فهرست فسادهای مالی در جمهوری اسلامی

یکی از معضلات نظام جمهوری اسلامی، فساد مالی است که در دولت‌های مختلف وجود داشته‌است. در اثر سیاست‌های تعدیل ساختاری و با تغییر نگاه به جامعه و اقتصاد، فردگرایی مبتذلی بر جامعه حاکم شد که کل سرمایه اجتماعی انباشته شده در دهه نخست انقلاب را به سرعت نابود کرد و به فنا داد؛ سرمایه اجتماعی که برایش هزینه گزافی پرداخت شده بود و صدها هزار کشته، بخشی از هزینه‌های شکل‌گیری سرمایه اجتماعی دهه اول انقلاب ایران بود؛ به دنبال این تغییر نگاه، پیگیری نفع شخصی نگاه مسلط بر جامعه شد. بنیادگرایان بازار ابتدا با تسخیر دولت و مجلس و با استفاده از ابزارِ زورِ دولت و تهدید معترضین، سیاست‌هایی را که در شرایط عادی با مقاومت روبرو می‌شد به تصویب رساندند و به اجرا درآوردند و وقتی با اعتراض‌های مردمی روبرو شدند انگشت اتهام را متوجه دولتها کردند؛ دولتهایی که به تسخیر خود درآورده بودند و سالهای سال علیرغم تغییر، دولت‌ها در تسخیر همین تفکر باقی ماندند.

نمونه‌ها

• محکومیت غلامحسین کرباسچی و افراشته پور به تخلفات مالی
• اختلاس ۱۲۳ میلیارد تومانی
• اختلاس شهرام جزایری
• اختلاس هزار میلیاردی در سازمان بازنشستگی و شستا
• اختلاس در صدا و سیما (به مبلغ ۱۵۰ میلیون تومان، در قرارداد با سازمان تأمین اجتماعی)
• رانت‌خواری ۶۵۰ میلیون یورویی شرکت سپید استوار آسیا از بانک مرکزی ایران
• دریافت رشوه ۱۷۰ نماینده مجلس از محمدرضا رحیمی (معاون اول محمود احمدی‌نژاد)
• دریافت رشوه ۳۰ تا ۹۰ میلیون تومانی برخی نمایندگان مجلس هشتم شورای اسلامی از محمدرضا رحیمی.
• حیف و میل یا اتلاف شدن ۷۰۰ میلیارد دلار سرمایه ملت ایران، در دولت محمود احمدی‌نژاد.
• اختلاس ۱۲ میلیاردی در واحد تویسرکان کمیته امداد.
• اختلاس ۸ هزار میلیارد تومانی از صندوق ذخیره فرهنگیان.
• ناپدید شدن ۲۰ هزار میلیارد تومان در دوران شهرداری محمدباقر قالیباف.

دولت محمود احمدی‌نژاد

مقالهٔ اصلی: اتهام‌های اقتصادی وارد به دولت جمهوری اسلامی ایران (۱۳۹۲–۱۳۸۴)

• محکومیت معاون اول ریاست جمهوری (محمدرضا رحیمی) به جرم فساد مالی
• اختلاس ۱۳ هزار میلیارد تومانی بابک زنجانی
• اختلاس ۳ هزار میلیارد تومانی در ایران
• محکومیت حمید بقایی به خاطر چندین اتهام (از جمله فساد مالی) به 63 سال زندان.
• گرفتن ۱۰۰ میلیارد تومان پول از صندوق بیمه ایران توسط احمدی‌نژاد.
• فساد هشت هزار میلیاردی
• اختلاص ۱۰۰ میلیارد تومانی در شرکت ملی نفت ایران. سیدناصر موسوی‌لارگانی، نمایندۀ مجلس در مصاحبه‌ای گفته است که «یک کارمند ساده از سال ۸۷ دزدی می‌کند و ما بعد از ۱۰ سال به آن پی می‌بریم ... وقتی این مسئله مشخص شد، به این متهم گفتند که اموال دزدی را بردار و از کشور فرار کن! همان طور که با اختلاس ۳ هزار میلیارد تومانی خاوری برخورد نشد و به بهانه ماموریت فراری‌اش دادند.» در ماه‌های گذشته موضوع یک اختلاس ۱۰۰ میلیارد تومانی در وزارت نفت ایران مطرح شده و برخی رسانه‌ها مبلغ این اختلاس را ۲۰۰ میلیارد تومان اعلام کرده‌اند.

حسن افراشته پور

فردی به نام «ح. ا» معروف به «داریوش»، به همراه برادرانش را به جرم تشکیل شبکه فساد اقتصادی، بازداشت شدند. این فرد یکی از محکومین اصلی پرونده فساد اقتصادی معروف در سال ۷۶ هم می‌باشد، که در بعد از آزادی از زندان در سال ۸۰، به فعالیت‌های خود در زمینه اخلال در نظم اقتصادی کشور، قاچاق ارز، قاچاق کالا، قاچاق عتیقه و پرداخت رشوه‌های کلان در دستگاه قضایی پرداخته‌است. برخی رسانه‌ها، اسم این شخص را «حسن افراشته پور» می‌دانند که با نام «داریوش افراشته پور» معروف است و صاحب برج‌های دوقلوی فرمانیه «برج برادران افراشته» است. او به دلیل همدستی با فاضل خداداد، در ماجرای اختلاس ۱۲۳ میلیارد تومانی، دستگیر، و با وساطت محمد ری‌شهری، در سال ۱۳۸۰ آزاد شد. رسانه‌های وابسته به سپاه در عین حال از «ارتباط» افراشته پور با برخی اعضای خانواده اکبر هاشمی رفسنجانی خبر داده‌اند. به نظر می‌رسد بازداشت این فرد اقدامی تلافی‌جویانه از سوی سپاه پاسداران باشد که برخی بازوهای اقتصادی آن پس از به قدرت رسیدن حسن روحانی در ایران از کار افتاده‌است. رسانه‌های سپاه نوشته‌اند نام حمید پورمحمدی گل‌سفیدی، معاون برنامه‌ریزیِ سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور (محمدباقر نوبخت) نیز در پرونده «فساد مالی» افراشته پور دیده می‌شود. اما طبق تحلیلی دیگر، پس از اعلام ورود پول‌های قاچاق به کمپین‌های سیاسی از سوی وزیر کشور، بازداشت حسن افراشته پور به عنوان یکی از حامیان مالی جناح وابسته به دولت حسن روحانی، واکنش سپاه پاسداران است. حسن افراشته پور پس از آزادی از زندان، با گروه‌های سیاسی و نیز مدیران امنیتی ارتباط کاری و حرفه‌ای برقرار کرده‌است. فعالیت گسترده در حوزه‌های واردات و دور زدن تحریم‌ها از سال ۱۳۹۰، بعد از ثبت شرکت تجارت آریا گستر، بدون همکاری‌های امنیتی میسر نبوده‌است. در سال ۱۳۹۰، گروه‌های مختلفی فعالیت «ویژه» ی مالی خود را آغاز کرده‌اند، از جمله حسین فریدون، نه تنها به عنوان برادر حسن روحانی، بلکه به عنوان یکی از عضای برجسته سابق وزارت اطلاعات. صرافی منسوب به حسین فریدون نیز در سال ۱۳۹۰ تأسیس شده‌است.

پدیده شاندیز

محسن پهلوان مدیر شرکت پدیده شاندیز، متهم به اختلاس ۹۴ هزار میلیارد تومانی شد. غلامعلی صادقی، قاضی، دادستان عمومی و انقلاب مشهد، در اینباره گفت: «چیزی که برایمان قطعی است، این است که ارزش سهام‌ها، به‌طور تصنعی و حبابی (بادکنکی) پرش (صعود) کرده‌است». جواد قدوسی کریمی، نماینده مشهد در مجلس شورای اسلامی گفت: «ماجرای این مرد فقط جمع‌آوری پول‌های مردم نبوده، بلکه مقامات دولتی هم در این پروژه دخیل هستند». دادستان مشهد حتی تهدید کرده که «اگر سازمان یا دستگاهی دراین زمینه پیگیری‌های لازم را انجام ندهد به عنوان افرادی که در ارتکاب جرم با شرکت پدیده شاندیز تبانی یا سهل انگاری کرده‌اند تحت تعقیب قضایی قرار می‌گیرند.»

قاچاق کالا و مواد مخدر و دلالی

• محسن رضایی به همراه «العقیلی»، اماراتی ایرانی‌تبار، متهم به «سلطان مافیای قاچاق سیگار» در ایران هستند. این در حالی است که همکار العقیلی می‌گوید که قاچاق ایران، در دستان مافیای لبنان است. بعدها با وساطت دستیار احمدی‌نژاد (رحیم مشایی)، امتیاز معلق شرکت العقیلی، برگردانیده شد.
• صادق طباطبایی، سخنگوی دولت مهدی بازرگان، به جرم قاچاق ۱٫۵ کیلوگرم تریاک در ۱۹۸۳ در آلمان بازداشت می‌شود و به علت داشتن پاسپورت دیپلماتیک (مصونیت سیاسی) آزاد می‌شود. این در حالی است که بی‌بی‌سی فارسی، مدعی است که او به دلیل قاچاق یک کیلو و هشتصد گرم تریاک بازداشت شد. اما بعد دادگاه وی را تبرئه کرد که به عقیده مخالفان جمهوری اسلامی، آقای طباطبایی با وساطت دیپلماتیک جمهوری اسلامی ایران توانست این پرونده را به سود خود ببندد. برخی از روزنامه‌ها، مقدار تریاک قاچاقی را ۱٫۶۵ کیلوگرم گزارش داده‌اند که در فرودگاه دوسلدورف، کشف گردید.
• محسن رضایی، از طرف رسانه‌های اصولگرا (وابسته به محمود احمدی‌نژاد) به اداره کردن استخرهای مختلط متهم شدند.
• سپاه پاسداران، از دهه ۱۳۶۰، تا به امروز، اقدام به ترانزیت مواد مخدر به اروپا کرده‌است. حتی حزب‌الله لبنان هم، به ایالات متحده، اروپا و خاورمیانه، کوکائین قاچاق می‌کند و پول‌شویی می‌کند. مصطفی پورمحمدی، رئیس سازمان بازرسی کل کشور به‌طور تلویحی از دست داشتن برخی نهادهای جمهوری اسلامی در قاچاق مواد مخدر خبر داده‌است. وی در پاسخ به پرسشی دربارهٔ فعالیت‌های اقتصادی وزارت اطلاعات و نهادهای اطلاعاتی و امنیتی، به‌طور تلویحی از قاچاق موادمخدر به عنوان بخشی از فعالیت اقتصادی این نهادها نام برده‌است.
• به گفته وزیر کشور دولت دوازدهم (حسن روحانی)، پول قاچاق مواد مخدر در قالب کمک در انتخابات و تصمیم‌سازی‌ها مصرف می‌شود.
• پسر مکارم شیرازی، بزرگترین وارد کننده شکر در ایران.
• اکبر خوش‌کوش، واردکننده غیرقانونی تلفن همراه.

پرونده کرسنت و استات‌اویل

مقالهٔ اصلی: پرونده رشوه‌دهی استات‌اویل در ایران

مقالهٔ اصلی: قرارداد کرسنت

بنابر حکم دادگاه Okokrim نروژ، شرکت نفتی استات‌اویل را به مبلغ ۲۰ میلیون کرونکر نروژی (۱٫۶ میلیون پوند؛ ۲٫۹ میلیون دلار) به خاطر رشوه دهی به مقامات ایرانی محکوم کرد. احمد توکلی، از نمایندگان اصول‌گرای مجلس نهم، مهدی هاشمی را متهم به دریافت رشوه‌ای به میزان پنج میلیون و ۲۰۰ هزار دلار از شرکت نفتی نروژی استات‌اویل کرده‌است. همچنین سه سال بعد از بسته شدن قرارداد کرسنت، محمدرضا رحیمی (رئیس وقت دیوان محاسبات) در کنفرانس خبری، به تاریخ دهم بهمن سال ۸۴، این قرارداد را بزرگترین مصادیق مفاسد اقتصادی دانست. فساد اقتصادی به خاطر پرداخت رشوه و دلالی برای عقد قرارداد. همچنین محمود احمدی‌نژاد، در مناظره تلویزیونی با میرحسین موسوی در جریان انتخابات ریاست جمهوری سال ۸۸، مهدی هاشمی را طرف قرارداد قرارداد استات‌اویل معرفی کرد. مدیرعامل خبرگزاری فارس به قرارداد کرسنت اشاره داشت و گفت: قرارداد کرسنت بزرگ‌تری فساد دوران ایران است، قراردادی با قیمت پایین و مشکلات سیاسی و امنیتی بالا که مهدی هاشمی در آن درگیر است، اولین کسی که مخالفت کرد دکتر حسن روحانی بود، از سوی دیگر آقای زنگنه را وزیر کردند؛ طرف مقابل هم گفتند چگونه با در دوران وزارت ایشان فسادی رخ‌داده درصورتی‌که مجدداً به وزارت منصوب‌شده‌اند، این باعث شد زمینه بدهی بسیار بزرگی در شکست قرارداد کرسنت نصیب ما شود.

گم شدن ۱۷ پرونده مرتبط با فساد در دوره احمدی‌نژاد

نماینده رباط کریم درمجلس دهم می‌گوید که در زمان عضویت در کمیسیون اصل ۹۰ مجلس هشتم، ۱۷ پرونده «فساد» از جمله چند پرونده «تخلف آشکار» در مناطق آزاد و بانک گردشگری را پیگیری کرده اما این پرونده‌ها در مجلس نهم «گم شده‌است».

گم شدن دکل نفتی

مقالهٔ اصلی: دکل نفتی فورچونا

زنگنه، وزیر نفت ایران روز سه‌شنبه دوم تیر گزارش‌ها دربارهٔ «مفقود شدن» یک دکل نفتی خریداری شده از یک شرکت خارجی در دولت گذشته را تأیید کرد و گفت که با «پیگیری و شکایت» این وزارتخانه، پرونده‌ای در این زمینه تشکیل شده‌است. ده روز پس از اظهارات وزیر نفت ایران دربارهٔ «مفقود شدن» یک دکل نفتی خریداری شده توسط شرکت تأسیسات دریایی در دولت سابق، یک نماینده مجلس می‌گوید که این شرکت یک دکل دیگر را نیز خریداری کرده، اما این دکل وارد ایران نشده‌است. خبرگزاری فارس از بازداشت فرزند عطاءالله مهاجرانی، وزیر سابق فرهنگ و ارشاد اسلامی ایران، در رابطه با پرونده دکل گم‌شده نفتی فورچونا گزارش داد.

بابک زنجانی دوم

خبرگزاری مهر روز ۲۰ اردیبهشت در گزارشی با عنوان «بابک زنجانی دوم پیدا شد»، خبر داده بود که «شرکت ملی نفت ایران قراردادی با یک واسطه نفتی برای فروش میعانات گازی به یک پالایشگاه اماراتی منعقد کرده و نکته قابل توجه آنکه گفته می‌شود هنوز بدهی بیش از پنج میلیارد دلاری نفتی خود را تسویه نکرده‌است».

مجتبی خامنه‌ای

بر طبق سایت جرس ۱٫۶ میلیارد یورو از درآمد نفتی ایران در سال ۹۰ توسط بانک مرکزی به حساب مجتبی خامنه‌ای واریز شده‌است. بر طبق این خبر هنگامی که احمدی‌نژاد با کسری مواجه می‌شود از محمود بهمنی رئیس بانک مرکزی در این مورد سؤال می‌کند و وی پاسخ می‌دهد بخشی از درآمد حاصل از فروش نفت به حساب‌هایی که بیت مقام رهبری دستور داده بود واریز شده‌است. احمدی‌نژاد از بهمنی می‌خواهد که کلیه موارد یادشده را با قید مبلغ و تاریخ و شماره حساب و نام دارنده حساب بنویسد و امضا کند که در این میان مشخص می‌شود رقم یک میلیارد و ششصد میلیون یورو به حساب مجتبی خامنه‌ای فرزند رهبر ایران واریز شده‌است.

همچنین بر طبق گزارشی دیگر زمانی که هیئتی به احمدی‌نژاد مراجعه می‌کنند و از وی می‌خواهند مشایی را به دلیل متهم بودن در اختلاس ۳ هزار میلیارد تومانی برکنار کند تا به اتهاماتش رسیدگی شود، احمدی‌نژاد واکنش نشان داده و می‌گوید:

اشکال ندارد، اما باید به همه پرونده‌های اختلاس رسیدگی شود. من اسناد و مدارک موثقی دارم که به موجب آن آقای سید مجتبی خامنه‌ای فرزند محترم مقام معظم رهبری رقم ناقابل (۱۶۰۰۰۰۰۰۰۰ یورو) یک و شش دهم میلیارد یورو از بیت المال اختلاس کرده‌است. اگر متعهد می‌شوید که به هر دو پرونده همزمان رسیدگی کنید من با استفعای مشایی موافقت خواهم کرد.

اوراق پاناما

مقالهٔ اصلی: اوراق پاناما

در اسنادی که به نام اوراق پاناما معروف شده و در ارتباط با پولشویی برخی از رهبران جهان، چهره‌های ورزشی و تبهکاران بین‌المللی است، نام ایران و محمود احمدی‌نژاد، رئیس‌جمهور پیشین ایران نیز دیده می‌شود.

کمیته امداد امام خمینی

نماینده مردم کاشمر درمجلس شورای اسلامی، در تذکری خطاب به رییس کمیته امداد امام گفت:‌ «وقتی مدیران شما در شهرهای کوچک حقوق بالای 5 میلیون تومان دریافت می کنند، وقتی اضافه کار کامل دریافت می کنند؛ وقتی فساد در کمیته امداد بیداد می کند؛ وقتی کمک به خانواده های بدسرپرست را منوط به ارایه طلاق نامه می کنند و حاضر نیستند بیشتر از 6 ماه از آنها حمایت کنند، وقتی به بهانه های مختلف مستمری مددجویان قطع می شود، باید تعداد فقرا افزایش پیداکند. وقتی اژدهای هفت سر پول پاشی در کمیته امداد وجود دارد، وقتی مشخص نیست وام های قرض الحسنه ای که نمایندگان مصوب می کنند به چه کسی پرداخت می شود، چه توقعی دارید که تعداد فقرا افزایش پیدا نکند؛ شما باید از مجموعه کمیته امداد بیشترمراقبت کرده و باید به داد کارمندان جزء‌ خود برسید، متاسفانه هیچ گونه قانون خاصی برای استخدام و قطع ارتباط دراین نهاد وجود ندارد».

نقش ستاد مبارزه با مفاسد اقتصادی

سیدناصر موسوی‌لارگانی عضو کمیسیون اقتصادی، درباره عملکرد ستاد مبارزه با مفاسد اقتصادی، اظهار کرد: «مبارزان مفاسد اقتصادی نباید در نهادها و شرکت‌های اقتصادی مسئولیت داشته باشند چرا که در این صورت نمی‌توانند با مفاسد اقتصادی مبارزه کنند. فردی که خود در معرض مفاسد اقتصادی است، نمی‌تواند با مفسدان اقتصادی مبارزه کند.»

جستارهای وابسته

• بورسیه‌های غیرقانونی وزارت علوم ایران
• رسوایی جنسی دیپلمات جمهوری اسلامی در برزیل
• جنجال مدرک تحصیلی علی کردان
• رسوایی‌های قاچاق اسلحه از جمهوری اسلامی ایران
• کمک‌های مالی و وام‌های خارجی دولت محمود احمدی‌نژاد