تیپ

یگان‌های نظامی
یگان‌ها	شمار افراد	فرمانده
تیم آتش	۲–۴	سرباز یکم
جوخه	۵–۱۵	سرجوخه
گروه	۱۵–۲۵	گروهبان/استوار
دسته	۸۰–۴۰	ستوان
گروهان	۸۰–۲۵۰	سروان
گردان	۳۰۰–۱٬۰۰۰	سرگرد
هنگ/تیپ	۱٬۰۰۰–۵٬۵۰۰	سرهنگ/سرتیپ
لشکر	۱۰٬۰۰۰–۲۵٬۰۰۰	سرلشکر
سپاه	۳۰٬۰۰۰–۵۰٬۰۰۰	سپهبد
ارتش	۱۰۰٬۰۰۰–۳۰۰٬۰۰۰	ارتشبد
گروه ارتش	بیش از دو ارتش	فیلد مارشال
جبهه	بیش از چهار گروه ارتش	ژنرال نیروی زمینی

نماد استاندارد ناتو برای تیپ، تعداد ۱ حرف X قراردادی است و ربطی به تعداد نفرات ندارد.

تیپ (فارسی دری: لواء) در علوم نظامی یگانی راهکنشی معمولاً کوچک‌تر از لشکر که گروه‌ها یا گردان‌ها و یگان‌های کوچک‌تر برای رفع نیاز به آن اعزام می‌شوند.

هر تیپ معمولاً از ۴٬۰۰۰ تا ۶٬۰۰۰ سرباز تشکیل شده‌است. معمولاً ۲ هنگ با هم یک تیپ و ۳ تیپ با هم یک لشکر تشکیل می‌دهند. فرمانده یک تیپ معمولاً درجهٔ سرتیپی دارد.

پیشینه

تیپ همچون یگان رزمی نخستین بار در سپاه هخامنشیان (۵۵۰ — ۳۳۰ تا میلاد) پدید آمده که بر پایه سیستم شمارش دهدهی گروهبندی می‌شده و «بیوره» (پارسی باستان: -baivara*) نامیده می‌شده و آن را «بیوربد» (پارسی باستان: -baivarapati*) فرماندهی می‌کرد. هر بیوره از ۱۰ هزاره (پارسی باستان: -hazāra*) تشکیل می‌شد و ۱۰ هزار سرباز را در بر می‌گرفت.

بیوره در سپاه اشکانیان (۲۵۰ تا میلاد – ۲۲۴ میلادی)، که سازمان رده‌بندی دهدهی سپاه هخامنشیان را به کار گرفته بود، «گُند» (پارتی: gund «لشکر؛ گروه، دسته» > احتمالاً از ایرانی باستان: -vr̥nda* «سپاه؛ گُند») نام گرفته و فرمانده آن «گُندسالار» (پارتی: gund-sālār) خوانده می‌شد.

در سپاه ساسانیان (۲۲۴ – ۶۵۱ میلادی) نیز همین رده‌بندی و نامگذاری به کار می‌رفته، ولی هر گُند از چند درفش (پارسی میانه: «drafš») تشکیل می‌شد، که هر کدامی هزار سرباز را در بر می‌گرفت. فرمانده گُند در سپاه ساسانیان نیز گُندسالار (پارسی میانه: gund-sālār) نامیده می‌شد.

در پی شکست شاهنشاهی ساسانیان از مسلمانان و گسترش اسلام در ایران‌زمین، عرب‌ها برخی از اصطلاحات نظامی ایرانی را وام گرفتند. چنانچه، «عسکر» از laškar، «جند» از gund و «فیج» از payg (پیاده) در پارسی میانه وام گرفته شده‌اند. اصطلاح «گُند» از زبان‌های ایرانی میانه (پهلوی و پارسی میانه) در زبان‌های ارمنی («gund»)، گرجی («gund-i»)، مندایی («gundā»)، سوریانی («guddā» < «gdd-»)، عبری («g’ḏud») نیز وام گرفته شده‌است. این اصطلاح همچنین از زبان فارسی دری به زبان ترکی وام گرفته شده و اصطلاح فارسی – ترکی «جنباشی» را تشکیل داده، که در زمان حکومت غزنویان و سلجوقیان فرمانده لشکری از چند هزار سرباز را می‌نامیدند. در سده‌های میانه فرمانده ۵ هزار سرباز را «پنج‌هزاری» نیز می‌گفتند.

اصطلاح «گُند» در نخستین سده‌های اسلامی با اصطلاح «لشکر» (پارسی میانه: laškar) جایگزین شده، که پیش از اسلام هم به کار می‌رفته‌است. این اصطلاح در زبان پشتو «غونډ» گشته و هنگ در نیروهای مسلح افغانستان چنین نامیده می‌شود.