استارشیپ

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
(تغییرمسیر از اسپیس‌اکس استارشیپ)
این مقاله دربارهٔ فضاپیمای ساخت شرکت اسپیس‌اکس است. برای دیگر کاربردها، استارشیپ (ابهام‌زدایی) را ببینید.
نمای کلی از استارشیپ به همراه سوپرهوی
عملکرد
سازنده
کشور مبدأ
هزینهٔ پروژهحداقل ۵ میلیارد دلار آمریکا[۱]
ابعاد
بلندی۱۲۱ متر، ۳۹۷ پا
قطر
  • ۹ m
  • ۲۹٫۵ ft
جرم
  • ۵٬۰۰۰ t
  • ۱۱٬۰۰۰٬۰۰۰ lb
ظرفیت
بار مفید به LEO
جرماستفاده دوباره: ۱۰۰–۱۵۰ تن متری
(۲۲۰٬۰۰۰–۳۳۱٬۰۰۰ پوند)
حجم۱٬۰۰۰ متر مکعب (۳۵٬۰۰۰ فوت مکعب)
تاریخچهٔ پرتاب
سایت‌های پرتاب
  • سایت پرتاب استاربیس
  • مرکز فضایی کندی
مجموع پرتاب‌ها۳
پرتاب(های) موفق۰
پرتاب(های) ناموفق۱
پرتاب(های) ناتمام۲
نخستین پرواز۲۰ آوریل ۲۰۲۳؛ ۱۲ ماه پیش (۲۰ آوریل ۲۰۲۳-خطا: زمان نامعتبر}})

اسپیس‌اکس استارشیپ یک پرتابگر فوق سنگین دومرحله‌ای با قابلیت استفاده مجدد[۲] است که به وسیلهٔ شرکت اسپیس‌اکس از سال ۲۰۱۲ در حال ساخت است.[۳] استارشیپ با ارتفاع ۱۲۱ متر (۳۹۷ پا) و با جرم پرتاب ۵٬۰۰۰ تن (۱۱٬۰۰۰٬۰۰۰ پوند) بزرگ‌ترین و قدرتمندترین فضاپیمایی است که تاکنون پرواز کرده است.

در ماه مارس ۲۰۱۹ آزمایش‌های یکپارچهٔ اولیه استارشیپ با آزمایش یک نمونهٔ اولیه کوچک‌شده، به نام استارهاپر (مشابه نمونهٔ اولیه ساخته‌شده برای فالکون ۹ به نام گراس‌هاپر) آغاز گردید[۴]

در ژوئن ۲۰۲۰ ایلان ماسک، یک هفته بعد از ارسال کرو دراگون در ایمیلی به کارکنان اسپیس‌اکس اعلام کرد که از این پس اولین اولویت شرکت، استارشیپ است.[۵]

فضاپیمای اسپیس‌اکس استارشیپ و پرتابگر فوق سنگین (سوپر هوی) (که در مجموع استارشیپ نامیده می‌شود) یک سامانه حمل انسان و محموله به مدار زمین، ماه، مریخ و حتی فراتر از آن است که قابلیت استفاده کاملاً مجدد و حمل بیش از ۱۰۰ تن را دارد.[۶] همچنین قرار است از استارشیپ در برنامهٔ استارلینک نیز استفاده شود، در حالی که در سال‌های ۲۰۱۹ و ۲۰۲۰ پرتابگر فالکون ۹ حداکثر ۶۰ عدد ماهوارهٔ استارلینک را به‌طور همزمان به مدار زمین می‌فرستاد، برنامه‌ریزی شرکت اسپیس‌اکس برای ارسال حدود ۴۰۰ ماهواره با هر یک پرتاب است.[۷]

تاریخچه[ویرایش]

در سال ۲۰۰۷، ایلان ماسک یک هدف برای فعال کردن اکتشاف و استقرار انسان در مریخ تعیین کرد.[۸][۹] اسپیس‌اکس توسعه موتور موشک رپتور (موتور مورد استفاده در استارشیپ) را قبل از سال ۲۰۱۴ آغاز کرد. از سال ۲۰۱۱ تا ۲۰۱۴، ماسک اظهارات مختلفی را بیان کرد و ابراز امیدواری کرد که اسپیس‌اکس انسان‌ها را در سال‌های ۲۰۲۰ تا ۲۰۳۰ به مریخ بفرستد.[۹][۱۰][۱۱][۱۲]

اولین پرواز آزمایش مداری[ویرایش]

مقالهٔ اصلی: اولین پرواز آزمایشی استارشیپ
استارشیپ در طول اولین پرواز آزمایش مداری

پس از یک تلاش لغو شده برای پرتاب در ۱۷ آوریل ۲۰۲۳،[۱۳] بوستر ۷ و شیپ ۲۴ در ۲۰ آوریل در ساعت ۱۳:۳۳ جهانی برای اولین آزمایش پرواز مداری از زمین بلند شدند.[۱۴] سه موتور در طول پرتاب از کار افتادند و چندین موتور دیگر در طول پرواز از کار افتادند.[۱۵] فضاپیما همچنین کنترل جهت‌دهی رانش موتورهای رپتور را بعداً در پرواز از دست داد، که منجر به شروع حرکت غلتشی خارج از کنترل راکت شد.[۱۵] این فضاپیما به حداکثر ارتفاع ۲۴ مایل (۳۹ کیلومتر) رسید.[۱۶]

حدود ۳ دقیقه پس از بلند شدن، راکت فرمانی برای فعال کردن سیستم خودکار خاتمه پرواز دریافت کرد. با این حال، سیستم خاتمه پرواز نتوانست راکت را منفجر کند و برای ۴۰ ثانیه دیگر سقوط کرد و در نهایت منفجر شد.[۱۷][۱۸][۱۹] اگر پرتاب طبق برنامه پیش می‌رفت، فضاپیما با عبور از مسیر زمینی خود از تنگه فلوریدا به سمت شرق در سراسر جهان به پرواز ادامه می‌داد، و در نهایت با آب‌فرود سخت در اقیانوس آرام در حدود ۱۰۰ کیلومتر (۶۰ مایل) شمال غربی کائوآی در جزایر هاوایی، که تقریباً یک چرخش کامل به دور زمین انجام داده است؛ به پرواز خود خاتمه می‌داد.[۲۰][۲۱]

بودجه[ویرایش]

به عنوان بخشی از توسعه سیستم فرود انسانی برای برنامه فضایی آرتمیس، اسپیس‌اکس در آوریل ۲۰۲۱ قراردادی به ارزش ۲٫۸۹ میلیارد دلار از ناسا برای توسعه فرودگر استارشیپ برای آرتمیس ۳ دریافت کرد.[۲۲][۲۳] بلو ارجین، رقیب اسپیس‌اکس، با این تصمیم مخالفت کرد و یک پرونده حقوقی علیه ناسا و اسپیس‌اکس در اوت ۲۰۲۱ باز کرد و کار اسپیس‌اکس و ناسا در برنامه مدنظر اسپیس‌اکس را برای مدتی این اختلافات حقوقی متوقف کرد.[۲۴] این شکایت پس از سه ماه توسط دادگاه دعاوی فدرال رد شد،[۲۵][۲۶] و بلو ارجین دو سال بعد ۳٫۴ میلیارد دلار برای فرودگر ماه خود دریافت کرد.[۲۷]

در سال ۲۰۲۲، ناسا ۱٫۱۵ میلیارد دلار به اسپیس‌اکس برای دومین فرودگر ماه برای آرتمیس ۴ اهدا کرد. در همان سال، اسپیس‌اکس یک قرارداد پنج ساله ۱۰۲ میلیون دلاری برای توسعه برنامه Rocket Cargo برای نیروی فضایی ایالات متحده آمریکا دریافت کرد.

به گفته اریک برگر از ارز تکنیکا، اسپیس‌اکس در حال توسعه استارشیپ با سرمایه خصوصی است.[۲۸] برت جانسن، مدیر مالی اسپیس‌اکس در دادگاه فاش کرد که اسپیس‌اکس بیش از ۳ میلیارد دلار در تأسیسات استاربیس و سیستم‌های استارشیپ از ژوئیه ۲۰۱۴ تا می ۲۰۲۳ سرمایه‌گذاری کرده است.[۲۹] ایلان ماسک در آوریل ۲۰۲۳ اظهار داشت که اسپیس‌اکس انتظار دارد در سال ۲۰۲۳ حدود ۲ میلیارد دلار برای توسعه استارشیپ هزینه کند.[۳۰][۳۱]

استارهاپر[ویرایش]

استارهاپر یا استارشیپ هاپر (به انگلیسی Hopper به معنای جهنده) نمونهٔ اولیه آزمایشی راکت‌های استارشیپ است که ساخت آن‌ها در دسامبر ۲۰۱۸ آغاز شده است. اولین جهش آزمایشی موفقیت‌آمیز استارهاپر در ۲۵ ژوئیه ۲۰۱۹ به انجام رسید.[۳۲]

پرتاب‌ها[ویرایش]

آزمایش‌های اولیه در مارس ۲۰۱۹ آغاز شد.[۳۳] تمامی آزمایش‌های فعلی در ارتفاع پایین انجام شده‌اند.[۳۴] در ۳ آوریل ۲۰۱۹ اولین تست آتش استاتیک استارهاپر با یک موتور رپتور و در طول چند ثانیه انجام گردید.[۳۵] تنها ۲ روز بعد اولین آزمایش متصل‌شده به زمین در ۵ آوریل با موفقیت به انجام رسید.[۳۶]

پرتاب‌های آزمایشی اولیه
شماره پرتاب تاریخ وسیله مورد آزمایش محل پرتاب حداکثر ارتفاع نتیجه پرتاب نتیجه فرود مدت زمان
۱ ۵ ژوئیه ۲۰۱۹ استارهاپر بوکا چیکا ویلیج، تگزاس ~ ۱ امتر موفق موفق ~ ۳ ثانیه
پرتاب آزمایشی با محدودیت بسته شدن به زمین، با یک موتور رپتور SN2[۳۷]
۲ ۲۵ ژوئیه ۲۰۱۹ استارهاپر بوکا چیکا، تگزاس ۲۰ متر موفق موفق ~ ۲۲ ثانیه
اولین پرواز آزمایشی بدون محدودیت استارهاپر[۳۸]
۳ ۲۷ اوت ۲۰۱۹ استارهاپر بوکا چیکا، تگزاس ۱۵۰ متر موفق موفق ~ ۵۷ ثانیه
۴ ۴ اوت ۲۰۲۰ استارشیپ SN5 بوکا چیکا، تگزاس ۱۵۰ متر موفق موفق ~ ۴۵ ثانیه
۵ ۳ سپتامبر ۲۰۲۰ استارشیپ SN6 بوکا چیکا، تگزاس ۱۵۰ متر موفق موفق ~ ۴۵ ثانیه
۶ ۹ دسامبر ۲۰۲۰ استارشیپ SN8 بوکا چیکا، تگزاس ۱۲٫۵ کیلومتر موفق ناموفق ۶ دقیقه و ۴۲ ثانیه
پرتاب آزمایشی ابتدا در تاریخ ۸ دسامبر برنامه‌ریزی شده بود اما درست در لحظات پایانی به دلیل مشکلات فنی لغو شد، پرتاب آزمایشی SN8 در تاریخ ۹ دسامبر ۲۰۲۰ به انجام رسید که درست بعد از فرود روی سکوی فرود، پرتابگر منفجر شد.[۳۹][۴۰]عملیات صعود و تاب خوردن موفقیت‌آمیز بود. به گفته ایلان ماسک بنیان‌گذار شرکت اسپیس‌اکس این آزمایش موفقیت‌آمیز بود و اطلاعات لازم جمع‌آوری شد.[۴۱] علت انفجار پرتابگر فشار کم مخزن سوخت بالایی بود.[۴۲]
۷ ۲ فوریه ۲۰۲۱ استارشیپ SN9 بوکا چیکا، تگزاس ۱۰ کیلومتر موفق ناموفق ۶ دقیقه و ۲۶ ثانیه
تلاش اسپیس‌اکس برای اجرای این آزمایش در تاریخ‌های ۲۸ و ۲۹ ژانویه ۲۰۲۱ به دلیل عدم دریافت مجوز از اداره هوانوردی فدرال بی‌نتیجه ماند.[۴۳]

سرانجام در تاریخ ۲ فوریه ۲۰۲۱ پرتاب SN9 انجام شد که با موفقیت به ارتفاع ۱۰ کیلومتری صعود کرد. استارشیپ در هنگام فرود به دلیل روشن نشدن یکی از موتورها نتوانست به حالت عمودی دربیاید و با برخورد به سکوی فرود منفجر شد.[۴۴]

البته تیم اسپیس‌اکس صعود موشک را موفق خواند و یکی از مهندسان نیز در هنگام پخش زنده پس از انفجار استارشیپ SN9 گفت: خب حالا باید روی فرود مترکز شویم.[۴۵]

۸ ۳ مارس ۲۰۲۱ استارشیپ SN10 بوکا چیکا، تگزاس ۱۰ کیلومتر موفق ناموفق ۶ دقیقه و ۲۴ ثانیه
این فضاپیما پس از فرود ناموفق ۲ نمونهٔ قبلی با موفقیت فرود آمد اما حدود ۸ دقیقه بعد از پرتاب به دلیل بار اضافی پایه‌های فرود و نشت گاز متان منفجر شد
۹ ۳۰ مارس ۲۰۲۱ استارشیپ SN11 بوکاچیکا، تگزاس ۱۰ کیلومتر[۴۶] موفق ناموفق ۵ دقیقه و ۴۹ ثانیه
SN11 در مه غلیظ پرتاب شد و بعد از دقایقی در آسمان به دلیل وجود مشکل در یکی از موتورها و نشت متان منفجر شد.[۴۷]
۱۰ ۵ می ۲۰۲۱ استارشیپ SN15 بوکاچیکا، تگزاس ۱۰ کیلومتر موفق موفق ۵ دقیقه و ۵۹ ثانیه
SN15 همراه با ارتقاهای زیادی نسبت به نسخه‌های قبلی آماده‌سازی و در مه سبک پرتاب شد. به آرامی فرود آمد و توانست اولین فرود موفق از نمونه‌های آزمایشی استارشیپ را رقم بزند، البته این فرود همراه با آتش‌سوزی مختصری بود که با تخلیه سوخت و سیستم‌های مهار آتش سکوی فرود مهار شد.[۴۸][۴۹]
پرتاب‌های آزمایش مداری
شماره پرتاب تاریخ وسیله مورد آزمایش محل پرتاب حداکثر ارتفاع نتیجه پرتاب نتیجه فرود مدت زمان
۱ ۲۰ آوریل ۲۰۲۳ استارشیپ S24/B7 بوکا چیکا، تگزاس ۳۹ کیلومتر ناموفق ناموفق ~ ۴ دقیقه
استارشیپ برای نخستین بار پرواز آزمایش مداری‌را انجام داد. این عملیات به دلیل مشکل در جدا شدن سوپرهوی از استارشیپ و انفجار عمدی آن به وسیله سیستم خاتمه پرواز ناموفق ماند؛ اما ایلان ماسک و تیم اسپیس‌اکس اعلام کردند که این پرواز با موفقیت به پایان رسیده است.[۵۰]
۲ ۱۸ نوامبر ۲۰۲۳ استارشیپ S25/B9 بوکا چیکا، تگزاس ۱۵۰ کیلومتر موفقیت جزئی ناموفق ۸ دقیقه و ۴۰ ثانیه
موشک استارشیپ دومین پرواز آزمایشی خود را انجام داد. استارشیپ و بوستر سوپر هوی بر فراز اقیانوس منفجر شدند و نتوانستند مأموریت خود را به پایان برسانند، اسپیس‌اکس گفت: «استارشیپ با موفقیت تحت قدرت تمام ۳۳ موتور رپتور در بوستر سوپر هوی بلند شده و از مرحله جداسازی (هات استیجینگ) عبور کرده است».[۵۱]

منابع[ویرایش]

  1. ↑ Sheetz, Micheal (22 May 2023). "SpaceX set to join FAA to fight environmental lawsuit that could delay Starship work". SpaceX set to join FAA to fight environmental lawsuit that could delay Starship work. CNBC. Retrieved May 24, 2023.
  2. ↑ "Starship". SpaceX. Archived from the original on 30 September 2019. Retrieved 30 September 2019.
  3. ↑ Berger, Eric (29 September 2019). "Elon Musk, Man of Steel, reveals his stainless Starship". Ars Technica. Retrieved 30 September 2019.
  4. ↑ July 2019, Tariq Malik 26. "SpaceX Starship Prototype Takes 1st Free-Flying Test Hop". Space.com (به انگلیسی). Retrieved 2020-11-06.
  5. ↑ Sheetz, Michael (2020-06-07). "Elon Musk tells SpaceX employees that its Starship rocket is the top priority now". CNBC (به انگلیسی). Retrieved 2020-11-06.
  6. ↑ "SpaceX". SpaceX (به انگلیسی). Retrieved 2020-11-06.
  7. ↑ Sheetz, Michael (2020-09-01). "Elon Musk says SpaceX's Starship rocket will launch 'hundreds of missions' before flying people". CNBC (به انگلیسی). Retrieved 2020-11-06.
  8. ↑ Hoffman, Carl (22 May 2007). "Elon Musk Is Betting His Fortune on a Mission Beyond Earth's Orbit". Wired Magazine. Archived from the original on 14 November 2012. Retrieved 14 March 2014.
  9. ↑ ۹٫۰ ۹٫۱ "Elon Musk: I'll Put a Man on Mars in 10 Years". Market Watch. New York. 22 April 2011. Archived from the original on 2 September 2011. Retrieved 1 December 2011.
  10. ↑ "Huge Mars Colony Eyed by SpaceX Founder". Discovery News. 13 December 2012. Archived from the original on 15 November 2014. Retrieved 25 September 2016.
  11. ↑ Carroll, Rory (17 July 2013). "Elon Musk's mission to Mars". TheGuardian. Archived from the original on 8 January 2014. Retrieved 25 September 2016.
  12. ↑ Messier, Doug (5 February 2014). "Elon Musk Talks ISS Flights, Vladimir Putin and Mars". Parabolic Arc. Archived from the original on 16 September 2018. Retrieved 25 September 2016.
  13. ↑ Wall, Mike (2023-04-17). "SpaceX scrubs 1st space launch of giant Starship rocket due to fueling issue". Space.com (به انگلیسی). Archived from the original on 17 April 2023. Retrieved 2023-04-20.
  14. ↑ Wattles, Jackie; Strickland, Ashley (2023-04-20). "SpaceX's Starship rocket lifts off for inaugural test flight, but explodes midair". CNN. Archived from the original on 21 April 2023. Retrieved 2023-04-20.
  15. ↑ ۱۵٫۰ ۱۵٫۱ Bergin, Chris (2023-05-03). "Elon Musk pushes for orbital goal following data gathering objectives during Starship debut". NASASpaceFlight.com (به انگلیسی). Retrieved 2023-05-05.
  16. ↑ Malik, Tariq; Wall, Mike (2023-04-20). "SpaceX's 1st Starship launches on epic test flight, explodes in 'rapid unscheduled disassembly'". Space.com (به انگلیسی). Retrieved 2023-09-16.
  17. ↑ "SpaceX". SpaceX (به انگلیسی). Archived from the original on 14 April 2023. Retrieved 2023-04-20.
  18. ↑ Klotz, Irene (1 May 2023). "Engine Issue Felled SpaceX First Super Heavy | Aviation Week Network". Aviation Week Network. Retrieved 2023-05-04.
  19. ↑ Salinas, Sara (20 April 2023). "SpaceX launches towering Starship rocket but suffers mid-flight failure". CNBC (به انگلیسی). Archived from the original on 20 April 2023. Retrieved 20 April 2023.
  20. ↑ Berger, Eric (2023-04-10). "SpaceX's Starship vehicle is ready to fly, just waiting for a launch license". Ars Technica (به انگلیسی). Archived from the original on 11 April 2023. Retrieved 2023-04-11.
  21. ↑ "Starship Orbital – First Flight FCC Exhibit". SpaceX (PDF). 13 May 2021. Archived from the original on 13 May 2021. Retrieved 10 September 2021.
  22. ↑ Brown, Katherine (2021-04-16). "NASA Picks SpaceX to Land Next Americans on Moon". NASA. Archived from the original on 22 April 2021. Retrieved 2023-04-30.
  23. ↑ "SpaceX Awarded $1.15 Billion Contract to Build NASA's Second Lunar Lander". Yahoo News (به انگلیسی). 17 November 2022. Archived from the original on 23 November 2022. Retrieved 2023-04-30.
  24. ↑ Roulette, Joey (30 April 2021). "NASA suspends SpaceX's $2.9 billion moon lander contract after rivals protest". The Verge (به انگلیسی). Archived from the original on 28 August 2021. Retrieved 26 December 2021.
  25. ↑ Pruitt-Young, Sharon (17 August 2021). "Jeff Bezos' Blue Origin Sues NASA Over A Lunar Lander Contract Given To Rival SpaceX" (به انگلیسی). NPR. Archived from the original on 20 October 2021. Retrieved 9 June 2022.
  26. ↑ Sheetz, Michael (4 November 2021). "Bezos' Blue Origin loses NASA lawsuit over SpaceX $2.9 billion lunar lander contract". CNBC (به انگلیسی). Archived from the original on 4 January 2022. Retrieved 2023-04-30.
  27. ↑ O’Shea, Claire (2023-05-19). "NASA Selects Blue Origin as Second Artemis Lunar Lander Provider". NASA. Retrieved 2023-05-19.
  28. ↑ Berger, Eric (29 September 2019). "Elon Musk, Man of Steel, reveals his stainless Starship". Ars Technica. Retrieved 30 September 2019.
  29. ↑ Kolodny, Lora; Sheetz, Michael (2023-05-22). "SpaceX set to join FAA to fight environmental lawsuit that could delay Starship work". CNBC (به انگلیسی). Retrieved 2023-05-23.
  30. ↑ Sheetz, Michael (30 April 2023). "SpaceX to spend about $2 billion on Starship this year, as Elon Musk pushes to reach orbit". CNBC (به انگلیسی). Archived from the original on 30 April 2023. Retrieved 2023-04-30.
  31. ↑ Maidenberg, Micah (30 April 2023). "Elon Musk Expects SpaceX to Spend Around $2 Billion on Starship Rocket This Year". Wall Street Journal (به انگلیسی). Retrieved 2023-05-14.
  32. ↑ July 2019, Tariq Malik 26. "SpaceX Starship Prototype Takes 1st Free-Flying Test Hop". Space.com (به انگلیسی). Retrieved 2020-11-06.
  33. ↑ Ralph، Eric (۲۰۱۹-۰۳-۲۹). «SpaceX's Starship hopper steps towards first hop with several cautious tests». TESLARATI (به انگلیسی). دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۱-۰۶.
  34. ↑ «Musk teases new details about redesigned next-generation launch system». SpaceNews (به انگلیسی). ۲۰۱۸-۱۲-۲۴. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۱-۰۶.
  35. ↑ Grush, Loren (2019-04-03). "SpaceX just fired up the engine on its test Starship vehicle for the first time". The Verge (به انگلیسی). Retrieved 2020-11-06.
  36. ↑ «https://twitter.com/nasaspaceflight/status/1114372086208827392». Twitter. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۱-۰۶. پیوند خارجی در |title= وجود دارد (کمک)
  37. ↑ Baylor، Michael (۲۰۱۹-۰۶-۰۲). «SpaceX readying Starhopper for hops in Texas as Pad 39A plans materialize in Florida». NASASpaceFlight.com (به انگلیسی). دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۱-۰۶.
  38. ↑ July 2019, Tariq Malik 26. "SpaceX Starship Prototype Takes 1st Free-Flying Test Hop". Space.com (به انگلیسی). Retrieved 2020-11-06.
  39. ↑ Roulette, Joey (2020-12-09). "Musk's SpaceX scrubs key high-altitude Starship test" (به انگلیسی). Retrieved 2020-12-10.
  40. ↑ Chang، Kenneth (۲۰۲۰-۱۲-۰۹). «Watch SpaceX's Starship Launch and Explode in Crash Landing» (به انگلیسی). The New York Times. شاپا 0362-4331. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۲-۱۰.
  41. ↑ «https://twitter.com/elonmusk/status/1336808486022258688». Twitter. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۲-۱۰. پیوند خارجی در |title= وجود دارد (کمک)
  42. ↑ «https://twitter.com/elonmusk/status/1336809767574982658». Twitter. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۲-۱۰. پیوند خارجی در |title= وجود دارد (کمک)
  43. ↑ Bergin، Chris (۲۰۲۱-۰۱-۲۸). «Starship SN9 fails to gain FAA green light for Friday attempt». NASASpaceFlight.com (به انگلیسی). دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۲-۰۶.
  44. ↑ «"One of the engines never lit and there wasn't enough thrust to stop in time" in Twitter».
  45. ↑ «لایو پرتاب آزمایشی SN9 در یوتیوب».
  46. ↑ «https://twitter.com/nextspaceflight/status/1375204254818787328». Twitter. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۳-۳۰. پیوند خارجی در |title= وجود دارد (کمک)
  47. ↑ "SpaceX launches Starship SN11 rocket prototype, but misses landing" (به انگلیسی). Retrieved 2021-03-30.
  48. ↑ «https://twitter.com/elonmusk/status/1390073153347592192». Twitter. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۵-۰۶. پیوند خارجی در |title= وجود دارد (کمک)
  49. ↑ Timmer، John (۲۰۲۱-۰۵-۰۵). «SpaceX successfully lands a Starship test flight». Ars Technica (به انگلیسی). دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۵-۰۶.
  50. ↑ «اسپیس‌اکس عمدا استارشیپ را منفجر کرد». ۱ اردیبهشت ۱۴۰۲.
  51. ↑ Wattles, Jackie (2023-11-18). "Live updates: SpaceX Starship rocket lost in second test flight". CNN (به انگلیسی). Retrieved 2023-11-18.

پیوند به بیرون[ویرایش]

وبگاه رسمی

برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=استارشیپ&oldid=39360174»