۵ ژانویه

۵ ژانویه در تقویم گرگوری، پنجمین روز سال است. ۳۶۰ روز (در سال‌های کبیسه ۳۶۱روز) تا پایان سال باقی است.

رویدادها

• ۱۵۹۲ - شاه جهان امپراتور گورکانی هند در لاهور متولد شد.

شاه جهان

• ۱۸۹۶ - ویلهلم رونتگن فیزیکدان آلمانی اشعه ایکس را کشف کرد.
• ۱۹۰۰ - جان ریموند رهبر ایرلندی خواهان انقلاب علیه حاکمیت بریتانیا بر ایرلند شد.
• ۱۹۰۹ - کلمبیا استقلال پاناما را به رسمیت شناخت.
• ۱۹۱۹ - حزب کارگران آلمان که بعد به حزب نازی تغییر نام داد تشکیل شد.
• ۱۹۲۵ - نیلی تایلی روس به عنوان اولین فرماندار زن آمریکایی در وایومینگ به این سمت منصوب شد.
• ۱۹۳۳ - احداث پل گلدن گیت در خلیج سانفرانسیسکو آغاز شد.
• ۱۹۴۵ - شوروی دولت کمونیستی متمایل به این کشور در لهستان را به رسمیت شناخت.
• ۱۹۴۶ - خمرهای سرخ رسماً تأسیس کمپوچیای دمکراتیک در کامبوج را اعلام کردند.
• ۱۹۶۸ - با به قدرت الکساندر دوبچک، دوره‌ای از گسترش آزادی‌های سیاسی و اجتماعی موسوم به بهار پراگ در چکسلواکی آغاز شد که تا ۲۰ اوت همان سال و اشغال این کشور به وسیله ارتش سرخ شوروی ادامه داشت.

نفشه چکسلواکی

• ۲۰۰۵ - اریس بزرگترین سیاره کوتوله در منظومه شمسی کشف شد.
• ۱۹۹۱ - قوای گرجستانی وارد تسخینوالی پایتخت اوستیای جنوبی شدند که باعث آغاز جنگ ۱۹۹۱–۹۲ بین این دو کشور شد.

زادروزها

• ۱۷۱۷ - ویلیام ولدمن شوتز برنتن، سیاست‌مدار بریتانیایی (مرگ. ۱۷۹۳)
• ۱۷۷۹ - استیفن دیکیتر، افسر نیروی دریایی آمریکا (مرگ. ۱۸۲۰)
• ۱۷۷۹ - زبیلن پایک، سیاح آمریکایی (مرگ. ۱۸۱۳)
• ۱۸۱۱ - سایرس هملین، فرهیختار، مخترع، معمار، و مبلغ مسیحی
• ۱۸۴۶ - رودالف کریستاف یوگن، نویسندهٔ آلمانی (مرگ. ۱۹۲۶)
• ۱۸۵۵ - کینگ کمپ ژیلت، مخترع آمریکایی (مرگ. ۱۹۳۲)
• ۱۸۶۵ - جولیو گرویتو آرمیرو، ستاره‌شناس کلمبیایی (مرگ. ۱۹۲۰)
• ۱۸۷۶ - کنراد آدناور، صدراعظم آلمان (مرگ. ۱۹۶۷)
• ۱۸۸۰ - نیکلای مدنر، آهنگ‌ساز روسی (مرگ. ۱۹۵۱)
• ۱۸۸۴ - احمد آغدامسکی خواننده و بازیگر آذربایجانی.
• ۱۸۹۳ - پاراماهانزا یوگاناندا، معلم مذهبی هند (مرگ. ۱۹۵۲)

پاراماهانزا یوگاناندا

• ۱۹۰۰ - ایو تانگی، نگارگر فرانسوی (مرگ. ۱۹۵۵)
• ۱۹۰۲ - استلی گیبنز، رمان‌نویس انگلیسی (مرگ. ۱۹۸۹)
• ۱۹۰۴ - جین دیکسون، ستاره‌شناس آمریکایی (مرگ. ۱۹۹۷)
• ۱۹۰۵ - محمدکاظم شریعتمداری، فقیه شیعهٔ ایرانی. (مرگ. ۱۹۸۶)
• ۱۹۰۹ - استیفن کلین، ریاضی‌دان آمریکایی (مرگ. ۱۹۹۴)
• ۱۹۱۰ - جک لاولاک، ورزشکار زلاندنو (مرگ. ۱۹۹۴)
• ۱۹۱۰ - هیو برانوم، بازیگر (مرگ. ۱۹۸۷)
• ۱۹۱۳ - جین پیر اومانس، بازیگر فرانسوی (مرگ. ۲۰۰۱)
• ۱۹۱۴ - جورج ریوز، بازیگر آمریکایی (مرگ. ۱۹۵۹)
• ۱۹۱۵ - آرفر اچ رابینسون، زادهٔ کانادا، نقشه‌کش آمریکایی (مرگ. ۲۰۰۴)
• ۱۹۲۰ - آرتور بندتی مایکلنجلی، نوازندهٔ پیانوی ایتالیایی (مرگ. ۱۹۹۵)
• ۱۹۲۱ - فردریک دورندموس، نویسندهٔ سویسی (مرگ. ۱۹۹۰)
• ۱۹۲۳ - سم فیلیپس، سازندهٔ آمریکایی موسیقی محلی (مرگ. ۲۰۰۳)
• ۱۹۴۱ - هایائو میازاکی، کارگردان ژاپنی آثار پویانمایی.

هایائو میازاکی

• ۱۹۴۶ - دایان کیتن، بازیگر آمریکایی برنده جایزه اسکار.
• ۱۹۹۶ - مکس بالدری، بازیگر انگلیسی

مرگ‌ها

• ۱۹۵۱ - آندری پلاتونوف، روزنامه‌نگار و داستان نگار سوسیالیست، اما منتقد نظام شوروی.

جستارهای وابسته

• ویکی‌پدیا:یادبودهای برگزیده/۵ ژانویه

پیوند به بیرون

• BBC: On This Day