیانی
• میرزا محمدباقر آشتیانی
• محمد صادقی تهرانی
• حسن حسن‌زاده آملی
• سید عباس طباطبایی

آثار

جمعاً ۶۲ کتاب و رساله و حاشیه از او باقی‌مانده که بیش از ۲۷ کتاب و رساله آن به چاپ نرسیده‌است. از تألیفات چاپ نشده وی ۳۲ حاشیه است که میرزا احمد آن‌ها را بر کتاب‌های معتبر فقه، اصول، حکمت، معانی و بیان، عرفان، صرف و نحو عربی، هیئت و منطق نوشته‌است. از آثار چاپ شده میرزا، کتاب‌ها و رسالات زیر را می‌توان نام برد:

• رساله قول ثابت (به زبان فارسی)
• نامه رهبران (به زبان فارسی)
• مقالات احمدیه (به زبان فارسی)
• طرائف الحکم (به زبان عربی)
• لوامع الحقایق فی اصول العقاید (به زبان عربی)
• چهارده رساله (به زبان فارسی)
• صد و بیست حدیث و چهار رساله عرفانی و فلسفی (به زبان عربی)

درگذشت

وی در ۳ تیرماه ۱۳۵۴–۱۴ جمادی‌الثانی ۱۳۹۵ در نود و پنج سالگی در تهران درگذشت و در باغ طوطی (صحن حرم شاه‌عبدالعظیم) در ری به خاک سپرده شد.

منابع

• آشتیانی. احمد. چهارده رساله فارسی. به کوشش رضا استادی، ص ۱۸–۲۴، چهل‌ستون، تهران: ۱۴۰۳ق.
• آشتیانی. جلال‌الدین. شرح مقدمه قیصری بر فصوص‌الحکم. ص ۴۸، باستان، مشهد: ۱۳۸۵ق.
• مطهری. مرتضی. خدمات متقابل اسلام و ایران. صدر، تهران: ۱۳۶۲.
• جمعی از پژوهشگران حوزه علمیه قم. گلشن ابرار. ج۵، نشر معروف، قم: ۱۳۷۸.
• شبکه اطلاع‌رسانی اجتهاد