جعفر بن علی

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
جعفر
زادهٔ۲۲۵ (قمری)
مدینه
درگذشت۲۷۰ (قمری)
مدفنسامرا
محل زندگیسامرا
همسر(ها)اسما بنت عبدالله جعفر
رقیه بنت ابو احمد موسی مبرقع
فرزندانابوالقاسم ادریس بن جعفر
ابوالحسن علی بن جعفر
ابوعلی حسین بن جعفر
فاطمه بنت جعفر
والدین
خویشاوندانعموی مهدی

جعفر بن علی (۲۲۶۲۷۱ هجری قمری) پسر علی النقی امام دهم شیعیان و برادر حسن عسکری (امام یازدهم شیعیان دوازده‌امامی) است. در زمان حیات حسن عسکری کشمکش‌های زیادی بر سر امامت شیعیان بین جعفر و حسن عسکری و طرفداران دو برادر به‌وجود آمد. سید رفیع الدین رفیعی از شاگردان مجتهد مجتهدی سیستانی، شیخ مولوی قندهاری، ودیگر بزرگان حوزه اخیراً کتابی به نام طهر مطهر نگاشته و در آن به جمع‌آوری نظرات بزرگانی پرداخته از جمله: آیت‌الله سید محمود مجتهدی سیستانی آن را تقیهٔ جعفر و برای حفظ جان امام زمان می‌دانند؛ و همچنین بزرگانی مثل ابوالحسن عبیدلی از علمای مجتهد قرن ۳۳۸–۴۳۶ جعفر را نه تنها کذاب نمی‌داند بلکه او را دارای محاسن اخلاقی می‌داند که این مطلب را شاگرد عبیدلی در کتاب المجدی فی الانساب صفحه۱۳۶ از قول استادش بیان می‌کند. همچنین مؤلف دلایل زیادی بر پاک بودن و مطهر بودن فرزندان ائمه در کتاب طهر مطهر آورده‌ است که در کتاب طهر مطهر آمده است و همه فرزندان ائمه را مطهر می‌داند.

لقب جعفر کذاب[ویرایش]

به گفته حسین مدرسی، هر چند مشکل است که پذیرفت که شیعیان کسی که چنین آشکارا بی‌دین باشد را به عنوان امام پذیرفته بودند.

پس از حسن عسکری[ویرایش]

بعد از حسن عسکری (امام یازدهم)جعفر خواستار دریافت سهم الارث از اموال او شد؛ امری که بر طبق فقه شیعه و با توجه به آن‌که مادر حسن عسکری در قید حیات بود ممکن نبود.[۱] این مسئله نهایتاً پس از هفت سال کشمکش میان جعفر از یک سو و مادرش از سویی دیگر، با دخالت خلیفهٔ وقت (معتمد) با تقسیم میراث میان مادر و خواهر و برادر ایشان خاتمه یافت؛ که مؤلف کتاب طهر مطهر همه این موارد را تقیه جناب جعفر می‌داند[۲]

او پس از درگذشت برادرش، گفت برادرش هیچگاه فرزندی نداشته‌است که مؤلف کتاب طهر مطهر این امر را نیز رد کرده و سادات نقوی را از نسل جعفر می‌داند که شماری از سادات پاکستان نیز نقوی هستند[۳] در عراق و کوفه بسیاری یا شاید حتی اکثریت شیعیان، امامت جعفر را پذیرفتند؛ که این مطلب را بدون سند تاریخی می‌دانند با توجه به تاییده علمای که برای جعفر در بالا مطرح شد بزرگان و متکلمانی از شیعه مانند علی بن حسین بن فضال، برجسته‌ترین روحانی شیعه در کوفه، از این جمله بودند. اما جعفر نیز مدت زیادی عمر نکرد و چند سالی پس از کشته شدن حسن عسکری درگذشت.[۴]

او بعدها در میان شیعیان دوازده امامی به جعفر کذاب معروف شد که این لقب تا حالا باقی مانده‌است.[۵][۶][۷][۸][۹][۱۰]

پانویس[ویرایش]

  • کتاب طهر مطهر در تبرئه جناب جعفر
  1. حسین مدرسی طباطبایی، مکتب در فرایند تکامل: نظری بر تطور مبانی فکری تشیع در سه قرن نخستین، ترجمه هاشم ایزد پناه، نشر کویر، چاپ پنجم 1387، ص. 155.
  2. Moojan Momen. An introduction to Shiʻi Islam: the history and doctrines of Twelver Shiʻism. pp. 161–163. ISBN 0-300-03531-4.
  3. احمد کسروی، در پاسخ بدخواهان، ۱۳۲۴.
  4. (Modarressi 1993، ص. 77-85)
  5. المستطابة فی نسب سادات طابة، در الرسائل الثلاث ص۱۶۵–۱۶۶
  6. المستطابة فی نسب سادات طابة، در الرسائل الثلاث ص۱۶۱
  7. عمدة الطالب فی انساب آل ابی‌طالب ص۱۹۹
  8. الشجرة المبارکة فی انساب الطالبیة ص۷۸
  9. المجدی فی انساب‌الطالبیین ص۱۳۰–۱۳۱
  10. ««طُهر مُطهر»؛ در دفاع از عموی امام زمان (عج)». سایت خبرگزاری قرآن. دریافت‌شده در ۱۵ اکتبر ۲۰۲۰.