پیش‌نویس:عزیز محمود هدایی

عزیز محمود هدایی (1541-1628)، (متولد شرفلی قوچ‌حصار ، متوفی اسکدار )، از مشهورترین اولیای مسلمان پیروی تصوف در امپراتوری عثمانی است. عارف ، شاعر ، آهنگساز ، نویسنده ، سیاستمدار و روحانی حنفی ماتریدی ، سومین و آخرین شوهر عایشه هماشاه سلطان ، نوه سلطان سلیمان قانونی بود.

زندگی

شیخ عزیز محمود هدایی که از تبار حشمتیه در شرفلی قوچ‌حصار در آناتولی مرکزی متولد شد، تحصیلات خود را در مدرسه ای در استانبول به پایان رساند. او شیخ سلطان احمد اول شد که مسجد آبی معروف را ساخت. او همچنین مورد احترام خاص سلطان مراد سوم بود. او از نوادگان جنید بغدادی و همچنین از نوادگان حسین بن علی است و می توان او را سیّد نامید.

او گروه صوفیان جلوتی را تأسیس کرد و در ادرنه ، مصر ، شام ( سوریه ) و بورسا به عنوان قاضی خدمت کرد. او که مرید و خلیفه شیخ محمد افتاده، از صوفیان دوره امپراتوری عثمانی، از بورسا بود، حدود سی اثر تاتلیف کرد که هفت تای آنها به زبان ترکی بود. مصطفی گایبی ، صوفی برجسته اهل بوسنی عثمانی ، از شاگردان او بود.

دعا و تضرع او بسیاری از ملوانان نیروی دریایی عثمانی را بر آن داشت تا قبل از رفتن به دریا قبر او را زیارت کنند:

کسانی که ما را در زمان زندگانی مان ملاقات کنند و کسانی که مقبره ما را بعد از مرگمان زیارت کنند و فاتحه‌ای بخوانند هنگامی که از کنار آرامگاه ما می گذرند، از ما هستند. باشد کسانی که ما را دوست دارند در دریا غرق نشوند؛ در سنین پیری از فقر رنج نبرند و بدون ایمان چشم از دنیا نبندند.

او در اسکدار استانبول درگذشت و در مکانی به خاک سپرده شد که اکنون در یک مجموعه مسجد محصور شده است و به عنوان محل زیارت و عبادت باقی مانده است. مقبره وی در 1855 تبدیل به ویرانه‌ای شد اما توسط سلطان عبدالمجید اول بازسازی و گسترش یافت.

خانه سنگی کوچکی که او در آن زندگی می کرد چند مایلی از مجموعه فاصله دارد. استاد علی رضا ، هنرمند ترک قرن نوزدهم، آبرنگی از خانه او نقاشی کرد.

چهار قدیس حامی دریانوردان بسفر

عزیز محمود هدایی همراه با یحیی افندی ، تلی بابا و یوشا (جاشوا) یکی از چهار قدیس حامی دریانوردان بسفر محسوب می شود.