جنگ بزرگ شمالی: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۲۷: | خط ۲۷: | ||
|commander1={{پرچمک|Sweden|۱۵۶۲}} [[کارل دوازدهم سوئد|کارل دوازدهم]] [[محاصره قلعه فردریکستن|†]] <small>(–۱۷۱۸)</small>{{سخ}}{{پرچمک|Sweden|۱۵۶۲}} [[اولریکاالئونورا، ملکه سوئد|الئونورا]] <small>(۱۷۱۸–۲۰)</small>{{سخ}}{{پرچمک|Sweden|۱۵۶۲}} [[فردریک اول سوئد|فردریک اول]] <small>(۱۷۲۰–)</small>{{سخ}}{{پرچمک|Sweden|۱۵۶۲}} [[آروید هورن]]{{سخ}}{{پرچمک|Sweden|۱۵۶۲}} [[Carl Gustav Rehnskiöld|Rehnskiöld]] {{اسیر در نبرد}}{{سخ}}{{پرچمک|Sweden|۱۵۶۲}} [[Magnus Stenbock|Stenbock]] {{اسیر در نبرد}}{{سخ}}{{پرچمک|Sweden|۱۵۶۲}} [[Adam Ludwig Lewenhaupt|Lewenhaupt]] {{اسیر در نبرد}}{{سخ}}[[پرونده:Wappen Herzogtum Holstein 1703.gif|20px]] [[Frederick IV, Duke of Holstein-Gottorp|Frederick IV]] [[Battle of Klissow|†]] <small>(–۱۷۰۲)</small>{{سخ}}[[پرونده:Wappen Herzogtum Holstein 1703.gif|20px]] [[کارل فریدریش]] <small>(۱۷۰۲–)</small>{{سخ}}{{تصویر پرچم‌ها|Chorągiew_królewska_króla_Zygmunta_III_Wazy.svg}} [[Stanisław Leszczyński|Stanisław]]{{سخ}}{{پرچمک|Ottoman Empire|۱۴۵۳}} [[احمد سوم]]{{سخ}}[[پرونده:Flag of the Cossack Hetmanat.svg|25px]] [[Ivan Mazepa]] [[Bender|†]] <small>(۱۷۰۸–)</small>{{سخ}}{{پرچمک|Kingdom of Great Britain}} [[جرج اول بریتانیای کبیر|George I]]{{سخ}}{{پرچمک|Kingdom of England}} {{پرچمک|Dutch Republic}} [[George Rooke]]{{سخ}}(Combined fleet){{سخ}}[[پرونده:Coat of Arms of Brunswick-Lüneburg.svg|17px]] [[George William, Duke of Brunswick-Lüneburg|George William]] |
|commander1={{پرچمک|Sweden|۱۵۶۲}} [[کارل دوازدهم سوئد|کارل دوازدهم]] [[محاصره قلعه فردریکستن|†]] <small>(–۱۷۱۸)</small>{{سخ}}{{پرچمک|Sweden|۱۵۶۲}} [[اولریکاالئونورا، ملکه سوئد|الئونورا]] <small>(۱۷۱۸–۲۰)</small>{{سخ}}{{پرچمک|Sweden|۱۵۶۲}} [[فردریک اول سوئد|فردریک اول]] <small>(۱۷۲۰–)</small>{{سخ}}{{پرچمک|Sweden|۱۵۶۲}} [[آروید هورن]]{{سخ}}{{پرچمک|Sweden|۱۵۶۲}} [[Carl Gustav Rehnskiöld|Rehnskiöld]] {{اسیر در نبرد}}{{سخ}}{{پرچمک|Sweden|۱۵۶۲}} [[Magnus Stenbock|Stenbock]] {{اسیر در نبرد}}{{سخ}}{{پرچمک|Sweden|۱۵۶۲}} [[Adam Ludwig Lewenhaupt|Lewenhaupt]] {{اسیر در نبرد}}{{سخ}}[[پرونده:Wappen Herzogtum Holstein 1703.gif|20px]] [[Frederick IV, Duke of Holstein-Gottorp|Frederick IV]] [[Battle of Klissow|†]] <small>(–۱۷۰۲)</small>{{سخ}}[[پرونده:Wappen Herzogtum Holstein 1703.gif|20px]] [[کارل فریدریش]] <small>(۱۷۰۲–)</small>{{سخ}}{{تصویر پرچم‌ها|Chorągiew_królewska_króla_Zygmunta_III_Wazy.svg}} [[Stanisław Leszczyński|Stanisław]]{{سخ}}{{پرچمک|Ottoman Empire|۱۴۵۳}} [[احمد سوم]]{{سخ}}[[پرونده:Flag of the Cossack Hetmanat.svg|25px]] [[Ivan Mazepa]] [[Bender|†]] <small>(۱۷۰۸–)</small>{{سخ}}{{پرچمک|Kingdom of Great Britain}} [[جرج اول بریتانیای کبیر|George I]]{{سخ}}{{پرچمک|Kingdom of England}} {{پرچمک|Dutch Republic}} [[George Rooke]]{{سخ}}(Combined fleet){{سخ}}[[پرونده:Coat of Arms of Brunswick-Lüneburg.svg|17px]] [[George William, Duke of Brunswick-Lüneburg|George William]] |
||
|commander2={{پرچمک|Russia}} [[پتر یکم|پتر اول]]{{سخ}}{{پرچمک|Russia}} [[ |
|commander2={{پرچمک|Russia}} [[پتر یکم|پتر اول]]{{سخ}}{{پرچمک|Russia}} [[الکساندر دانیلوویچ منشیکوف]]{{سخ}}{{پرچمک|Russia}} [[Boris Sheremetev]]{{سخ}}[[پرونده:Flag of the Cossack Hetmanat.svg|25px]] [[ایوان مازپا]] <small>(–۱۷۰۸)</small>{{سخ}}[[پرونده:Flag of the Cossack Hetmanat.svg|25px]] [[Danylo Apostol]]{{سخ}}[[پرونده:Flag of the Cossack Hetmanat.svg|25px]] [[Ivan Skoropadsky]]{{سخ}}{{پرچمک|Denmark}} [[فردریک چهارم دانمارک]]{{سخ}}{{پرچمک|Denmark}} [[Christian Ditlev Reventlow|Christian Reventlow]]{{سخ}}{{پرچمک|Denmark}} [[Peter Tordenskjold]]{{سخ}}{{پرچمک|Electorate of Saxony}} {{تصویر پرچم‌ها|Chorągiew_królewska_króla_Zygmunta_III_Wazy.svg}} [[آگوست دوم لهستان]]{{سخ}}(Personal union){{سخ}}{{پرچمک|Electorate of Saxony}} [[Jacob Heinrich von Flemming|Heinrich Flemming]]{{سخ}}{{پرچمک|Electorate of Saxony}} [[Johann Matthias von der Schulenburg|Matthias Schulenburg]]{{سخ}}{{پرچمک|Prussia|۱۷۰۱}} [[فریدریش ویلهلم یکم پروس]]{{سخ}}{{پرچمک|Hanover|۱۶۹۲}} {{پرچمک|Kingdom of Great Britain}} [[جرج یکم بریتانیای کبیر]] (personal union) |
||
|strength1='''۹۰۰۰۰''' سرباز– ۱۷۰۰: |
|strength1='''۹۰۰۰۰''' سرباز– ۱۷۰۰: |
||
نسخهٔ ۷ مهٔ ۲۰۱۹، ساعت ۱۸:۳۱
| جنگ بزرگ شمالی | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| بخشی از روسیه، لهستان و دانمارک – جنگ‌های سوئد | |||||||||
 | |||||||||
| |||||||||
| طرف‌های درگیر | |||||||||
 لهستان–لیتوانی (۱۷۰۴–۰۹) امپراتوری عثمانی (۱۷۱۰–۱۴) Cossack Hetmanate (1708–09) انگلستان (۱۷۰۰) بریتانیای کبیر (۱۷۱۹–۲۱) جمهوری هلند (۱۷۰۰) برانشویگ-لونبورگ (۱۷۰۰) |
 پادشاهی پروس (۱۷۱۵–۲۰) Electorate of هانوور (۱۷۱۵–۱۹) بریتانیای کبیر(۱۷۱۷–۱۹) | ||||||||
| فرماندهان و رهبران | |||||||||
 کارل دوازدهم † (–۱۷۱۸) الئونورا (۱۷۱۸–۲۰) فردریک اول (۱۷۲۰–) آروید هورن Rehnskiöld (اسیر) Stenbock (اسیر) Lewenhaupt (اسیر) Frederick IV † (–۱۷۰۲) کارل فریدریش (۱۷۰۲–) Stanisław احمد سوم Ivan Mazepa † (۱۷۰۸–) George I George Rooke(Combined fleet) George William |
 پتر اول الکساندر دانیلوویچ منشیکوف Boris Sheremetev ایوان مازپا (–۱۷۰۸) Danylo Apostol Ivan Skoropadsky فردریک چهارم دانمارک Christian Reventlow Peter Tordenskjold آگوست دوم لهستان(Personal union) Heinrich Flemming Matthias Schulenburg فریدریش ویلهلم یکم پروس جرج یکم بریتانیای کبیر (personal union) | ||||||||
| قوا | |||||||||
|
۹۰۰۰۰ سرباز– ۱۷۰۰:
۱۷۵٬۰۰۰ متحدین ۱۷۰۴–۱۴:
|
۳۱۰٬۰۰۰ سرباز– ۱۷۰۰:
۷۰۰۰۰ متحدین ۱۷۱۵–۲۰:
| ||||||||
| تلفات و خسارات | |||||||||
|
حدود ۲۰۰٬۰۰۰ سوئدی:
|
نامشخص. حداقل ۷۵٬۰۰۰ روس ۱۴٬۰۰۰–۲۰٬۰۰۰ لهستانی و ساکسون‌ها، ۸۰۰۰ دانمارکی‌های کشته شده در نبردهای بزرگ. ۶۰۰۰۰کل تلفات دانمارکی‌ها بین ۱۷۰۹–۱۷۱۹.[۱] | ||||||||
جنگ بزرگ شمالی (۱۷۰۰–۱۷۲۱) جنگی بزرگ میان روسیه تزاری و امپراتوری سوئد بود که طی آن، روس‌ها به پیروزی رسیدند و اقتدار و برتری سوئد را در اروپای مرکزی، شرقی و شمالی از میان بردند. رهبران سیاسی روسیه و متحدانش به ترتیب پتر کبیر روسیه، فردریک چهارم دانمارک-نروژ و آگوست دوم ملقب به نیرومند فرمانروای ساکسونی و لهستان-لیتوانی بودند. فردریک چهارم و آگوست دوم، به ترتیب، در سال‌های ۱۷۰۰ و ۱۷۰۶ مجبور به ترک اتحاد خود با روسیه شدند اما دوباره در ۱۷۰۹ به این کشور پیوستند. همچنین، جرج اول، دوک برونسویک-لونبورگ (هانوور)، نیز در ۱۷۱۴ از طرف هانوور و در ۱۷۱۷ هم از طرف بریتانیا وارد جنگ شد. به علاوه، فریدریش ویلهلم اول فرمانروای براندنبورگ-پروس نیز در ۱۷۱۵ به این ائتلاف ضد سوئد پیوست.
کارل دوازدهم نیز ارتش سوئد را رهبری می‌کرد. متحدان سوئد هولشتاین-گوتورپ، چندین اشراف‌زاده لهستانی به رهبری استانیسلاو لکزینسکی و قزاق‌ها به رهبری ایوان مازپا بودند. امپراتوری عثمانی نیز در اثنای جنگ به کارل دوازدهم امان داد و با سوئد ضد روسیه همکاری کرد.
جنگ هنگامی آغاز شد که ائتلافی از دانمارک-نروژ، ساکسونی و روسیه به قلمرو سوئد و هولشتاین-گوتورپ حمله کردند. در این هنگام، شاه سوئد کارل دوازدهم تنها ۱۸ سال داشت و عملاً فاقد هرگونه تجربه‌ای در امور نظامی بود. سوئدی‌ها در ابتدا روسیه و دانمارک را شکست داده و حتی طی پیمان تراوندال، دانمارک را مجبور به خروج از جنگ ساختند. سپس، کارل دوازدهم برای شکست دادن روس‌ها وارد خاک روسیه شد اما در نبرد پلتاوا در ۱۷۰۹ شکست خورد. کارل دوازدهم به سرزمین‌های امپراتوری عثمانی گریخت. امپراتوری عثمانی به کمک کارل شتافت و در لشکرکشی رودخانه پروت بر روس‌ها فایق آمد اما همچنان روسیه دست بالا را در نبرد داشت.
هنگامی که کارل دوازدهم با عجله به سوی سوئد بازگشت، با حمله روسیه از سمت شرق و حمله دانمارک از سمت غرب مواجه شد و زمانی که برای شکست دادن دانمارکی‌ها در ۱۷۱۸ به نروژ رفته بود، در محاصره فردریکستن کشته شد. سرانجام این جنگ با شکست سوئد و انعقاد پیمان صلح نیستاد در ۱۷۲۱ میلادی پایان یافت.
این جنگ که با شکست سوئد و مطرح شدن روسیه به عنوان یک قدرت اروپایی و یک بازیگر جدید در صحنه سیاسی اروپا پایان یافت، صحنه سیاسی اروپا را دگرگون ساخت. سال‌های پایانی این جنگ، همراه بود با انعقاد پیمان‌های استکهلم (۱۷۱۹) میان سوئد با هانوور و پروس، پیمان فردریکسبرگ (۱۷۲۰) میان سوئد و دانمارک و سرانجام، پیمان نیشتاد میان سوئد و روسیه.
سوئد طی این عهدنامه‌ها، تمامی ایالات بالتیک و پومرانی سوئد را از دست داد. همچنین، اتحاد سوئد با هولشتاین-گوتورپ نیز خاتمه یافت. در سوئد نیز با مرگ کارل دوازدهم، دوره پادشاهی مطلقه به سرآمد و عصر آزادی به مدت ۵۰ سال آغاز شد.
منابع
- مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «جنگ بزرگ شمالی». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۱۱ دی ۱۳۹۱.
- ↑ Lindegren, Jan, Det danska och svenska resurssystemet i komparation (1995) Umeå: Björkås: Mitthögsk[کدام صفحه؟]
| کتابخانه‌های ملی | |
|---|---|
| نهادهای پژوهش هنری | |
- جنگ بزرگ شمالی
- جنگ‌های امپراتوری عثمانی
- جنگ‌های انگلستان
- جنگ‌های بریتانیا
- جنگ‌های بریتانیای کبیر
- جنگ‌های پروس
- جنگ‌های جمهوری هلند
- جنگ‌های دانمارک
- جنگ‌های دوران پیش از مدرن
- جنگ‌های روسیه
- جنگ‌های زاکسن
- جنگ‌های سوئد
- جنگ‌های لهستان
- جنگ‌های مشترک‌المنافع لهستان–لیتوانی
- جنگ‌های مولدووا
- جنگ‌های نروژ
- جنگ‌های والاچیا
- دانمارک در سده ۱۸ (میلادی)
- درگیریهای سده ۱۸ (میلادی)
- سوئد در سده ۱۸ (میلادی)