درگاه:سمرقند

Samarkand درگاه سمرقند Самарқанд تاشکند بخارا سمرقند ویرایش   درگاه سمرقند سَمَرْقَنْد یا سَمَرْکنْد (به ازبکی:Samarqand- به تاجیکی:Самарқанд برگرفته از سَمَر کَند از زبان سغدی به معنی:قلعهٔ سنگی یا شهر سنگی) مرکز استان سمرقند، با جمعیتی بالغ بر ۵۹۶٫۳۰۰ نفر (برآورد تخمینی سال ۲۰۰۸)، دومین شهر بزرگ ازبکستان است. این شهر در ارتفاع ۷۰۲ متری از سطح دریا واقع شده و بیشتر ساکنان آن فارسی‌زبان هستند. سمرقند یکی از شهرهای تاریخی در آسیای میانه است. در سال ۲۰۰۱، یونسکو این شهر باستانی را در فهرست میراث فرهنگی جهان قرار داد. طبق مطالعات تاریخ دانان، سمرقند حدود قرن هفتم قبل ازمیلاد به عنوان پایتخت پادشاهی سغد پایه گذاری شده‌است.سمرقند در قرون پانزدهم و شانزدهم میلادی شاهد عصر طلایی خود بود. شهرسازی به اوج خود رسید.اکنون آثار تاریخی معماری ساخته شده در دوران زمامداری تیموری‌ها مهم ترین آثار سمرقند است.سمرقند به دلیل ایت آثار تاریخ یدر فهرست میراث جهانی یونسکو ، قرار گرفته‌است. آثار تاریخی منحصربفرد ، معماری دیرینه ، میراث مکاتب علمی و هنری ، مراکز صنعت و پیشه وری ملی که در این شهر موجود است . سمرقند آب و هوایی نیمه خشک با تابستان‌های گرم و زمستان‌های سرد و نسبتا مرطوب دارد. درجه حرارت هوا در گرمترین موقع سال (در ماه‌های مرداد و شهریور) تا ۴۰ درجه سانتیگراد می‌رسد و بارش باران بصورت پراکنده از ماه اردیبهشت تا دی ماه است. سمرقند از بزرگ‌ترین شهرهای فرارود و یکی از کانون‌های دانش و ادب ایران پس از اسلام است و یکی از کانون‌های هنر و معماری منطقه بوده‌است. در ۱۰۰۰ م. در تصرف سامانیان درآمد. در ۱۰۲۷ سلجوقیان آن را تصرف نمودند. در دوران خوارزمشاهیان پایتخت بود. در ۱۲۱۹ توسط چنگیز فتح و ویران شد و در ۱۳۸۳ در تصرف تیمور لنگ درآمد و سمرقند پایتختش بود. بعد در ۱۵۰۵ در تصرف ازبکان (شیبانیان) و بالاخره در ۱۶۰۰ م. در تصرف استراخان و جانشینان او که نیز از نژاد ازبک‌اند درآمد و باز بتصرف ایران درآمد و در دوران قاجار روسها بتصرف آن دست زدند. پس از آن اگرچه در تصرف خانات بخارا بود ولی در حقیقت جزیی از خاک روسیه محسوب می‌گردید. شهر سمرقند در جنوب شرقی ازبکستان ، در وادی خوش منظرهٔ رودخانهٔ زرافشان ، در محاصرهٔ کوه‌های پامیر – آلای قرار گرفته‌است. یکی از آثار تاریخی سمرقند بنای گور امیر است که به دلیل قرار داشتن مقبره تیمور گورکانی به این نام موسوم شده‌است.این بنا در سال۸۰۷ هجری قمری احداث شده و گنبد و بارگاه آن با کاشیکاری ایرانی مزین است. ویرایش   نگاره برگزیده در مدرسه طلاکاری،سمرقند ویرایش   تاریخ سمرقند «سمرقند، که یونانیان آن را (ماراکندا) می‌نامیده‌اند، یکی از کهنترین شهرهای جهان شمرده می‌شود و توسط ایرانیان در آواخر سده چهارده پیش از میلاد در دشت حاصلخیز زرفشان بعنوان شهر منطقه کشاورزی پی نهاده شده و زمانی دراز در دوران هخامنشیان مهمترین شهر منطقه بوده‌است.» سمرقند با قرارداشتن در مرکز جاده ابریشم، پیونددهندهٔ چین به اروپا در قدیم، دارای اهمیتی چشمگیر بوده‌است. در روزگار هخامنشیان جزیی از سرزمین سغد باستان بود. در سال ۳۳۰ ق.م. در تصرف اسکندر مقدونی درآمد. بعد جزء دولت یونانی غربی گردید. در کتیبه کعبه زرتشت شاپور یکم این شهر را جز قلمرو ایران می‌خواند. در سدهٔ ششم و هفتم م. ترکان و چینیان آن را متصرف شدند. در سال ۷۰۵ م. اعراب آن را تصرف کردند و تا سدهٔ نهم در تصرف خلفای اموی و عباسی بود در قرن نهم و دهم در اختیار شاهان سامانی و در قرون یازده تا سیزده میلادی در دست غزنویان و سپس سلجوقیان و در اوایل قردن سیزدهم میلادی خاندان خوارزمشاهیان آن را تصرف کرد و پس از آن توسط چنگیز خان مغول نابود شد و پس از آن حکرانی آن به دست مغولان افتاد. ویرایش   مشاهیر سمرقند علاءالدین علی بن محمد سمرقندی معروف به ملا علی قوشچی،دانشمند، متکلم، ریاضیدان و منجم ایرانی (۷۸۲ خورشیدی - ۸۵۳ خورشیدی) از مشاهیر علمای عامه و کلام و ریاضیات. او از فقهای حنبلی و از عالمان بزرگ اهل سنّت در علم کلام بود. ویرایش   گفتاورد «به سمرقند اگر بگذری ای باد سحر//نامه‌ی اهل خراسان به بر خاقان بر» انوری «تا ز قونیه بتابد نور عشق//تا سمرقند و بخارا ساعتی» شمس تبریزی «بنا کرد بس شهرها در جهات//بسان سمرقند و مرو و هرات» جامی «شهر سمرقند از بزرگترین شهرهاو بهترین و کامل ترین شهرها در زیبایی است.در کنار رودی که به نام قصارین معروف است بنا شده است....» ابن بطوطه «بر لب جوی سیاه آب سمرقند نشسته ام، به گذر عمر می اندیشم و حکایتهای جهان گذران در یادم می گذرند. سیاه آب – بیرون شهر سمرقند، همان شهری که هزار و پانصد سال پیش شاعری گفته بود-سمرقند کند مند – بذینت کی افکند؟ - از چاچ ته بهی – همیشه ته خهی » آصف فکرت «از شهر سمرقند ماوراء النهر در ظرف چهار قرن صدر اسلام، دوازده نفر برای کسب علم به نیشابور آمده و بعداً جزو اعلام نیشابور قرار گرفته‌اند.» عبدالحمید مولوی ویرایش   سمرقند در دیگر پروژه‌های ویکی‌مدیا