درگاه:نیشابور/آشناسازی

نِیْشابور تلفظ (فارسی نوشده از فارسی میانه:           نیو شاهپوهر، به معنی: شهر نوساختهٔ شاهپور؛ به‌الفبای لاتین: Nishapur) شهری در استان خراسان رضوی، مرکز شهرستان نیشابور و دومین شهر بزرگ استان پس از مشهد است. در دامنه‌های بلندی‌های بینالود در شمال‌شرق ایران جای گرفته، از مهم‌ترین مراکز تاریخی، گردشگری، صنعتی برای کشور و منطقه می‌باشد و همچو نمادی از تاریخ و فرهنگ ایران نامبرده می‌شود.
شهر نیشابور برپایهٔ سرشماری همگانی ۱۳۹۰ ۲۳۹٬۱۸۵ نفر و همهٔ شهرستان، ۴۳۳٬۱۰۵ نفر جمعیت دارد. یک سوم باشندگانش، نوجوان‌‌اند و میزان جمعیت آن نسبت به استان ۷ درصد است. در ۲۰۱۰م به ICCN (شبکهٔ میان‌شهری همیاری فرهنگی ناپدیدار) پیوست و از ۲۰۱۵م عضو جامعهٔ کهن‌شهرهاست. شهرداری آن در ۱۳۱۰/ ۱۹۳۱م به‌جای دار الإمارة ساخته شده و اکنون سه منطقهٔ شهری را پوشش می‌دهد. دورهٔ چهارم شورای اسلامی شهر نیشابور، ۱۳ عضو دارد.
جایگاه تاریخی نیشابور در خراسان در فرایندی گام‌به‌گام با مشهد از دورهٔ صفویان جایگزین شده است. شکوفایی و پیشرفت همه‌جانبهٔ نیشابور و منطقهٔ آن (ربع نیشابور)، دورهٔ سده‌های میانه تا سلطنت خوارزمشاهیان بوده و در این دوران، همچون یک پایتخت فرهنگی برای ایران شمرده می‌شود. در سده یازدهم م با ۱۲۵ هزار تن جمعیت، هشتمین شهر بزرگ جهان (به‌انگارهٔ تمدن‌های شناخته‌شدهٔ آن زمان) بود.
تاریخ نیشابور از دورهٔ ساسانیان آغاز می‌شود و مرکز ساتراپی ابرشهر بوده است؛ در حدود دهه‌های میانی سده سومِ م به فرمان شاپور یکم بنیان‌گذاری یا بازسازی شده است. در سال ۶۴۳م با صلح‌نامهٔ کنارنگ و عبدالله عامر فتح اسلامی به آن درآمد. از ۸۲۱م تا ۸۷۳م پایتخت امیرنشین طاهریان بود، سپس پایتختِ نخستین سطلنت سلجوقیان به‌دست طغرل گزیده شد.
مسافت این شهر از راه جاده ۴۴ با مشهد ۱۲۴ ک. م، تا تهران ۷۶۸ ک. م است. باجگیران نزدیک‌ترین گذرگاه مرزی و عشق‌آباد با فاصلهٔ حدود ۱۹۰ کیلومتر، نزدیکترین پایتخت یک کشور به آن است.از ۱ مرداد ۱۳۳۵/ ۲۳ ژوئیه ۱۹۵۶ به راه‌آهن سراسری ایران پیوست. اقتصاد شهرستان نیشابور برپایهٔ کشاورزی-دام‌پروری، بازرگانی و برخی صنایع دستی و کارخانه‌ای استوار است. کاریزها (محلّی: قنات)، مهمترین منبع آبیِ کهن آن است که امروزه نیز کم‌وبیش اهمیت دارند.
دو روز ۲۵ فروردین و ۲۸ اردیبهشت در تقویم رسمی ایران، به نام دو تن از برجستگان جهانی اهل نیشابور، فریدالدین عطار و عمر خیام نامگذاری شده‌است. رسانه‌های ویژهٔ نیشابور دربرگیرندهٔ چند وبگاه خبرگزاری و هفته‌نامه‌های صبح نیشابور و خیام‌نامه است.