ماهی‌شناسی کاربردی: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
[[ماهی شناسی کاربردی]] دانش نوینی در گستره‌ی علوم محسوب می‌گردد که علاوه بر پرداختن به چگونگی زیست ماهی، با [[علوم کاربردی]] و اجرایی نیز در ارتباط می‌باشد[۱][2]. [[آب]] به عنوان [[محیط زیست]] [[ماهیان]] و آبزیان[3]، تمامی نیازهای حیاتی آنها را برطرف می‌نماید. دو پارامتر مهم درجة حرات و [[شوری]] [[آب]]، از جمله دلایل اصلی پراکنش و مهاجرت آبزیان محسوب می‌گردند[2][4]. |
|||
{{بهبود منبع}} |
|||
انجام مطالعات دقیق علمی، نیازمند روشهای کارآمد و فنون تخصصی در زمینة [[ماهی‌شناسی]] می‌باشد[2]، تا بعنوان منابعی کاربردی و مطمئن، به عنوان دستورالعمل کار در پژوهشکده‌ها و آزمایشگاه‌های [[ماهی‌شناسی]] و علوم وابسته به آن، مورد استفاده قرار گیرند. به همین دلیل علمی با عنوان [[ماهی شناسی کاربردی]] نیازهای تکنیکی مربوطه را تا حدودی برطرف می‌نماید[2]؛ به طوری‌که محققان رشته‌های [[شیلات]] و [[بیولوژی]] [[دریا]]، و همچنین سایر علوم وابسته، به آسانی بتوانند تحقیقات و پروژه‌های تخصصی خود را در زمینه‌های [[ماهی‌شناسی]] و بررسی‌های بیولوژیک، با استفاده از روشهای [[ماهی‌شناسی کاربردی]] به انجام رسانند. |
|||
| ⚫ | |||
در واقع دانش [[ماهی‌شناسی کاربردی]] به عنوان راهنما و دستورالعملی در زمینة [[شناسایی]] و بررسی [[ماهی]]ها می‌پردازد؛ به طوری‌که، در این دانش به [[بیولوژی]] [[ماهیان]]، به ویژه ماهیان [[آب شیرین]] و [[شور]] پرداخته، به شناخت ابزار، تجهیزات، وسایل و مواد لازم برای [[صید]] و نیز با دقت بیشتر، به آماده سازی و چگونگی انتقال نمونه‌ی [[ماهیان]] جهت مطالعات علمی [[ماهی شناسی]] می‌پردازد. |
|||
| ⚫ | همچنین در زمینه‌ی تشخیص و شناسایی نمونه‌های [[ماهی]]، با بررسی پارامترهای بیولوژیک [[ماهی]]، همانند فاکتورهای قابل اندازه‌گیری و قابل شمارش، چگونگی تعیین سن و [[زیست‌سنجی]] [[ماهیان]] مورد نظر قرار می‌گیرد[5][6][7]. از طرفی این علم به بررسی‌های مرتبط با [[بیولوژی]] [[تولید مثل]] و رسیدگی [[جنسی]] [[ماهی]] [5][12] پرداخته و به طور نسبتا جامع، به تقسیم بندی [[گونه]]های مختلف [[ماهیان]] از نظر [[رژیم غذایی]]، شناسایی و ارزیابی روشهای مختلف [[تغذیه]] و نیز بررسی عادات غذایی [[ماهیان]] می‌پردازد[۱][2][4]. |
||
[[ماهی‌شناسی کاربردی]] از دیگر سو به اختصاصات خانواده‌ها و جنس‌های [[ماهیان]] [[آب‌های داخلی]]، [[آب شیرین]] و دریایی [13][14] و چگونگی نگارش و تفسیر کلید شناسایی [[ماهیان]] را مورد بررسی قرار می‌دهد[۱][2][8]؛ و درنهایت، با دید بررسی [[ماهیان]] مختلف و با توجه به اهمیت [[ماهیان]] حوزه‌های اکولوژیک در گستره جهانی، گروه‌های [[ماهیان]] را، به سه دستة [[ماهیان]] [[اقتصادی]] درجة اول، [[ماهیان]] [[اقتصادی]] درجة دوم و [[ماهیان]] [[غیراقتصادی]] تقسیم می‌نماید[۱][2]، و آنها را به طور کامل مورد بررسی‌های [[سیستماتیک]]، ویژگی‌های بیولوژیک و [[پراکنش جغرافیایی]] قرار می‌دهد[2][4][8][9][10][۱1][15]. |
[[ماهی‌شناسی کاربردی]] از دیگر سو به اختصاصات خانواده‌ها و جنس‌های [[ماهیان]] [[آب‌های داخلی]]، [[آب شیرین]] و دریایی [13][14] و چگونگی نگارش و تفسیر کلید شناسایی [[ماهیان]] را مورد بررسی قرار می‌دهد[۱][2][8]؛ و درنهایت، با دید بررسی [[ماهیان]] مختلف و با توجه به اهمیت [[ماهیان]] حوزه‌های اکولوژیک در گستره جهانی، گروه‌های [[ماهیان]] را، به سه دستة [[ماهیان]] [[اقتصادی]] درجة اول، [[ماهیان]] [[اقتصادی]] درجة دوم و [[ماهیان]] [[غیراقتصادی]] تقسیم می‌نماید[۱][2]، و آنها را به طور کامل مورد بررسی‌های [[سیستماتیک]]، ویژگی‌های بیولوژیک و [[پراکنش جغرافیایی]] قرار می‌دهد[2][4][8][9][10][۱1][15]. |
||
در ایران نیز [[ماهی شناسی]] سابقه‌ای نزدیک به یکصد سال دارد و از بانیان علوم [[ماهی شناسی]] و [[شیلاتی]] کشور می‌توان به شادروان مهندس [[احمد بریمانی]]، شادروان [[دکتر اسماعیل رستمی]] و شادروان [[مهندس فرهاد فریدپاک]] به همراه شادروان دکتر [[امین کیوان]]، استادان بنیانگذار و پیشکسوت [[علوم]] [[شیلات]] [[ایران]]، نام برد که در گسترة [[علوم]] و [[فنون]] [[شیلاتی]]، تألیفات با ارزشی در نیم قرن اخیر، در داخل و خارج از [[ایران]]، از خود برجای گذاشته‌اند. |
در ایران نیز [[ماهی شناسی]] سابقه‌ای نزدیک به یکصد سال دارد و از بانیان علوم [[ماهی شناسی]] و [[شیلاتی]] کشور می‌توان به شادروان مهندس [[احمد بریمانی]]، شادروان [[دکتر اسماعیل رستمی]] و شادروان [[مهندس فرهاد فریدپاک]] به همراه شادروان دکتر [[امین کیوان]]، استادان بنیانگذار و پیشکسوت [[علوم]] [[شیلات]] [[ایران]]، نام برد که در گسترة [[علوم]] و [[فنون]] [[شیلاتی]]، تألیفات با ارزشی در نیم قرن اخیر، در داخل و خارج از [[ایران]]، از خود برجای گذاشته‌اند. |
||
از جمله پژوهشگران و محققان معاصر بررسی و مطالعه [[ماهیان]] می‌توان دکتر [[محمدرضا احمدی]]، مهندس [[ابوالقاسم شریعتی]]، مهندس سعادتی، دکتر غلامحسین وثوقی، دکتر [[حسین عمادی]]، دکتر [[مسعود هدایتی فرد]]، دکتر [[برایان کد]][http://www.briancoad.com/main.asp] و دکتر اصغر عبدلی را نام برد که در راستای علم [[ماهی‌شناسی]]، آثار قابل توجهی منتشر نموده‌اند. |
از جمله پژوهشگران و محققان معاصر بررسی و مطالعه [[ماهیان]] می‌توان دکتر [[محمدرضا احمدی]]، مهندس [[ابوالقاسم شریعتی]]، مهندس سعادتی، دکتر غلامحسین وثوقی، دکتر [[حسین عمادی]]، دکتر [[مسعود هدایتی فرد]]، دکتر [[برایان کد]][http://www.briancoad.com/main.asp] و دکتر اصغر عبدلی را نام برد که در راستای علم [[ماهی‌شناسی]]، آثار قابل توجهی منتشر نموده‌اند. |
||
نسخهٔ ۲ دسامبر ۲۰۱۰، ساعت ۰۸:۴۶
ماهی شناسی کاربردی دانش نوینی در گستره‌ی علوم محسوب می‌گردد که علاوه بر پرداختن به چگونگی زیست ماهی، با علوم کاربردی و اجرایی نیز در ارتباط می‌باشد[۱][2]. آب به عنوان محیط زیست ماهیان و آبزیان[3]، تمامی نیازهای حیاتی آنها را برطرف می‌نماید. دو پارامتر مهم درجة حرات و شوری آب، از جمله دلایل اصلی پراکنش و مهاجرت آبزیان محسوب می‌گردند[2][4].
انجام مطالعات دقیق علمی، نیازمند روشهای کارآمد و فنون تخصصی در زمینة ماهی‌شناسی می‌باشد[2]، تا بعنوان منابعی کاربردی و مطمئن، به عنوان دستورالعمل کار در پژوهشکده‌ها و آزمایشگاه‌های ماهی‌شناسی و علوم وابسته به آن، مورد استفاده قرار گیرند. به همین دلیل علمی با عنوان ماهی شناسی کاربردی نیازهای تکنیکی مربوطه را تا حدودی برطرف می‌نماید[2]؛ به طوری‌که محققان رشته‌های شیلات و بیولوژی دریا، و همچنین سایر علوم وابسته، به آسانی بتوانند تحقیقات و پروژه‌های تخصصی خود را در زمینه‌های ماهی‌شناسی و بررسی‌های بیولوژیک، با استفاده از روشهای ماهی‌شناسی کاربردی به انجام رسانند.
در واقع دانش ماهی‌شناسی کاربردی به عنوان راهنما و دستورالعملی در زمینة شناسایی و بررسی ماهی‌ها می‌پردازد؛ به طوری‌که، در این دانش به بیولوژی ماهیان، به ویژه ماهیان آب شیرین و شور پرداخته، به شناخت ابزار، تجهیزات، وسایل و مواد لازم برای صید و نیز با دقت بیشتر، به آماده سازی و چگونگی انتقال نمونه‌ی ماهیان جهت مطالعات علمی ماهی شناسی می‌پردازد.
همچنین در زمینه‌ی تشخیص و شناسایی نمونه‌های ماهی، با بررسی پارامترهای بیولوژیک ماهی، همانند فاکتورهای قابل اندازه‌گیری و قابل شمارش، چگونگی تعیین سن و زیست‌سنجی ماهیان مورد نظر قرار می‌گیرد[5][6][7]. از طرفی این علم به بررسی‌های مرتبط با بیولوژی تولید مثل و رسیدگی جنسی ماهی [5][12] پرداخته و به طور نسبتا جامع، به تقسیم بندی گونه‌های مختلف ماهیان از نظر رژیم غذایی، شناسایی و ارزیابی روشهای مختلف تغذیه و نیز بررسی عادات غذایی ماهیان می‌پردازد[۱][2][4].
ماهی‌شناسی کاربردی از دیگر سو به اختصاصات خانواده‌ها و جنس‌های ماهیان آب‌های داخلی، آب شیرین و دریایی [13][14] و چگونگی نگارش و تفسیر کلید شناسایی ماهیان را مورد بررسی قرار می‌دهد[۱][2][8]؛ و درنهایت، با دید بررسی ماهیان مختلف و با توجه به اهمیت ماهیان حوزه‌های اکولوژیک در گستره جهانی، گروه‌های ماهیان را، به سه دستة ماهیان اقتصادی درجة اول، ماهیان اقتصادی درجة دوم و ماهیان غیراقتصادی تقسیم می‌نماید[۱][2]، و آنها را به طور کامل مورد بررسی‌های سیستماتیک، ویژگی‌های بیولوژیک و پراکنش جغرافیایی قرار می‌دهد[2][4][8][9][10][۱1][15].
در ایران نیز ماهی شناسی سابقه‌ای نزدیک به یکصد سال دارد و از بانیان علوم ماهی شناسی و شیلاتی کشور می‌توان به شادروان مهندس احمد بریمانی، شادروان دکتر اسماعیل رستمی و شادروان مهندس فرهاد فریدپاک به همراه شادروان دکتر امین کیوان، استادان بنیانگذار و پیشکسوت علوم شیلات ایران، نام برد که در گسترة علوم و فنون شیلاتی، تألیفات با ارزشی در نیم قرن اخیر، در داخل و خارج از ایران، از خود برجای گذاشته‌اند. از جمله پژوهشگران و محققان معاصر بررسی و مطالعه ماهیان می‌توان دکتر محمدرضا احمدی، مهندس ابوالقاسم شریعتی، مهندس سعادتی، دکتر غلامحسین وثوقی، دکتر حسین عمادی، دکتر مسعود هدایتی فرد، دکتر برایان کد[۱] و دکتر اصغر عبدلی را نام برد که در راستای علم ماهی‌شناسی، آثار قابل توجهی منتشر نموده‌اند.
جستار وابسته
منابع
[۱] وثوقی، غ.ح. و ب.، مستجیر، ۱۳۷۱. ماهیان آب شیرین، چاپ اول، انتشارات دانشگاه تهران، ۳۱۷ص.
[2] هدایتی فرد، مسعود، رمضانی، حمید، ۱۳۸۶، [[[ماهی شناسی کاربردی،]]] http://aminkeyvan.blogfa.com/post-9.aspx انتشارات علمی دانشگاه آزاد اسلامی، ۲۲۶ صفحه . ISBN: ۹۶۴-۴۵۰-۴۰۴-۶ ،
[3] بریمانی، ا.، ۱۳۵۲. ماهی‌شناسی و شیلات، دانشگاه تهران و دانشگاه اورمیه(۱۳۵۶).
[4] رستمی، ا.، ۱۳۲۴. ماهیان آب شیرین حوزة دریای خزر و حفاظت از ذخایر آنها، نشریه دانشکده‌ی دامپزشکی، دانشگاه تهران، مرداد _ آبان ۱۳۲۴، ص: ۱۱۱ الی ۱۷۵، تهران.
[5] احمدی، م.ر.، ۱۳۶۹. تکنیک ایزوالکتروفوکوسینگIsoelectrofocousing و کاربرد آن در تشخیص‌های گونه‌ای، کنفرانس ملی بهره برداری مناسب از ذخایر آبزیان دریای مازندران ، (۱۷ تا ۱۹ مهر)، بابلسر.
[6] ریدل، د.، ۱۹۷۴. ماهی و ماهیگیری، ترجمة: غ.ح. وثوقی، م.ر. احمدی، ۱۳۶۵، انتشارات مرکز نشر دانشگاهی، تهران، ۲۹۱ص.
[7] فریدپاک، ف.، ۱۳۴۵. جدول تشخیص خانوادة ماهیان حوزة دریای خزر، انیستیتو ماهی‌شناسی صنعتی، شرکت سهامی شیلات ایران، نشریة شمارة ۷، بندر انزلی.
[8] کازانچیف، ا.ن.، ۱۹۸۱. ماهیان دریای خزر و حوزة آبریز آن، مترجم: ا. شریعتی، ۱۳۸۳، چاپ دوم، نقش مهر، تهران. ۲۱۴ص.
[9] کیوان، ا؛ ۱۳۸۲. ماهیان خاویاری ایران، شرکت سهامی شیلات ایران، تهران،۴۰۰ص.
[10] عبدلی، ا.، ۱۳۷۸. ماهیان آب‌های داخلی ایران، انتشارات موزة طبیعت و حیات وحش ایران، تهران، ۳۷۸ ص.
[1۱] نادری جلودار، م.، عبدلی، ا.، ۱۳۸۳. اطلس ماهیان حوزه‌ی جنوبی دریای خزر، مؤسسة تحقیقات شیلات ایران، تهران، ۹۶ص.
[۱2] هدایتی‌فرد، م؛ یوسفیان، م.، م.ر.، احمدی، ۱۳۷۶. ارایه الگویی جهت تشخیص رسیدگی جنسی تاسماهیان (Acipenseridae). اولین کنگرة جانورشناسی ایران، دانشکدة علوم دانشگاه تربیت معلم، ۲۶ و ۲۷ شهریور ۱۳۷۶، تهران.
[۱3] بلگواد، ه، لوپنتین، ۱۹۴۲، ماهیانخلیج فارس، مترجم: اعتماد، ا، مخیر، ب.، ۱۳۶۹، چاپ دوم، ، انتشارات دانشگاه تهران، ۴۲۲ص.
[۱4] هدایتی‌فرد، م.، ۱۳۷۴. بررسی بیولوژیک ماهی تون هوور(Thunnus tonggol) در سواحل جنوبی ایران، پایان‌نامه‌ی کارشناسی مهندسی منابع طبیعی _ شیلات، (به راهنمایی: دکتر امین کیوان)، ۱۰۷ ص.
[15] کیوان، ا.، ۱۳۳۳. خاویار (ماهیان خاویاری، طرز تهیه انواع خاویار، بازرسی بهداشتی کالاهای گوشتی و خاویار تاسماهیان)، شرکت سهامی طبع کتاب و ستاد ارتش، تهران، ۱۷۰ ص.