اوزوکریت
اوزوکریت یا اوزوسریت، که به‌طور باستانی با نام موم خاکی نیز شناخته می‌شود، یک موم معدنی یا پارافین خوشبوی طبیعی است که در بسیاری از مناطق یافت می‌شود. به دلیل نداشتن ترکیب مشخص و ساختار بلوری، یک کانی محسوب نمی‌شود، بلکه فقط یک شبه‌کانی یا کانی‌نما محسوب می‌شود.
منابع اوزوکریت[ویرایش]
نمونه‌هایی از اسکاتلند، نورث‌آمبرلند، ولز و همچنین از حدود ۳۰ کشور مختلف به‌دست آمده‌است. از این ماده، از شبه‌جزیره چهارکان، نزدیک خلیج ترکمن‌باشی، بخش‌هایی از هیمالیا در هند و ذخایر یوتا در ایالات متحده، یافت شده‌است اما تنها منابع عرضه تجاری این ماده، در گالیسیا، در بوریسلاف است، این ماده در هر دو جناح کوه‌های کارپات یافت می‌شود.
اعتقاد بر این است که رسوبات اوزوکریت تقریباً به همان روشی که رگه‌های معدنی ایجاد می‌شوند، تبخیر آهسته و اکسیداسیون نفت منجر به رسوب پارافین محلول آن در منافذ و شکاف‌هایی شده‌است که قبلاً توسط مایعات اشغال شده بود. سختی اوزوکریت از میزان سختی یک موم بسیار نرم تا یک تودهٔ سیاه به سختی گچ متفاوت است.
ویژگی‌ها[ویرایش]
وزن مخصوص اوزوکریت از ۰٫۸۵ تا ۰٫۹۵ و نقطه ذوب آن از ۵۸ تا ۱۰۰ درجه سلسیوس (۱۳۶ تا ۲۱۲ درجه فارنهایت) متغیر است. این ماده در اتر، نفت، بنزن، سقز، کلروفرم، کربن دی‌سولفید و غیره محلول است. رنگ اوزوکریت گالیسیا از زرد روشن تا قهوه‌ای تیره متفاوت است و به‌دلیل دورنگی بودن، اغلب سبز به‌نظر می‌رسد. معمولاً در ۶۲ درجه سلسیوس (۱۴۴ درجه فارنهایت) ذوب می‌شود. از نظر شیمیایی، اوزوکریت از مخلوطی از هیدروکربن‌های مختلف تشکیل شده‌است که حاوی ۸۵–۸۷ درصد وزنی کربن و ۱۴–۱۳ درصد هیدروژن است.
استخراج[ویرایش]
استخراج اوزوکریت در دههٔ ۱۸۸۰ در گالیسیا آغاز شد و قبلاً با کار دستی انجام می‌شد، اما در معادن اوزوکریت متعلق به Boryslaw Actien Gesellschaft و Galizische Kreditbank، که عملیات آن تا عمق ۲۰۰ متر (۶۶۰ فوت) ادامه دارد. ۲۰۰ متر (۶۶۰ فوت)، و ۲۲۵ متر (۷۳۸ فوت) به ترتیب نیروی الکتریکی برای حمل، پمپاژ و تهویه استفاده می‌شود. اوزوکریت خام ابتدا با سولفوریک اسید و سپس با زغال چوب، تصفیه می‌شود. اوزوکریت یا سرزین تصفیه شده که معمولاً دارای نقطه ذوب ۶۱ تا ۷۸ درجه سلسیوس (۱۴۲ تا ۱۷۲ درجه فارنهایت)، عمدتاً به‌عنوان موم زنبور عسل تقلبی استفاده می‌شود و اغلب به‌صورت مصنوعی رنگ می‌شود تا از نظر ظاهری شبیه آن محصول باشد.
در تقطیر در جریان بخار فوق‌گرم، از اوزوکریت مادهٔ شمع‌سازی شبیه پارافین به‌دست‌آمده از نفت و نفت شیل را تولید می‌کند، اما نقطه ذوب بالاتری دارد. آب و هوا همچنین در تقطیر روغن‌های سبک و محصولی شبیه وازلین به دست می‌آید. همچنین بقایایی از ماده‌ای سخت، سیاه و مومی شکل تشکیل شده‌است که در ترکیب با لاستیک هندی به نام اوکونیت به‌عنوان عایق الکتریکی استفاده می‌شد. از این مواد باقی‌مانده، نوعی ماده به نام توپ پاشنه، که برای ایجاد یک سطح صیقلی به پاشنه و کف چکمه‌ها استفاده می‌شود، نیز ساخته شد.
استخراج اوزوکریت پس از سال ۱۹۴۰ به دلیل رقابت با پارافین‌های تولید شده از نفت کاهش یافت. اوزوکریت نقطهٔ ذوب بالاتری نسبت به اکثر موم‌های نفتی دارد و برای برخی کاربردها مانند عایق‌های الکتریکی و شمع‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد.
منابع[ویرایش]
- This article incorporates text from a publication now in the public domain: Boverton Redwood (1911). "Ozokerite". In Chisholm, Hugh (ed.). Encyclopædia Britannica (به انگلیسی). Vol. 20 (11th ed.). Cambridge University Press. p. ۴۳۰.
- Frank, Alison Fleig (2005). Oil Empire: Visions of Prosperity in Austrian Galicia (Harvard Historical Studies). Harvard University Press. p. 98. شابک ۰−۶۷۴−۰۱۸۸۷−۷.
