درماتیت: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
نمایش تاریخچه به صورت تعاملی
→ تفاوت قدیمی‌ترتفاوت جدیدتر ←
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
دیداریویکی‌متن
Alone research (بحث | مشارکت‌ها)
۵۵ ویرایش‌ها
ویژگی پیوندهای پیشنهادی: ۳ پیوند افزوده شد.
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۲۰: خط ۲۰:
| deaths =
| deaths =
}}
}}
'''سودا'''<ref>{{یادکرد فرهنگستان|مصوب=اگزما، سودا|بیگانه=eczema|بیگانه در فارسی=|حوزه=پزشکی|دفتر=نخست|بخش=فارسی|سرواژه=اگزما}}</ref> یا '''اِگزِما''' {{انگلیسی|Eczema}} همچنین '''پوست‌آماس'''<ref>{{یادکرد-فرهنگستان|مصوب=پوست‌آماس|حوزه=علوم پایهٔ پزشکی|بیگانه در فارسی=درماتیت|بیگانه=dermatitis|زبان=انگلیسی|دفتر=چهاردهم|بخش=فارسی|سرواژه=پوست‌آماس}}</ref> یا '''دِرماتیت''' {{انگلیسی|Dermatitis}}، به [[التهاب]] یا التهاب پوست گفته می‌شود که می‌تواند منجر به [[خارش]]، قرمزی، [[تورم]]، [[پوسته‌ریزی]] و دیگر نشانه‌ها شود.
'''سودا'''<ref>{{یادکرد فرهنگستان|مصوب=اگزما، سودا|بیگانه=eczema|بیگانه در فارسی=|حوزه=پزشکی|دفتر=نخست|بخش=فارسی|سرواژه=اگزما}}</ref> یا '''اِگزِما''' {{انگلیسی|Eczema}} همچنین '''پوست‌آماس'''<ref>{{یادکرد-فرهنگستان|مصوب=پوست‌آماس|حوزه=علوم پایهٔ پزشکی|بیگانه در فارسی=درماتیت|بیگانه=dermatitis|زبان=انگلیسی|دفتر=چهاردهم|بخش=فارسی|سرواژه=پوست‌آماس}}</ref> یا '''دِرماتیت''' {{انگلیسی|Dermatitis}}، به [[التهاب]] یا التهاب پوست گفته می‌شود که می‌تواند منجر به [[خارش]]، قرمزی، [[تورم]]، [[پوسته‌ریزی]] و دیگر نشانه‌ها شود.<ref name="Ned2012">{{cite book|vauthors=Nedorost ST|title=Generalized Dermatitis in Clinical Practice|publisher=Springer Science & Business Media|isbn=978-1447128977|pages=1–3, 9, 13–14|url=https://books.google.com/books?id=egXPtnc4lssC&pg=PA1|date=2012|access-date=29 July 2016|language=en|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20160815233710/https://books.google.ca/books?id=egXPtnc4lssC&lpg=PP1&pg=PA1|archive-date=15 August 2016|df=dmy-all}}</ref><ref name="NIH2013">{{cite web|date=May 2013|title=Handout on Health: Atopic Dermatitis (A type of eczema)|url=http://www.niams.nih.gov/health_info/Atopic_Dermatitis/default.asp|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20150530092344/http://www.niams.nih.gov/Health_Info/Atopic_Dermatitis/default.asp|archive-date=30 May 2015|access-date=29 July 2016|website=NIAMS|df=dmy-all}}</ref>


== واژه‌شناسی ==
== واژه‌شناسی ==
درم به معنی پوست و itis به معنی التهاب است. مهم‌ترین نوع درماتیت، اگزما (به‌خصوص اگزمای آتوپیک) است. گاهی اگزما و درماتیت، معادل در نظر گرفته می‌شوند. به هر نوع ضایعهٔ پوستی که ماهیت اصلی و اولیهٔ آن واکنش التهابی باشد درماتیت گفته می‌شود.
درم به معنی پوست و itis به معنی التهاب است. مهم‌ترین نوع درماتیت، اگزما (به‌خصوص اگزمای آتوپیک) است. گاهی اگزما و درماتیت، معادل در نظر گرفته می‌شوند. به هر نوع ضایعهٔ پوستی که ماهیت اصلی و اولیهٔ آن واکنش التهابی باشد درماتیت گفته می‌شود.<ref name="Mc2012">{{cite journal|vauthors=McAleer MA, Flohr C, Irvine AD|date=July 2012|title=Management of difficult and severe eczema in childhood|url=http://www.tara.tcd.ie/bitstream/2262/75991/1/PMID%2022826585%20Difficult%20and%20severe%20AD%20in%20childhood.pdf|journal=BMJ|volume=345|pages=e4770|doi=10.1136/bmj.e4770|pmid=22826585|hdl-access=free|hdl=2262/75991|s2cid=36038433}}</ref>


اگزما از یک واژهٔ [[زبان یونانی|یونانی]] به معنای جوش بالا آمده‌است.
اگزما از یک واژهٔ [[زبان یونانی|یونانی]] به معنای جوش بالا آمده‌است.<ref name="Andrews">{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=UEaEDwAAQBAJ&pg=PA482|page=482|title=Andrews' Diseases of the Skin: Clinical Dermatology|isbn=978-0323551885|last1=James|first1=William D.|last2=Elston|first2=Dirk|last3=Treat|first3=James R.|last4=Rosenbach|first4=Misha A.|last5=Neuhaus|first5=Isaac|year=2019|publisher=Elsevier Health Sciences}}</ref>


دو واژهٔ درماتیت و اگزما به‌جای همدیگر استفاده می‌شود ولی معمولاً در مواردی که عامل خارجی مسبب التهاب وجود داشته باشد از واژهٔ درماتیت و در مواردی که عامل خارجی وجود نداشته و به اصطلاح بیماری اندوژن باشد از واژهٔ اگزما استفاده می‌شود.
دو واژهٔ درماتیت و اگزما به‌جای همدیگر استفاده می‌شود ولی معمولاً در مواردی که عامل خارجی مسبب التهاب وجود داشته باشد از واژهٔ درماتیت و در مواردی که عامل خارجی وجود نداشته و به اصطلاح بیماری اندوژن باشد از واژهٔ اگزما استفاده می‌شود.<ref>{{cite journal|vauthors=Mowad CM, Anderson B, Scheinman P, Pootongkam S, Nedorost S, Brod B|date=June 2016|title=Allergic contact dermatitis: Patient management and education|journal=Journal of the American Academy of Dermatology|volume=74|issue=6|pages=1043–1054|doi=10.1016/j.jaad.2015.02.1144|pmid=27185422}}</ref><ref>{{cite journal|vauthors=Lurati AR|date=February 2015|title=Occupational risk assessment and irritant contact dermatitis|journal=Workplace Health & Safety|volume=63|issue=2|pages=81–87; quiz 88|doi=10.1177/2165079914565351|pmid=25881659|s2cid=40077567}}</ref>


== برخی از انواع درماتیت ==
== برخی از انواع درماتیت ==
خط ۳۸: خط ۳۸:
- [[درماتیت تماسی آلرژیک]] (Allergic contact dermatitis): به‌علت تماس پوست بدن با موادی است که اکثر مردم نسبت به آن واکنش نشان نمی‌دهند مانند [[صابون]]، مواد [[الکل|الکلی]]، [[نیکل]]، [[عطر]]، لاستیک، [[رنگ مو]] یا [[کاندوم]]. در این عارضه پوست قرمز شده و به همراه خارش و سوزش است. برای تشخیص عامل [[تست برچسبی|تست پچ]] لازم است. درماتیت تماسی آلرژیک نوعی درماتیت است که از واکنش نسبت به مواد آلرژن ایجاد می‌شود و در نهایت در بدن واکنش ایمنی ایجاد می‌کند و باعث التهاب پوست می‌شود. انواع مختلف [[دارو]]ها، [[آفت‌کش]]‌ها، لوازم آرایشی، [[افزودنی‌های غذایی]]، مواد شیمیایی تجاری، مواد پلاستیکی، [[لاتکس]]، [[سیمان]] و تمام موادی که به نوعی باعث بروز [[آلرژی|حساسیت]] می‌شوند، می‌توانند باعث بروز این نوع درماتیت شوند. بعضی از افراد حتی به [[نیکل]] موجود در انواع [[جواهر|جواهرات]] حساسیت دارند.
- [[درماتیت تماسی آلرژیک]] (Allergic contact dermatitis): به‌علت تماس پوست بدن با موادی است که اکثر مردم نسبت به آن واکنش نشان نمی‌دهند مانند [[صابون]]، مواد [[الکل|الکلی]]، [[نیکل]]، [[عطر]]، لاستیک، [[رنگ مو]] یا [[کاندوم]]. در این عارضه پوست قرمز شده و به همراه خارش و سوزش است. برای تشخیص عامل [[تست برچسبی|تست پچ]] لازم است. درماتیت تماسی آلرژیک نوعی درماتیت است که از واکنش نسبت به مواد آلرژن ایجاد می‌شود و در نهایت در بدن واکنش ایمنی ایجاد می‌کند و باعث التهاب پوست می‌شود. انواع مختلف [[دارو]]ها، [[آفت‌کش]]‌ها، لوازم آرایشی، [[افزودنی‌های غذایی]]، مواد شیمیایی تجاری، مواد پلاستیکی، [[لاتکس]]، [[سیمان]] و تمام موادی که به نوعی باعث بروز [[آلرژی|حساسیت]] می‌شوند، می‌توانند باعث بروز این نوع درماتیت شوند. بعضی از افراد حتی به [[نیکل]] موجود در انواع [[جواهر|جواهرات]] حساسیت دارند.


این نوع درماتیت به ناحیه‌ای از پوست محدود می‌شود که در تماس با آلرژن قرار می‌گیرد؛ مانند دست و صورت. در واقع، چند سال طول می‌کشد تا آلرژی ایجاد شود و زمانی که این حساسیت ایجاد شود، تا آخر عمر در فرد باقی می‌ماند و کوچک‌ترین تماس با مادهٔ آلرژن می‌تواند باعث بازگشت حساسیت پوستی شود. علائم آن از خفیف تا شدید متغیر و مثل درماتیت تماسی تحریکی است. تشخیص آن هم از طریق آزمایش انجام می‌شود.
این نوع درماتیت به ناحیه‌ای از پوست محدود می‌شود که در تماس با آلرژن قرار می‌گیرد؛ مانند دست و صورت. در واقع، چند سال طول می‌کشد تا آلرژی ایجاد شود و زمانی که این حساسیت ایجاد شود، تا آخر عمر در فرد باقی می‌ماند و کوچک‌ترین تماس با مادهٔ آلرژن می‌تواند باعث بازگشت حساسیت پوستی شود. علائم آن از خفیف تا شدید متغیر و مثل درماتیت تماسی تحریکی است. تشخیص آن هم از طریق آزمایش انجام می‌شود.<ref>{{cite journal|vauthors=Nankervis H, Pynn EV, Boyle RJ, Rushton L, Williams HC, Hewson DM, Platts-Mills T|date=January 2015|title=House dust mite reduction and avoidance measures for treating eczema|url=http://www.cochrane.org/CD008426/SKIN_house-dust-mite-reduction-and-avoidance-measures-treating-eczema|journal=The Cochrane Database of Systematic Reviews|volume=1|issue=5|pages=CD008426|doi=10.1002/14651858.CD008426.pub2|pmc=8407038|pmid=25598014|hdl-access=free|hdl=10044/1/21547}}</ref>


- [[خشکی پوست]]
- [[خشکی پوست]]
خط ۶۷: خط ۶۷:
براساس شدت و دورهٔ بیماری ضایعات التهابی اگزمایی را به سه گروه اصلی می‌توان تقسیم نمود.
براساس شدت و دورهٔ بیماری ضایعات التهابی اگزمایی را به سه گروه اصلی می‌توان تقسیم نمود.


الف. التهاب اگزمایی حاد؛ این نوع التهاب با ضایعات قرمز روشن و متورم همراه با دانه‌های آبدار و با خارش شدید مشخص می‌شود. خاراندن باعث ایجاد خارش، ترشح سرم از دانه‌ها، تشکیل دلمه و افزایش احتمال عفونت ثانویه می‌شود. شروع و استقرار بیماری از چند ساعت تا ۲ الی ۳ روز زمان برده و در صورت عارضه‌دار نشدن چند روز تا چند هفته تداوم یافته و سپس برطرف می‌شود. انواع بیماری‌های اگزمایی که با این مشخصات ظاهر می‌شوند عبارت است از: درماتیت تماسی، اگزمای سکه‌ای، پمفولیکس، عفونت‌های قارچی.{{مدرک}}
الف. التهاب اگزمایی حاد؛ این نوع التهاب با ضایعات قرمز روشن و متورم همراه با دانه‌های آبدار و با خارش شدید مشخص می‌شود. خاراندن باعث ایجاد خارش، ترشح سرم از دانه‌ها، تشکیل دلمه و افزایش احتمال عفونت ثانویه می‌شود. شروع و استقرار بیماری از چند ساعت تا ۲ الی ۳ روز زمان برده و در صورت عارضه‌دار نشدن چند روز تا چند هفته تداوم یافته و سپس برطرف می‌شود. انواع بیماری‌های اگزمایی که با این مشخصات ظاهر می‌شوند عبارت است از: درماتیت تماسی، اگزمای سکه‌ای، پمفولیکس، عفونت‌های قارچی.<ref>{{cite web|title=Eczema|url=http://www.acpmedicine.com/acpmedicine/institutional/bestRxDx.action;jsessionid=D1F3669B916671AA91F32934D21DC08A?bookId=ACP&chapId=part02_ch04&readerFlag=|url-status=dead|archive-url=https://archive.today/20140110100400/http://www.acpmedicine.com/acpmedicine/institutional/bestRxDx.action;jsessionid=D1F3669B916671AA91F32934D21DC08A?bookId=ACP&chapId=part02_ch04&readerFlag=|archive-date=10 January 2014|access-date=9 January 2014|publisher=ACP medicine}}</ref><ref name="Clinic2011">{{cite journal|vauthors=Bershad SV|date=November 2011|title=In the clinic. Atopic dermatitis (eczema)|journal=Annals of Internal Medicine|volume=155|issue=9|pages=ITC51–15; quiz ITC516|doi=10.7326/0003-4819-155-9-201111010-01005|pmid=22041966|s2cid=207536375}}</ref><ref>ICD 10: [http://apps.who.int/classifications/apps/icd/icd10online/?gl20.htm Diseases of the skin and subcutaneous tissue (L00-L99) – Dermatitis and eczema (L20-L30)] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140109160728/http://apps.who.int/classifications/apps/icd/icd10online/?gl20.htm|date=9 January 2014}}</ref>


ب. التهاب اگزمایی تحت حاد؛ این حالت با ضایعات پوسته‌دار قرمز با خراش و نمای فلسی شکل پوست و با خارش خفیف تا متوسط و بدون دانه‌های آبدار مشخص می‌شود. بیماری‌های [[درماتیت آتوپیک]]، درماتیت کهنه بچه، اگزمای دور دهان، اگزمای [[نوک پستان]] مادران شیرده و … با این نوع التهاب ظاهر می‌شود.{{مدرک}}
ب. التهاب اگزمایی تحت حاد؛ این حالت با ضایعات پوسته‌دار قرمز با خراش و نمای فلسی شکل پوست و با خارش خفیف تا متوسط و بدون دانه‌های آبدار مشخص می‌شود. بیماری‌های [[درماتیت آتوپیک]]، درماتیت کهنه بچه، اگزمای دور دهان، اگزمای [[نوک پستان]] مادران شیرده و … با این نوع التهاب ظاهر می‌شود.{{مدرک}}
خط ۷۷: خط ۷۷:
* قسمت‌های قرمزپوست ممکن است به شکل دانه‌دانه شود.
* قسمت‌های قرمزپوست ممکن است به شکل دانه‌دانه شود.
* پوست آسیب‌دیده ممکن است ضخیم باشد.
* پوست آسیب‌دیده ممکن است ضخیم باشد.
* رنگ آن ممکن است بسته به نوع اگزما، این‌که چه مدت روی بدن بوده یا چقدر جدی است، تیره‌تر یا روشن باشد.
* رنگ آن ممکن است بسته به نوع اگزما، این‌که چه مدت روی بدن بوده یا چقدر جدی است، تیره‌تر یا روشن باشد.<ref>{{cite journal|vauthors=Meduri NB, Vandergriff T, Rasmussen H, Jacobe H|date=August 2007|title=Phototherapy in the management of atopic dermatitis: a systematic review|journal=Photodermatology, Photoimmunology & Photomedicine|volume=23|issue=4|pages=106–112|doi=10.1111/j.1600-0781.2007.00291.x|pmid=17598862|doi-access=free|s2cid=25684608}}</ref>


'''خشکی پوست:''' اگزما اغلب باعث خشکی پوست می‌شود. پوست شما ممکن است وقتی‌که آن را می‌خارانید، پوسته‌پوسته شود. در موارد شدید، پوست ممکن است به علت خشکی ترک بخورد.{{مدرک}}
'''خشکی پوست:''' اگزما اغلب باعث خشکی پوست می‌شود. پوست شما ممکن است وقتی‌که آن را می‌خارانید، پوسته‌پوسته شود. در موارد شدید، پوست ممکن است به علت خشکی ترک بخورد.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=بهترین روش مراقبت از خشکی پوست صورت + 5 روش درمان خانگی|نشانی=https://salamatik.ir/beauty/%d9%85%d8%b1%d8%a7%d9%82%d8%a8%d8%aa-%d8%a7%d8%b2-%d8%ae%d8%b4%da%a9%db%8c-%d9%be%d9%88%d8%b3%d8%aa-%d8%b5%d9%88%d8%b1%d8%aa/|وبگاه=سلامتیک|تاریخ=۱۴۰۲-۰۶-۲۵|کد زبان=fa-IR}}</ref>
* پوست ترک‌خورده ممکن است عفونت کند و چرکی شود.
* پوست ترک‌خورده ممکن است عفونت کند و چرکی شود.


محل وقوع اگزما: اگزما اغلب روی دست، [[مچ]]، پا، [[مچ پا]]، [[قفسه سینه|قفسهٔ سینه]]، [[پلک]] و [[گونه (کالبدشناسی)|گونه]] تشکیل می‌شود. همچنین ممکن است روی قسمت‌هایی از بدن اتفاق بیفتد که بیشتر خم می‌شوند، مثل قسمت داخلی [[آرنج]] یا [[زانو]].{{مدرک}}
محل وقوع اگزما: اگزما اغلب روی دست، [[مچ]]، پا، [[مچ پا]]، [[قفسه سینه|قفسهٔ سینه]]، [[پلک]] و [[گونه (کالبدشناسی)|گونه]] تشکیل می‌شود. همچنین ممکن است روی قسمت‌هایی از بدن اتفاق بیفتد که بیشتر خم می‌شوند، مثل قسمت داخلی [[آرنج]] یا [[زانو]].<ref name="Incyte PR 20210921">{{cite web|title=Incyte Announces U.S. FDA Approval of Opzelura (ruxolitinib) Cream, a Topical JAK Inhibitor, for the Treatment of Atopic Dermatitis (AD)|publisher=Incyte|via=Business Wire|date=21 September 2021|url=https://www.businesswire.com/news/home/20210921006072/en/|access-date=21 September 2021}}</ref>
* در کودکان، اگزما ممکن است روی صورت یا پوست سر اتفاق بیفتد. همچنین ممکن است روی پای کودکان جایی که پوشک می‌بندند اتفاق بیفتد.{{مدرک}}
* در کودکان، اگزما ممکن است روی صورت یا پوست سر اتفاق بیفتد. همچنین ممکن است روی پای کودکان جایی که پوشک می‌بندند اتفاق بیفتد.{{مدرک}}


== درمان ==
== درمان ==
* اولین قدم درمان این است که پوست دیگر در تماس با مادهٔ حساسیت‌زا یا محرک قرار نگیرد. [[آنتی‌هیستامین]]‌ها و [[کورتیکواستروئید]]ها در درمان التهاب و رفع علائم بسیار مفیدند.
* اولین قدم درمان این است که پوست دیگر در تماس با مادهٔ حساسیت‌زا یا محرک قرار نگیرد. [[آنتی‌هیستامین]]‌ها و [[کورتیکواستروئید]]ها در درمان التهاب و رفع علائم بسیار مفیدند.<ref>{{cite journal|vauthors=Bewley A|date=May 2008|title=Expert consensus: time for a change in the way we advise our patients to use topical corticosteroids|journal=The British Journal of Dermatology|volume=158|issue=5|pages=917–920|doi=10.1111/j.1365-2133.2008.08479.x|pmid=18294314|doi-access=free|s2cid=46445371}}</ref>
* استفاده از لباس‌های نخی و [https://trustluxe.ir/product/%d8%b1%d9%88%d8%ba%d9%86-%d8%b4%d8%aa%d8%b1%d9%85%d8%b1%d8%ba/ جلوگیری از خشکی پوست] از راه‌های درمان اگزما می‌باشد.
* استفاده از لباس‌های نخی و جلوگیری از خشکی پوست از راه‌های درمان اگزما می‌باشد.<ref name="Oak2016">{{cite web|vauthors=Oakley A|title=Topical corticosteroid withdrawal|url=http://www.dermnetnz.org/reactions/topical-steroid-withdrawal.html|website=DermNet NZ|publisher=DermNet New Zealand Trust|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20160316135658/http://www.dermnetnz.org/reactions/topical-steroid-withdrawal.html|archive-date=16 March 2016|df=dmy-all}}</ref>
* برای کم‌کردن التهاب آن باید از خاراندن و مالش آن خودداری نمود.
* برای کم‌کردن التهاب آن باید از خاراندن و مالش آن خودداری نمود.<ref name="Matt2019">{{cite journal|vauthors=Matterne U, Böhmer MM, Weisshaar E, Jupiter A, Carter B, Apfelbacher CJ|date=January 2019|title=Oral H1 antihistamines as 'add-on' therapy to topical treatment for eczema|journal=The Cochrane Database of Systematic Reviews|volume=1|issue=1|pages=CD012167|doi=10.1002/14651858.CD012167.pub2|pmc=6360926|pmid=30666626}}</ref>
* دوری از گرما و تعرق زیاد نیز در جلوگیری از ازدیاد آن مؤثر است.<ref name=":0">{{یادکرد خبر|عنوان=Eczema|نشانی=http://www.webmd.com/skin-problems-and-treatments/guide/atopic-dermatitis-eczema|کوشش=WebMD|تاریخ بازبینی=2022-07-31|زبان=en-US}}</ref>
* دوری از گرما و تعرق زیاد نیز در جلوگیری از ازدیاد آن مؤثر است.<ref name=":0">{{یادکرد خبر|عنوان=Eczema|نشانی=http://www.webmd.com/skin-problems-and-treatments/guide/atopic-dermatitis-eczema|کوشش=WebMD|تاریخ بازبینی=2022-07-31|زبان=en-US}}</ref>


== پیشگیری ==
== پیشگیری ==
سعی در پوشیدن لباس‌های نخی شود و از تماس پوست با محرک‌ها خودداری شود. محرک‌هایی مانند [[بنزین]]، [[مواد شوینده]]، [[لوسیون]]‌های بدن. از مرطوب‌کننده برای نرم کردن پوست استفاده شود زیرا این مواد باعث جلوگیری از حساسیت‌های پوستی می‌شود. از گرمای زیاد و [[عرق‌کردن|عرق کردن]] دوری شود زیرا تعرق باعث تحریک پوست و خارش آن می‌شود.<ref name=":0"/>
سعی در پوشیدن لباس‌های نخی شود و از تماس پوست با محرک‌ها خودداری شود. محرک‌هایی مانند [[بنزین]]، [[مواد شوینده]]، [[لوسیون]]‌های بدن. از مرطوب‌کننده برای نرم کردن پوست استفاده شود زیرا این مواد باعث جلوگیری از حساسیت‌های پوستی می‌شود. از گرمای زیاد و [[عرق‌کردن|عرق کردن]] دوری شود زیرا تعرق باعث تحریک پوست و خارش آن می‌شود.<ref name=":0"/><ref name="Carr2013">{{cite journal|vauthors=Carr WW|date=August 2013|title=Topical calcineurin inhibitors for atopic dermatitis: review and treatment recommendations|journal=Paediatric Drugs|volume=15|issue=4|pages=303–310|doi=10.1007/s40272-013-0013-9|pmc=3715696|pmid=23549982}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.nhs.uk/Conditions/Eczema-(atopic)/Pages/Treatment.aspx|title=Atopic eczema - Treatment|publisher=NHS Choices, London, UK|date=12 February 2016|access-date=27 January 2017|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20170116200857/http://www.nhs.uk/Conditions/Eczema-(atopic)/Pages/treatment.aspx|archive-date=16 January 2017|df=dmy-all}}</ref>


== نگارخانه ==
== نگارخانه ==

نسخهٔ ‏۱۴ نوامبر ۲۰۲۳، ساعت ۰۸:۵۴

پوست‌آماس یا درماتیت
نام‌های دیگرسودا یا اگزما
پوست‌آماس ملایم روی دست
تخصصدرماتولوژی
نشانه‌هاخارش، اریتما، راش
عوارضعفونت پوستی
دورهٔ معمول آغازکودکی
علتدرماتیت آتوپیک، درماتیت تماسی درماتیت تماسی آلرژیک، irritant contact dermatitis, stasis dermatitis
روش تشخیصبر پایهٔ نشانه‌ها
تشخیص افتراقیجرب، پسوریازیس، dermatitis herpetiformis, lichen simplex chronicus
درمانمرطوب‌کننده، کرم‌های استروئید، آنتی‌هیستامین‌ها
فراوانی۲۴۵ میلیون (۲۰۱۵ م)
طبقه‌بندی و منابع بیرونی

سودا[۱] یا اِگزِما (به انگلیسی: Eczema) همچنین پوست‌آماس[۲] یا دِرماتیت (به انگلیسی: Dermatitis)، به التهاب یا التهاب پوست گفته می‌شود که می‌تواند منجر به خارش، قرمزی، تورم، پوسته‌ریزی و دیگر نشانه‌ها شود.[۳][۴]

واژه‌شناسی

درم به معنی پوست و itis به معنی التهاب است. مهم‌ترین نوع درماتیت، اگزما (به‌خصوص اگزمای آتوپیک) است. گاهی اگزما و درماتیت، معادل در نظر گرفته می‌شوند. به هر نوع ضایعهٔ پوستی که ماهیت اصلی و اولیهٔ آن واکنش التهابی باشد درماتیت گفته می‌شود.[۵]

اگزما از یک واژهٔ یونانی به معنای جوش بالا آمده‌است.[۶]

دو واژهٔ درماتیت و اگزما به‌جای همدیگر استفاده می‌شود ولی معمولاً در مواردی که عامل خارجی مسبب التهاب وجود داشته باشد از واژهٔ درماتیت و در مواردی که عامل خارجی وجود نداشته و به اصطلاح بیماری اندوژن باشد از واژهٔ اگزما استفاده می‌شود.[۷][۸]

برخی از انواع درماتیت

- درماتیت آتوپیک (Atopic dermatitis): در کودکان شایع است، به‌نظر می‌رسد که ارثی باشد چرا که تقریباً همیشه سابقهٔ خانوادگی درماتیت یا آسم در این افراد وجود دارد. نشانه‌های این نوع درماتیت عبارت‌اد از: خشکی پوست به همراه خارش، بثورات بر روی صورت، داخل آرنج، پشت زانوها، و بر روی دست‌ها و پاها. خارش پوست موجب قرمزی، ورم، ترک، خروج مایع، کلفتی پوست و پوسته‌اندازی.

- درماتیت تماسی نوعی التهاب پوست است که در صورت تماس مستقیم با مادهٔ محرک خارجی یا ایجادکنندهٔ حساسیت بروز می‌کند؛ تماس مستقیم با بسیاری از محرک‌ها و آلرژن‌ها عامل التهاب است. درماتیت تماسی فقط سطح پوست را تحت تأثیر قرار می‌دهد. بهبود این حساسیت معمولاً روزها و هفته‌ها طول می‌کشد و فقط وقتی به‌طور کامل از بین می‌رود که پوست دیگر به هیچ وجه در تماس با مادهٔ حساسیت‌زا یا محرک قرار نگیرد. درماتیت تماسی معمولاً نقاط خارش‌داری را برجا می‌گذارد که سطح وسیعی را درگیر می‌کند و حالت سوختگی ایجاد می‌شود. در این حالت، سطحی که بیشتر با مادهٔ محرک در تماس بوده، بیشتر درگیر می‌شود. درماتیت تماسی بسته به علت ایجادکنندهٔ آن به دو دسته تقسیم می‌شود: درماتیت تماسی تحریکی و درماتیت تماسی آلرژیک

- درماتیت تماسی تحریکی (Irritant contact dermatitis): تماس مکرر با آب، مواد شوینده، حلال‌ها و مواد شیمیایی، و هر گونه اصطکاک پوست می‌تواند موجب این گونه درماتیت شود. در این عارضه پوست قرمز شده و خارش‌دار است. درماتیت تماسی تحریکی شایع‌ترین نوع درماتیت است و حدود ۸۰ درصد درماتیت‌ها را شامل می‌شود. این نوع درماتیت از تماس مکرر پوست با موادی مثل صابون، لوازم آرایشی یا دئودورانت‌ها ایجاد می‌شود. تماس با این مواد باعث ایجاد قرمزی، خشکی و خارش در پوست می‌شود که معمولاً کف دست‌ها هستند که پس از استفاده باعث ایجاد درماتیت تماسی تحریکی می‌شوند، چون این مواد چربی و موانع محافظت‌کننده را از سطح پوست حذف می‌کنند. علائم آن بیشتر شامل قرمزی، خارش، پوسته‌پوسته شدن، تورم، تاول، خشکی، فلسی شدن، ضخیم شدن و احساس حرارت در نقطهٔ تماس می‌شود. در موارد شدیدتر، تاول‌های شدید و زخم‌های باز ایجاد می‌شود. بیشتر افرادی که با آب در تماسند، مانند آرایشگرها و تولیدکنندگان مواد غذایی، بیشتر به این نوع درماتیت مبتلا می‌شوند.

- درماتیت تماسی آلرژیک (Allergic contact dermatitis): به‌علت تماس پوست بدن با موادی است که اکثر مردم نسبت به آن واکنش نشان نمی‌دهند مانند صابون، مواد الکلی، نیکل، عطر، لاستیک، رنگ مو یا کاندوم. در این عارضه پوست قرمز شده و به همراه خارش و سوزش است. برای تشخیص عامل تست پچ لازم است. درماتیت تماسی آلرژیک نوعی درماتیت است که از واکنش نسبت به مواد آلرژن ایجاد می‌شود و در نهایت در بدن واکنش ایمنی ایجاد می‌کند و باعث التهاب پوست می‌شود. انواع مختلف داروها، آفت‌کش‌ها، لوازم آرایشی، افزودنی‌های غذایی، مواد شیمیایی تجاری، مواد پلاستیکی، لاتکس، سیمان و تمام موادی که به نوعی باعث بروز حساسیت می‌شوند، می‌توانند باعث بروز این نوع درماتیت شوند. بعضی از افراد حتی به نیکل موجود در انواع جواهرات حساسیت دارند.

این نوع درماتیت به ناحیه‌ای از پوست محدود می‌شود که در تماس با آلرژن قرار می‌گیرد؛ مانند دست و صورت. در واقع، چند سال طول می‌کشد تا آلرژی ایجاد شود و زمانی که این حساسیت ایجاد شود، تا آخر عمر در فرد باقی می‌ماند و کوچک‌ترین تماس با مادهٔ آلرژن می‌تواند باعث بازگشت حساسیت پوستی شود. علائم آن از خفیف تا شدید متغیر و مثل درماتیت تماسی تحریکی است. تشخیص آن هم از طریق آزمایش انجام می‌شود.[۹]

- خشکی پوست

- درماتیت نومولار (Nummular dermatitis): که در بعضی منابع دیسکی شکل یا سکه‌ای نیز نامیده‌اند. نقاط آسیب دیده می‌تواند پوسته دار، دارای مرز و خارش دار باشند و به شکل تکه‌های تحریک پذیر برای چند ماه باقی بمانند.

- درماتیت سبورئیک (Seborrhoeic dermatitis) و شوره سر: درماتیت سبورئیک با توجه به تحریک ناشی از مواد سمی تولید شده توسط مخمر مالاسزیا (Malassezia) بروز می‌کند؛ که این گونه مخمر بر روی پوست سر و صورت زندگی می‌کنند و گاهی به جاهای دیگر هم سرایت می‌کنند. این عارضه با قرمزی و پوسته ریزی و خارش مشخص می‌شود. در مورد شوره سر لازم است ذکر شود که پوسته ریزی سر بدون سرخی بروز می‌کند.

- درماتیت عصبی (Neurodermatitis): تکه‌های فلس دار بر روی سر، پایین پاها، مچ، یا ساعدها ایجاد می‌شود.

- درماتیت عفونی: به نظر می‌رسد تحت تأثیر عفونت باکتریایی زرد زخم (impetigo) یا عفونت‌های قارچی باشد.

- درماتیت سبوره‌ای (تورم و قرمزی پوست سر و صورت همراه با شورهٔ زیاد)

- درماتیت نومولار

- درماتیت اکسفولیاتیوژنرالیزه (اریترودرمی) (تورم و قرمزی شدید پوستِ سرتاسر بدن همراه با پوسته‌ریزی)

- درماتیت ناشی از استاز (ماندن خون در رگ‌ها)

- درماتیت موضعی ناشی از خاراندن

- درماتیت دور دهانی (درماتیت پری‌اورال)

- پومفولیکس (Pompholyx)

شدت و طول بیماری

براساس شدت و دورهٔ بیماری ضایعات التهابی اگزمایی را به سه گروه اصلی می‌توان تقسیم نمود.

الف. التهاب اگزمایی حاد؛ این نوع التهاب با ضایعات قرمز روشن و متورم همراه با دانه‌های آبدار و با خارش شدید مشخص می‌شود. خاراندن باعث ایجاد خارش، ترشح سرم از دانه‌ها، تشکیل دلمه و افزایش احتمال عفونت ثانویه می‌شود. شروع و استقرار بیماری از چند ساعت تا ۲ الی ۳ روز زمان برده و در صورت عارضه‌دار نشدن چند روز تا چند هفته تداوم یافته و سپس برطرف می‌شود. انواع بیماری‌های اگزمایی که با این مشخصات ظاهر می‌شوند عبارت است از: درماتیت تماسی، اگزمای سکه‌ای، پمفولیکس، عفونت‌های قارچی.[۱۰][۱۱][۱۲]

ب. التهاب اگزمایی تحت حاد؛ این حالت با ضایعات پوسته‌دار قرمز با خراش و نمای فلسی شکل پوست و با خارش خفیف تا متوسط و بدون دانه‌های آبدار مشخص می‌شود. بیماری‌های درماتیت آتوپیک، درماتیت کهنه بچه، اگزمای دور دهان، اگزمای نوک پستان مادران شیرده و … با این نوع التهاب ظاهر می‌شود.[نیازمند منبع]

ج. التهاب اگزمایی مزمن؛ این حالت با افزایش ضخامت پوست، تشدید خطوط پوستی، خراش و ترک‌های پوستی و خارش متوسط تا شدید مشخص می‌شود. بیماری‌هایی که می‌توانند با این حالت تظاهر کنند عبارتند از: پای خشک و ترکدار، اگزمای نوک انگشتان تایپیست‌ها.[نیازمند منبع]

تشخیص اگزما

قرمز-قهوه‌ای شدن سطح پوست: اگزما و پسوریازیس هر دو باعث ایجاد قسمت‌های قرمز روی پوست می‌شوند؛ با این‌حال، اگزما قسمت‌های قرمزی دارد که همچنین به قهوه‌ای یا خاکستری متمایل است. پوست همچنین ممکن است در تاول‌های کوچکی که از مایع پرشده، پوشانده شده باشد.[نیازمند منبع]

  • قسمت‌های قرمزپوست ممکن است به شکل دانه‌دانه شود.
  • پوست آسیب‌دیده ممکن است ضخیم باشد.
  • رنگ آن ممکن است بسته به نوع اگزما، این‌که چه مدت روی بدن بوده یا چقدر جدی است، تیره‌تر یا روشن باشد.[۱۳]

خشکی پوست: اگزما اغلب باعث خشکی پوست می‌شود. پوست شما ممکن است وقتی‌که آن را می‌خارانید، پوسته‌پوسته شود. در موارد شدید، پوست ممکن است به علت خشکی ترک بخورد.[۱۴]

  • پوست ترک‌خورده ممکن است عفونت کند و چرکی شود.

محل وقوع اگزما: اگزما اغلب روی دست، مچ، پا، مچ پا، قفسهٔ سینه، پلک و گونه تشکیل می‌شود. همچنین ممکن است روی قسمت‌هایی از بدن اتفاق بیفتد که بیشتر خم می‌شوند، مثل قسمت داخلی آرنج یا زانو.[۱۵]

  • در کودکان، اگزما ممکن است روی صورت یا پوست سر اتفاق بیفتد. همچنین ممکن است روی پای کودکان جایی که پوشک می‌بندند اتفاق بیفتد.[نیازمند منبع]

درمان

  • اولین قدم درمان این است که پوست دیگر در تماس با مادهٔ حساسیت‌زا یا محرک قرار نگیرد. آنتی‌هیستامین‌ها و کورتیکواستروئیدها در درمان التهاب و رفع علائم بسیار مفیدند.[۱۶]
  • استفاده از لباس‌های نخی و جلوگیری از خشکی پوست از راه‌های درمان اگزما می‌باشد.[۱۷]
  • برای کم‌کردن التهاب آن باید از خاراندن و مالش آن خودداری نمود.[۱۸]
  • دوری از گرما و تعرق زیاد نیز در جلوگیری از ازدیاد آن مؤثر است.[۱۹]

پیشگیری

سعی در پوشیدن لباس‌های نخی شود و از تماس پوست با محرک‌ها خودداری شود. محرک‌هایی مانند بنزین، مواد شوینده، لوسیون‌های بدن. از مرطوب‌کننده برای نرم کردن پوست استفاده شود زیرا این مواد باعث جلوگیری از حساسیت‌های پوستی می‌شود. از گرمای زیاد و عرق کردن دوری شود زیرا تعرق باعث تحریک پوست و خارش آن می‌شود.[۱۹][۲۰][۲۱]

نگارخانه

جستارهای وابسته

منابع

  1. ↑ «اگزما، سودا» [پزشکی] هم‌ارزِ «eczema»؛ منبع: گروه واژه‌گزینی. جواد میرشکاری، ویراستار. دفتر اول. فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان. تهران: انتشارات فرهنگستان زبان و ادب فارسی. شابک ۹۶۴-۷۵۳۱-۳۱-۱ (ذیل سرواژهٔ اگزما)
  2. ↑ «پوست‌آماس» [علوم پایهٔ پزشکی] هم‌ارزِ «درماتیت» (به انگلیسی: dermatitis)؛ منبع: گروه واژه‌گزینی. جواد میرشکاری، ویراستار. دفتر چهاردهم. فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان. تهران: انتشارات فرهنگستان زبان و ادب فارسی (ذیل سرواژهٔ پوست‌آماس)
  3. ↑ Nedorost ST (2012). Generalized Dermatitis in Clinical Practice (به انگلیسی). Springer Science & Business Media. pp. 1–3, 9, 13–14. ISBN 978-1447128977. Archived from the original on 15 August 2016. Retrieved 29 July 2016.
  4. ↑ "Handout on Health: Atopic Dermatitis (A type of eczema)". NIAMS. مه 2013. Archived from the original on 30 May 2015. Retrieved 29 July 2016.
  5. ↑ McAleer MA, Flohr C, Irvine AD (July 2012). "Management of difficult and severe eczema in childhood" (PDF). BMJ. 345: e4770. doi:10.1136/bmj.e4770. hdl:2262/75991. PMID 22826585. S2CID 36038433.
  6. ↑ James, William D.; Elston, Dirk; Treat, James R.; Rosenbach, Misha A.; Neuhaus, Isaac (2019). Andrews' Diseases of the Skin: Clinical Dermatology. Elsevier Health Sciences. p. 482. ISBN 978-0323551885.
  7. ↑ Mowad CM, Anderson B, Scheinman P, Pootongkam S, Nedorost S, Brod B (June 2016). "Allergic contact dermatitis: Patient management and education". Journal of the American Academy of Dermatology. 74 (6): 1043–1054. doi:10.1016/j.jaad.2015.02.1144. PMID 27185422.
  8. ↑ Lurati AR (February 2015). "Occupational risk assessment and irritant contact dermatitis". Workplace Health & Safety. 63 (2): 81–87, quiz 88. doi:10.1177/2165079914565351. PMID 25881659. S2CID 40077567.
  9. ↑ Nankervis H, Pynn EV, Boyle RJ, Rushton L, Williams HC, Hewson DM, Platts-Mills T (January 2015). "House dust mite reduction and avoidance measures for treating eczema". The Cochrane Database of Systematic Reviews. 1 (5): CD008426. doi:10.1002/14651858.CD008426.pub2. hdl:10044/1/21547. PMC 8407038. PMID 25598014.
  10. ↑ "Eczema". ACP medicine. Archived from the original on 10 January 2014. Retrieved 9 January 2014.
  11. ↑ Bershad SV (November 2011). "In the clinic. Atopic dermatitis (eczema)". Annals of Internal Medicine. 155 (9): ITC51–15, quiz ITC516. doi:10.7326/0003-4819-155-9-201111010-01005. PMID 22041966. S2CID 207536375.
  12. ↑ ICD 10: Diseases of the skin and subcutaneous tissue (L00-L99) – Dermatitis and eczema (L20-L30) بایگانی‌شده در ۹ ژانویه ۲۰۱۴ توسط Wayback Machine
  13. ↑ Meduri NB, Vandergriff T, Rasmussen H, Jacobe H (August 2007). "Phototherapy in the management of atopic dermatitis: a systematic review". Photodermatology, Photoimmunology & Photomedicine. 23 (4): 106–112. doi:10.1111/j.1600-0781.2007.00291.x. PMID 17598862. S2CID 25684608.
  14. ↑ «بهترین روش مراقبت از خشکی پوست صورت + 5 روش درمان خانگی». سلامتیک. ۱۴۰۲-۰۶-۲۵.
  15. ↑ "Incyte Announces U.S. FDA Approval of Opzelura (ruxolitinib) Cream, a Topical JAK Inhibitor, for the Treatment of Atopic Dermatitis (AD)". Incyte. 21 September 2021. Retrieved 21 September 2021 – via Business Wire.
  16. ↑ Bewley A (May 2008). "Expert consensus: time for a change in the way we advise our patients to use topical corticosteroids". The British Journal of Dermatology. 158 (5): 917–920. doi:10.1111/j.1365-2133.2008.08479.x. PMID 18294314. S2CID 46445371.
  17. ↑ Oakley A. "Topical corticosteroid withdrawal". DermNet NZ. DermNet New Zealand Trust. Archived from the original on 16 March 2016.
  18. ↑ Matterne U, Böhmer MM, Weisshaar E, Jupiter A, Carter B, Apfelbacher CJ (January 2019). "Oral H1 antihistamines as 'add-on' therapy to topical treatment for eczema". The Cochrane Database of Systematic Reviews. 1 (1): CD012167. doi:10.1002/14651858.CD012167.pub2. PMC 6360926. PMID 30666626.
  19. ↑ ۱۹٫۰ ۱۹٫۱ «Eczema» (به انگلیسی). WebMD. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۷-۳۱.
  20. ↑ Carr WW (August 2013). "Topical calcineurin inhibitors for atopic dermatitis: review and treatment recommendations". Paediatric Drugs. 15 (4): 303–310. doi:10.1007/s40272-013-0013-9. PMC 3715696. PMID 23549982.
  21. ↑ "Atopic eczema - Treatment". NHS Choices, London, UK. 12 فوریه 2016. Archived from the original on 16 January 2017. Retrieved 27 January 2017.
  • تامسون، رابرت (۱۳۷۸). درمان طبیعی. ترجمهٔ دکتر محمدحسین راشد محصل، مریم عرفانیان حسینی. مشهد: انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد. ص. ۲۶۴. شابک ۹۶۴-۶۰۲۳-۹۹-۱.
  • بیماری‌های شایع پوست (آکنه – اگزما – پسوریازیس) به زبان ساده؛ دکتر احمد محمودآبادی، انتشارات کردگاری، شابک: ۹–۳۷–۲۷۳۶–۹۶۴–۹۷۸
  • ویکی‌پدیای انگلیسی
برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=درماتیت&oldid=38245997»