پین‌یین

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

پین‌یین یا هانیو پین‌یین (به چینی ساده‌شده: 汉语拼音)، (به چینی سنتی: 漢語拼音)، (به پین‌یینی: Hànyǔ Pīnyīn) رایج‌ترین شیوهٔ لاتین‌نویسی زبان چینی ماندارین است.

در شیوهٔ پین‌یین، حروف لاتین را برای نمایش صداها در زبان چینی به کار می‌برند، اما نحوهٔ تناظر این حروف با صداها چندان شبیه به لاتین‌نویسی رایج برای زبان‌های دیگر نیست. برای نمونه، q و zh هر دو نزدیک به «چ» تلفظ می‌شود (گرچه تلفظ دقیق آن دو یکی نیست) و x نزدیک به «ش» تلفظ می‌شود.

این شیوه در سال ۱۹۵۸ مورد تأیید قرار گرفته و در سال ۱۹۷۹ مورد قبول دولت جمهوری خلق چین قرار گرفت و جانشین سیستم‌های قدیمی‌تر شد.

از آنجا که هانیو پین‌یین توسط دولت سنگاپور نیز مورد قبول واقع شد، کتابخانه کنگره، انجمن کتابخانه‌های آمریکا و بسیاری مؤسسات دیگر این سیستم را به‌عنوان سیستم نوشتار زبان چینی ماندارین برگزیدند. در سال ۱۹۷۹ سازمان جهانی استاندارد (ISO) این سیستم را به‌عنوان استاندارد لاتین‌نویسی چینی تحت شماره استاندارد ISO-7098:1991 قبول نمود. هم‌اکنون پین‌یین به‌عنوان وسیله‌ای مناسب برای ورود متون چینی در کامپیوترها مورد استفاده قرار می‌گیرد. با ورود متون به کامپیوتر با این سیستم نرم‌افزارهای ویرایش‌گر قادر به تبدیل آن به متون چینی ساده‌شده هستند.

آوا ɑ ɔ ɤ ɑʊ ɤʊ an ən ɑŋ ɤŋ ɑɻ ʊŋ i iɤʊ iɛn ɪn ɪŋ
پین‌یین a o e ai ei ao ou an en ang eng er ong yi ye you yan yin ying
تنغينغ بينيين a o e ai ei ao ou an en ang eng er ong yi ye you yan yin ying
وید جایلز a o o/ê ai ei ao ou an ên ang êng êrh ung i yeh yu yen yin ying
بوپوموفو ㄨㄥ ㄧㄝ ㄧㄡ ㄧㄢ ㄧㄣ ㄧㄥ
مثال
آوا u ueɪ uaɪ uan uən uʊn uɤŋ uʊŋ y yɛn yn iʊŋ
پین‌یین wu wo wei wai wan wen weng yu yue yuan yun yong
تنغينغ بينيين wu wo wei wai wan wun wong yu yue yuan yun yong
وید جایلز wu wo wei wai wan wên wêng yüeh yüan yün yung
بوپوموفو ㄨㄛ ㄨㄟ ㄨㄞ ㄨㄢ ㄨㄣ ㄨㄥ ㄩㄝ ㄩㄢ ㄩㄣ ㄩㄥ
مثال
آوا p m fəŋ fʊŋ tiou tuei ny ly kəɻ
پین‌یین b p m feng diu dui t ger k he
تنغينغ بينيين b p m fong diou duei t nyu lyu ger k he
وید جایلز p p' m fêng tiu tui t' kêrh k' ho
بوپوموفو ㄈㄥ ㄉㄧㄡ ㄉㄨㄟ ㄋㄩ ㄌㄩ ㄍㄜㄦ ㄏㄜ
مثال 歌儿
آوا tɕiɛn tɕyʊŋ tɕʰɪn ɕyɛn ʈʂə ʈʂɚ ʈʂʰə ʈʂʰɚ ʂə ʂɚ ʐə ʐɚ tsə tsuɔ tsɨ tsʰə tsʰɨ
پین‌یین jian jiong qin xuan zhe zhi che chi she shi re ri ze zuo zi ce ci se si
تنغينغ بينيين jian jyong cin syuan jhe jhih che chih she shih re rih ze zuo zih ce cih se sih
وید جایلز chien chiung ch'in hsüan chê chih ch'ê ch'ih shê shih jih tsê tso tzŭ ts'ê tz'ŭ szŭ
بوپوموفو ㄐㄧㄢ ㄐㄩㄥ ㄑㄧㄣ ㄒㄩㄢ ㄓㄜ ㄔㄜ ㄕㄜ ㄖㄜ ㄗㄜ ㄗㄨㄛ ㄘㄜ ㄙㄜ
مثال
آوا ma˥˥ ma˧˥ ma˨˩˦ ma˥˩ ma
پین‌یین ma
تنغينغ بينيين ma
وید جایلز ma1 ma2 ma3 ma4 ma0
بوپوموفو ㄇㄚ ㄇㄚˊ ㄇㄚˇ ㄇㄚˋ ㄇㄚ・
مثال: سنتی\ساده. 媽/妈 麻/麻 馬/马 罵/骂 嗎/吗

حروف[ویرایش]

همخوان‌ها[ویرایش]

لبی لثوی برگشته لثوی‌کامی نرم‌کامی
انسدادی غیرتنفسی b [p] d [t] g [k]
تنفسی p [pʰ] t [tʰ] k [kʰ]
خیشومی m [m] n [n]
انسایشی غیرتنفسی z [ts] zh [ʈʂ] j [tɕ]
تنفسی c [tsʰ] ch [ʈʂʰ] q [tɕʰ]
سایشی f [f] s [s] sh [ʂ] x [ɕ] h [x]
روان l [l] r [ɻ~ʐ]
نیم‌واکه y [j]/[ɥ]۱ و w [w]۲

۱ y قبل از u به‌شکل [ɥ] تلفظ می‌شود.

۲ حروف w و y در جدول همخوان‌های اصلی پین‌یین وجود ندارند.

واکه‌ها[ویرایش]

جلویی مرکزی پشتی
بسته
i ⟨i⟩ • y ⟨ü⟩
ɨ ⟨i⟩
u ⟨u⟩


ɤ ⟨e⟩ • o ⟨o⟩
⟨ê⟩
ɚ ⟨er⟩



a ⟨a⟩
بسته‌میانی
بازمیانی
باز

جستارهای وابسته[ویرایش]

منابع[ویرایش]

  • Yin Binyong 尹斌庸 and Mary Felley (1990). Chinese Romanization. Pronunciation and Orthography (Hanyu pinyin he zhengcifa 汉语拼音和正词法). Beijing: Sinolingua. ISBN 7-80052-148-6 / ISBN 0-8351-1930-0.

پیوند به بیرون[ویرایش]