گت‌کلا

مختصات: ۳۶°۱۱′۳۷″ شمالی ۵۲°۲۹′۵۳″ شرقی / ۳۶٫۱۹۳۶۱°شمالی ۵۲٫۴۹۸۰۶°شرقی / 36.19361; 52.49806[۱]
از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد


گت کلا
تصویری از گت کلا
تصویری از گت کلا
تصویری از گت کلا
اطلاعات کلی
کشور ایران
استانتهران
شهرستانتهران
بخشمرکزی
دهستاندیزین شمشک
مردم
جمعیت۶۶ نفر (سرشماری ۹۵)
جغرافیای طبیعی
ارتفاع از سطح دریا۱۵۳۰ متر
کد آماری۰۱۶۲۰۶

گت کلا، روستایی است از توابع بخش لواسانات شهرستان تهران در استان تهران ایران.

در صدوپنجاه کیلومتری شمال شرقی شهرستان تهران منطقه میان بند در ارتفاع ۱۵۳۰ متری از سطح دریا روستایی ییلاقی به نام گت کلا قرار دارد که از نظر آب و هوا و چشم‌انداز از دیگر روستاهای منطقه برتری دارد. روستای گت کلا به نقل و قول سینه به سینه از نیاکان، یکی از قدیمی‌ترین، بزرگ‌ترین و پیشرفته‌ترین روستاهای منطقه بوده که سنگ‌فرش در غرب مسیر راه ششمیر و بازارنک (به معنی بازار کوچک) در شرق مؤید این حقیقت می‌باشد. گت کلا قدمت چند هراز ساله دارد.

گت کلا از دو جزء گت (بزرگ) + کلا (آبادی) به معنی آبادی بزرگ مشتق شده‌است. بی شک به دلیل راه طولانی و ارتفاع آن از سطح دریا و همچنین سختی ایاب و ذهاب، حمل آذوقه، زندگی را برای اهالی مشکل می‌نمود که به تدریج مهاجرت از روستا به سمت شهرها شروع شده و رفته رفته ساکنین گت کلا تحلیل رفته‌است. قابل ذکر می‌باشد که عده ای به دلیل دامدار بودن و شرایط زندگی در روستا به صورت ساکن و دایم ماندگار شدند تا اینکه چند طایفه به نام‌های سیف علی گت (صفرزاده) نقی گت (باقی پور)، آقاعلی گت (صفرنیا)، شریفا گت (بابازاده)، حسین گت (کاظمی)، اسدالله گت (سیف علی‌زاده) و تنی چند از طایفه‌های دیگر حدوداً در سال ۱۳۰۰ هـ. ش در گت کلا ساکن و به زندگی خویش ادامه می‌دادند. فرزندان و نوادگان طایفه‌های یاد شده و… به دلیل افزایش جمعیت وعدم شرایط مناسب شغلی اکثراً به شهرها مهاجرت و هریک به پیشه و کسب و کاری مشغول شدند. حدوداً از دهه ۱۳۶۰ به دلیل احداث جاده و وجود دیگر امکانات رفاهی، سکونت خوش نشینی در روستای گت کلا رونق گرفته‌است.

مسیر[ویرایش]

برای رسیدن به گت‌کلا از راه اصلی و ماشین‌رو، باید ابتدا در جاده هراز، و درحدود ۱۲۵ کیلومتری تهران به سمت منطقه چلاو تهران حرکت کرد.

زبان[ویرایش]

مردم گت کلا از قومیت طبری هستند که ریشه آن به قوم تپور و قوم تپوری می‌رسد.[۲] مردم گت کلا به زبان طبری (مازندرانی) و گویش مازنی سخن می‌گویند.[۳]گویش محلی گت کلا، از نظر حوزه زبانی، متعلق به شاخه شمال غربی زبان‌های ایرانی نو و زیرگروه گویش‌های کرانه دریای خزر و زیرمجموعه زبان مازندرانی و گویش طبری است. یکی از مشخصه‌های اصلی ساخت‌آوایی آن نبود صامت /ž/ و وجود مصوّتِ /Ə/ به جای /e/است، که مانند یک واجگونه بعد از همزه و در واژه‌های عربی به کار می‌رود. در این گویش، گذشته نقلی و بعید متعدی و لازم با فعل کمکی «دار-/داشت-» ساخته می‌شود؛ مثلاً: بخردارمه ba-xƏrd-dār-mƏ (خورده‌ام)، و بخرداشتمه ba-xƏrd-dāšt-Ə-mƏ (خورده بودم).[۴]

جمعیت[ویرایش]

این روستا در دهستان چلاو قرار داشته و براساس آخرین سرشماری مرکز آمار ایران که در سال ۱۳۸۵ صورت گرفته، جمعیت آن ۴۴ نفر (۹ خانوار) بوده‌است.[۵] مردم گت کلا از قومیت طبری هستند که ریشه آن به قوم تپوری می‌رسد.[۶] مردم گت کلا به زبان طبری (مازندرانی) و گویش طبری سخن می‌گویند.[۷]

طوایف طبری[ویرایش]

طوایف طبری‌تبار گت کلا شامل باقی پور، بابازاده، سیف علیزاده، صفرنیا، صفرزاده، الله قلی نسب، کاظمی پور، گل زاده، علی نسب، شعبانی، متولی و روان بد می‌باشد.

منابع[ویرایش]

  1. «: کمیته تخصصی نام نگاری و یکسان‌سازی نام‌های جغرافیایی ایران:». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۹ اوت ۲۰۱۱. دریافت‌شده در ۱۹ ژوئیه ۲۰۱۱.
  2. نصری اشرفی، جهانگیر (۱۳۹۹). جعفر شجاع کیوانی، ویراستار. دانشنامهٔ تبرستان و مازندران جلد سوم. نشرنی = ۴۰.
  3. نصری اشرافی، جهانگیر (١٣٧٧). واژه‌نامه بزرگ تبری. به کوشش حسین صمدی و سید کاظم مداح و کریم الله قائمی و علی اصغر یوسفی نیا و محمود داوودی درزی و محمد حسن شکوری و عسکری آقاجانیان میری و ابوالحسن واعظی و ناصر یداللهی و جمشید قائمی و فرهاد صابر و ناعمه پازوکی. تهران: اندیشه پرداز و خانه سبز. ص. صفحه ۳۱ جلد اول. شابک ۰-۵-۹۱۱۳۱-۹۶۴ مقدار |شابک= را بررسی کنید: checksum (کمک).
  4. قریب، بدرالزمان: گذشته نقلی و بعید متعدی در سغدی و شباهت آنها با برخی از گویش‌های ایرانی نو. مترجم: فریدی، میترا. در: ویژه‌نامه «نامه فرهنگستان» اردیبهشت ۱۳۸۳ - شماره ۲. ص۵۷.
  5. «نتایج سرشماری ایران در سال ۱۳۸۵». درگاه ملی آمار. بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۲۱ آبان ۱۳۹۲.
  6. نصری اشرفی، جهانگیر (۱۳۹۹). جعفر شجاع کیوانی، ویراستار. دانشنامهٔ تبرستان و مازندران جلد سوم. نشرنی = ۴۰.
  7. نصری اشرافی، جهانگیر (١٣٧٧). واژه‌نامه بزرگ تبری. به کوشش حسین صمدی و سید کاظم مداح و کریم الله قائمی و علی اصغر یوسفی نیا و محمود داوودی درزی و محمد حسن شکوری و عسکری آقاجانیان میری و ابوالحسن واعظی و ناصر یداللهی و جمشید قائمی و فرهاد صابر و ناعمه پازوکی. تهران: اندیشه پرداز و خانه سبز. ص. صفحه ۳۱ جلد اول. شابک ۰-۵-۹۱۱۳۱-۹۶۴ مقدار |شابک= را بررسی کنید: checksum (کمک).