شورش دوم سیمیتقو شکاک
| شورش دوم سیمیتقو شکاک | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| بخشی از جدایی‌خواهی احزاب کرد از ایران | |||||||
| |||||||
| طرف‌های درگیر | |||||||
|
ایل شکاک هرکی بیگ‌زاده |
 دودمان پهلوی نیروهای آشوری[۱] داوطلبان آشوری[۲] | ||||||
| فرماندهان و رهبران | |||||||
|
اسماعیل سیمیتقو حاجی آقا |
آقا پتروس ملک خوشابا ملک یاقو | ||||||
شورش دوم سیمیتقو شکاک یک شورش کوتاه مدت گروهی از کردها در ایران بود که در سال ۱۹۲۶ میلادی به رهبری اسماعیل سیمیتقو از ایل شکاک رخ داد.
پیشینه[ویرایش]
شورش نخست سیمیتقو شکاک در سال‌های پایانی دودمان قاجار انجام شد که نتیجه آن کشتار و غارت مردمان محلی شامل آشوری‌ها، علوی‌ها و حتی کردها توسط شورشیان بود. این شورش نهایتاً توسط ارتش ایران سرکوب شد. سردارسپه رضاخان پهلوی که در حال افزایش قدرت خود بود پس از مدتی در سال ۱۹۲۴ میلادی سیمیتقو را بخشید و به او اجازه بازگشت به ایران داده شد.[۳] سیمیتقو نیز به ایران بازگشت و در سال ۱۹۲۵ میلادی به دولت ایران سوگند وفاداری ابدی ابراز نمود.[۴] با این حال در سال‌های بعد سیمیتقو با دیگر ایل‌ها کرد مانند هرکی و بیگ‌زاده[۳][۴] وارد اتحاد شد و پس از تقویت موقعیت خود دوباره دست به شورش زد.[۵]
شورش[ویرایش]
شورش در اکتبر ۱۹۲۶ میلادی[۶] و با محاصره شهر سلماس توسط سیمیتقو آغاز شد.[۴] مدت کوتاهی بعد نیروهای نظامی ایران که از ارومیه و خوی عازم شده بودند خود را به کمک شهر رساندند. در نبردی که شکل گرفت نیمی از شورشیان کرد به سیمیتقو خیانت کردند و شورش شکست خورد.[۴] خود او نیز بقیه یارانش را تنها گذاشت و به عراق تحت قیمومت بریتانیا گریخت.
پسایند[ویرایش]
در سال ۱۹۳۰ میلادی فرمانده ارتش ایران به سیمیتقو که در دهکده بارزان مخفی شده بود پیام داد و خواستار ملاقات با او در اشنویه شد. سیمیتقو پس از مشورت با یارانش تصمیم گرفت به این ملاقات برود. او به همراه خورشیدآقا هرکی در اشنویه به منزل سرهنگ نوروزی رفتند. سرهنگ نوروزی سیمیتقو را قانع کرد تا برای پیشواز فرمانده ارتش به حومه شهر بروند اما این یک تله بود. سیمیتقو در شامگاه ۳۰ ژوئن ۱۹۳۰ میلادی در این تله گرفتار شد و جان سپرد.[۴]
منابع[ویرایش]
- ↑ "آغا بطرس: سنحاریب القرن العشرین" (PDF). نینوس نیراری. Archived from the original (PDF) on 2018-08-12.
- ↑ Ismael, Yaqou D'Malik. "Assyrians and Two World Wars: Assyrians from 1914 to 1945".
- ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ ۳٫۲ Bruinessen, Martin (2006). "Chapter 5: A Kurdish warlord on the Turkish-Persian frontier in the early Twentieth century: Isma'il Aqa Simko". In Atabaki, Touraj (ed.). Iran and the First World War: Battleground of the Great Powers. Library of modern Middle East studies, 43. London; New York: آی بی توریس. p. 21. ISBN 978-1-86064-964-6. OCLC 56455579.
- ↑ ۴٫۰ ۴٫۱ ۴٫۲ ۴٫۳ ۴٫۴ See:
* Entessar, Nader (2010). Kurdish Politics in the Middle East. Lanham: Lexington Books. p. 17. ISBN 978-0-7391-4039-0. OCLC 430736528.
* Kreyenbroek, Philip G.; Sperl, Stefan (1992). The Kurds: A Contemporary Overview. London; New York: Routledge. pp. 138–139. ISBN 978-0-415-07265-6. OCLC 24247652. - ↑ Smith, Benjamin (2009). "Land and Rebellion: Kurdish Separatism in Comparative Perspective" (PDF). Working Paper: 11.
- ↑ McDowall, David (2004-05-14). A Modern History of the Kurds (به انگلیسی). I.B.Tauris. p. 221. ISBN 978-1-85043-416-0.