علیرضا کاوه

علیرضا کاوه پژوهش‌گر

علیرضا کاوه Alireza Kaveh پژوهشگر، نویسنده، بازیگر و کارگردان سینما است که از سال ۱۳۷۱ در نشریات ماهنامه فیلم، دنیای تصویر، فیلم و سینما، فارابی، صنعت سینما، نقد سینما، هفته‌نامه سینما … مقاله نوشته‌است.

او دانش‌آموختهٔ کارشناسی ارشد سینما و عضو خانه‌ی سینما است؛ مؤلف کتاب‌های «گونهٔ سینمایی» با زیرعنوان لحن و نظام ارزشی، «چنین سیاه آینه‌ای» تحلیل و بررسی سینمایی نوآر، «تقسیم‌بندی سینمایی» با زیرعنوان گونه، سبک، قالب، سنت، کتاب «هفت گونه سینما» (در چهار جلد) و کتاب «بینندهٔ فیلم» و آثار دیگری.

در مقدمهٔ کتاب بینندهٔ فیلم آمده‌است که این کتاب براساس پایان‌نامهٔ کارشناسی ارشد، با عنوان بیننده بسان آفریننده، به استاد راهنمایی دکتر احمد الستی تنظیم شده و این نظریه‌ای است بومی با اتکا به میترا، خدای ایرانی، که همه‌چیز را می‌بیند،..

کتاب «بهرام بیضایی و وقتی همه خوابیم» به اهتمام علیرضا کاوه منتشر شده‌است و خود او در این کتاب دو مصاحبه با بیضایی و دو نقد را در کنار آثار دیگری از نویسندگان دارد.

از جمله فیلم‌هایی که او بازی کرده‌است: کتاب آشپزی (سیاوش افشار ۱۳۹۷) و روزی روزگاری سینما (احمد یاوری ۱۳۸۷).

فیلم مستند پژوهشی «تاریخ سینما تاریخ بینندگی» (۱۳۹۶) ازشمار فیلم‌هایی است که او کارگردانی کرده. این مستند براساس پژوهش دو هزار صفحه‌ای منتشر نشده‌ای از کاوه در مورد قدمت سینما در اعصار کهن و پیش از قرن نوزده میلادی، اختراع عکس و به‌کارگیری برق صنعتی تهیه شده، در این پژوهش نویسنده بین «فیلم» و “سینماً به‌عنوان دو مفهوم تفاوت قایل شده‌است.

آثار مکتوب

فهرست آثار مکتوب علیرضا کاوه

۳-۱ هفت گونه سینما سه جلد

۴ گونه‌ی سینمایی

۵ چنین سیاه آینه‌ای

۶ تقسیم‌بندی سینمایی

۷ بیننده‌ی فیلم

۸ بهرام بیضایی و وقتی همه خوابیم

کارهای مشترک

با بهزاد رحیمیان ۹ راهنمای فیلم روزنه‌کار

با مسعود فراستی ۱۰ هیچکاک همیشه استاد ۱۱ سینما جشنواره به‌کوشش حسین معززی نیا

با عباس بهارلو ۱۲ معرفی آثار محسن مخملباف

با محمد جعفری ۱۳ سینمای ایتالیا ۱۴ سینمای اروپای شرقی (زیر چاپ)

با زاون قوکاسیان ۱۵ معرفی آثار بیضایی ۱۶ معرفی آثار بهمن فرمان‌آرا ۱۷ سگ‌ کشی ۱۸ حقیقت سینما و سینما حقیقت

در دست تالیف ۱۹ هفت گونه چهارم ۲۰ فیلم ایرانی ۲۰ فیلم خارجی ۲۲ گونه‌ی موزیکال

همکاری‌های علیرضا کاوه و زاون قوکاسیان

سخنرانی علیرضا کاوه در بزرگ‌داشت ناصر تقوایی در جشنواره‌ی آبادان ۱۳۸۰ به مدیریت زاون سخنرانی علیرضا کاوه در بزرگ‌داشت خسرو سینایی در جشنواره‌ی آبادان ۱۳۸۱ به مدیریت زاون

مقاله باوری ناممکن نوشته علیرضا کاوه در مورد فیلم مسافران (بیضایی ۱۳۷۱) در کتاب مجموعه مقالات در مورد آثار بهرام بیضایی مقاله اگر بازگشتی وجود نمی‌داشت نوشته علیرضا کاوه در مورد فیلم سگ کشی (بیضایی ۱۳۸۰) در کتاب بهرام بیضایی و پدیده سگ کشی مقاله زوال و پایداری نوشته علیرضا کاوه در مورد فیلم شازده احتجاب ( فرمان آرا ۱۳۵۰) در کتاب بوی کافور عطر یاس در مورد آثار بهمن فرمان آرا مقاله استناد نوشته علیرضا کاوه در کتاب حقیقت سینما و سینما حقیقت منتشر شده‌اند. مقاله مرضیه برومند نوشته علیرضا کاوه برای بزرگداشت این هنرمند در جشنواره کودک و نوجوان اصفهان ۱۳۸۰ به سردبیری زاون مقاله جاده‌ها به رهایی می‌انجامند؟ در مورد آثار رخشان بنی اعتماد نوشته علیرضا کاوه به چاپ بعدی کتاب بانوی اردیبهشت نرسید. همگی مجموعه مقالاتی به کوشش زاون قوکاسیان

فعالیت‌های فرهنگی

مدیر کانون فیلم دانشگاه علم و صنعت ایران در دوره‌ی دانشجویی ۱۳۶۸–۷۱

انتشار جزوه‌هایی پیش از مرور آثار فیلم‌سازان، از جمله: آلفرد هیجکاک و لوییس بونوئل

عکاس و مسوول صفحهٔ هنری نشریهٔ آفرینش ۱۳۶۹–۷۱

معرفی فیلم‌های جشنوارهٔ جهانی فجر

مدیر کانون فیلم آفرینش ۱۳۷۱

مدیر روابط عمومی فرهنگسرای اشراق ۱۳۷۵–۷۶

مدیر فرهنگسرای حکیمیه ۱۳۷۷–۸۲

مدیر فرهنگسرای نوجوان ۱۳۸۳–۸۴

بازخوردها

اصغر یوسفی نژاد در ماهنامهٔ فیلم از انتشار کتاب گونهٔ سینمایی، لحن و نظام ارزشی به‌عنوان نخستین گام در نظریه‌پردازی بومی سینمایی در ایران یاد کرد. پرویز جاهد در سینما چشم که به‌وسیلهٔ انتشارات اچ اند اس میدیا در لندن منتشر می‌شود به نظریه رنگین کمان در این کتاب اشاره کرد که ژانرها را با رنگ مقایسه می کند.[۱]

محمد جعفری در ابتدای مقاله‌اش با نام «گونه‌ها، قالب‌ها و سبک‌ها» در شمارهٔ ۱۶ ماهنامهٔ سینمایی فیلم امروز به استقبال گسترده از آثار کاوه اشاره می‌کند. مصطفی عزیزی در صفحهٔ اینستاگرامو تلگرام خود از انتشار هفت گونه سینما به‌عنوان پژوهشی سترگ در ژانرشناسی سینمایی نام‌برد. حسن حسینی، در رونمایی ویراست دوم چنین سیاه آینه‌ای این کتاب را توصیفی همراه با تجربهٔ شخصی و درونی در مورد ژانر سینمایی نوآر دانست. غلامعباس فاضلی در «پرده سینما» کاوه را نظریه‌پرداز سینما توصیف کرد. فاضلی «هفت گونه سینما» را خاستگاه عشق ازلی ما به سینما دانست. انتشارات روزنه‌کار کتاب بینندهٔ فیلم را نخستین کتاب در زمینهٔ نظریه‌پردازی در مورد تماشاگران در سینما معرفی کرد. خبرگزاری ایبنا، در مورد کارهای کاوه خبر انتشار کار کرد و در مورد تقسیم‌بندی سینمایی مصاحبه‌ای با وی انجام داد.

ساسان گلفر در مقاله‌ای در ماهنامهٔ تجربه شماره ۱۰ دوره جدید، مرداد ۱۴۰۱ نظریات کاوه در مورد ژانر سینمایی را ابهام‌زدایی از مفهومی مهم می‌نامد.

مصاحبه‌ها

بهرام بیضایی منتشر شده در کتاب بهرام بیضایی و وقتی همه خوابیم انتشارات نیلا.

ژان میشل فرودون، سردبیر وقت کایه دو سینما در مورد ژانر سینمایی و فیلمفارسی. تصاویری از این مصاحبه در صفحهٔ یوتیوب علیرضا کاوه منتشر شده‌است.

خسرو دهقان در مورد کتاب گونهٔ سینمایی، لحن و نظام ارزشی منتشر شده در صفحهٔ تلگرامی «هفت گونه سینما»

مسعود فراستی، برنامهٔ سینما/جشنواره قسمت شش ۱۳۸۵ فرزاد مؤتمن، برنامه سینما/جشنواره شبکهٔ پنج سیما بخش شش منتشر شده در کتابی به‌همین نام از انتشارات سروش ۱۳۸۷.

حسن حسینی، در مورد فیلم امیلی (ژونه -۲۰۰۱) برنامهٔ سینما چهار شبکهٔ چهار سیما ۱۳۸۹

علیرضا محمودی در مورد نظریهٔ ژانر سینمایی

حسن حسینی، با موضوع سینما و پسااستعماری برنامهٔ شب سینما شبکهٔ چهار سیما ۱۳۹۷ منتشر شده در آپارات.

تحصیلات

علیرضا کاوه دانش‌جوی احمد الستی، در رشتهٔ کارشناسی ارشد سینما در دانشگاه هنر تهران، و شاگرد بهرام بیضایی بوده‌است. او هم‌چنین در دوره‌های آموزشی حضوری به استادی جاناتان روزنبام، در مدرسه ملی سینما و پل شریدر، ورنر هرتسوگ، آناتول لیتواک در انجمن سینمای جوانان ایران، ویکتور پرکینز … در دانشگاه هنر تهران بوده‌است. او در دوره‌های مجازی استادانی چون دیوید لینچ، داستین هافمن، ناتالی پورتمن نیز شرکت کرده‌است.

منابع

سینمای ایران