مسجد پنجه علی
| مسجد پنجه علی | |
|---|---|
| نام | مسجد پنجه علی |
| کشور | ایران |
| استان | استان قزوین |
| شهرستان | شهرستان قزوین |
| اطلاعات اثر | |
| کاربری | مسجد |
| دیرینگی | دوره صفویه |
| دورهٔ ساخت اثر | دوره صفویه |
| اطلاعات ثبتی | |
| شمارهٔ ثبت | ۱۲۶۰۹ |
| تاریخ ثبت ملی | ۱۱ مرداد ۱۳۸۴ |
'
مسجد پنجه علی قزوین، درجانب غربی خیابان پیغمبریه و دولتخانه صفوی و در نبش شمالی کوچه‌ای است (کوچه اردکانی) که به سوی حمام حاج کریم می‌رود.[۱] این مسجد کتیبه‌ای ندارد تا بانی آن مشخص شود اما معروف است که آن را شاه تهماسب صفوی ساخته و در حکم مسجد حرمسرای شاهی بوده‌است.[۲] به این معنی که از عمارت حرمخانه راهی به مسجد بوده‌است که شخص شاه یا برخی از مستورات پادشاهی برای ادای فرایض به آن جا می‌آمده‌اند. در جبهه محراب مسجد و در وسط آن قطعه سنگی از مرمر صیقلی کار گذارده شده و پنجه بزرگی را نشان می‌دهد که به شکل پنج انگشت در سنگ فرورفته باشد. اما خود پنجه بسیار بزرگ و غیرطبیعی بوده و به نظر می‌رسد که مصنوعی و ساختگی باشد. این را پنجه علی می‌گویند و پنجه علی می‌دانند.[۳] بقعه پنجه علی و دروازه نزدیک آن، پیش از صفویه وجود داشته و ذکر آن در تاریخ گیلان سید ظهیرالدین مرعشی و دیگر تواریخ قرن نهم آمده است.
اطلاعات معماری[ویرایش]
مسجد پنجه علی دو در دارد که حدود سال ۱۳۰۰ هجری قمری ساخته شده‌اند. داخل آن محوطه‌ای سرپوشیده به وسعت ۲۰۰ متر با طاق‌های آجری و ستون‌های سنگی قرار گرفته‌است. ازاره، دیوارهای اطراف و ستون‌های وسط مسجد از سنگ مرمر است. بالای ازاره‌ها به اندازه نیم متر کاشی‌هایی زیبا، ظریف و به رنگ آبی کار شده‌اند. دور آن‌ها کاشی‌های مشکی و سرمه‌ای زیبایی آن را دو چندان کرده‌است.
محراب مسجد از سنگ مرمر درست شده و دورش کاشی‌های آبی رنگ قرار گرفته که روی آن با خط نسخ و رنگ سفید اسامی ائمه (ع) نقش بسته‌است. این محراب با اسلوب مقرنس سازی گچبری و رنگ آمیزی شده‌است.[۴]
پانویس[ویرایش]
- ↑ «مسجد پنجه علی». دانشنامه‌ی تاریخ معماری و شهرسازی ایران. دریافت‌شده در ۱۴ اکتبر ۲۰۲۳.
- ↑ ایرنا، نگاهی گذرا به آثار باستانی و طبیعی قزوین[پیوند مرده]
- ↑ سامانه معرفی اماکن زیارتی، حوزه نمایندگی ولی فقیه در امور حج و زیارت[پیوند مرده]
- ↑ «مسجد پنجه علی قزوین». جاذبه‌های گردشگری ایران.