نخینه

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
نخینه‌های پنی‌سیلیوم.
سلول‌های نخینهٔ قارچی ۱- دیوارهٔ نَخینه ۲- دیوارک ۳- میتوکندری ۴- واکوئل ۵- کریستال ارگوسترول ۶- ریبوزوم ۷- هسته ۸- شبکه آندوپلاسمی ۹- جسم لیپیدی ۱۰- غشای پلاسمایی ۱۱- اشپیتزن‌کورپر ۱۲ دستگاه گلژی

نَخینه[۱] (Hypha) (ریسه هم نامیده شده) یک ساختار رشته‌ای طویل و شاخه‌شاخه در قارچ، اوومیست و اکتینوباکتریوم است.[۲] نخینه در بیشتر قارچ‌ها حالت عادی رشد رویشی است و در مجموع به توده‌های نخینه، جُلینه (میسِلیوم)[۳] گفته می‌شود.

در کپک‌ها با رشد لوله‌های زایا نخینه‌ها پدید می‌آیند. هر نخینه قطری در حدود ۵ تا ۶ میکرون داشته و از یک دیوارهٔ نازک و شفاف و لوله‌ای تشکیل شده‌است. یاخته‌های درون بیشتر نخینه با دیوارک[۴] از هم جدا شده‌اند. در برخی از قارچ‌ها نخینه‌ها بدون دیوارک هستند و مواد سیتوپلاسمی به همراه هسته‌ها درون نخینه روان هستند.[۵]

در برخی از کپک‌های انگلی بخشی از نخینه به شکل اندامی مکشی درآمده‌است که مکنده[۶] نامیده می‌شوند. کاربرد مکنده‌ها به درون کشیدن میزبان و بیرون مکیدن مواد غذایی از آن است. این‌گونه تغییر شکل‌ها در قارچ‌های همزیست هم دیده می‌شود. در این موارد، نخینه‌های تغییرشکل‌یافته به درون سامانهٔ ریشه‌ای قارچ وارد شده و یک قارچ‌ریشه[۷] به‌وجود می‌آورند. پدیدآوردن قارچ‌ریشه به گیاه کمک می‌کند تا آب و غذا را بهتر جذب کند و در برابر بیماری‌ها مقاوم‌تر شود.[۸]

منابع[ویرایش]

  1. برابر فرهنگستان زبان فارسی.
  2. Madigan M; Martinko J, eds. (2005). Brock Biology of Microorganisms (11th ed.). Prentice Hall. ISBN 0-13-144329-1.
  3. mycelium
  4. septa
  5. MOLD بایگانی‌شده در ۲۴ فوریه ۲۰۰۸ توسط Wayback Machine، بازدید: اوت ۲۰۰۸.
  6. Haustorium
  7. mycorrhiza
  8. Wikipedia-bijdragers, "Schimmeldraad," Wikipedia, de vrije encyclopedie, (accessed augustus 26, 2008).