خرابی بتن

بتن تخریب شده و میلگردهای زنگ زده و در معرض قرار گرفته، در پل رودخانۀ وِلَند در راه ملکه الیزابت در آبشارهای نیاگارا، انتاریو.

خرابی بتن ممکن است توسّط علل گوناگونی ایجاد شود. بتن ممکن است در اثر آتش، انبساط سنگدانه ها، تأثیرات آب دریا، خوردگی باکتریال، شسته شدن کلسیم، آسیب‌های فیزیکی و آسیب‌های شیمیایی (کربوناسیون، کلریدها، سولفات‌ها و جریان آب مقطّر) آسیب ببیند. آسیب دیدگی‌های فوق خود می‌توانند مسبّب تشدید در معرض بودن بتن برای خرابی‌های جدید باشند.

عوامل مؤثر بر فرسودگی و تخریب بتن

دلایل مختلفی باعث فرسودگی و تخریب سازه‌های بتنی می‌شوند(همان علائم هشدار دهنده‌ای كه كار مرمت را اجباری می‌کنند):

1) نفوذ نمك‌ها (INGRESS OF SALTS)

نمك‌های تهنشین شده كه حاصل تبخیر و یا جریان آب‌های دارای املاح می‌باشند و همچنین نمك‌هایی كه توسط باد در خلل و فرج و تركها جمع می‌شوند، هنگام كریستالیزه شدن، می‌توانند فشار مخربی به سازه‌ها وارد كنند كه علاوه بر این موجب تسریع و تشدید زنگ زدگی و خوردگی آرماتورها می‌شوند. تر و خشك شدن متناوب نیز می‌تواند تمركز نمك‌ها را شدت بخشد زیرا آب دارای املاح، پس از تبخیر، املاح خود را به جا می گذارد.

2) اشتباهات طراحی (SPECIFICATION ERRORS)

به كارگیری استانداردهای نامناسب و مشخصات فنی غلط در رابطه با انتخاب مواد، روش‌های اجرایی و عملكرد خود سازه، می‌تواند به خرابی بتن منجر شود. به عنوان مثال استفاده از استانداردهای اروپایی و آمریكایی جهت اجرای پروژه‌هایی در مناطق خلیج فارس، جایی كه آب و هوا و مواد و مصالح ساختمانی و مهارت افراد متفاوت با همه این عوامل در شمال اروپا و آمریكاست، باعث می‌شود تا دوام و پایایی سازه‌های بتنی در مناطق یاد شده كاهش یافته و در بهره‌برداری از سازه نیز با مسائل بسیار جدی مواجه گردیم.

3) اشتباهات اجرایی (CONSTRUCTION ERRORS)

كم كاری ها، اشتباهات و نقص‌هایی كه به هنگام اجرای پروژه‌ها رخ می دهد، ممكن است باعث گردد تا آسیب‌هایی چون پدیده لانه زنبوری، حفره‌های آب انداختگی، جداشدگی، تركهای جمع شدگی، فضاهای خالی اضافی یا بتن آلوده شده، به وجود آید كه همگی آن‌ها به مشكلات جدی می انجامند. این گونه نقص‌ها و اشكالات را می‌توان زاییده كارآئی، درجه فشردگی، سیستم عمل آوری، آب مخلوط آلوده، سنگدانه‌های آلوده و استفاده غلط از افزودنی‌ها به صورت فردی و یا گروهی دانست.

4) حملات كلریدی (CHLORIDE ATTACKS)

وجود کلرید آزاد در بتن می‌تواند به لایه حفاظتی غیر فعالی كه در اطراف آرماتورها قرار دارد، آسیب وارد نموده و آن را از بین ببرد. خوردگی كلریدی آرماتورهایی كه درون بتن قرار دارند، یك عمل الكتروشیمیایی است كه بنا به خاصیتش، جهت انجام این فرآیند، غلظت مورد نیاز یون كلرید، نواحی آندی و كاتدی، وجود الکترولیتها و رسیدن اكسیژن به مناطق كاتدی در سلول (CELL) خوردگی را فراهم می كند. گفته می‌شود كه خوردگی كلریدی وقتی حاصل می‌شود كه مقدار كلرید موجود در بتن بیش از 6/0 كیلوگرم در هر متر مكعب بتن باشد. ولی این مقدار به کیفیت بتن نیز بستگی دارد. خوردگی آبله رویی حاصل از كلرید می‌تواند موضعی و عمیق باشد كه این عمل در صورت وجود یك سطح بسیار كوچك آندی و یك سطح بسیار وسیع كاتدی به وقوع می پیوندد كه خوردگی آن نیز با شدت بسیار صورت می‌گیرد. از جمله مشخصات (FEATURES) خوردگی كلریدی، می‌توان موارد زیر را نام برد:

(الف): هنگامی كه كلرید در مراحل میانی تركیبات (عمل و عكس العمل) شیمیایی مورد استفاده قرار گرفته ولی در انتها كلرید مصرف نشده باشد.

(ب): هنگامی كه تشكیل هم‌زمان هیدروكلریك اسید، درجه PH مناطق خورده شده را پایین بیاورد. وجود كلریدها هم می‌تواند به علت استفاده از افزودنی‌های كلرید باشد و هم می‌تواند ناشی از نفوذیابی كلرید از هوای اطراف باشد. فرض بر این است كه مقدار نفوذ یون‌های كلریدی تابعیت از قانون نفوذ (FICK) دارد.

کلریدها، به‌طور خاص کلسیم کلرید، برای کاهش زمان گیرش بتن استفاده می‌شوند. با این حال نشان داده شده‌است که کلسیم کلرید و (به مقدار کمتری) سدیم کلرید کلسیم هیدروکسید را خارج کرده و باعث تغییرات شیمیایی در سیمان پرتلند می‌شوند. این امر به کاهش مقاومت به همراه حمله به فولاد در اکثر بتن‌های مسلّح می انجامد.

5) حملات سولفاتی (SULPHATE ATTACKS)

سولفات‌هایی که به صورت محلول هستند، در تماس با سیمان می‌توانند باعث ایجاد تغییرات شیمیایی در سیمان شوند، و این موضوع ممکن است تغییرات ریزساختاری قابل توجّهی را به دنبال داشته باشد که منجر به ضعیف شدن چسب سیمان می‌شود (حملۀ شیمیایی سولفات). محلول‌های سولفات همچنین می‌توانند موجب آسیب دیدن مصالح سیمانی متخلخل از طریق کریستال شدن و دوباره کریستال شدن شود (حملۀ نمک). سولفات‌ها و سولفیت‌ها در محیط طبیعی در همه جا حاضر هستند و از منابع متعدّدی مانند سنگ گچ (ژیپس یا کلسیم سولفات) که معمولاً به عنوان افزودنی در سیمان حاوی خاکستر بادی موجود است، به وجود می آیند. به استثناء باریوم سولفات، اکثر سولفات‌ها به مقدار کم یا زیاد در آب حل می‌شوند. این محلول‌ها در باران اسیدی، که سولفور دیاکسید موجود در هوا در باران حل می‌شود، موجودند. در هنگام رعد و برق، دی‌اکسید با اکسیدشدن به تری اکسید تبدیل شده که باعث می‌شود سولفوریک اسید موجود در باران بیشتر اسیدی شود. زیرساخت‌های فاضلاب معمولاً با سولفات به وجود آمده از اکسید شدن سولفید هنگامی که باکتری‌ها گاز هیدروژن سولفید موجود را به یون‌های سولفید (-S) یا بای سولفید (-HS) تبدیل می‌کنند، خورده می‌شوند. این واکنش قابل بازگشت است، هم اکسیداسیون ناشی از در معرض هوا بودن و هم فاضلاب‌های سطحی با اکسیژن آمیخته؛ که منجر به تولید یون‌های سولفیت یا سولفات و یون‌های هیدروژن اسیدی در واکنش HS^- + H₂O+ O₂ -> 2H⁺ + SO₄^- می‌شود. خوردگی به وجود آمده در تاج (بالای) مجراهای بتنی فاضلاب مستقیماً به این فرایند مربوطند، که به خوردگی تخریب تاج شناخته می‌شود.

6)حریق (FIRE)

سه عامل اصلی وجود دارد كه می‌توانند مقاومت بتن را در مقابل حرارت بالا تعیین كنند. این عوامل عبارتند از:

(الف) توانایی بتن در مقابله با گرما و همچنین عمل آب‌بندی، بدون اینكه ترك، ریختگی و نزول مقاومت حاصل گردد. (ب) رسانایی بتن (CONDUCTIVITY) (ج) ظرفیت گرمایی بتن (HEAT CAPACITY)

باید توجه داشت دو مكانیزم كاملاً متضاد انبساط (EXPANSION) و جمع شدگی مسئول خرابی بتن در مقابل حرارت می‌باشند. در حالی كه سیمان خالص به محض قرار گرفتن در مجاورت حرارت‌های بالا، انبساط حجم پیدا می كند، بتن در همین شرایط یعنی در معرض حرارت‌های (دمای) بالا، تمایل به جمع شدگی و انقباض نشان می‌دهد. چون حرارت باعث از دست دادن آب بتن می گردد، نهایتاً اینكه مقدار انقباض در نتیجه عمل خشك شدن از مقدار انبساط فراتر رفته و باعث می‌شود جمع شدگی حاصل شود و به دنبال آن ترك خوردگی و ریختگی بتن به وجود می‌آید. به علاوه در درجه حرارت 400 درجه سانتی گراد، هیدروکسید کلسیم آزاد بتن كه در سیمان پورتلند هیدراته شده موجود است، آب خود را از دست داده و تشكیل اكسید كلسیم می‌دهد. سپس خنك شدن مجدد و در معرض رطوبت قرار گرفتن باعث می‌شود، تا از نو عمل هیدراته شدن حاصل شود كه این عمل به علت انبساط حجمی موجب بروز تنش‌های مخرب می گردد. هچنین انبساط و انقباض ناهماهنگ و متمایز (DIFFERENTIAL EXPANSION AND CONTRACTION) مواد تشكیل دهنده بتن مسلح مانند آرماتور، شن، ماسه و... می‌توانند در ازدیاد تنش‌های تخریبی نقش مؤثری داشته باشند.

7) عمل یخ زدگی (FROST ACTION)

برای بتن‌های خیس، عمل یخ زدگی یك عامل تخریب می‌باشد، چون آب به هنگام یخ زدن ازدیاد حجم پیدا كرده و باعث تولید تنش‌های مخرب درونی شده و لذا بتن ترك می خورد. ترك‌ها و درزهایی كه نتیجه یخ زدگی و ذوب متناوب می‌باشند، باعث می گردند سطح بتن به صورت پولكی درآمده و بر اثر فرسایش، خرابی عمق بیشتری یابد بنابراین عمل یخ زدگی بتن و میزان تخریب حاصله، بستگی به درجه تخلخل و نفوذپذیری بتن دارد كه این موضوع مضاف بر تأثیر ترك‌ها و درزهاست .

8) نمك‌های ذوب یخ (DE-ICING SALTS)

اگر برای ذوب نمودن یخ بتن، از نمك‌های ذوب یخ استفاده شود، علاوه بر خرابی‌های حاصله از یخ زدگی، ممکن است همین نمك‌ها نیز باعث خرابی سطحی بتن گردند. چون باور آن است كه خرابی‌های حاصل از نمك‌های ذوب یخ، در نتیجه یك عمل فیزیکی به وقوع می پیوندد. غلظت نمك ها، موجود بودن آبی كه قابلیت یخ زدگی داشته باشد و در كل فشارهای هیدرولیكی و غشایی (OSMOTIC) نقش بسیار مهمی در دامنه و وسعت خرابی‌ها ایفا می كنند.

9)عكس العمل قلیایی سنگدانه‌ها (ALKALI-AGGREGATE REACTION)

در این قسمت می‌توان از واكنش‌های "قلیایی- سیلیكا" و "قلیایی- كربنات ها" نام برد. عكس العمل قلیایی – سیلیكا (ALKALI-SILICA) عبارتست از: ژلی كه از عكس العمل بین هیدروكسید پتاسیم و سیلیكای واكنش پذیر موجود در سنگدانه حاصل می‌شود. بر اثر جذب آب، این ژل انبساط پیدا كرده و با ایجاد تنش‌هایی منجر به تشكیل ترك‌های درونی در بتن می‌شود. واكنش قلیایی –كربنات، بین قلیاهای موجود در سیمان و گروه مشخصی از سنگ‌های آهكی (DOLOMITIC) كه در شرایط مرطوب قرار می‌گیرند، به وقوع می پیوندد. در اینجا نیز انبساط حاصله باعث می‌شود تا تركه ایی ایجاد شود یا در مقاطع باریك خمیدگی‌هایی به وجود آید.

الگوی ترک خوردگی رایج مربوط به واکنش سیلیسی-قلیایی که منجر به خرابی یک دیوار حفاظ در یک بزرگراه در ایالات متّحده شده‌است (عکس از ادارۀ فدرال بزرگراهها (وزارت ترابری ایالات متحده آمریکا).

انواع مختلفی از سنگدانه‌ها دستخوش واکنش‌هایی شیمیایی قرار می‌گیرند که منجر به پدیدۀ انبساط مخرّب می‌شود. در این بین بیشترین شیوع متعلّق به سنگدانه‌های حاوی سیلیس فعّال است، که می‌تواند با قلیای موجود در بتن (K₂O و Na₂O که عمدتاً از سیمان هستند) واکنش دهند (در حضور آب). از فعّال‌ترین کانی‌های موجود در سنگدانه‌ها می‌توان به اُپال، سنگ یمانی، چخماق و کوارتز تیره اشاره کرد. پس از انجام واکنش قلیایی-سیلیسی (ASR)، ژلی منبسط شونده شکل گرفته و ترک‌های گسترده و خرابی در عناصر سازه‌ای ایجاد می‌شود. در سطح روسازی‌های بتنی، ASR می‌تواند موجب بیرون پریدگی، به معنای خروج مخروط‌های کوچک (تا ۳ cm (۱ in) در محدودۀ قطر) مطابق با قرارگیری سنگدانه‌ها شود.

هنگامی که برخی سنگدانه‌های حاوی دولومیت مورد استفاده قرار می‌گیرند، یک واکنش دیدولومیزیشن رخ می دهد، به این ترتیب که ترکیب کربنات منیزیم با یون‌های هیدروکسیل واکنش داده و هیدروکسید منیزم و یون کربنات تولید می‌کند. انبساط حاصله ممکن است موجب خرابی ماده شود. بخش به مراتب کمتری از بیرون پریدگی‌های روسازی نیز به دلیل وجود پیریت، که سولفید آهنی است که موجب بروز انبساط با تشکیل دادن اکسید آهن و اترینگایت می‌شود، هستند.

واکنش‌ها و بازکریستالیزه شدن‌های دیگری نیز از قبیل هیدراسیون کانی‌های رسی در برخی از سنگدانه‌ها می‌تواند منجر به انبساط مخرّب شود.

10) كربناسیون (CARBONATION)

زوال بتن شروع شده توسّط کربوناسیون در هیپودروم وِلینگتون، بلژیک.

کربن دی‌اکسید موجود در هوا می‌تواند کلسیم هیدروکسید موجود در بتن واکنش داده و کلسیم کربنات تولید کند. این فرایند کربناسیون نامیده می‌شود، که در اصل عکس فرایند شیمیایی کلسیناسیون آهک است که در کورۀ سیمان رخ می‌دهد. کربوناسیون بتن فرایندی کند و ادامه دار از سطح خارجی به سمت درون است، امّا با افزایش عمق نفوذ کندتر می‌شود.

گاه لایه حفاظتی كه در مجاورت آرماتور داخل بتن موجود است، در صورت كاهش PH بتن اطراف، به كلی آسیب دیده و از بین می‌رود. بنابراین نفوذ دی اكسید كربن از هوا، عكس العملی را با بتن آلكالین ایجاد می نماید كه حاصل آن كربنات خواهد بود و در نتیجه درجه PH بتن كاهش می یابد. همچنان كه این عمل از سطح بتن شروع شده و به داخل بتن پیشروی می نماید؛ آرماتور بتن تحت تأثیر این عمل دچار خوردگی می گردد. علاوه بر خوردگی، دی اكسید كربن و بعضی اسیدهای موجود در آب دریا می‌توانند هیدروكسید كلسیم را در خود حل كرده و باعث فرسایش سطح بتن گردند.

کربوناسیون دو نتیجه به همراه دارد: باعث افزایش مقاومت مکانیکی بتن می‌شود، ولی همچنین قلیاییت را که برای جلوگیری از خوردگی میلگردهای فولادی ضروری است، کاهش می‌دهد. در یک مقدار pH کمتر از 10، لایۀ نازک رویینگی سطحی حل شده و خوردگی پیش می‌رود. به دلیل نتیجۀ دوم، کربوناسیون پدیده‌ای ناخواسته در شیمی بتن است. این مورد را می‌توان با به کار بردن محلول فنول فتالئین، که یک معرّف pH است، بر روی سطحی تازه شکسته آزمایش کرد؛ که سطوح کربوناته نشده و بنابراین قلیایی را با رنگ بنفش نشان می‌دهد.

ترمیم بتن

تخریب بتن با استفاده از واترجت امروزه یکی از روش‌های متداول برای ترمیم بتن شده‌است. از واترجت برای برداشتن بخش آسیب دیده و بخش‌هایی از سازه که به اشتباه بتن ریزی شده استفاده می‌شود. یکی از آسیب‌هایی که ممکن است این سازه ها با آن مواجه شوند خوردگی است که به اصطلاح به آن سرطان بتن می گویند. بخش زیادی از بتن اطراف مقطعی که دچار سرطان یا خوردگی شده‌است آسیب می بیند. این آسیب دیدگی دلایل مختلفی ممکن است داشته باشد. مثلاً بر اثر حملات کلریدی روی آرماتور به وجود آید. این اتفاق موجب زنگ زدن، گسترش خوردگی و ترک خوردن بتن در اطراف آرماتور آسیب دیده می‌شود.

ترمیم سرطان بتن

هنگامی که در سطح بتن در نمای ساختمان ها، پایه پل ها، سدها و اسکله ها، پوسته پوسته شدن و ترک مشاهده می‌شود باید علت ایجاد این مشکل را بررسی نمود. در این زمان می بایست از یک مهندس مجرب برای تجزیه و تحلیل آسیب استفاده کرد و پس از شناسایی مشکل، آن را رفع نمود و برای ترمیم اقدام کرد.

از عوامل ایجاد خوردگی می توان به موارد زیر اشاره نمود:

1. ساخت و ساز ضعیف سازه
2. پوشش کم بتن در اطراف آرماتور
3. ورود دی‌اکسید کربن به سطح میلگردها که موجب خوردگی بتن به خاطر کربناته شدن آن می‌شود.
4. ورود کلراید با سازه بتنی که موجب خوردگی آرماتورها می‌شود.

اینها مواردی هستند که با مشاهده پوسته پوسته شدن و ترک، ممکن است اتفاق افتاده باشد.

روش‌های اصلاح

اگر مشکل به دلیل پوشش کم ملات باشد، برای ترمیم باید اقدامات زیر را انجام داد:

1. تخریب بتن تا زیر میلگرد ها
2. تمیز کردن میلگرد به حدی که یک فلز نو به نظر برسد
3. استفاده از ماده محافظ ضدکربنات در تمام سطح

اگر مشکل به دلیل کربناته شدن باشد:

1. تخریب بتن تا زیر میلگرد ها
2. تمیز کردن میلگرد به حدی که یک فلز نو به نظر برسد
3. استفاده از ماده محافظ ضدکربنات در تمام سطح

برای مشکلات ناشی از یون کلرید، که عمدتا در سازه‌های مجاور دریاها اتفاق می افتد:

1. تخریب بتن تا زیر میلگرد ها
2. تمیز کردن میلگرد به حدی که یک فلز نو به نظر برسد
3. انجام عملیات الکتروشیمیایی برای تمیز کردن کامل میلگردها

روشی که هم عملیات تخریب بتن را انجام می دهد و هم تمیز کردن میلگردها، روش واترجت می‌باشد.

تخریب بتن با واترجت

تخریب هیدرولیکی با استفاده از نفوذ فشار زیاد آب، منافذ سطحی بتن را گسترش می دهد و موجب تخریب به صورت موضعی می‌شود.

جت فشار بالای آب که روی سطح گرفته می‌شود، در سیمان و ریزدانه‌های اطراف سنگدانه‌ها نفوذ کرده، و با فشار هیدرواستاتیک آب، سیمان و ریزدانه‌ها را از سنگدانه‌ها جدا می کند. در جایی که ترک وجود داشته باشد، واترجت در داخل آن نفوذ کرده و موجب می‌شود نرخ تخریب بتن بالاتر برود.

برخلاف روش‌های مکانیکی مثل استفاده از چکش برقی، واترجت هیچگونه ترکی به وجود نمی آورد.

نرخ برش به مقدار آبی که به سطح برخورد می‌کند بستگی زیادی دارد. همچنین سطح و عمق برش قابل کنترل می‌باشد.

- استفاده از واترجت جهت تخریب بتن بسته به میزان حجم تخریب به دو صورت انجام می‌شود:

1. تخریب بتن با حجم کم که به وسیله ی اوپراتور و با استفاده از تفنگی مخصوص واترجت انجام می‌شود. رعایت مسائل ایمنی مانند پوشیدن لباس، دستکش و کفش ضد واترجت و همچنین آگاهی کامل از طریقه استفاده از تفنگی واترجت و خطرات احتمالی روش تخریب بتن با واترجت و تفنگی از نکات مهم آن می‌باشد. سرعت تخریب بتن در این روش به لحاظ محدودیت نیروی واکنشی تفنگی کند می‌باشد، بیشترین نیروی واکنشی قابل تحمل توسط اوپراتور مجهز به تفنگی دارای قنداق میزان ۲۵۰ نیوتن می‌باشد.
2. تخریب بتن با حجم متوسط و زیاد که بوسیله ربات تخریب بتن با واترجت انجام می‌شود. در این روش اوپراتور با استفاده از ریموت کنترل وایرلس و از فاصله‌ای ایمن ربات هوشمند را برنامه‌ریزی و بدون هیچگونه خطری ربات را هدایت و عملیات تخریب بتن را اجام می‌دهد. سرعت تخریب بتن با استفاده از ربات بسیار بالا می‌باشد، نیروی واکنشی قابل تحمل به وسیله ی ربات تا ۱۸۰۰ نیوتن و حتی بیشتر می‌باشد به عبارتی بیش از ۷ برابر سریعتر از تفنگی واترجت.

مراحل تخریب بتن

برای تخریب در اطراف آرماتور، استانداردهایی وجود دارد که در اینجا به آن‌ها اشاره می‌شود. این موارد برای سازه‌های افقی، عمودی یا سقف کاربرد دارد. موارد زیر می بایست به ترتیب اجرا شوند.

۱. بتن لایه لایه شده را از روی میلگرد پوسیده تخریب کنید.

۲. وقتی که لایه اول برداشته شد، عملیات با تخریب بتن اطراف و زیر میلگرد ادامه پیدا می‌کند. این کار موجب می‌شود تمام سطح اطراف میلگرد تمیز شده و آماده چسبیدن به بتن جدید باشد. همچنین موجب می‌شود بخش بازسازی شده استحکام بهتری داشته باشد. برای این کار می بایست حداقل ۳/۴ اینچ معادل ۲۰ میلی‌متر (و یا ۱/۴ اینچ بیشتر از ابعاد بزرگترین سنگدانه بتن جدید) بین میلگرد و بتن تخریب شود.

۳. تخریب می بایست تا جایی از میلگرد ادامه پیدا کند که اثری از خوردگی در آن نبوده و میلگرد کاملاً سالم باشد. این کار موجب می‌شود که بتن جدید بهتر به میلگرد بچسبد.

۴. اگر اطراف میلگردی که دچار خوردگی شده میلگرد سالمی بود، باید مراقبت نمود که هنگام تخریب، به پیوند ملات با میلگرد سالم آسیبی نرسد. در صورت آسیب دیدن آن، می بایست در اطراف میلگرد سالم نیز عملیات تخریب انجام شده، بتن ریزی مجدد صورت گیرد. یکی از مزایای واترجت این است که این مشکل را به وجود نمی آورد.

۵. هر میلگردی که دچار خوردگی شده می بایست به میلگرد سالم دیگری بسته شود.

تمیز کردن اطراف میلگرد

۶. اگر میزان خوردگی زیاد باشد می بایست خوردگی به‌طور کامل از میلگردها زدوده شود تا سطح آرماتور بتواند بیشترین پیوند را با بتن جدید برقرار نماید. برای این کار می‌توان از واترجت و سندبلاست (یا مواد ساینده دیگر که روغن نداشته باشد) استفاده کرد.

اگر هنگام تخریب بتن از واترجت استفاده شود،علاوه بر حذف بتن اطراف میلگرد، هم‌زمان مرحله تمیزکردن میلگرد نیز انجام می‌شود و در زمان صرفه جویی خواهد شد.

جستارهای وابسته

• بتن
• بتن مسلح
• سیمان پرتلند
• سیمان
• نمک بتن