نمایش مبدأ برای سادات

{{pp-semi-indef|small=yes}}


{{دیگر کاربردها}}
{{اسلام}}
{{اصول فقه}}
{{علی بن ابیطالب}}
{{شروع عربی}}'''سادات''' جمع '''سَیِّد''' و در لغت [[زبان عربی|عربی]] در اصل سَیوِد (قبل از اِعلال) بوده و به معنی آقا و سرور است؛ و در اصطلاح عام به کسی گفته می‌شود که از طرف پدر از نسل «[[هاشم]]» (جد پیامبر [[اسلام]] [[محمد بن عبدالله]]) باشد<ref>عروة الوثقی، ج 2، کتاب الخمس، فصل 2، مسئله 3.</ref> یا به عبارتی از قبیله [[بنی هاشم]] باشد. '''سیادت''' به فرزندان [[محمد]] از طریق [[فاطمه]] [[دختر]] محمد و [[علی]] پسر [[ابوطالب]] ([[امام]] اول پیروان [[تشیع]] و خلیفه چهارم [[اهل سنت]]) می‌رسد.

سادات دو شاخهٔ اصلی دارند:
# سادات [[خاندان علی|علوی]]: نوادگان [[علی]] از طریق سه تن از پسران او ([[محمد حنفیه]] از خوله دختر قیس، [[عباس بن علی]] از [[ام‌البنین]] و [[عمر بن علی بن ابیطالب|عمر بن علی]] از صهباءِ ثعلبیه) که از میان پسران متعدد علی فرزند یافتند.
# سادات فاطمی که بسته به انتساب به [[حسن]] یا [[حسین]]، به آن‌ها حسنی یا حسینی گفته می‌شود: نوادگان حسن و حسین (فرزندان علی از [[فاطمه]]) که از نظر فقه شیعه [[خمس]] به این سادات تعلق می‌گیرد.

اولاد [[فاطمه]] بارها در خلافت [[بنی امیه]] و [[بنی عباس]] برای اصلاح امت خروج کرده‌اند (مانند خروج [[زید بن علی]] و محمد بن عبدالله بن حسن مثنی معروف به [[نفس زکیه]]) و سلسله‌های متعددی در نقاط دور از [[عربستان]]، از جمله [[مراکش]]، [[یمن]]، [[مصر]]، [[گیلان]] و [[مازندران]] تشکیل داده‌اند. مانند حکومت [[ادریسیان]] (نوادگان ادریس نوهٔ [[حسن بن علی (مجتبی)|حسن بن علی]]) در [[مراکش]]، [[فاطمیان]] در [[مصر]]، [[مرعشیان]] (از نوادگان [[علی المرعش]] نبیرهٔ [[علی بن حسین]] و [[علویان (طبرستان)|علویان طبرستان]] (دو شاخه از سادات حسنی و حسینی [[مازندران]]) و [[بنی مهنا]] در [[مدینه]].
(به کسی که مادرش از سادات است [[میرزا]] گفته می‌شود). برخی از سادات با میر صدا می‌زنند و این با '''میرزا'''<ref>حسینی اشکوری، سید صادق. القاب السّادة. قم، مجمع الذخائر الإسلامیه، ۱۴۱۹ هـ.ق.</ref> تفاوت دارد.
به دختران یک فرد سید، سیده، علویه، بی‌بی، بیگم، سادات یا شریفه اطلاق می‌شود. فردی که دارای مادر سید و پدر غیر سید باشد، معمولاً میرزا (برای پسران) و میرزایه (برای دختران) نامیده می‌شوند.
سیادت در سادات هاشمی که طبق نظر برخی از [[علما]]، قوی تر و شریف تر هم هست، از طرف [[مادر]] و در سادات علوی از طریق [[پدر]] می‌باشد.

عده‌ای از [[اهل سنت]] «سَیِّد» را با نام شریف می‌شناسند.

به اعتقاد برخی از علماء، فرزندان عباس عموی [[محمد|پیامبر]] نیز جزو سادات شمرده می‌شوند<ref>[https://hawzah.net/fa/Question/View/65966/انتقال-سیادت-از-طرف-مادر?CID=371 انتقال سیادت از طرف مادر] پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه</ref> و می‌توان به آن‌ها نیز [[خمس]] مال پرداخت.{{مدرک|منبع معتبر}}

== عموهای پیامبر ==

[[حمزة بن عبدالمطلب|حمزه]]، [[عباس]]، [[ابوطالب]] (عبدالمناف)، [[زبیر بن عبدالمطلب|زبیر]]، [[حارث بن عبدالمطلب|حارث]]، [[حجل]] (غیداق)، [[مقرم]] (عبدالکعبه)، [[ضرار]]، [[ابولهب]] (عبدالعزی) و قسم .<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=اصول کافی ج 1 ص438}}</ref> عموهای محمد بودند.

از نظر قاطبه علمای شیعه به اجماع، بخصوص علمای متاخر شیعه سیادت به فرزندان فاطمه دختر پیامبر می‌رسد و خمس تنها به آن‌ها تعلق می‌گیرد.

== القاب سادات ==
القابی که به سیدها داده می‌شود بر دو دسته است: انتسابی و احترامی. [[القاب]] انتسابی برای بیان نَسَب شخص و انتساب وی به طایفه یا قبیله معینی به کار می‌روند، مانند امامی، حسینی، حسنی. القاب انتسابی برای گرامیداشت منتسبان به خاندان محمد به آنان اطلاق می‌شود و اغلب سیدها بر خود اطلاق نمی‌کنند، چنان‌که دربارهٔ مراجع متأخر شیعه که از سادات بوده‌اند چنین بوده‌است، مثلاً [[نقش مهر]] [[سید محسن حکیم]]، محسن الطباطبائی الحکیم، و [[نقش]] مهر [[سید ابوالقاسم خویی]]، ابوالقاسم الموسوی الخوئی، و مهر [[سید احمد خوانساری]] احمد الموسوی الخوانساری بوده است. در روزگار پیشین هم این گونه بوده و در نسخ خطی و متون کهن معمولاً سادات خود را به این القاب ننامیده‌اند. در ایران نیز اگر سادات پیشاپیش نام خویش لفظ «سید» می‌آورند، برای تفاخر و بزرگ داشتن انتساب خود به خاندان محمد است و در این موارد سید می‌تواند جزئی از نام باشد. برخی از [[القاب]] احترامی که در روزگار مختلف برای گرامی‌داشت سادات به کار برده می‌شده به شرح زیر است:

<small>برای آقایان:</small>
# '''{{درشت|سید}}'''
# '''{{درشت|شریف}}'''
# '''{{درشت|میر}}'''
# '''{{درشت|علوی}}'''
# '''{{درشت|کیا}}'''
# '''{{درشت|امیر}}'''
# '''{{درشت|میرزا}}'''
# '''{{درشت|بیگ}}'''
# '''شاه'''

<small>برای خانم‌ها:</small>
# '''{{درشت|سیده}}'''
# '''{{درشت|شریفه}}'''
# '''{{درشت|علویه}}'''
# '''{{درشت|سادات}}''' مثل زهرا سادات
# '''{{درشت|بی بی}}'''
# '''{{درشت|میرزایه}}'''
# '''{{درشت|بیگم}}'''

=== لقب میرزا ===
معمولاً در بین سادات رسم است که نسبت سیدی از پدر به فرزند برسد. روی همین اصل کسانی که از مادر یا مادر بزرگ سید هستند اصطلاحاً شریف یا میرزا یا بیگ و میرزایه، شریفه و بیگم حالت مؤنث می‌گویند.

در دورهٔ قاجار اصطلاحاً به شاهزادگان قاجاری میرزا می‌گفتند و باید گفت که بعضی از وزیران و شاهزادگان این فامیل را دارند و نام خانوادگی را از خود شاه یا شاهزادگان هدیه گرفتند. در دوران پیشتر، میرزا به کسی گفته می‌شد که در کار نوشتن و حساب و کتاب دیوان سالاری‌های دولتی بود و عملاً قشر مرفه و سطح بالای جامعه را تشکیل می‌داد و به صورت عام با سوادان دوران گذشته بودند. از همین رو به سادات تحصیل کرده، میرزا نیز اطلاق می‌شده‌است.

== سادات علوی ==
نوادگان [[علی]] از طریق سه تن از پسران او، [[محمد حنفیه]] از خوله دختر قیس، [[عباس بن علی]] از [[ام‌البنین]] و [[عمر بن علی بن ابیطالب|عمر بن علی]] از صهباءِ ثعلبیه را سادات علوی گویند.<ref>[https://hawzah.net/fa/goharenab/View/73578/سادات-حسنی-و-علوی/?SearchText=سادات%20علوی سادات حسنی و علوی] پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه</ref>

=== سادات حسنی ===
* نوادگان [[حسن مجتبی]]:

'''آل حسن'''، '''حسنیان'''، '''بنی حسن''' یا '''سادات حسنی''' فرزندان و نوادگان [[حسن بن علی (مجتبی)|حسن بن علی]]، امام دوم شیعیان و یکی از شاخه‌های [[خاندان علی|علوی]] [[هاشمیان]] هستند.

=== سادات سجادی (افطسی) ===
* نوادگان حسن افطس نوادگان سجاد که جد [[سادات سجادی تفرش|سادات تفرش]] می‌شود.
[[حسن افطس]] پنج پسر داشته: عبدالله شهید، علی، عمر، حسین و [[حسین مکفوف]]. عبدالله شهید به دست [[هارون الرشید]] مقتول شده؛ و حسین مکفوف جد سادات سلطان العلما سید احمد می‌رسانند سلطان سید احمد در نیمهٔ اول قرن چهارم در فرار از حکومت عباسیان به [[تفرش]] از توابع [[عراق عجم]] هجرت کرد چون تحت تعقیب مأموران بنی عباس بود، به [[هزاوه]] [[فراهان]] پناه برد و در ۳۶۰ هجری در حال اقامه نماز شب کشته شد؛ که [[سیدالوزراء میرزا عیسی]] [[قائم مقام فراهانی]] و میرمهردار های صفوی از آنهاست؛ سادات هاشمی، سجادی، میرعبدالحق از این تبار می باشند، و [[علی الجرزی]] والد امامزاده محمد است که در [[فم]] [[تفرش]] مدفون گردیده و قبه و صحن مجلل او را [[خواجه مؤمن]] (فوت ۱۱۷۰ هجری) برادر امین الدین (امینا) بن محمد حسین الحسینی در زمان [[شاه عباس دوم]] بنا نموده؛ و او جدّ خانواده [[سید محمود حسابی]] و [[سید علی خامنه‌ای]] رهبر جمهوری اسلامی است.<ref>کتاب عصر جعفری ص 62</ref><ref>کتاب زندگینامه رهبر معظم انقلاب از سال ۱۳۱۸ تا ۱۳۵۷ - هدایت الله بهبودی، مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی</ref>

=== سادات مرعشی ===
* نوادگان علی مرعش:
'''سادات مرعشی''' یا '''آل مرعش'''، سلسله‌ای از سادات هستند که نسب خود را به [[علی المرعش]] نوادهٔ [[امام زین‌العابدین]] می‌رسانند.

=== سادات رضوی ===
* نوادگان امام رضا (امام هشتم شیعیان) سادات رضوی خوانده می‌شود همچنین میرزا ابراهیم نیز سر سلسله سادات رضوی مشهد به‌شمار می‌آید.

=== سادات طباطبایی ===
'''[[سادات طباطبایی]]''' نام سلسله‌ای از سادات است که نَسَبِ خود را به [[ابواسماعیل ابراهیم طباطبا]] (بنا به اقوالی ابواسحاق و ملقب به زین‌العابدین) می‌رسانند. وی پسر [[ابوابراهیم اسماعیل دیباج ملقب به اکبر شریف خلاص]] (در برخی منابع از جمله مقاتل الطالبیین، لقبِ طباطبا به اشتباه، برای این فرد نوشته شده است) پسر [[ابااسماعیل ابراهیم غمر]] (بنا به اقوالی ابوالحسن و ابواسحاق) پسر [[ابامحمد حسن مثنی]] (به قولی ابوعبدالله) و [[فاطمه حورالعین]]؛ و [[ابامحمد حسن مثنی]] (به قولی ابوعبدالله) پسر [[ابامحمد حسن مجتبی]] و [[فاطمه حورالعین]] دختر [[ابوعلی حسین سیدالشهداء]] است.<ref>سیداحمد باقرزاده ارجمندی، ''سادات عبدالوهابیه''، فصل‌نامه متن‌پژوهی پیام بهارستان، دوره ۲، س. ۸، ش. ۲۶، پاییز و زمستان ۱۳۹۴، ص ۲۸۸ و ۲۸۹ و نقیب‌زاده مشایخ طباطبا، سیدحسین‌علی؛ هدیه لآل عبا فی نسب آل طباطبا؛ [چاپ اول]: [تهران]، چاپخانهٔ مجلس، ۱۳۳۱، ص ۱۷ تا ۳۳ و طباطبایی، سیدمحمدحسین؛ نسب‌نامهٔ خاندان طباطبایی (اولاد امیر سراج‌الدین عبدالوهاب)؛ به کوشش و با مقدمهٔ سیدهادی خسروشاهی؛ چاپ اول: قم، مؤسسه بوستان کتاب (زندگی‌نامه و خاطرات: ۵۲، تاریخ: ۳۷۶)، ۱۳۹۱، ص ۲۸ تا ۳۷ و رجائی، سیدمهدی؛ المعقبون من آل أبی‌طالب: أعقاب‌الإمام‌الحسن‌المجتبی علیه‌السلام؛ چاپ اول: قم، مؤسسه‌عاشوراء، ۱۳۸۵ هـ.ش. الجزء الاول؛ ص ۳۳۵.</ref>

=== سادات عبدالوهابیه ===

'''سادات عبدالوهابیه''' شاخه‌ای از سادات حسنی حسینی طباطبایی هستند که نسب خود را به امیر سراج‌الدین [[عبدالوهاب تبریزی]] از نوادگان حسن مثنی فرزند حسن بن علی (امام دوم شیعیان) می‌رسانند و در آذربایجان، به خصوص در تبریز ساکن هستند که سادات وهابی، سادات وهابیه، سادات عبدالوهابیه و نیز سادات آل عبدالوهاب خوانده می‌شوند.<ref>سیداحمد باقرزاده ارجمندی، ''سادات عبدالوهابیه''، فصل‌نامه متن‌پژوهی پیام بهارستان، دوره ۲، س. ۸، ش. ۲۶، پاییز و زمستان ۱۳۹۴، ص ۲۸۵.</ref>

== سادات رضاتوفیق ==
{{درستی-بخش}}
'''[[الگو:سادات رضاتوفیق|سادات رضاتوفیق]]''' نام سلسله‌ای از سادات است که نَسَبِ خود را به [[موسی مبرقع|موسی المبرقع]] می‌رسانند.<ref name="shrines.ir|عنوان=مزارات">{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=|تاریخ=|وبگاه=|نشانی=http://shrines.ir|عنوان=مزارات ایران وجهان اسلام}}</ref>

=== جد سادات رضاتوفیق ===

جد سادات رضاتوفیق که در جنوب غرب و غرب تا مرکز ایران مستقر هستند [[امامزاده سیدمحمود رضاتوفیق|سید محمود]] معروف به سید محمید است .<ref name="shrines.ir|عنوان=مزارات"/>

=== شجره ===

سید محمود ملقب به توفیق بن سیدمحمد بن تاج الدین حسین بن مویدالدین عالی بن قطب الدین عبدالله(قطب العارفین) بن موسی بن قطب الدین عماد بن محمد بن احمد بن [[موسی مبرقع|موسی المبرقع]] بن امام الهام محمدالتقی بن علی بن [[علی بن موسی الرضا|موسی الرضا]].<ref name="shrines.ir|عنوان=مزارات"/>

=== فرزندان سید محمود که تیره های سادات رضاتوفیق را تشکیل می‌دهند ===

1-سید میر خذر (خِضِر)

2-سید میر علاءالدین

3-سید میر اسماعیل

4-سید میر احمد

5-سید میر عباس

6-سید میر شهاب‌الدین علی

=== زندگی سید محمود ===

از علما وسادات علوی قرن ششم تا اوایل قرن هفتم هجری است که ظاهراً از نیشابور به کهگیلویه فارس کوچیده، ماندگار شد؛ و به گویش لری ، وی را سید محمید می خوانند. نظر به تقارن زمانه وی با هجوم مغول، شاید از همان علما خراسان باشد که بدنبال فتنه مغول به نواحی فارس پناهنده شدند . بازماندگان وی تا امروز در جنوب و جنوب غرب تا مرکز ایران پراکنده‌اند . ونظر به ملقب بودن صاحب عنوان توفیق و نیز انتصابشان به [[علی بن موسی الرضا]]، به سادات رضاتوفیق نامبردارند و چند تیره‌اند.<ref name="shrines.ir|عنوان=مزارات"/>

=== برخی از روحانیون این سادات ===

[[میر محمد رضاتوفیقی]] از فلاسفه قرن 11 بهبهان، [[کتاب کارنامه بهبهان تالیف سید محمد طباطبایی بهبهانی|آمیر محمد لطیف رضاتوفیقی]]،<ref name="shrines.ir|عنوان=مزارات"/><ref>{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=|تاریخ=|وبگاه=|نشانی=http://wikinoor.ir/رضاتوفیقی،_میر_محمدلطیف|عنوان=ویکی نور}}</ref><ref name="ReferenceA">{{یادکرد کتاب|عنوان=کتاب کارنامه بهبهان تالیف سید محمد طباطبایی بهبهانی}}</ref> میر مومن رضاتوفیقی<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=|تاریخ=|وبگاه=|نشانی=https://wikinoor.ir/index.php?title=موسوی_رضاتوفیقی،_میرمؤمن&welcome=yes#/editor/0|عنوان=ویکی نور}}{{پیوند مرده}}</ref> [[سید محمد بدیع درب امامی]]، سید مصطفی درب امامی رضاتوفیقی، [[علی بهبهانی|میر علی بهبهانی]]، سیدعبدالحمید درب امامی رضاتوفیقی، [[سید محمد درب امامی رضاتوفیقی]]، سید عبدالنبی رضاتوفیقی، میرحسین رضاتوفیقی، [[میر احمد تقوی]]، سید محمود رایگان، میر علی صفدر<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=کتاب کارنامه بهبهان تالیف سید محمد طباطبایی بهبهانی}}</ref> میر یحیی یزدانی، میر محمود توفیقیان، سید محمد هاشم تقوی، میر اسماعیل پرهیز، سیدضیا پرهیز، میر محمد صالح، میر حیدر رضوی. 

== سادات موسوی ==
{{اصلی|سادات موسوی|موسوی}}
* '''موسوی''' نام نوادگان و سادات منسوب به امام هفتم [[شیعیان]]، [[موسی کاظم]] است.
تعداد زیادی از [[سادات موسوی]] در [[عراق]] زندگی می‌کنند و هم‌چنین شاخه‌های بزرگی از این خاندان ساکن [[ایران]]، [[افغانستان]]، [[لبنان]]، [[مصر]]، [[بحرین]] و [[عربستان سعودی]] هستند. سادات موسوی نسب خود را به فرزندان [[موسی کاظم]] می‌رسانند. سلسلهٔ [[صفویان|صفوی]] نیز خود را از نوادگان [[موسی کاظم]] می‌دانستند. سلسله سادات آهوقلندری لرستان و سادات برزنجی کردستان(موسوی؛ حسینی ؛ هاشمی؛ کسنزانی و..) از این سلسلە می باشند .

=== افراد سرشناس سادات موسوی ===
* [[سید ابوالقاسم خوانساری (میرکبیر)]]
* [[سید نعمت الله جزایری]]
* [[سید محمدهاشم خوانساری]]
* [[سید هاشم موسوی خوانساری]]
* [[سید محمدتقی غضنفری]]
* [[سید محمدتقی خوانساری]]<ref>{{Cite book|title=محمدباقر خوانساری جلد دوم|last=|first=|publisher=|year=|isbn=|location=|pages=ص۱۹۷–۱۹۸}}</ref><ref>{{Cite book|title=طبقات الکواکب|last=|first=|publisher=|year=|isbn=|location=|pages=صفحه 132}}</ref><ref>{{Cite book|title=مقدمهٔ روضاتی|last=|first=|publisher=|year=|isbn=|location=|pages=صفحات 100 تا 103}}</ref>
* [[سید احمد خوانساری]]
* [[سید صدرالدین صدر]]
* [[سید ابوالقاسم خویی]]
* [[سید حسین خادمی]]<ref>ریحانة، ۳، ص ۳۶۶؛ الکنی و الالقاب، ج ۲، ص ۱۹۸؛ طبقات اعلام الشیعة، ج ۱، ص ۲۱۱؛ فوائد الرضویه، ص ۴۰۳.</ref>

== افغانستان ==

{{اصلی|سادات افغانستان}}
در روز ۲۱ حوت/اسفند ۱۳۹۷ رئیس جمهور افغانستان سادات را به عنوان یک قوم به رسمیت شناخت<ref>https://www.bbc.com/persian/afghanistan-47551657</ref><ref>https://president.gov.af/da/news-99833</ref> و در روز ۲۴ حوت/اسفند ۱۳۹۷ مصادف با ۱۵ مارس ۲۰۱۹ حکمی صادر کرد تا سادات بتوانند قومیت خود را در [[تذکره تابعیت افغانستان|تذکره یا شناسنامه‌های الکترونیکی]]  ثبت کنند.<ref>https://af.sputniknews.com/world/201903163212451-تذکره-سادات-قوم-درج/ </ref> <ref>https://pajhwok.com/fa/2019/03/15/رئیس-جمهور-فرمان-درج-اسم-قوم-سادات-در-تذ/ </ref> <ref> https://af.shafaqna.com/FA/319840</ref>.

[[یحیی بن زید]] نوه [[سجاد]] از اولین ساداتی بود که وارد شهر [[بلخ]] شد و در شهر [[ولایت جوزجان|جوزجان]] توسط حکام اموی کشته شد.<ref> https://hawzah.net/fa/Magazine/View/4180/4737/38271/یحیی-بن-زید،-آفتاب-جوزجان-(1)</ref>

سادات افغانستان پیرو [[مذاهب اسلامی|مذاهب]] شیعه و سنی می‌باشند.<ref>{{یادکرد وب|کد زبان=en|وبگاه=www.encyclopedia.com|نشانی=https://www.encyclopedia.com/history/asia-and-africa/middle-eastern-history/hazara|عنوان=Hazara {{!}} Encyclopedia.com|بازبینی=2018-08-27}}</ref>
سادات به زبان‌های [[فارسی دری|دری]] و [[پشتو]] صحبت می‌کنند آنها گویش‌های مختلفی دارند.<ref>{{یادکرد وب|کد زبان=en|وبگاه=www.encyclopedia.com|نشانی=https://www.encyclopedia.com/history/asia-and-africa/middle-eastern-history/hazara|عنوان=Hazara {{!}} Encyclopedia.com|بازبینی=2018-08-27}}</ref>

== سیادت در ایران ==
=== تعداد سادات در ایران ===
سازمان ثبت احوال کشور، تعداد سادات ایران در سال ۱۳۹۲ را شش میلیون نفر اعلام کرد.<ref>{{یادکرد وب |نشانی=https://www.sabteahval.ir/mz/module/News/Shownews/page-2616/index.aspx?NewsId=11814 |عنوان=وب‌سایت رسمی اداره کل ثبت احوال استان مازندران، ۱۳۹۲/۲/۱۵، بازدید ۱۹ شهریور ۱۳۹۶ |بازبینی=۱۰ سپتامبر ۲۰۱۷ |archive-date=۱۰ سپتامبر ۲۰۱۷ |archive-url=https://web.archive.org/web/20170910125640/https://www.sabteahval.ir/mz/module/News/Shownews/page-2616/index.aspx?NewsId=11814 |url-status=dead }}</ref><ref>{{یادکرد وب |نشانی=https://www.sabteahval.ir/zanjan_angooran/module/News/Shownews/page-7812/index.aspx?NewsId=17573 |عنوان=وب‌سایت رسمی اداره کل ثبت احوال استان زنجان، ۱۳۹۳/۲/۸، بازدید ۱۹ شهریور ۱۳۹۶ |بازبینی=۱۰ سپتامبر ۲۰۱۷ |archive-date=۲۸ اكتبر ۲۰۲۰ |archive-url=https://web.archive.org/web/20201028110044/https://www.sabteahval.ir/zanjan_angooran/module/News/Shownews/page-7812/index.aspx?NewsId=17573 |url-status=dead }}</ref>
همچنین مدیرکل دفتر آمار و اطلاعات جمعیتی و مهاجرت سازمان ثبت احوال کشور با اشاره به رشد ۱٫۴ درصدی جمعیتی ایران، رشد ۲٫۵ درصدی سادات را در کشور اعلام کرد.<ref>{{یادکرد وب |url=http://www.sabteahval-qom.ir/Default.aspx?tabid=398&articleType=ArticleView&articleId=463 |title=وب‌سایت رسمی اداره کل ثبت احوال استان قم، ۱۳۹۴/۱/۲۶، بازدید ۱۹ شهریور ۱۳۹۶ |accessdate=۱۰ سپتامبر ۲۰۱۷ |archiveurl=https://web.archive.org/web/20170910125935/http://www.sabteahval-qom.ir/Default.aspx?tabid=398&articleType=ArticleView&articleId=463 |archivedate=۱۰ سپتامبر ۲۰۱۷ |dead-url=yes}}</ref>

=== سرچشمه سیادت در ایران ===
این مهاجرت‌ها، بیشتر از قرن دوم به بعد بوده‌است؛ و لذا کمتر می‌توان به فرار آن‌ها به ایران از ترس [[حجاج بن یوسف]] شاهدی ذکر کرد. با این حال بعضی، اولین دسته از [[سادات علوی]] مهاجر را کسانی دانسته‌اند که از ظلم و جور امویان و به ویژه سفاکی‌های حجاج به این حدود پناه آورده‌اند.<ref>کریمان، قصران، ج ۱ ص ۱۷۱،۱۷۲ انتشارات انجمن آثار ملی. در زینة المجالس، ص ۸۱۰ اشاره به مهاجرت گروهی از سادات به چین شده‌است. کسانی که از ترس [[بنی امیه]] ابتدا به [[ترکستان]] و از آنجا به چین رفتند.</ref>

یکی از دلایل آمدن آن‌ها پس از این ماجرا، «جذب نیرو» برای «[[قیام]]» بوده‌است. مردم ایران که یک بار به هنگام روی کار آمدن [[عباسیان]]، علاقه خود را جهت «تغییر حاکمیت» عربها نشان داده، امتحان خوبی نیز داده بودند، می‌توانستند بار دیگر چنین کنند. همین تصور بود که علویان را بسوی این مناطق، جذب می‌کرد. در صورتی که آگاهی عمومی مردم ایران، نسبت به علویان و حتی فعالیت خود علویان نیز در تحریک مردم، اندک بود. فعالیت عباسیان، تنها پس از ۳۰ سال به نتیجه رسید. در حالیکه علویان، معمولاً با یک تحرک اندک، قصد چنین کار بزرگی را داشتند.<ref>مقاتل الطالبین، ص .311</ref> «یحیی بن عبدالله بن الحسن بن الحسن»<ref>او، از امام صادق روایت نقل می‌کرد؛ و از جمله اشخاصی بود که امام به او وصیت کرد تا مشخصا معلوم نشود که موسی بن جعفر، جانشین اصلی [[امام]] است. درمورد وصایت به او، ر.ک. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج 15 ص .290</ref> از جمله کسانی بود که در قیام [[حسین بن علی]]، شرکت کرد او پس از شکست این قیام به سوی مشرق گریخت؛ و همراه با عده‌ای از کوفیان به مناطق شمالی ایران (دیلم یا همان گیلان ) رفت. رشید که به شدت از این حرکتها، هراس داشت به «[[فضل بن یحیی برمکی]]» دستور داد تا به هر صورتی شده او را دستگیر کند.<ref>همان مدرک، ص .312</ref> منطقه دیلمان گیلان و طبرستان مازندران بزرگ ، یکی از مناطقی است که در مقابل مسلمین، به شدت مقاومت کرد؛ و تا مدتها، اسفهبدان که از قبل بر آن حاکم بودند، تسلط خود را بر آن منطقه حفظ کردند. در این فاصله، گاهی بین آن‌ها و خلفا، صلح می‌شد؛ و گاهی نیز درگیری‌ها و تهاجم‌ها از دو طرف، ادامه داشت. اولین حکومت های ایرانی تبار شیعه مذهب در شمال ایران [[طبرستان]] یا همان [[مازندران]] بزرگ و دیلمان [[گیلان]] توسط مردمان طبرستان و دیلمان یعنی قوم [[طبری]] و [[گیلک‌ها|گیلک دیلم]]  و [[مردم تالش|قوم  تالش]] سادات علوی و هاشمی حسنی و حسینی و سادات کیایی شکل گرفت . حضور سادات در ایران به ویژه در شمال ایران به دلیل امنیت و اهمیت بالا طبرستان یا مازندران بزرگ و دیلمان یا همان گیلان به هزارسال و خورده ای بر می گردد . 

== سیدگرایی و مسئله قومیت‌گرایی ==
{{همچنین|فهرست موضوعات مشخص‌شده به عنوان شبه‌علم#علوم اجتماعی#تئوری‌های نژادی}}
{{همچنین|نقد اسلام#طبقه نژادی برتر: سیدسالاری}}
{{جعبه گفتاورد|{{نقل قول۲|right|{{پررنگ|چهار دسته را روز قیامت شفاعت کنم، هر چند با گناه اهل دنیا به صحرای محشر حاضر شوند: آن که اولاد مرا یاری کند. آن که از اموالش به اولاد تنگدستم کمک کند. کسی که با زبان و قلب، آنان را دوست بدارد و آن که تلاش کند در انجام حوائج و نیازهای افرادی از ذریه ام که تبعید شده و یا رانده شده اند}}{{سخ}}''[[محمد بن عبدالله]]، پیامبر دین [[اسلام]]''<ref>{{یادکرد کتاب | نام خانوادگی = ثقة الاسلام کلینی | نام = الکافی | پیوند نویسنده = | عنوان = کتاب کافی، ج4، ص 60 | ناشر = دارالکتب الاسلامیة | سری = | سال = 1365 | doi = | شابک = | زبان = عربی}}</ref>}}}}

انتقاداتی بر چنین ادعایی مطرح می‌شود که نژاد [[سید]] در [[ایران]] و [[جهان اسلام|ملل اسلامی]] از نژاد غیرسید برتر است<ref>{{یادکرد وب|عنوان=سادات ایران (۱)؛ یعنی چه «سید»؟|نشانی=https://www.radiofarda.com/a/iranian-sayyids/28843557.html&ved=2ahUKEwixj8qk7Ln9AhUy_7sIHYMBCQMQFnoECAwQAQ&usg=AOvVaw0jD7RgtTMPKGsf_uwiVoZb|وبگاه=|تاریخ=۱۳۹۶|بازبینی=|ناشر=رادیوفردا}}{{پیوند مرده}}</ref><ref>''Encyclopædia Britannica'': [http://www.britannica.com/EBchecked/topic/37468/Aryan Aryan]. "This notion, which had been repudiated by anthropologists by the second quarter of the 20th century, was seized upon by Adolf Hitler and the Nazis and made the basis of the German government policy of exterminating Jews, Gypsies, and other 'non-Aryans.'".</ref><ref>[[Stephen Jay Gould|Gould, Stephen Jay]] (1981). ''[[The Mismeasure of Man]]''. W W Norton and Co. ISBN [[ویژه:منابع کتاب/0-393-01489-4|0-393-01489-4]]. <q>Few tragedies can be more extensive than the stunting of life, few injustices deeper than the denial of an opportunity to strive or even to hope, by a limit imposed from without, but falsely identified as lying within.</q></ref><ref>[[Paul Kurtz|Kurtz, Paul]] (September 2004). [https://web.archive.org/web/20071123123232/http://www.csicop.org/si/2004-09/scientific-ethics.html "Can the Sciences Help Us to Make Wise Ethical Judgments?"]. ''Skeptical Inquirer Magazine''. Committee for Skeptical Inquiry. Archived from [http://www.csicop.org/si/2004-09/scientific-ethics.html the original] on 23 November 2007. Retrieved 1 December 2007. <q>There have been abundant illustrations of pseudoscientific theories-monocausal theories of human behavior that were hailed as "scientific"-that have been applied with disastrous results. Examples: … Many racists today point to IQ to justify a menial role for blacks in society and their opposition to affirmative action.</q></ref> به واسط اینکه آنان نوادگان [[علی|علی‌بن ابی‌طالب]] هستند و به‌طور ژنتیکی پاک و صالح هستند؛ چنین ادعایی نمی‌تواند جنبه علمی پیدا کند،<ref>''Encyclopædia Britannica'': [http://www.britannica.com/EBchecked/topic/37468/Aryan Aryan]. "This notion, which had been repudiated by anthropologists by the second quarter of the 20th century, was seized upon by Adolf Hitler and the Nazis and made the basis of the German government policy of exterminating Jews, Gypsies, and other 'non-Aryans.'".</ref> چرا که هیچ‌کس به طوری ژنتیک و انتسابا از دیگری برتر نیست<ref>{{یادکرد وب|عنوان=سادات ایران (۱)؛ یعنی چه «سید»؟|نشانی=https://www.radiofarda.com/a/iranian-sayyids/28843557.html&ved=2ahUKEwixj8qk7Ln9AhUy_7sIHYMBCQMQFnoECAwQAQ&usg=AOvVaw0jD7RgtTMPKGsf_uwiVoZb|وبگاه=|تاریخ=۱۳۹۶|بازبینی=|ناشر=رادیوفردا}}{{پیوند مرده}}</ref><ref>''Encyclopædia Britannica'': [http://www.britannica.com/EBchecked/topic/37468/Aryan Aryan]. "This notion, which had been repudiated by anthropologists by the second quarter of the 20th century, was seized upon by Adolf Hitler and the Nazis and made the basis of the German government policy of exterminating Jews, Gypsies, and other 'non-Aryans.'".</ref> و اگر چنین ادعایی مطرح شود، غیرعلمی و تبعیض‌آمیز است و یا اینکه دستکم به لحاظی عقلی و علمی اثبات شود. به هیچ عنوان نمی‌توان گروهی را بخاطر رفتار ناشایست یا بلعکس رفتار درست نسب بسیار دورش سرزنش یا مورداحترام قرار داد؛<ref>{{یادکرد وب|عنوان=سادات ایران (۱)؛ یعنی چه «سید»؟|نشانی=https://www.radiofarda.com/a/iranian-sayyids/28843557.html&ved=2ahUKEwixj8qk7Ln9AhUy_7sIHYMBCQMQFnoECAwQAQ&usg=AOvVaw0jD7RgtTMPKGsf_uwiVoZb|وبگاه=|تاریخ=۱۳۹۶|بازبینی=|ناشر=رادیوفردا}}{{پیوند مرده}}</ref> در چنین فرهنگی، [[شایسته‌سالاری|متروکراسی (شایسته‌سالاری)]] رنگ می‌بازد و زمینه [[خویشاوندسالاری|نپوتیسم (پارتی‌بازی)]] و [[آپارتاید|آپارتاید (جدانژادی)]] فراهم می‌گردد. <ref>Regal, Brian. 2009. Pseudoscience: a critical encyclopedia Greenwood Press. pp. 27–29</ref> <ref>''Encyclopædia Britannica'': [http://www.britannica.com/EBchecked/topic/37468/Aryan Aryan]. "This notion, which had been repudiated by anthropologists by the second quarter of the 20th century, was seized upon by Adolf Hitler and the Nazis and made the basis of the German government policy of exterminating Jews, Gypsies, and other 'non-Aryans.'".</ref>
{{سخ}} سوال اینجاست که آیا دین اسلام که خود مدعی برابری انسان‌هاست، چرا موجب طبقه‌ی برتر نژادی به نام سید شده است؟ ممکن است به نوعی اشرافیت دینی-نژادی مبدل گردد که [[رهبر جمهوری اسلامی ایران]] باید سید باشد.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=سادات ایران (۱)؛ یعنی چه «سید»؟|نشانی=https://www.radiofarda.com/a/iranian-sayyids/28843557.html&ved=2ahUKEwixj8qk7Ln9AhUy_7sIHYMBCQMQFnoECAwQAQ&usg=AOvVaw0jD7RgtTMPKGsf_uwiVoZb|وبگاه=|تاریخ=۱۳۹۶|بازبینی=|ناشر=رادیوفردا}}{{پیوند مرده}}</ref> {{سخ}} داشتن '''''پسوند سید''''' در شناسنامه، '''''کلاه سیاه سیدی'''''، '''''شال سبز سیدی''''' و بعضاً احتراماتی که در کوچه و بازار از سیدها دارند، عیناً مصداق '''سادات‌سالاری''' و '''برترپنداری نژاد سید''' می‌باشد و تا حدودی جنبه [[قبیله‌گرایی|قبیله‌گرایانه]] و [[نژادپرستی|نژادپرستانه]] را واجد است که میتواند یکی از علل [[نقد اسلام]] و [[عرب‌ستیزی در ایران]] باشد.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=سادات ایران (۱)؛ یعنی چه «سید»؟|نشانی=https://www.radiofarda.com/a/iranian-sayyids/28843557.html&ved=2ahUKEwixj8qk7Ln9AhUy_7sIHYMBCQMQFnoECAwQAQ&usg=AOvVaw0jD7RgtTMPKGsf_uwiVoZb|وبگاه=|تاریخ=۱۳۹۶|بازبینی=|ناشر=رادیوفردا}}{{پیوند مرده}}</ref>
{{سخ}}گمان می‌رود [[آیه مودت]] یکی دلایل احترام به سادات است<ref>{{یادکرد وب|عنوان=دلیل احترام به سادات چیست؟ آیا در دنیا و آخرت فرقی بین سادات با غیر سادات است؟|نشانی=http://www.islamquest.net/fa/archive/fa9143#|وبگاه=|تاریخ=۱۳۸۹ |بازبینی=|ناشر=}}</ref><ref>از ویکی پدیای فارسی: نقد اسلام</ref>:
{{نقل قول۲|right|{{بنفش|قُل لَّا أَسْأَلُکُمْ عَلَیهِ أَجْرًا إِلَّا الْمَوَدَّةَ فِی الْقُرْبَی ﴿۳۳﴾
ترجمه: {{سخ}}
... بگو: من هیچ پاداشى از شما بر رسالتم درخواست نمی‌‏کنم جز دوست ‏داشتن نزدیکانم [اهل بیتم‏]...}} |{{سبز|''قرآن، سوره شوری، بخشی از آیه ۲۳ (مَوَدَّت)''}}}}


محمد بن عبدالله می‌گوید: «اکرام کنید خوبان ذریه مرا از براى خدا و بدان ایشان را براى من» که بازنویسی آن به زبان ساده‌تر یعنی: خوبی‌های اولاد من را بخاطر خدا احترام کنید؛ و اگر بد بودند، بخاطر من احترام کنید!<ref>{{یادکرد کتاب | نام خانوادگی = ثقفی تهرانی | نام = محمد | پیوند نویسنده = | عنوان = تفسیر روان جاوید، ج1، ص 52 | ناشر = انتشارات برهان‏ | سری = چاپ سوم | سال = | doi = | شابک = | زبان =}}</ref><ref>{{یادکرد وب|عنوان=سادات ایران (۱)؛ یعنی چه «سید»؟|نشانی=https://www.radiofarda.com/a/iranian-sayyids/28843557.html&ved=2ahUKEwixj8qk7Ln9AhUy_7sIHYMBCQMQFnoECAwQAQ&usg=AOvVaw0jD7RgtTMPKGsf_uwiVoZb|وبگاه=|تاریخ=۱۳۹۶|بازبینی=|ناشر=رادیوفردا}}{{پیوند مرده}}</ref>

== تحقیقات ژنتیکی ==
بر اساس تحقیقی که در سال ۲۰۱۰ بر روی [[کروموزم ایگرگ]] سیدهای شبه‌قاره هند انجام شده، تنوع ژنتیکی این افراد از غیرسیدهایی که در همان مناطق زندگی می‌کنند، کمتر نیست و این به معنای بی‌پایه بودن اعتقاد به سید بودن در این منطقه است. چراکه بررسی ژنتیکی وجود یک جد مشترک را نشان نمی‌دهد. اما این افراد نسبت به غیرسیدهای همین منطقه شباهت ژنتیکی بیشتری با عرب‌ها داشته‌اند.<ref>[http://www.ucl.ac.uk/mace-lab/publications/articles/2010/Belle_AAS10_Syed.pdf Y chromosomes of self-identified Syeds from the Indian subcontinent show evidence of elevated Arab ancestry but not of a recent common patrilineal origin], Elise M. S. Belle & Saima Shah & Tudor Parfitt & Mark G. Thomas; Received: 11 March 2010 / Accepted: 28 May 2010 / Published online: 29 June 2010</ref>

این آزمایش ثابت می‌کند که نیمی از کسانی که خود را سید معرفی می‌کنند جد مشترک دارند. اما تأیید نمی‌کند که آن جد مشترک لزوماً پیامبر یا خاندان او بوده‌است.

در کل آزمایش ژنتیک نمی‌تواند بگوید که آن جد مشترک در چه مکانی از چه نژادی و در چه زمانی می‌زیسته‌است. یعنی آن جد می‌تواند از نژاد هندی اروپایی ترکی یا هر نژادی باشد و در هر دوره از تاریخ پیش از ۵۰ یا ۶۰ نسل زندگی می‌کرده‌اند.

همچنین در شمال هند ۲۹٪ مسلمانان شیعه به [[هاپلوگروپ]] J تعلق دارند که از تبارهای پدری خاورمیانه‌ای است و در بین مردم هند چندان رایج نیست.<ref>[http://dienekes.blogspot.com.au/2009/10/middle-eastern-and-sub-saharan-lineages.html -Middle Eastern and Sub-Saharan lineages in Indian Muslim populations]</ref>

بر اساس یافته‌های علمی فعلی نزدیکترین علامت ژنتیکی برای سیدها تعلق به هاپلوگروپ J1c3d است. این هاپلوگروپ کروموزم ایگرگ عمدتاً در کوهن‌های یهودی دیده شده که معتقدند نسب آن‌ها به [[هارون]] برادر موسی و از هارون به ابراهیم می‌رسد. همین هاپلوگروپ در هاشمی‌ها و اعراب عدنانی هم شایع است و آن‌ها نیز معتقدند تبارشان به اسماعیل پسر ابراهیم می‌رسانند.<ref>[http://www.familytreedna.com/public/arabian_ydna_j1_project/default.aspx -Background on Arabian YDNA J1 Project and Adnani Arabs]</ref><ref>[http://arabianprophets.com/?page_id=663 The Origin of Hagar/Hajar] - J1c3d on 7th paragraph of article.</ref>

== پانویس ==
{{پانویس|۲}}

== منابع ==
* برگرفته شده از کتاب تاریخ تشیع در ایران، رسول جعفریان، ج۱ ٬ص۲۳۳
* [[منتهی‌الآمال]]، تألیف [[شیخ عباس قمی]]، [http://www.tarikheslam.com/ketab/index.php?option=com_content&view=article&id=3663:montahelaamal-j1-200&catid=271:cat-montahelaamal-j1&Itemid=86 کتابخانهٔ الکترونیکی تاریخ اسلام]
* [[دائرةالمعارف فارسی]]، زیر نظر [[غلام‌حسین مصاحب]]، جلد دوم، ۱۳۴۵. (مدخل: ''علوی'' و ''سید'')
* شیخ صفی و تبارش، [[احمد کسروی]]
* http://tooba.net/Books/Show/131/11-2{{پیوند مرده|date=اکتبر ۲۰۱۹ |bot=InternetArchiveBot}}
* https://web.archive.org/web/20141225150916/http://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/6026/24/text
* نسب‌نامه خاندان طباطبایی (اولاد امیر سراج الدین عبدالوهاب)، [[سید محمدحسین طباطبایی]].
* شجره‌نامه سادات وهابی تبریز، میرزا کاظم اعتضادالملک.
* سیداحمد باقرزاده ارجمندی، ''سادات عبدالوهابیه''، فصل‌نامه متن‌پژوهی پیام بهارستان، دوره ۲، س. ۸، ش. ۲۶، پاییز و زمستان ۱۳۹۴.
* اللمعة الدمشقیة
* تاریخ اسلام و اصطلاحات متداول در بین مسلمانان
* مشارکت کنندگان ویکی‌پدیای انگلیسی، "Sayyid"، بارگرفته شده در ۲۰ اردیبهشت ۹۱.
* آتشکده اردستان، ابوالقاسم رفیعی مهرآبادی، ج ۱.{{پایان عربی}}

== جستارهای وابسته ==
* [[کوهن]] صفت مشابه‌ای در [[یهودیت]] برای نسل [[هارون]]

== پیوند به بیرون ==
{{ویکی‌گفتاورد}}
* [http://www.hawzah.net/fa/magart.html?magazineid=4518&magazinenumberid=4546&magazinearticleid=32784. خاندان و نسب آیت‌الله بروجردی].
{{علی بن ابی‌طالب-افقی}}{{حسن مجتبی-افقی}}{{مرعشیان}}
{{عشایر ایران}}

[[رده:اصطلاحات اسلامی]]
[[رده:اهل بیت]]
[[رده:خاندان حسینی]]
[[رده:خاندان علی بن ابی‌طالب]]
[[رده:خاندان موسوی|خاندان موسوی]]
[[رده:خاندان طباطبائی]]
[[رده:خاندان‌های ایرانی]]
[[رده:خاندان‌های عربی]]
[[رده:سید]]
[[رده:عبارت‌های دعایی در اسلام]]
[[رده:عنوان‌های نجیب‌زادگان]]
[[رده:فاطمه]]
[[رده:قبیله‌های پنجاب]]
[[رده:گروه‌های اجتماعی پاکستان]]
[[رده:گروه‌های اجتماعی پنجاب، پاکستان]]
[[رده:محمد]]
[[رده:مفاهیم اسلام]]
[[رده:نام‌های خانوادگی]]
[[رده:نام‌های خانوادگی زبان‌های ایرانی]]
[[رده:نام‌های عربی]]
[[رده:واژه‌ها و عبارت‌های عربی]]
[[رده:هاشمیان]]