واکه‌گشت

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

واکه‌گشت[۱] (به انگلیسی: apophony) در زبان‌شناسی، هر تغییری در واژه است که نشان‌دهنده اطلاعات دستوری باشد (معمولا تصریف).

توصیف[ویرایش]

به عنوان مثال، واکه‌گشت با تغییرات صدای درونی در زبان انگلیسی، این واژه‌های مرتبط را می‌سازد:

  • sing, sang, sung, song
  • bind, bound
  • blood, bleed
  • brood, breed
  • doom, deem
  • food, feed
  • lie, lay
  • rise, rose, risen
  • weave, wove
  • foot, feet
  • goose, geese
  • tooth, teeth

تغییرات در این صداها، تغییرات متفاوت را در این موارد نشان‌گذاری می‌کند: زمان یا نمود (مثل sing/sang/sung)، گذرایی (مثل rise/raise)، جزء کلام (sing/song)، یا شمار دستوری (goose/geese).

این عملکرد تغییرات صدایی به صورت دستوری می‌تواند به صورت معادل با پس‌وندهای دستوری دیده شوند (یک اصلاح بیرونی). این‌ها را مقایسه کنید:

Present tense Past tense
jump jumped
sing sang
Singular Plural
book books
goose geese

پانویس[ویرایش]

  1. «واکه‌گشت» [زبان‌شناسی] هم‌ارزِ «ablaut, vowel gradation, gradation, apophony»؛ منبع: گروه واژه‌گزینی. جواد میرشکاری، ویراستار. دفتر سوم. فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان. تهران: انتشارات فرهنگستان زبان و ادب فارسی. شابک ۹۶۴-۷۵۳۱-۵۰-۸ (ذیل سرواژهٔ واکه‌گشت)

منابع[ویرایش]

مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Apophony». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۲۴ مارس ۲۰۲۴.