رابرت موگابه

رابرت موگابه
رئیس‌جمهور زیمبابوه
مشغول به کار ۳۱ دسامبر ۱۹۸۷ – ۲۱ نوامبر ۲۰۱۷
نخست‌وزیر	مورگان چانگیرای
پس از	کنعان بانانا
پیش از	امرسون منانگاگوا
نخست‌وزیر زیمبابوه
مشغول به کار ۱۸ آوریل ۱۹۸۰ – ۳۱ دسامبر ۱۹۸۷
رئیس جمهور	کنعان بانانا
پس از	آبل موزوروا
پیش از	مورگان چانگیرای
دبیرکل جنبش عدم تعهد
مشغول به کار ۶ سپتامبر ۱۹۸۶ – ۷ سپتامبر ۱۹۸۹
پس از	زئیل سینگ
پیش از	یانیز درنوفشک
اطلاعات شخص
زاده	رابرت گابریل کاریگامومبه موگابه ۲۱ فوریهٔ ۱۹۲۴ ‏(۹۴ سال) ۱ اسفند ۱۳۰۲ شمسی کوتاما، سالیسبوری، رودزیای جنوبی، (زیمبابوه کنونی)
ملیت	زیمبابوه
حزب سیاسی	رهبر سابق حزب حاکم زانو پی اف
همسر(ان)	سالی هیفران (درگذشته در ۱۹۹۲ میلادی) گریس ماروفو
محل تحصیل	دانشگاه فورت هاره
شغل	سیاستمدار
مذهب	کاتولیک رومی
امضا

رابرت گابریل کاریگامومبه موگابه (به انگلیسی: Robert Gabriel Karigamombe Mugabe) (زاده ۲۱ فوریه ۱۹۲۴)، سیاست‌مدار زیمبابوه‌ای است که از ۱۹۸۷ تا ۲۰۱۷ رئیس‌جمهور، و پیش از آن یعنی در سالهای ۱۹۸۰ تا ۱۹۸۷ به عنوان نخست‌وزیر بر زیمبابوه حکومت کرده‌است. او از نظر ایدئولوژیک یک ملی‌گرای آفریقایی و یک سوسیالیست است، که از سال ۱۹۷۵ اتحادیه ملی آفریقایی زیمبابوه-جبهه میهنی (زانو-پی‌اف) را رهبری کرده‌است.

موگابه در سوم اوت ۲۰۱۳ در انتخابات ریاست‌جمهوری با ۶۱ درصد آرا پیروز و برای هفتمین بار رئیس‌جمهور زیمبابوه شد، در این دوره مورگان چانگیرای، نخست‌وزیر زیمبابوه و رهبر حزب جنبش، برای تغییر دموکراتیک ــ که رقیب اصلی موگابه به‌شمار می‌رفت ــ نزدیک به ۳۴ درصد آرا را کسب کرد. وی در سال ۲۰۱۵ به عنوان رئیس اتحادیه آفریقا برگزیده شد. موگابه ۹۴ ساله که پیرترین رئیس‌جمهور جهان بود در ۱۴ نوامبر ۲۰۱۷ توسط ارتش دستگیر و بازداشت خانگی شد و سرانجام پس از ۳۷ سال حکومت بر زیمبابوه، در ۲۱ نوامبر ۲۰۱۷ (۳۰ آبان ۱۳۹۶) از ریاست جمهوری استعفا کرد.

زندگی‌نامه

او در ۱۹۵۱ مدرک لیسانس خود را از دانشگاه فورت هاره دریافت کرد همچنین شش مدرک لیسانس دیگر را از راه آموزش از دور گرفت. او دو تا از مدارک حقوقش را در زندان به دست آورد و هنگام ریاست‌جمهوری، فوق‌لیسانس حقوق را دریافت کرد.

وی از سال ۱۹۸۰ میلادی تا ۱۹۸۷ به‌عنوان نخست‌وزیر و از سال ۱۹۸۷ تا نوامبر ۲۰۱۷، با عنوان رئیس‌جمهور این کشور، بر سر کار بود. وی همچنین رهبر حزب حاکم زانو پی اف بود.

رابرت موگابه، به‌دلیل سیاست‌های اقتصادی (سوسیالیسم-کمونیسم) و سرکوب مخالفان سیاسی‌اش، همواره تحت انتقاد محافل جهانی قرار داشت.

پس از دخالت گزاف نظامی زیمبابوه به رهبری رابرت موگابه در جنگ دوم کنگو، که به سلب مالکیت انبوه زمین‌های سفیدپوست‌ها انجامید، بسیاری کشورهای غربی وی را متهم به «تبعیض نژادی» و نفرت‌پراکنی نسبت به اقلیت سفیدپوست ساکن در زیمبابوه کردند. براثر تحریم‌های اقتصادی، اقتصاد زیمبابوه با مشکلات بسیار جدی روبرو شد. کمبودهای جدیِ نفتی و غذایی منجر به مهاجرت گستردهٔ اهالی زیمبابوه به کشورهای همسایه، بخصوص آفریقای جنوبی شد.

موگابه، مخالفینش را «تازه متولدین استعمارگر» می‌نامد. وی و طرفدارانش، مدعی هستند که مشکلات زیمبابوه، «میراث استعمار» است.

سیاست‌ها

رابرت موگابه از مدافعان برنامه هسته‌ای ایران بود.

در پی فشار داخلی و بین‌الملی بر او، موگابه در سال ۲۰۰۸ ناچار به تقسیم قدرت با مورگان چانگیرای به عنوان نخست‌وزیر گردید. در پی این تقسیم قدرت، اقتصاد زیمبابوه پس از دهه‌ها رکود، به‌آرامی روند بهبود به خود گرفت.

جنجال‌ها

در پی انتقاد گوردن براون، نخست‌وزیر بریتانیا، از «وجود تقلب» در انتخابات ۲۹ مارس ۲۰۰۸ زیمبابوه، موگابه وی را «یک نقطهٔ ریز بر روی کُرهٔ زمین» خواند.

سیلویو برلوسکونی، نخست‌وزیر ایتالیا، و بان کی مون، دبیرکل سازمان ملل متحد، که میزبان کنفرانس در ژوئن ۲۰۰۸ میلادی برای مقابله با «بحران جهانیِ غذا» بودند، محمود احمدی‌نژاد، رئیس‌جمهور اسلامی ایران، و رابرت موگابه، رئیس‌جمهور زیمبابوه را در مراسم تشریفاتیِ شام، که به افتخار رهبران حاضر در کنفرانس، برپا شده‌بود، دعوت نکردند.

در سال ۲۰۱۳ و در جشن تولد ۸۹ سالگی‌اش، موگابه، ضمن رد گزارش‌هایی مبنی بر اوضاع جسمانیِ بدش، مأموریت خود در ادارهٔ زیمبابوه را «آسمانی» توصیف کرد.

زندگی شخصی

موگابه در سال ۱۹۶۱ میلادی با «سالی هیفران» از کشور غنا که خانواده او از اعضای «جنبش ملی‌گرایان غنا» بودند، ازدواج کرد. سالی هیفران، همسر اول موگابه و بانوی اول زیمبابوه در سال ۱۹۹۲ بر اثر نارسایی کلیه درگذشت. برخی منتقدان بر این باورند که شیوه حکمرانی موگابه پس از مرگ همسر اولش دستخوش تغییرات منفی شده‌است. حاصل ازدواج موگابه و سالی پسری بود که در سال ۱۹۶۶ در سن خردسالی و در زمانی که موگابه در زندان بود، از دنیا رفت.

موگابه در ۱۷ اوت ۱۹۹۶ با منشی سابقش، «گریس ماروفو» ازدواج کرد. گریس ۴۱ سال از موگابه جوان‌تر و از سالهای قبل معشوقه او و دارای دو فرزند از او بود. گریس اولین فرزندش از موگابه را در زمانی باردار شد که هنوز همسر اول موگابه زنده بود و گریس نیز خود در ازدواج مرد دیگری بود که همینک سفیر زیمبابوه در چین است.

موگابه و گریس در یک مدرسهٔ مسیونری کاتولیک به‌شیوهٔ کاتولیک ازدواج کردند. نلسون ماندلا و نیز دو فرزند موگابه از گریس، از جمله مهمانان بودند. ماندلا در این مراسم در حال بوسیدن عشق جدیدش دیده شد. موگابه‌ها سه فرزند دارند: بونا، رابرت پیتر جونیور و بلمارین چاتونگا.

گریس، به‌دلیل خریدهای اروپایی‌اش «گوچی گریس» خوانده شده و مورد انتقاد قرار گرفته‌است.

انتخابات سال ۲۰۱۳

رابرت موگابه در سوم اوت ۲۰۱۳ در انتخابات ریاست‌جمهوری زیمبابوه با ۶۱ درصد آرا پیروز و برای هفتمین بار رئیس‌جمهور زیمبابوه شد. در این دوره، مورگان چانگیرای، نخست‌وزیر زیمبابوه و رهبر حزب جنبش برای تغییر دموکراتیک، که رقیب اصلی موگابه به‌شمار می‌رفت، نزدیک به ۳۴ درصد آرا را کسب کرد. حزب حاکم زانو پی اف، حزب رابرت موگابه، بیش از دوسوم کرسی‌های مجلس این کشور را به خود اختصاص داد و پس از چندی دست به تغییر قانون اساسی زد. پس از انتخابات، چانگیرای نتایج اعلام‌شده را نپذیرفت و گفت این آرا را در دادگاه به چالش خواهد گرفت. هرچند مسئول ناظران انتخاباتیِ اتحادیه آفریقا، انتخابات عمومی در زیمبابوه را آزاد، منصفانه و معتبر دانست، اما گروه موسوم به حامیان انتخابات زیمبابوه، بزرگترین گروه داخلیِ ناظر بر انتخابات این کشور، معتقد بود که انحرافات جدی در این انتخابات صورت گرفته‌است. اتحادیه اروپا درمورد انحراف و تقلب در انتخابات زیمبابوه ابراز نگرانی کرد.

در جریان انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۲۰۰۸ نیز موگابه و چانگیرای هر دو به دور دوم راه یافتند، اما پس از انتشار گزارش‌هایی مبنی بر فشار بر طرفداران حزب جنبش برای تغییر دموکراتیک و کشته شدن شماری از آنان، مورگان چانگیرای از ادامهٔ رقابت صرف‌نظر کرد.

برکناری

نوشتار اصلی: کودتای ۲۰۱۷ زیمبابوه

موگابه در ۱۴ نوامبر ۲۰۱۷ توسط ارتش زیمبابوه و به رهبری ژنرال سیبوسیسو دستگیر و بازداشت خانگی شد. یک هفته بعد با تصمیم حزب حاکم و متبوعش اتحادیه ملی آفریقایی زیمبابوه-جبهه میهنی (ZANU-PF) به ریاست وی بر حزب حاکم پایان داده شد. حزب حاکم، امرسون منانگاگوا، معاون اخراجی موگابه را به جای وی به ریاست حزب برگزید. منانگاگوآ ۷۵ ساله، رئیس سابق اطلاعاتی و یکی از اعضای ارشد حزب زانو-پی‌اف بود که دو هفته پیش از سوی موگابه از سمت خود برکنار شد. همین رخداد یعنی «بحران برکناری منانگاگوا» موجب شد تا ارتش برای حل بحران مداخله کند و اجازه ندهد تا همسر نسبتاً جوان رابرت موگابه (گریس موگابه) جای او را بگیرد. گفته شد وی در اعتراض به اقدام ارتش، دو روز پایانی حکومتش و زمانی که در حبس خانگی بود، اعتصاب غذا کرده بود. پس از دستگیریِ موگابه توسط ارتش، مردم زیمبابوه به خیابانها آمده، به رقص و پایکوبی و شادی پرداختند و از این اقدام ارتش سپاسگزاری کردند. وی در زمان دستگیری با ۹۳ سال سن پیرترین رئیس‌جمهور جهان بود. در پی این رویدادها حزب حاکم خواستار استعفای وی شد و برای او ضرب الاجل تعیین کرد، سرانجام وی که توسط ارتش در حصر خانگی قرار داشت در ۲۱ نوامبر ۲۰۱۷ از ریاست جمهوری استعفا کرد که توسط رئیس پارلمان زیمبابوه اعلام شد. زمانی که موگابه به نزدیکانش و تیمی از مذاکره‌کنندگان در عمارت «کاخ آبی» گفت که استعفا می‌دهد، سرش را پایین انداخت و گفت مردم دمدمی شده‌اند؛ او گریه می‌کرد و از خیانت ژنرال‌هایش انتقاد کرد. تلاش برای کنار گذاشتن موگابه از قدرت از زمانی اوج گرفت که رهبران نظامی کنترل قدرت را به دست گرفتند.

بسته «بدرود طلایی»

موگابه پس از برکناری و استعفا به توافقی با ارتش دست یافت که به او و همسرش گریس اجازه می‌داد دوران بازنشستگی لوکسی را در کشورش داشته باشند و به تبعید نروند. گرچه موگابه با کودتای نظامی نرم برکنار شد، منتهای مراتب او همچنان از امتیاز مصونیت قضایی به عنوان رئیس سابق کشور برخوردار می‌شود و علاوه‌براین، حقوق کامل ریاست جمهوری معادل ۱۱۲ هزار و ۵۰۰ پوند را به صورت سالیانه تا زمان مرگ دریافت خواهد کرد. دولت به او ۳٫۷۵ میلیون پوند به صورت یکجا می‌دهد و مابقی آن را به صورت اقساط پرداخت می‌کند. او همچنین از تمام امکانات پزشکی و نیز حقوق ماهانه برخوردار می‌شود. در صورت مرگ هم، همسرش گریس ماهانه نیمی از حقوق موگابه را می‌گیرد.

پیوند به بیرون

• http://www.bbc.co.uk/news/world-africa-26257237 Mugabe turns 90: Nine things you may not know

• فلمینگ، لوسی. «رابرت موگابه ۹۰ ساله شد: ۹ نکته جالب در مورد او». BBC Persian. ۲۰۱۴-۰۲-۱۴. بازبینی‌شده در ۲۰۱۶-۱۱-۱۸.