تاسمانی
تاسمانی
Tasmania | |
|---|---|
 مهر | |
 | |
| مختصات: ۴۲°۰′ جنوبی ۱۴۷°۰′ شرقی / ۴۲٫۰۰۰°جنوبی ۱۴۷٫۰۰۰°شرقی | |
| کشور |  استرالیا |
| مرکز | هوبارت |
| بلندترین نقطه | کوه اوسا |
| حکومت | |
| • فرماندار | باربارا بیکر |
| مساحت | |
| • کل | ۹۰۷۵۸ کیلومتر مربع (۳۵۰۴۲ مایل مربع) |
| • خشکی | ۶۸۴۰۱ کیلومتر مربع (۲۶۴۱۰ مایل مربع) |
| • آب | ۲۲۳۵۷ کیلومتر مربع (۸۶۳۲ مایل مربع) |
| ارتفاع | ۵۲۹۵ متر (۱۷۳۷۲ فوت) |
| جمعیت | |
| • کل | ۵۰۷۶۲۶ |
| • تراکم | ۵٫۶/کیلومتر مربع (۱۴/مایل مربع) |
| منطقهٔ زمانی | یوتیسی ۱۰+ (ACST) |
| • تابستانی (DST) | یوتیسی ۱۱+ (AEDT) |
| کد پستی | TAS |
| کد ایزو ۳۱۶۶ | AU-TAS |
| وبگاه | www |
تاسمانی نام جزیره و ایالتی در جنوب شرق استرالیا است. تاسمانی در ۲۰۰ کیلومتری جنوب شرقی قارهٔ اقیانوسیه جای گرفتهاست و تنگهٔ باس این دو خشکسار را از هم جدا میکند. مرکز آن شهر هوبارت است. شمار مردمانش ۵۰۹٬۹۶۵ نفر و گسترهاش ۶۸٫۳۳۲ کیلومتر مربع (۲۶٫۳۸۳ مایل مساحت) میباشد.
طی بخش عمدهای از صد هزار سال گذشته تاسمانی به خاک اصلی استرالیا چسبیده بود، به همین خاطر احتمالاً پس از رسیدن انسانها به استرالیا دیری نگذشتهاست که آدمیان به تاسمانی نیز رسیدهاند. در پی بالا رفتن سطح دریاها، تاسمانی حدود ۱۰ هزار سال پیش از خاک اصلی جدا شدهاست. نخستین ساکنان بومی استرالیا در حدود ۶۰ هزار سال پیش به استرالیا رسیدند. بومیان تاسمانی بزرگ جثه بودند و از نظر ظاهری به سیاهپوستان آفریقا میماندند. قد مردان بین ۱٬۶۳ تا ۱٬۷۰ متر بود و گاه تا دو متر نیز میرسید. باستانیترین نقاط باستانشناختی تاسمانی عبارتند از غار وارین (Warreen) با ۳۴٫۷۹۰ قدمت و غار پارمرپار میتانیر (Parmerpar Meethaneer) که بین ۴۴٫۲۰۰ و ۳۴ هزار سال دیرینگی دارد.[۱] با ورود اروپائیان به این سرزمین، جنگی طولانی و خونین میان آنها درگرفت و همگی نابود شدند. مهاجران اروپائی نه تنها با ساکنان بومی منطقه با زبان داغ اسلحه سخن گفتند، بلکه میان آنها بیماریهایی شیوع دادند تا بهطور کامل ۲۰۰ بومی باقیمانده در منطقه را نیز نابود نمایند.[۲]
جزیرهٔ اصلی تاسمانی نخستینبار توسط مردمان بومی سکونت یافت که امروزه عموماً خود را «پالاوا» یا «پاکانا» مینامند.[۳][۴][۵] بر این باورند که بومیان تاسمانی حدود ۱۱٬۷۰۰ سال پیش، زمانی که با بالا آمدن سطح دریا تنگه باس شکل گرفت، از گروههای بومی سرزمین اصلی جدا شدند.[۶]
در سال ۱۸۰۳، تاسمانی بهطور دائم توسط اروپاییان بهعنوان یک مستعمره کیفری امپراتوری بریتانیا، تا حدی برای پیشگیری از ادعاهای سرزمینی فرانسه در جریان جنگهای ناپلئونی، مسکون شد.[۷] در زمان ورود بریتانیاییها، جمعیت بومیان بین ۳٬۰۰۰ تا ۷٬۰۰۰ نفر برآورد میشد. با این حال، طی سه دهه این جمعیت بهشدت کاهش یافت، به دلیل درگیریهای خشونتبار که به جنگ سیاه معروف شد، و همچنین شیوع بیماریهای عفونی. جنگ سیاه در سالهای ۱۸۲۵ تا ۱۸۳۱ به اوج رسید و منجر به اعلام حکومت نظامی برای بیش از سه سال شد و نزدیک به ۱٬۱۰۰ نفر از بومیان و مهاجران کشته شدند.
در دوران حکومت بریتانیا، جزیره در آغاز بخشی از مستعمره نیو ساوت ولز بود، اما در سال ۱۸۲۵ بهعنوان مستعمرهای جداگانه با نام سرزمین ون دیمِن (نامگذاریشده به افتخار آنتونی فان دیمِن) درآمد.[۸] نزدیک به ۸۰٬۰۰۰ محکوم به سرزمین ون دیمِن فرستاده شدند تا اینکه این شیوه، موسوم به تبعید کیفری، در سال ۱۸۵۳ متوقف شد.[۹] در سال ۱۸۵۵ قانون اساسی کنونی تاسمانی تصویب شد و سال بعد مستعمره رسماً نام خود را به «تاسمانی» تغییر داد. در ۱۹۰۱، تاسمانی از طریق فدراسیون استرالیا یکی از شش ایالت بنیانگذار استرالیا شد.
امروزه، تاسمانی دارای دومین اقتصاد کوچک در میان ایالتها و قلمروهای استرالیاست؛ فعالیتهای اقتصادی آن عمدتاً شامل گردشگری، کشاورزی، آبزیپروری، آموزش و بهداشت است.[۱۰] تاسمانی یک صادرکننده مهم محصولات کشاورزی و مقصد مهمی برای گردشگری بومشناختی است. حدود ۴۲٪ از مساحت آن، شامل پارکهای ملی و میراث جهانی (۲۱٪)، در قالب گونهای از مناطق حفاظتشده قرار دارد.[۱۱] گروه متحد تاسمانی، نخستین حزب سیاسی زیستمحیطی جهان، در تاسمانی بنیان نهاده شد.[۱۲]
ریشهشناسی نام
[ویرایش]تاسمانی نام خود را از کاوشگر هلندی آبل تاسمان گرفته است که نخستین مشاهدهٔ اروپایی از جزیره را در ۲۴ نوامبر ۱۶۴۲ انجام داد. تاسمان این جزیره را «سرزمین آنتونی فان دیمِن» نامید، به افتخار آنتونی فان دیمِن فرماندار هند شرقی هلند. این نام بعدها توسط بریتانیاییها به «سرزمین ون دیمِن» کوتاه شد. در ۱ ژانویه ۱۸۵۶، جزیره رسماً به افتخار نخستین کاشف اروپایی خود «تاسمانی» نامگذاری شد.[۱۳]
تاسمانی گاهی «دِرون» نامیده میشد، چنانکه در نامه جریلدیری که توسط ند کلی، بوشرِنجر نامدار استرالیایی در ۱۸۷۹ نوشته شد، ذکر شده است. اصطلاح عامیانه یا لقب ایالت «تَسی» است. گاه نیز بهصورت کوتاه «تَس» به آن اشاره میشود، عمدتاً در نوشتار (مثلاً در نامهای تجاری، وبگاهها، نشانیها). «TAS» نیز اختصار پستی استرالیا برای این ایالت است.
نامها از زبانهای بومی
[ویرایش]در زبان ساختهشدهٔ پالاوا کَنی، جزیرهٔ اصلی تاسمانی «لوترووینا» نامیده میشود،[۱۴] که در اصل از زبان بومیان جزیره برونی گرفته شده است. جورج آگوستوس رابینسون آن را به صورت «Loe.trou.witter» ثبت کرد، اما همچنین «Trow.wer.nar» را نیز آورد، که احتمالاً از یکی یا چند زبان شرقی یا زبانهای شمال شرق تاسمانی بود. با این حال او همین نام را برای جزیره کیپ بارن نیز ثبت کرد. در قرن بیستم برخی نویسندگان آن را بهعنوان نام بومی تاسمانی بهکار بردند—با نگارش «Trowenna» یا «Trowunna». اکنون باور بر این است که این نام در واقع بیشتر به جزیره کیپ بارن اطلاق میشود،[۱۴] که از سال ۲۰۱۴ دارای نام دوگانه رسمی «تروانا» است.[۱۵]
تعدادی از نامهای پالاوا کَنی، بر اساس سوابق تاریخی نامهای بومی، توسط دولت تاسمانی پذیرفته شدهاند. دوازده تا از این نامها (در زیر) نامهای «دوگانه» (دوزبانه) هستند و دو نام دیگر برای مناطقی نامحدود فقط بومی هستند.[۱۶]
- نامهای دوزبانه
کونانی / کوه ولینگتون
لاراتوروناوْن / سانداون پوینت
نونگو / وست پوینت
پینماتیک / راککیپ
تاکاینا / تارکین
تایپالاکا / گرین پوینت
تیتیما / جزیره تریفویل
تروانا / جزیره کیپ بارن
وُکالینا / کوه ویلیام
یینگینا / دریاچه بزرگ
- نامهای پالاوا
لاراپونا: منطقهای نامحدود در مرکز خلیج آتشها
پارک ملی نراونتاپو (پیشتر پارک ملی آزبستوس رنج)
پوتالینا: منطقهای نامحدود در مرکز «اوستر کوو» (از جمله جامعهٔ اوستر کوو)
همچنین تعدادی محوطهٔ باستانشناختی با نامهای پالاوا وجود دارند. برخی از این نامها بحثبرانگیز بودهاند، زیرا بدون مشورت با جامعهٔ بومی یا بدون ارتباط با مکان مربوطه پیشنهاد شدهاند.[۱۷]
در کنار جغرافیای گوناگون ملتهای نخستین، که بقایای آن در اسناد اروپایی بهشکل ناقص حفظ شده است، تاسمانی بهعنوان سرزمینی با نامهای غیرمعمول شناخته میشود.[۱۸] این نامها اغلب ناشی از تعاریف فراموششدهاند، جایی که نامهای توصیفی معنای پیشین خود را از دست داده و تفسیرهای امروزی یافتهاند (مثلاً «Bobs Knobs»). برخی دیگر معنای اصلی خود را حفظ کردهاند و غالباً توصیفهایی دلپذیر و شیریناند (مثلاً پارادایس).
تاریخ
[ویرایش]
تاریخ طبیعی
[ویرایش]
جزیرهٔ تاسمانی تا پایان دوران یخبندان اخیر، حدود ۱۱٬۷۰۰ سال پیش، به سرزمین اصلی استرالیا متصل بود.[۶] بخش بزرگی از جزیره از نفوذهای ژوراسیک دولریت (بالاآمدگی ماگما) درون دیگر انواع سنگ ساخته شدهاست که گاهی ستونهای منشوری بزرگی را تشکیل میدهد. تاسمانی بزرگترین نواحی دولریت در جهان را دارد، با کوهها و صخرههای شاخصی که از این نوع سنگ ساخته شدهاند. دشت مرکزی و بخشهای جنوبشرقی جزیره عمدتاً از دولریت تشکیل شدهاند. کوه ولینگتون در بالای هوبارت نمونهٔ خوبی است که ستونهای مشخصی به نام «لولههای ارگ» را نشان میدهد.
در نواحی میانی جنوبی تا هوبارت، دولریت بر روی سنگ ماسهای و سنگهای رسوبی مشابه قرار گرفتهاست. در جنوبغربی، کوارتزیتهای پریکامبرین از رسوبات دریایی بسیار کهن شکل گرفته و یالها و رشتهکوههای تیز و چشمگیر، مانند قله فدراسیون یا فرنچمنز کپ را پدید آوردهاند.
در شمالشرق و شرق، گرانیتهای قارهای دیده میشود، مانند فریسینت، مشابه گرانیتهای ساحلی در سرزمین اصلی استرالیا. در شمالغرب و غرب، سنگهای آتشفشانی غنی از کانی دیده میشوند، مانند کوه رید در نزدیکی روزبری یا کوه لایل در نزدیکی کوئینزتاون. همچنین در جنوب و شمالغرب، سنگآهک همراه با غار وجود دارد.
نواحی کوارتزیتی و دولریتی در ارتفاعات شواهدی از یخچالی شدن دارند و بخش بزرگی از مناظر یخچالی استرالیا در دشت مرکزی و جنوبغربی دیده میشود. کوه کرادل، که اوج دیگری از دولریت است، نمونهای از نوناتاک بود. ترکیب این سنگهای گوناگون چشماندازی پدید آورده که با هر منطقهٔ دیگری در جهان متفاوت است.الگو:مدرک نیاز در دورترین بخش جنوبغربی ایالت، زمینشناسی تقریباً سراسر از کوارتزیت است که به کوهها این توهّم را میدهد که در تمام سال پوشیده از برفاند.
مردم بومی
[ویرایش]
شواهد نشان میدهد که مردم بومی حدود ۴۲٬۰۰۰ سال پیش در تاسمانی حضور داشتند. افزایش سطح دریا حدود ۱۰٬۰۰۰ سال پیش تاسمانی را از سرزمین اصلی استرالیا جدا کرد و تا زمان تماس اروپاییان، مردم بومی در تاسمانی شامل ۹ ملت یا گروه قومی عمده بودند.[۱۹] در زمان اشغال و استعمار بریتانیا در ۱۸۰۳، جمعیت بومیان بین ۳٬۰۰۰ تا ۱۰٬۰۰۰ نفر برآورد میشد.
تحلیل لیندال رایان، تاریخنگار، از مطالعات جمعیتی او را به این نتیجه رساند که حدود ۷٬۰۰۰ نفر در ۹ ملت جزیره پراکنده بودند؛[۲۰] نیکلاس کلمنتز با استناد به پژوهشهای ان.جی.بی. پلاملی و ریس جونز رقمی میان ۳٬۰۰۰ تا ۴٬۰۰۰ نفر را پذیرفت.[۲۱] آنان به کشاورزی با چوب آتش میپرداختند، جانورانی مانند کانگورو و والابیها را شکار میکردند، فوک، مرغهای دریایی، صدف و ماهی صید میکردند و به صورت ۹ «ملت» جداگانه در جزیره زندگی میکردند که خود آن را «تروونا» مینامیدند.
ورود اروپاییان و حکومت
[ویرایش].jpg)
نخستین گزارش از دیدن تاسمانی بهدست یک اروپایی در ۲۴ نوامبر ۱۶۴۲ بود، زمانی که کاوشگر هلندی ابِل تاسمان در خلیج بلکمن امروزی به خشکی رسید. بیش از یک قرن بعد، در ۱۷۷۲، یک هیئت فرانسوی به رهبری مارک-ژوزف ماریون دو فرن در خلیج بلکمنز (نزدیک ولی متفاوت) به خشکی رسید و سال بعد توبایاس فرنو نخستین انگلیسی شد که در تاسمانی پیاده شد، زمانی که در خلیج ادونچر فرود آمد و آن را به نام کشتی خود اچاماس «ادونچر» نامگذاری کرد. جیمز کوک نیز در ۱۷۷۷ در همین خلیج فرود آمد. متیو فلیندرز و جورج باس در سالهای ۱۷۹۸–۱۷۹۹ از تنگه باس گذشتند و برای نخستین بار ثابت کردند که تاسمانی یک جزیره است.[۲۲]
فوکگیران و نهنگگیران از ۱۷۹۸ در جزایر تاسمانی مستقر شدند،[۲۳] و در اوت ۱۸۰۳ فیلیپ کینگ، فرماندار نیوساوثولز، ستوان جان بوون را برای تأسیس یک پایگاه کوچک نظامی در ساحل شرقی رود درونت فرستاد تا جلوی ادعاهای فرانسویها را که در ساحل جنوبی استرالیا مشغول اکتشاف بودند بگیرد. بوون، که گروهی ۴۹ نفره شامل ۲۱ محکوم مرد و سه محکوم زن را رهبری میکرد، اردوگاه را «ریزدون» نامید.[۲۲][۲۴]
چند ماه بعد، یک سکونتگاه دیگر توسط کاپیتان دیوید کالینز، با ۳۰۸ محکوم، در خلیج سالیوان در ساحل غربی درونت، حدود ۵ کیلومتر جنوبتر، تأسیس شد که آب شیرین بیشتری داشت. این سکونتگاه بعدها به «هوبارتتاون» یا «هوبارتون» شناخته شد و سپس کوتاه به هوبارت تغییر یافت، به نام لرد هوبارت، وزیر مستعمرات بریتانیا در آن زمان. سکونتگاه ریزدون بعدها رها شد. بیآنکه تدارکات بیشتری برسد، سکونتگاه خلیج سالیوان دچار کمبود شدید غذا شد و تا ۱۸۰۶ ساکنان آن از گرسنگی در حال مرگ بودند و بسیاری برای بقا به خراشیدن جلبک از صخرهها و جمعآوری چربی نهنگ از ساحل روی آوردند.[۲۲]
در اکتبر ۱۸۰۴ یک مستعمرهٔ کوچک در بندر دالریمپل بر رود تامار در شمال جزیره و چند سکونتگاه دیگر بر پایهٔ محکومان تأسیس شد، از جمله مستعمرههای کیفری بسیار سختگیرانه در پورت آرتور در جنوبشرق و بندر مککوری در ساحل غربی. در نهایت ۷۵٬۰۰۰ محکوم به تاسمانی فرستاده شدند، یعنی چهار نفر از هر ده نفری که به استرالیا تبعید میشدند.[۲۲] تا ۱۸۱۹، جمعیت بومی و بریتانیایی به حدود ۵٬۰۰۰ نفر هر کدام رسید، هرچند در میان استعمارگران مردان چهار برابر زنان بودند.[۲۵] مهاجران آزاد از ۱۸۲۰ به تعداد زیاد وارد شدند، با وعدهٔ اعطای زمین و کار رایگان محکومان. سکونت در گوشهٔ شمالغربی جزیره در انحصار شرکت سرزمین وان دایمن بود که نخستین نقشهبرداران خود را در ۱۸۲۶ فرستاد. تا ۱۸۳۰، یکسوم جمعیت غیر بومی استرالیا در سرزمین وان دایمن زندگی میکردند و جزیره تقریباً نیمی از زمینهای زیر کشت و صادرات را به خود اختصاص داده بود.[۲۶]
جنگ سیاه
[ویرایش]
تنشها میان بومیان و سفیدپوستان در تاسمانی افزایش یافت، بخشی بهدلیل رقابت فزاینده برای کانگورو و شکارهای دیگر.[۲۷][۲۸][۲۹] کاوشگر و افسر نیروی دریایی جان آکسلی در ۱۸۱۰ به «بسیاری از بیرحمیهای هولناک» محکومان بوشرَنجر در شمال علیه بومیان اشاره کرد که بهنوبهٔ خود به حملات سیاهان به شکارچیان سفیدپوست تنها منجر شد.[۳۰] با ورود ۶۰۰ مهاجر از جزیره نورفولک میان ۱۸۰۷ و ۱۸۱۳ دشمنیها بیشتر شد. آنان مزارعی در امتداد رود درونت و شرق و غرب لانستون بنا کردند و ۱۰ درصد سرزمین وان دایمن را اشغال کردند. تا ۱۸۲۴ جمعیت استعمارگران به ۱۲٬۶۰۰ نفر رسید، در حالی که جمعیت گوسفندان جزیره به ۲۰۰٬۰۰۰ رسید. استعمار سریع، زمینهای سنتی شکار کانگورو را به مزارعی با دام، حصار، پرچین و دیوار سنگی تبدیل کرد، در حالی که گشتهای پلیس و نظامی برای کنترل کار محکومان افزایش یافت.[۳۱]
خشونت از میانهٔ دهه ۱۸۲۰ به سرعت اوج گرفت و این دوره به «جنگ سیاه» شناخته شد.[۳۲] بومیان از گرسنگی به تنگ آمده بودند – که شامل میل به محصولات کشاورزی نیز میشد – و نیز از ربودهشدن زنان و دختران خشمگین بودند. مهاجران تازهوارد، ترسیده، هم دست به عملیات دفاعی زدند و هم برای سرکوب تهدید بومیان یا حتی در برخی موارد برای انتقامجویی حمله کردند.[۳۳] در سرزمین وان دایمن عدم تعادل جنسیتی شدیدی وجود داشت؛ در ۱۸۲۲ مردان مهاجر شش برابر زنان بودند و در میان محکومان نسبت مردان به زنان شانزده به یک بود. تاریخنگار نیکلاس کلمنتز معتقد است که «میل شدید» به زنان بومی مهمترین عامل انفجار خشونت از اواخر دهه ۱۸۲۰ بود.[۳۴]
از ۱۸۲۵ تا ۱۸۲۸ تعداد حملات بومیان هر سال بیش از دو برابر شد و ترس در میان مهاجران برانگیخت. در تابستان ۱۸۲۶–۱۸۲۷ قبایل ملتهای بیگ ریور، اویستر بی و نواحی شمالی، نگهبانان دام را در مزارع با نیزه زدند و آشکارا اعلام کردند که میخواهند مهاجران و دامهایشان از زمینهای شکار کانگورو بیرون روند. مهاجران پاسخ تندی دادند که منجر به بسیاری از کشتارهای جمعی شد. در نوامبر ۱۸۲۶، فرماندار سر جورج آرتور با صدور اطلاعیهای دولتی اعلام کرد که استعمارگران در هنگام حملهٔ بومیان به آنان یا اموالشان آزادند بومیان را بکشند و در هشت ماه بعد بیش از ۲۰۰ بومی در مناطق مسکونی در تلافی مرگ ۱۵ استعمارگر کشته شدند. پس از هشت ماه دیگر، تلفات به ۴۳ استعمارگر و احتمالاً ۳۵۰ بومی رسید.[۳۵] در آوریل ۱۸۲۸، آرتور اعلامیهای صادر کرد که ورود بومیان به مناطق مسکونی بدون گذرنامهٔ دولتی را ممنوع میکرد.[۳۶][۳۷] او در نوامبر همان سال حکومت نظامی را در مستعمره اعلام کرد که بیش از سه سال ادامه یافت، طولانیترین حکومت نظامی در تاریخ استرالیا.[۳۸][۳۹]
در نوامبر ۱۸۳۰، آرتور عملیات موسوم به «خط سیاه» را سازمان داد و همهٔ مردان سالم استعمارگر را موظف کرد در یکی از هفت مکان تعیینشده در مناطق مسکونی گرد هم آیند تا در یک عملیات گسترده برای بیرونراندن بومیان از منطقه و راندن آنان به شبهجزیره تاسمان شرکت کنند. این کارزار شکست خورد و هفت هفته بعد متوقف شد، اما تا آن زمان جمعیت بومیان تاسمانی به حدود ۳۰۰ نفر کاهش یافته بود.[۴۰]
جابهجایی بومیان
[ویرایش]
پس از پایان درگیری میان مهاجران و بومیان در ۱۸۳۲، تقریباً همهٔ بازماندگان جمعیت بومی بهوسیلهٔ مأمور دولتی جورج آگوستوس رابینسون متقاعد شدند که به جزیره فلایندرز بروند. بسیاری بهسرعت در برابر بیماریهای عفونی که ایمنی طبیعی در برابرشان نداشتند تسلیم شدند و جمعیت باز هم کاهش یافت.[۴۱][۴۲] آخرین کسی که از میان آنان درگذشت تروگانینی بود، در سال ۱۸۷۶.
نابودی تقریباً کامل جمعیت بومیان تاسمانی توسط برخی تاریخنگاران از جمله رابرت هیوز، جیمز بویس، لیندال رایان و تام لاوسون بهعنوان یک نسلکشی توصیف شده است.[۲۲][۴۳][۴۴] با این حال، تاریخنگاران دیگری از جمله هنری رینولدز، ریچارد بروم و نیکلاس کلمنتز با این نظریهٔ نسلکشی موافق نیستند و استدلال میکنند که مقامات استعماری قصد نداشتند جمعیت بومیان را بهطور کامل یا جزئی نابود کنند.[۴۵][۴۶] بویس مدعی شد که «اعلامیه جدایی بومیان از سفیدپوستان» در آوریل ۱۸۲۸ بهکارگیری زور علیه بومیان را تنها به این دلیل مجاز دانست که آنان بومی بودند.[۴۷] با این حال، همانطور که رینولدز، بروم و کلمنتز اشاره کردهاند، در آن زمان جنگ آشکار وجود داشت.[۴۵][۴۶] بویس تصمیم به جابهجایی همهٔ بومیان تاسمانی پس از ۱۸۳۲ – زمانی که آنان مبارزهٔ خود علیه استعمارگران سفیدپوست را کنار گذاشته بودند – را سیاستی افراطی دانست. او نتیجه گرفت: «دولت استعماری از ۱۸۳۲ تا ۱۸۳۸ پاکسازی قومی نیمی از غرب سرزمین وان دایمن را انجام داد.»[۴۷] با این حال، کلمنتز و فلاد اشاره کردهاند که در سال ۱۸۴۱ موج دیگری از خشونت در شمالغرب تاسمانی رخ داد که شامل حملات گروهی از بومیان تاسمانی باقیمانده به کلبههای مهاجران بود.[۴۸][۴۹]
اعلام بهعنوان مستعمره
[ویرایش]
سرزمین وان دایمن – که تا آن زمان بهعنوان بخشی از مستعمره نیوساوثولز وجود داشت – در ۳ دسامبر ۱۸۲۵ بهعنوان یک مستعمرهٔ جداگانه با دستگاه قضایی و شورای قانونگذاری تاسمانی خود اعلام شد. تبعید به جزیره در ۱۸۵۳ پایان یافت و مستعمره در ۱۸۵۶ به «تاسمانی» تغییر نام داد، بخشی برای تمایز جامعهٔ رو به رشد مهاجران آزاد از گذشتهٔ محکومانی جزیره.[۵۰]
شورای قانونگذاری سرزمین وان دایمن یک قانون اساسی جدید تدوین کرد که در ۱۸۵۵ به تصویب سلطنتی رسید. شورای خصوصی بریتانیا همچنین تغییر نام مستعمره از «سرزمین وان دایمن» به «تاسمانی» را تصویب کرد و در ۱۸۵۶، پارلمان دو مجلسی تازهمنتخب برای نخستین بار تشکیل شد و تاسمانی را بهعنوان یک مستعمرهٔ خودگردان در امپراتوری بریتانیا تثبیت کرد.[۵۱]
مستعمره از نوسانهای اقتصادی رنج میبرد، اما در بیشتر موارد کامیاب بود و رشد پایداری را تجربه کرد. با تهدید خارجی اندک و پیوندهای تجاری قوی با امپراتوری، تاسمانی در اواخر سده نوزدهم دورانهای پرباری را پشت سر گذاشت و به یکی از مراکز جهانی کشتیسازی بدل شد. این ایالت یک نیروی دفاعی محلی بهوجود آورد که سرانجام در جنگ بوئر دوم در آفریقای جنوبی نقش مهمی ایفا کرد و سربازان تاسمانی در آن نبرد نخستین دو نشان صلیب ویکتوریا اعطا شده به استرالیاییها را بهدست آوردند.
فدراسیون
[ویرایش]در سال ۱۹۰۱، مستعمرهٔ تاسمانی همراه با پنج مستعمرهٔ دیگر استرالیا متحد شد و همسود استرالیا را تشکیل داد. مردم تاسمانی با بیشترین اکثریت در میان مستعمرات استرالیا به فدراسیون رأی مثبت دادند.
قرن بیستم و بیستویکم
[ویرایش]تاسمانی از پیشگامان استفاده از روشنایی برقی خیابانها بود. نخستین چراغهای خیابانی برقی استرالیا در سال ۱۸۸۶ در واراتا روشن شد.[۵۲] لانستون در سال ۱۸۸۵ نخستین شهر کاملاً برقی جزیره شد و اندکی بعد زیهن در ۱۹۰۰ همین راه را پیمود.
اقتصاد ایالت تا آغاز جنگ جهانی اول بر پایهٔ رونق معدنکاری پیش میرفت. در سال ۱۹۰۱، جمعیت ایالت ۱۷۲٬۴۷۵ نفر بود.[۵۳] در ۱۹۱۰، پایهگذاری نهادی که بعدها هیدرو تاسمانی شد، الگوی شهرنشینی و برنامههای بزرگ سدسازی آینده را شکل داد.[۵۴] تأثیر هیدرو در دهه ۱۹۷۰ به اوج رسید، زمانی که دولت ایالتی برنامهٔ غرقکردن دریاچه پدر با اهمیت زیستمحیطی را اعلام کرد. نتیجهٔ این ماجرا تأسیس نخستین حزب سبز جهان، یعنی گروه متحد تاسمانی بود.[۵۵] در اوایل دهه ۱۹۸۰، کارزار علیه سد فرانکلین توجه ملی و جهانی را به خود جلب کرد.[۵۶]
انید لیونز از تاسمانی نخستین زن نماینده در مجلس نمایندگان استرالیا در انتخابات ۱۹۴۳ شد و نخستین زنی بود که به کابینه استرالیا راه یافت. در مه ۱۹۴۸، مارگارت مکاینتایر نخستین زن منتخب پارلمان تاسمانی شد. کمتر از شش ماه پس از انتخاب، او در سانحه سقوط «لوتانا» در نزدیکی کویرندی در ۲ سپتامبر ۱۹۴۸ جان باخت.
پس از پایان جنگ جهانی دوم، ایالت شاهد شهرنشینی گسترده و رشد شهرهایی چون اولورستون بود.[۵۴] تاسمانی بهعنوان «آسایشگاه جنوب» شهرت یافت و رونق گردشگری سلامت آغاز شد. پرنسس تاسمانی، نخستین کشتی مسافربری خودروبر، در ۱۹۵۹ نخستین سفر خود را به مقصد تاسمانی انجام داد.[۵۴] در چارچوب همین رونق، تاسمانی در ۱۹۶۸ نخستین کازینوی استرالیا را افتتاح کرد.[۵۴] ملکه الیزابت دوم در ۱۹۵۴ به ایالت سفر کرد و دهههای ۱۹۵۰ و ۱۹۶۰ با گشایش خدمات عمومی مهمی همچون اداره مسکن تاسمانی و مترو تاسمانی همراه بود. زندانی در ریزدون در ۱۹۶۰ گشایش یافت و همان سال کتابخانه ایالتی تاسمانی تأسیس شد. دانشگاه تاسمانی نیز در ۱۹۶۳ به مکان کنونی خود منتقل شد.
آتشسوزیهای ۱۹۶۷ تاسمانی بهشدت به ایالت آسیب زد، ۶۴ نفر را کشت و بیش از ۶۵۲٬۰۰۰ جریب زمین را تنها در پنج ساعت نابود کرد.[۵۷] در ۱۹۷۵ فاجعه پل تاسمان رخ داد، زمانی که کشتی فلهبر اساس لیک ایلاوارا به پل برخورد کرد و آن را فرو ریخت. این پل تنها گذرگاه هوبارت بود و سقوط آن عبور جادهای از رود درونت را غیرممکن ساخت. نزدیکترین پل در بریجواتر حدود ۲۰ کیلومتر شمالتر قرار داشت.
در دهه ۱۹۸۰، نگرانیهای زیستمحیطی موجب شد که مقر بخش جنوبگان استرالیا در تاسمانی ساخته شود و مناطق بیابانی تاسمانی در فهرست میراث جهانی ثبت شود. سد فرانکلین در ۱۹۸۳ با مخالفت دولت فدرال متوقف شد و سازمان پژوهشهای علمی و صنعتی همسود (CSIRO) مرکز مطالعات دریایی خود را در هوبارت افتتاح کرد. پاپ ژان پل دوم در ۱۹۸۶ در میدان مسابقات اسبدوانی الویک نیایش عمومی برگزار کرد.
دهه ۱۹۹۰ با مبارزه برای حقوق دگرباشان جنسی در تاسمانی شناخته میشود که در ۱۹۹۷ با دخالت کمیته حقوق بشر سازمان ملل متحد و جرمزدایی از همجنسگرایی در همان سال به اوج رسید.[۵۸] کریستین میلنه در ۱۹۹۳ نخستین زن شد که رهبری یک حزب سیاسی تاسمانی را بر عهده گرفت. ادغام شوراهای عمده نیز شمار شوراها را از ۴۶ به ۲۹ کاهش داد.
پس از کشتار پورت آرتور در ۲۸ آوریل ۱۹۹۶ که به مرگ ۳۵ نفر و زخمیشدن ۲۳ تن دیگر انجامید، دولت استرالیا بازنگری گستردهای در سیاستهای سلاح گرم خود انجام داد و قانون ملی سلاحهای گرم را تصویب کرد.
در سال ۲۰۰۰، ملکه الیزابت دوم بار دیگر به ایالت سفر کرد. گانز بهعنوان یک شرکت بزرگ جنگلداری برجسته شد، اما در ۲۰۱۳ فروپاشید. در ۲۰۰۴، جیم بیکن، نخستوزیر تاسمانی، بر اثر سرطان ریه درگذشت. در ژانویه ۲۰۱۱، نیکوکار دیوید والش موزه هنر قدیم و نو (MONA) را در هوبارت افتتاح کرد که با ستایش بینالمللی روبهرو شد. ظرف ۱۲ ماه، این موزه به برترین جاذبه گردشگری تاسمانی بدل شد.[۵۹]
همهگیری کووید-۱۹ در تاسمانی دستکم ۲۳۰ مورد ابتلا و ۱۳ مرگ به همراه داشت الگو:در سپتامبر ۲۰۲۱.[۶۰] در مارس ۲۰۲۰، پس از شیوع همهگیری کروناویروس (سارس-کوو-۲) و گسترش آن به استرالیا، دولت تاسمانی وضعیت اضطراری بهداشت عمومی اعلام کرد،[۶۱] و ماه بعد، بزرگترین شیوع ایالتی در شمالغرب تاسمانی رخ داد که نیازمند کمک دولت فدرال استرالیا بود. در اواخر ۲۰۲۱، تاسمانی در واکسیناسیون ملی پیشتاز بود.[۶۲]
طبیعت
[ویرایش]تاسمانی را ایالت طبیعی (Natural State) و جزیره بازیابی جوانی (Island of Rejuvenation) میخوانند که به محیط طبیعی فراوان و تقریباً دستنخوردهاش بازمیگردد.
۴۰٪ از زمینهای تاسمانی رسماً حفاظتشده، پارک ملی و میراث جهانی است.
نگارخانه
[ویرایش]
جستارهای وابسته
[ویرایش]منابع
[ویرایش]- ↑ Robson, L. L. (1983). A History of Tasmania. Volume I. Van Diemen's Land From the Earliest Times to 1855. Melbourne: Oxford University Press. ISBN 0-19-554364-5.
- ↑ http://listverse.com/2015/03/10/10-people-who-were-the-last-of-their-kind/
- ↑ Horton, David, ed. (1994). The Encyclopedia of Aboriginal Australia. Canberra: Aboriginal Studies Press. (نگاه کنید به: جلد ۲، صص. ۱۰–۱۰۰۸ [همراه با نقشه]؛ مدخلهای مربوط به قبایل؛ و بخش «مطالعات بیشتر» در صص. ۱۲۴۵–۷۲).
- ↑ Hamacher, Duane; Nunn, Patrick; Gantevoort, Michelle; Taylor, Rebe; Lehman, Greg; Law, Ka Hei Andrew; Miles, Mel (2023). "The archaeology of orality: Dating Tasmanian Aboriginal oral traditions to the Late Pleistocene". Journal of Archaeological Science. Elsevier BV. 159. Bibcode:2023JArSc.159j5819H. doi:10.1016/j.jas.2023.105819. ISSN 0305-4403.
{{cite journal}}: Unknown parameter|article-number=ignored (help) - ↑ "Aboriginal Life Pre-Invasion". www.utas.edu.au. Archived from the original on 31 August 2018. Retrieved 3 September 2018.
- ↑ ۶٫۰ ۶٫۱ "Separation of Tasmania". Canberra: National Museum Australia. Archived from the original on 19 August 2020. Retrieved 22 July 2020.
- ↑ Frank Bolt, The Founding of Hobart 1803–1804, شابک ۰−۹۷۵۷۱۶۶−۰−۳
- ↑ "Van Diemens Land". Encyclopædia Britannica. Archived from the original on 3 September 2018. Retrieved 3 September 2018.
- ↑ "Convicts and the British colonies in Australia". Commonwealth of Australia. Archived from the original on 1 January 2016. Retrieved 31 December 2015.
- ↑ "Estimated full time employment | Tasmania | economy.id". economy.id.com.au. State Growth Tasmania. Archived from the original on 11 September 2021. Retrieved 1 September 2021.
- ↑ "Complete National Parks and Reserves Listings". Tasmania Parks and Wildlife Service. 29 January 2014. Archived from the original on 29 November 2020. Retrieved 7 May 2021.
- ↑ Howes, Michael. "United Tasmania Group (UTG)". Encyclopædia Britannica. Archived from the original on 21 January 2015. Retrieved 21 January 2015.
- ↑ Newman, Terry (2005). "Appendix 2: Select chronology of renaming". Becoming Tasmania – Companion Web Site. Parliament of Tasmania. Archived from the original on 22 April 2011. Retrieved 26 August 2011.
- ↑ ۱۴٫۰ ۱۴٫۱ "Tasmanian Aboriginal place names". Tasmanian Aboriginal Centre. Archived from the original on 19 November 2019. Retrieved 30 November 2019.
- ↑ "Aboriginal and Dual Names of places in lutruwita (Tasmania)". Tasmanian Aboriginal Centre. Archived from the original on 19 November 2019. Retrieved 30 November 2019.
- ↑ "Tasmanian Aboriginal Centre – Official Aboriginal and Dual Names of places". tacinc.com.au. Archived from the original on 25 September 2019. Retrieved 23 September 2019.
- ↑ "archaeology". 15 November 2010. Archived from the original on 15 November 2010.
- ↑ "QUIRKY PLACE NAMES OF TASMANIA". Discover Tasmania. Archived from the original on 1 September 2021. Retrieved 31 August 2021.
- ↑ Ryan.
- ↑ Ryan.
- ↑ Clements.
- ↑ ۲۲٫۰ ۲۲٫۱ ۲۲٫۲ ۲۲٫۳ ۲۲٫۴ Hughes.
- ↑ Boyce.
- ↑ Boyce.
- ↑ Ryan.
- ↑ Boyce.
- ↑ «The Fate Of The Aboriginal Inhabitants (Sydney Morning Herald, 21 Feb 1867, p.8)». ۲۱ فوریه ۱۸۶۷.
- ↑ «Tasmania's Black War: a tragic case of lest we remember?». ۲۴ آوریل ۲۰۱۴.
- ↑ جنگ سیاه – تاریخ استرالیا. دانشنامه بریتانیکا.
- ↑ Clements.
- ↑ Ryan.
- ↑ «The Black War (Cornwall Chronicle، لانستون: ۸ سپتامبر ۱۸۶۰، ص۳)».
- ↑ «The Black Natives (Hobart Town Gazette، ۱۱ نوامبر ۱۸۲۶، ص۲)».
- ↑ Clements.
- ↑ Ryan.
- ↑ Carroll.
- ↑ Morgan.
- ↑ Ryan.
- ↑ Clements.
- ↑ رینولدز، هنری (۲۰۱۳). جنگ فراموششده. UNSW استرالیا. ص. ۶۳. شابک ۹۷۸۱۷۴۲۲۳۳۹۲۵.
- ↑ Ryan.
- ↑ Clements.
- ↑ Boyce.
- ↑ Ryan.
- ↑ ۴۵٫۰ ۴۵٫۱ Broome.
- ↑ ۴۶٫۰ ۴۶٫۱ کلمنتز، ۲۰۱۳: ص. ۱۱۰–۱۱۲
- ↑ ۴۷٫۰ ۴۷٫۱ Boyce.
- ↑ کلمنتز، ۲۰۱۳: ص. ۲۶۴–۲۶۵
- ↑ Flood.
- ↑ Boyce.
- ↑ Museum of Australian Democracy. «قانون اساسی ۱۸۵۵ (تاس)». دریافتشده در ۲۵ ژوئیه ۲۰۲۱.
- ↑ «تاموورث ۱۳۵ سال پیشگام بودن خود در روشنایی خیابانها با برق را جشن میگیرد». ABC. ۹ نوامبر ۲۰۲۳. دریافتشده در ۴ مه ۲۰۲۴.
- ↑ Moyle، Helen (فوریه ۲۰۲۰). گذار باروری استرالیا: مطالعهای از تاسمانی در سده نوزدهم. کانبرا: انتشارات دانشگاه ملی استرالیا. ص. ۴۹. شابک ۹۷۸۱۷۶۰۴۶۳۳۶۶.
- ↑ ۵۴٫۰ ۵۴٫۱ ۵۴٫۲ ۵۴٫۳ Turnbull، Paul. «شهرنشینی – یادگار فرهنگی – همراه تاریخ تاسمانی». دانشگاه تاسمانی. دریافتشده در ۲۷ ژوئیه ۲۰۲۰.
- ↑ «سیاست سبز». دریافتشده در ۷ ژوئن ۲۰۲۱.
- ↑ «کارزار رودخانه فرانکلین». کتابخانه تغییر اجتماعی کامنز. ۳۱ اوت ۲۰۲۲. دریافتشده در ۶ آوریل ۲۰۲۴.
- ↑ Beavis، Laura (۷ فوریه ۲۰۱۷). «آتشسوزی «سهشنبه سیاه»: دو تاسمانیایی دیگر بهطور رسمی قربانی شناخته شدند». ABC. دریافتشده در ۲۳ نوامبر ۲۰۲۳.
- ↑ «کارزارهایی که تاسمانی را تغییر دادند». ۲۲ دسامبر ۲۰۲۳. دریافتشده در ۶ آوریل ۲۰۲۴.
- ↑ «مونای تاسمانی در صدر جاذبهها». ۱ مه ۲۰۱۲. دریافتشده در ۱۰ ژانویه ۲۰۲۲.
- ↑ «رصد گسترش کووید-۱۹ در استرالیا». ABC News. ۶ سپتامبر ۲۰۲۱. دریافتشده در ۶ سپتامبر ۲۰۲۱.
- ↑ «وضعیت اضطراری بهداشت عمومی در تاسمانی اعلام شد». وزارت بهداشت تاسمانی. دریافتشده در ۱ سپتامبر ۲۰۲۱.
- ↑ «برنامه واکسیناسیون کووید-۱۹ در استرالیا». وزارت بهداشت استرالیا. ۱۲ آوریل ۲۰۲۱. دریافتشده در ۱ سپتامبر ۲۰۲۱.
پیوند به بیرون
[ویرایش]
- کشف جزیره تاسمانی جامجم آنلاین
| ناحیهها |  | |
|---|---|---|
| تاریخ و مردم | ||
| محیط زیست | ||
| خاک اصلی |  | |
|---|---|---|
| بیرون از خاک اصلی | ||
| ناحیههای پیشین | ||