پیش‌نویس:لهجه ارکوازی

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

لهجه ارکوازی (به کردی: بن زار ارکوازیانه) گویشی از گویش های زبان کردی جنوبی است.[۱][۲] گویشوران لهجه ارکوازی در مناطق غربی ایران با گویشوران زبان کردی جنوبی مانند: کردی کلهری، فیلی(کردی ایلامی) و... مخلوط و دستخوش تغییر شده و امروزه به دلیل گسترش شهرنشینی و تغییر اقلیم سکونت این لهجه را فقط می توان در صحبت با افراد و بومیان قدیمی ارکوازی مشاهده نمود. این لهجه خود دارای انواع متقوتی است و با گویش های دیگر تکامل یافته ،به عنوان مثال گویش مردم شهر چوار و دهستان ارکوازی با کردی جنوبی و لهجه مردم آمید در دیاربکر ترکیه با کردی کرمانجی و در خانقین و مندلی با کردی فیلی مخلوط شده است.[۳][۴][۵][۶]

لهجه ارکوازی
الفبای کردی
کدهای زبان
ایزو ۳–۶۳۹sdj

تفاوت لهجه ارکوازی با کلهری[ویرایش]

تا سه دهه اخیر برخی بر این عقیده بودند که این لهجه گوشه ای از گویش کلهری است اما طبق نظریات و بررسی اساتید زبانشناسی این نظریه رد و در سال ۱۳۶۳ و با تلاش های افراد بومی و زبان شناسان ایلام و با همکاری و تلاش پروفسور نادر جهانگیری زبان شناس و استاد دانشگاه تهران با شماره ثبت ۶۳۹_sdj در زمره ی گویش های زبان کردی جنوبی قرار گرفت.[۷][۸]

برخی واژگان[ویرایش]

ارکوازی (کلهری) فارسی
چیه م چو چشم
ورد ول همراه
بیاوه بورو برگردد
خوازم توام میخواهم
منال زاروو بچه
نام ناو درون
دیام تیَه م میایم
یَمه اینگه الان ، حالا
گپ،قو گِورا بزرگ
جه ،له ‌له برای
کوچگ سان سنگ
زمسان زوسان زمستان
خِفتیَه ن خَفتِن خوابیدن

منابع[ویرایش]

  1. سلطانی, اختر; سارایی, ظاهر; توحیدی فر, نرجس (2010-08-01). "بررسی تطبیقی تأثیر حماسههای دینی فارسی بر مناجاتنامة کردی غلام رضاخان ارکوازی". فصلنامه مطالعات ادبیات تطبیقی. 4 (14): 43–63. ISSN 2538-5690.
  2. بیگ زده, خلیل; رحمتی فرمانی, طاهره (2018-02-20). "بررسی نوستالژی در دیوان غلامرضا ارکوازی". فصلنامه علمی فرهنگ ایلام. 18 (56.57): 72–87. ISSN 2676-5942.
  3. ghasemi، abbas؛ Arkavazi، Fatemeh؛ Shakib، Hamzeh (۲۰۲۲-۰۸-۱۸). «Seismic fragility assessment of steel moment-resisting frames equipped with superelastic viscous dampers». dx.doi.org. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۳-۲۶.
  4. هنری راولینسون ،سفر زهاب در دامنه زاگرس صص۶۸۹.
  5. گذری بر پشتکوه ،زبان وفرهنگ صص۱۲۳.
  6. Arkavazi.Com چوار نگینی بر انگشتر ایلام
  7. گویش های اصیل ایرانی،نادر جهانگیری صص۲۳۴_۲۴۵.
  8. زبان زاگرس نشینان ،کارینا احمدی،نشریه ایران نیوز.

لهجه ارکوازی[ویرایش]