کشش جبرانی

در آواشناسی، کشش جبرانی (انگلیسی: Compensatory lengthening) زمانی رخ می‌دهد که یک واج به جبران آن‌چه حذف شده‌است، کشیده شود.

بنابر این، کشش جبرانی به فرایندی از کشش یک واج (بیشتر واکه) اشاره می‌کند که این کشش، پاسخی به فرایند حذف یا کوتاه‌شدگی واج دیگر باشد. برای نمونه در برخی گویش‌های فارسی در واژه‌هایی نظیر مَعدن و جَعبه با حدف عین در تلفظ، فتحه اول کشیده‌تر تلفظ می‌شود.

در کشش جبرانی، یک واکه، دو همخوان به دنبال دارد و هنگامی که یکی از همخوان‌ها حذف شود، به جبران واج حذف‌شده، واکه پیشین آن کشیده می‌شود. کشش جبرانی معمولاً به صورت قاعده صوری زیر بیان می‌شود:

VCC ----> V: C

کشش جبرانی زمانی به‌وجود می‌آید که مورای آزاد در پایانهٔ هجا به هیچ عنصر واجی در لایه واج متصل نباشد.

جستارهای وابسته

• مورا

منابع

• مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Compensatory lengthening». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۱۰ مارس ۲۰۱۷.
• صفری، ابراهیم: توصیف و تحلیل فرایندهای واجی گویش گالشی: رویکرد بهینگی. در نشریه: جستارهای زبانی. دوره ۷، شماره ۲ (پیاپی ۳۰).، خرداد و تیر ۱۳۹۵. ص۱۴۷.