سندرم تورت: تفاوت میان نسخهها
جز جایگزینی با اشتباهیاب: تغریبا⟸تقریبا |
افزودن بخش علل |
||
خط ۷۵: | خط ۷۵: | ||
هیچ اختلال عمده ای در عملکرد [[عصبروانشناسی|عصبی روانشناختی]] افراد مبتلا به تورت وجود ندارد، اما شرایطی که همراه با تیکها رخ میدهد میتواند باعث تغییر در عملکرد عصبی شناختی شود. درک بهتر شرایط همزمان برای از بین بردن هر گونه تفاوت عصب روانشناختی بین افراد مبتلا به نشانگان توره خالص و آنهایی که شرایط همزمان دارند، بسیار مورد توجه است.<ref name="Morand"/> |
هیچ اختلال عمده ای در عملکرد [[عصبروانشناسی|عصبی روانشناختی]] افراد مبتلا به تورت وجود ندارد، اما شرایطی که همراه با تیکها رخ میدهد میتواند باعث تغییر در عملکرد عصبی شناختی شود. درک بهتر شرایط همزمان برای از بین بردن هر گونه تفاوت عصب روانشناختی بین افراد مبتلا به نشانگان توره خالص و آنهایی که شرایط همزمان دارند، بسیار مورد توجه است.<ref name="Morand"/> |
||
در افراد مبتلا به سندرم تورت فقط اختلالات جزئی در [[بهره هوشی]]، توانایی توجه و حافظه غیرکلامی یافت میشود - اما وجود ADHD، سایر اختلالات شدید همراه با تیک را توجیه میکنند. برخلاف یافتههای قبلی که عنوان مینمود یکپارچگی حرکتی-بینایی و مهارتهای بینایی-ساختاری دچار اختلال نمیشوند، شرایط همراه میتواند تأثیر کمی بر [[مهارتهای حرکتی]] داشته باشد. [[چندابتلایی]] و شدت تیکها ممکن است طیف اختلالات متغیری را در توانایی روانی کلامی فرد، ایجاد و امکان برقراری ارتباط با دیگران را مختل کند.<ref name="Morand"/> همچنین میتواند در شناخت اجتماعی، اما نه در توانایی برنامهریزی یا تصمیمگیری نیز آسیب جزئی به وجود آورد. کودکان مبتلا به TS تنها نقصها و مشکلات شناختی از خود بروز نمیدهند بلکه نسبت به سن خود در تستهای زمانبندیشده [[هماهنگی حرکتی]] سریعتر از حد متوسط عمل میکنند؛ اعتقاد بر این است که سرکوب مداوم تیکها، باعث افزایش کنترل بازدارنده در جابهجایی حرکتی و انجام فعالیتها میشود.<ref name="Hollis"/><ref>{{Cite journal|last=Denckla|first=Martha Bridge|date=2006|title=Attention deficit hyperactivity disorder: the childhood co-morbidity that most influences the disability burden in Tourette syndrome|url=https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/16536349/|journal=Advances in Neurology|volume=99|pages=17–21|issn=0091-3952|pmid=16536349}}</ref> |
در افراد مبتلا به سندرم تورت فقط اختلالات جزئی در [[بهره هوشی]]، توانایی توجه و حافظه غیرکلامی یافت میشود - اما وجود ADHD، سایر اختلالات شدید همراه با تیک را توجیه میکنند. برخلاف یافتههای قبلی که عنوان مینمود یکپارچگی حرکتی-بینایی و مهارتهای بینایی-ساختاری دچار اختلال نمیشوند، شرایط همراه میتواند تأثیر کمی بر [[مهارتهای حرکتی]] داشته باشد. [[چندابتلایی]] و شدت تیکها ممکن است طیف اختلالات متغیری را در توانایی روانی کلامی فرد، ایجاد و امکان برقراری ارتباط با دیگران را مختل کند.<ref name="Morand"/> همچنین میتواند در شناخت اجتماعی، اما نه در توانایی برنامهریزی یا تصمیمگیری نیز آسیب جزئی به وجود آورد. کودکان مبتلا به TS تنها نقصها و مشکلات شناختی از خود بروز نمیدهند بلکه نسبت به سن خود در تستهای زمانبندیشده [[هماهنگی حرکتی]] سریعتر از حد متوسط عمل میکنند؛ اعتقاد بر این است که سرکوب مداوم تیکها، باعث افزایش کنترل بازدارنده در جابهجایی حرکتی و انجام فعالیتها میشود.<ref name="Hollis"/><ref name=":1">{{Cite journal|last=Denckla|first=Martha Bridge|date=2006|title=Attention deficit hyperactivity disorder: the childhood co-morbidity that most influences the disability burden in Tourette syndrome|url=https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/16536349/|journal=Advances in Neurology|volume=99|pages=17–21|issn=0091-3952|pmid=16536349}}</ref> |
||
ناتوانیهای [[یادگیری]] نیز در مواردی دیده میشود اما در نظر گرفتن تیکها یا بیماریهای همراه به عنوان مسبب آن همچنان بحثبرانگیز است. مطالعات قدیمیتر که نرخهای بالاتر ناتوانی یادگیری را گزارش کردند، وجود چند ابتلایی همراه را به خوبی بررسی ننمودند.{{sfnp|Pruitt|Packer|2013|pp=۶۳۶–۳۷}} اغلب [[اختلال دیکتهنویسی]]، ناتوانی در بیان نوشتاری و ریاضی در افرادی دارای سندرم تورتِ همراه با بیماری همزمان، گزارش شدهاست.{{sfnp|Pruitt|Packer|2013|pp=۶۳۶–۳۷}} |
ناتوانیهای [[یادگیری]] نیز در مواردی دیده میشود اما در نظر گرفتن تیکها یا بیماریهای همراه به عنوان مسبب آن همچنان بحثبرانگیز است. مطالعات قدیمیتر که نرخهای بالاتر ناتوانی یادگیری را گزارش کردند، وجود چند ابتلایی همراه را به خوبی بررسی ننمودند.{{sfnp|Pruitt|Packer|2013|pp=۶۳۶–۳۷}} اغلب [[اختلال دیکتهنویسی]]، ناتوانی در بیان نوشتاری و ریاضی در افرادی دارای سندرم تورتِ همراه با بیماری همزمان، گزارش شدهاست.{{sfnp|Pruitt|Packer|2013|pp=۶۳۶–۳۷}} |
||
== علل == |
|||
علت دقیق سندرم تورت ناشناخته است، اما به خوبی ثابت شده است که هم عوامل ژنتیکی و هم عوامل محیطی در ایجاد این سندرم دخیل هستند.<ref name="Fernandez" /><ref name="Dale2017" /><ref name="Baldermann">{{cite journal|vauthors=Baldermann JC, Schüller T, Huys D, et al|date=2016|title=Deep brain stimulation for Tourette syndrome: a systematic review and meta-analysis|journal=Brain Stimul|type=Review|volume=9|issue=2|pages=296–304|doi=10.1016/j.brs.2015.11.005|pmid=26827109|s2cid=22929403}}</ref> مطالعات [[اپیدمیولوژی]] ژنتیکی نشان داده است که تورت در بسیاری از موارد ارثی بوده<ref name="Cavenna2018">{{cite journal|vauthors=Cavanna AE|date=November 2018|title=The neuropsychiatry of Gilles de la Tourette syndrome: The ''état de l'art''|journal=Rev. Neurol. (Paris)|type=Review|volume=174|issue=9|pages=621–627|doi=10.1016/j.neurol.2018.06.006|pmid=30098800|s2cid=51966823}}</ref> و 10 تا 100 برابر بیشتر از جمعیت عمومی در میان اعضای نزدیک یک خانواده یافت می شود؛<ref name="Efron2018">{{cite journal|vauthors=Efron D, Dale RC|date=October 2018|title=Tics and Tourette syndrome|journal=J Paediatr Child Health|type=Review|volume=54|issue=10|pages=1148–1153|doi=10.1111/jpc.14165|pmid=30294996|hdl=11343/284621|s2cid=52934981}}</ref> هر چند نحوه [[وراثت]] آن دقیق مشخص نیست. تا به حال هیچ [[ژن]] واحدی شناسایی نشده است،<ref name="EuropeanGuidelines" /> و صدها ژن احتمالاً درگیر هستند.<ref name="Bloch2011" /><ref name="Cavenna2018" /><ref name="Efron2018" /> [[مطالعه همخوانی سراسر ژنوم|مطالعات همخوانی سراسر ژنوم]] در سالهای 2013 و 2015 منتشر شد که در آن هیچ یافته ی پر اهمیتی در رابطه با ژن های درگیر به دست نیامد؛<ref name="Stern2018" /> یک [[متاآنالیز]] در سال 2019 تنها یک مکان مهم در کلِ [[ژنوم]]، یافت که در کروموزوم 13 قرار دارد، اما این نتیجه در نمونه های وسیع تری یافت نشد.<ref>{{cite journal|vauthors=Yu D, Sul JH, Tsetsos F, et al|date=March 2019|title=Interrogating the genetic determinants of Tourette's syndrome and other tic disorders through genome-wide association studies|journal=Am J Psychiatry|type=Meta-analysis|volume=176|issue=3|pages=217–227|doi=10.1176/appi.ajp.2018.18070857|pmc=6677250|pmid=30818990}}</ref> مطالعات در [[دوقلو]]<nowiki/>ها نشان می دهد که 50 تا 77 درصد از دوقلوهای همسان در تشخیص TS مشترک هستند، در حالی که تنها 10 تا 23 درصد از دوقلوهای برادرناهمسان چنین تشخیصی دارند.<ref name="Fernandez" /> اما همه افرادی که این آسیبپذیری ژنتیکی را به ارث میبرند، علائم را نشان نمیدهند.<ref>{{cite journal|vauthors=van de Wetering BJ, Heutink P|date=May 1993|title=The genetics of the Gilles de la Tourette syndrome: a review|journal=J. Lab. Clin. Med.|type=Review|volume=121|issue=5|pages=638–645|pmid=8478592}}</ref><ref>{{cite journal|vauthors=Paschou P|date=July 2013|title=The genetic basis of Gilles de la Tourette Syndrome|journal=Neurosci Biobehav Rev|type=Review|volume=37|issue=6|pages=1026–1039|doi=10.1016/j.neubiorev.2013.01.016|pmid=23333760|s2cid=10515751}}</ref> چند [[جهش]] ژنتیکی نادر بسیار نافذ (ژنهای SLITRK1، HDC و [[CNTNAP2]]) یافت شده است که تنها تعداد کمی از موارد ابتلا آن هم در یک خانواده را توضیح میدهد.<ref>{{cite journal|vauthors=Barnhill J, Bedford J, Crowley J, Soda T|date=2017|title=A search for the common ground between Tic; Obsessive-compulsive and Autism Spectrum Disorders: part I, Tic disorders|journal=AIMS Genet|type=Review|volume=4|issue=1|pages=32–46|doi=10.3934/genet.2017.1.32|pmc=6690237|pmid=31435502}}</ref> |
|||
عوامل روانی اجتماعی یا سایر عوامل غیر ژنتیکی، هر چند باعث ایجاد سندرم تورت نمی شوند<ref name="Zinner" />، می توانند بر شدت و بر بیان ژن های ارثی آن، در افراد آسیب پذیر تأثیر بگذارند.<ref name="Baldermann" /><ref name="Cavenna2018" /> همچنین رویدادهای پیش از تولد و حین زایمان خطر بروز اختلال تیک یا OCD همراه را در افراد دارای آسیبپذیری ژنتیکی افزایش میدهند.<ref name="Hollis" /> این موارد شامل سن پدر، [[فورسپس زایمانی]]، استرس یا [[حالت تهوع]] شدید در دوران بارداری و استفاده از [[تنباکو]]، [[کافئین]]، [[الکل]]،<ref name="Hollis" /><ref name="Ueda2021" /> و [[شاهدانه]] در دوران بارداری است.<ref name="EuropeanGuidelines" /> نوزادانی که [[نوزاد نارس|نارس]] و با وزن کم متولد می شوند یا دارای [[نمره آپگار]] پایین هستند نیز در معرض خطر بیشتری قرار دارند. در دوقلوهای نارس نیز، دوقلوهایی با وزن کمتر با احتمال بیشتری مبتلا به TS می شوند.<ref name="Hollis" /> |
|||
فرآیندهای [[خودایمنی]] ممکن است بر شروع تیک ها تأثیر بگذارد یا آنها را تشدید کند. فرض بر این است که هر دو اختلال OCD و تیک در زیر مجموعه ای از کودکان در نتیجه یک فرآیند خودایمنی پس از [[استرپتوکوک]] ایجاد می شوند.<ref name="Hsu20212">{{cite journal|vauthors=Hsu CJ, Wong LC, Lee WT|date=January 2021|title=Immunological dysfunction in Tourette syndrome and related disorders|journal=Int J Mol Sci|type=Review|volume=22|issue=2|page=853|doi=10.3390/ijms22020853|pmc=7839977|pmid=33467014|doi-access=free}}</ref> اثر بالقوه آن توسط فرضیه بحث برانگیزی<ref name="Hsu20212" /> به نام [[پانداس]] (اختلالات عصبی خودایمنی کودکان مرتبط با [[عفونت]]<nowiki/>های استرپتوکوکی) توصیف میشود که پنج معیار برای تشخیص در کودکان پیشنهاد میکند.<ref name="Wilbur2019">{{cite journal|vauthors=Wilbur C, Bitnun A, Kronenberg S, Laxer RM, Levy DM, Logan WJ, Shouldice M, Yeh EA|date=May 2019|title=PANDAS/PANS in childhood: Controversies and evidence|journal=Paediatr Child Health|volume=24|issue=2|pages=85–91|doi=10.1093/pch/pxy145|pmc=6462125|pmid=30996598}}</ref><ref name="Sigra2018">{{cite journal|vauthors=Sigra S, Hesselmark E, Bejerot S|date=March 2018|title=Treatment of PANDAS and PANS: a systematic review|url=https://reader.elsevier.com/reader/sd/pii/S0149763417305833?token=48E165EE50EE88C82C22642CCB9988D9C5776F5CF2D1709AA9CDC43BC891B74D42373FF6F7DB99F1DE616FD51DCE5F5B&originRegion=us-east-1&originCreation=20211123191650|journal=Neurosci Biobehav Rev|volume=86|issue=|pages=51–65|doi=10.1016/j.neubiorev.2018.01.001|pmid=29309797|s2cid=40827012}}</ref> پانداس و فرضیهها جدیدتر سندرم عصبی با شروع حاد کودکان (PANS) موضوعات اصلی تحقیقات بالینی و آزمایشگاهی هستند، که همچنان ثابت نشدهاند.<ref name="Wilbur2019" /> همچنین یک فرضیه گستردهتر نیز وجود دارد که ناهنجاریهای [[سیستم ایمنی]] و اختلال در تنظیم ایمنی را با TS مرتبط میکند.<ref name="Dale2017" /><ref name="Hsu20212" /> |
|||
برخی از اشکال وسواس فکری جبری می تواند از نظر ژنتیکی با نشانگان توره ارتباط داشته باشد<ref name="Swain" /> و عوامل ژنتیکی در OCD همراه و یا بدون تیک ممکن است متفاوت باشند.<ref name="Fernandez" /> رابطه ژنتیکی ADHD و اوتیسم نیز با سندرم تورت همچنان به طور کامل ثابت نشده است.<ref name="Hirsch2015" /><ref name=":1" /><ref>{{cite journal|vauthors=Hirschtritt ME, Darrow SM, et al|date=January 2018|title=Genetic and phenotypic overlap of specific obsessive-compulsive and attention-deficit/hyperactive subtypes with Tourette syndrome|url=http://pdfs.semanticscholar.org/b003/75dd2edd2a148b04a001e63d12829d4d5c19.pdf|journal=Psychol Med|volume=48|issue=2|pages=279–293|doi=10.1017/S0033291717001672|pmc=7909616|pmid=28651666|archive-url=https://web.archive.org/web/20190303161511/http://pdfs.semanticscholar.org/b003/75dd2edd2a148b04a001e63d12829d4d5c19.pdf|archive-date=March 3, 2019|url-status=dead|s2cid=26353939}}</ref> |
|||
== منابع == |
== منابع == |
نسخهٔ ۱۸ اکتبر ۲۰۲۲، ساعت ۱۸:۵۷
سندرم تورِت | |
---|---|
نامهای دیگر | سندرم توره، اختلال تورت، سندرم ژیل د لا تورت (GTS)، اختلال تیک صوتی ترکیبی و چند حرکتی [د لا تورت] |
ژیل د لا تورت (۱۸۵۷–۱۹۰۴) همنام سندرم تورت | |
تخصص | روانپزشکی، عصبشناسی، پزشکی کودکان[۱] |
نشانهها | تیک عصبی[۲] |
دورهٔ معمول آغاز | بهطور معمول در دوران کودکی[۲] |
دورهٔ بیماری | دراز مدت[۳] |
علت | ژنتیکی با تأثیرات محیطی[۳] |
روش تشخیص | بر اساس تاریخچه و علائم[۲] |
مدیریت | آموزش، رفتاردرمانی |
دارو | معمولاً هیچ، گاهی اوقات داروهای اعصاب و نورآدرنرژیکها[۲] |
پیشآگهی | ۸۰٪ بهبودی تا از بین رفتن تیکها را در اواخر نوجوانی تجربه میکنند[۳] |
فراوانی | حدود ۱٪ از کودکان[۴] و نوجوانان بین ۰٫۳٪ و ۱٫۰٪ از جمعیت عمومی[۵] |
طبقهبندی و منابع بیرونی |
سندروم تورِت یا نشانگان توره (به انگلیسی: Tourette's syndrome)، به اختصار TS، یک اختلال عصبی رشدی شایع است که در دوران کودکی یا نوجوانی آغاز و با چند تیک حرکتی و حداقل یک تیک صوتی (آوایی) مشخص میشود. تیکهای رایج شامل پلک زدن، سرفه، صاف کردن گلو، بو کردن، و حرکات صورت هستند. این تیکها معمولاً حالت نیاز یا احساس ناخواسته در ماهیچههای تحت تأثیر، برای انجام تیک، ایجاد میکنند اما گاهی اوقات میتوانند بهطور موقت سرکوب شوند و در مکان، میزان و فرکانس تغییر کنند. سندرم تورت حالت شدیدتری از اختلالات تیک است. درحالی که سندرم توره به صورت واضح مشاهده میشود، اختلال تیک اغلب توسط ناظران معمول مورد توجه قرار نمیگیرند.
سندرم تورت زمانی به عنوان یک سندرم نادر و عجیب و غریب در نظر گرفته میشد و عموماً با کوپرولالیا (گفتن کلمات ناپسند یا اظهارات اجتماعی نامناسب و تحقیرآمیز) مرتبط بود؛ اما امروزه دیگر به عنوان یک سندرم نادر در نظر گرفته نمیشود و سندرم کوپرولالیا تنها بخش اندکی از اختلالات مرتبط را تشکیل میدهد. تخمینهای صورت گرفته مبتلایان به سندرم توره را حدود ۱٪ از کودکان و نوجوانان دانش آموز اندازهگیری میکند. هیچ آزمایش خاصی برای تشخیص تورت وجود ندارد و همیشه به درستی شناسایی نمیشود یا ممکن است مبتلایان هرگز به دنبال مراقبت پزشکی نباشند، زیرا اکثر موارد خفیف هستند و شدت تیکها در اکثر کودکان با گذر از دوران نوجوانی کاهش مییابد. سندرم تورت حاد در بزرگسالی، اگرچه در رسانهها مورد توجه است، نادر بوده و برای یک اقلیت کوچک، تیکهای ناتوان کننده میتوانند تا بزرگسالی نیز ادامه داشته باشند. تحقیقات نشان دادهاست TS بر هوش یا امید به زندگی تأثیر نمیگذارد.
هیچ درمانی برای این بیماری وجود ندارد و هیچ دارویی مؤثر واقع نمیگردد. در بیشتر موارد، درمان دارویی برای تیک ضروری نیست و رفتاردرمانی، خط اول درمان محسوب میشود. آموزش بخش مهمی از هر طرح درمانی است و توضیح به تنهایی میتواند اطمینان کافی برای عدم نیاز به درمان، در فرد مبتلا، ایجاد کند.[۲] بین افرادی که به کلینیکهای مراقبت سلامت ارجاع داده میشوند، سایر بیماریها، مانند اختلال کمتوجهی - بیشفعالی (ADHD) و اختلال وسواس فکری-جبری (OCD)، در بیشتر مبتلایان به سندرم تورت دیده میشود. این چندابتلایی اغلب باعث ایجاد آسیبپذیری نسبت به تیکها شده، از این رو تشخیص صحیح و درمان آنها از اهمیت بالاییی برخوردار است.
ژان مارتین شارکو، عصبشناس فرانسوی، سندرم تورت، را بر اساس نام کارورز خود، ژرژ ژیل د لا تورت، که در سال ۱۸۸۵ گزارشی از ۹ بیمار مبتلا به «اختلال تیک تشنجی» منتشر کرد، نامگذاری نمود. در حالی که علت دقیق آن ناشناخته است، اعتقاد بر این است که ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی در ایجاد آن نقش دارند. به نظر میرسد این مکانیسم شامل اختلال عملکرد در مدارهای عصبی بین عقدههای قاعدهای و ساختارهای مرتبط در مغز است.
طبقهبندی
بیشتر تحقیقات منتشر شده در مورد سندرم تورت در ایالات متحده صورت پذیرفتهاست. در تحقیقات بینالمللی و عملکرد بالینی TS، راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM) بر طبقهبندی سازمان بهداشت جهانی (WHO) که در سال ۲۰۲۱ مورد انتقاد قرار گرفت،[۱] ترجیح داده میشود.[۵][۶][۷]
نسخه DSM-5 که در سال ۲۰۱۳ منتشر شد، سندرم تورت به عنوان یک اختلال حرکتی (اختلال در سیستم عصبی که باعث حرکات غیرطبیعی و غیرارادی میشود) طبقهبندی میکند. این بیماری در رده ناهنجاری عصبی تکوینی فهرست شدهاست.[۸] سندرم توره در انتهای شدیدتر طیف اختلالات تیک قرار دارد و تشخیص آن مستلزم وجود چندین تیک حرکتی و حداقل یک تیک صوتی برای بیش از یک سال است. تیکها حرکات ناگهانی، تکراری و غیرریتمیک هستند که گروههای عضلانی مجزا را درگیر میکنند،[۹] در حالی که تیکهای صوتی (صدایی) شامل ماهیچههای حنجره، حلق، دهان، بینی یا تنفسی برای تولید صدا هستند.[۱۰][۱۱] تیکها را نباید در اثر شرایط پزشکی یا مصرف مواد مخدر به وجود آیند.[۱۲]
سایر شرایط در این طیف شامل تیکهای حرکتی یا صوتی پایدار (مزمن)، که در آن یک نوع تیک (حرکتی یا صوتی، اما نه هر دو) برای بیش از یک سال وجود دارد، و اختلال تیک موقت، که در آن تیکهای حرکتی یا صوتی برای کمتر از یک سال وجود دارد، میشود.[۱۳][۱۴] ویرایش پنجم DSM، آنچه را که اختلال تیک گذرا نامیده میشد، با اختلال تیک موقت جایگزین کرد و عنوان نمود، مفهوم «گذرایی» تنها در حالت پسنگری قابل تعریف است.[۶][۱۵][۱۶] برخی از متخصصان بر این باورند که TS و اختلال تیک (مزمن) حرکتی و صوتی را باید یک وضعیت در نظر گرفت، زیرا تیکهای صوتی نیز تیکهای حرکتی هستند به این معنا که از انقباضات عضلانی عضلات بینی یا تنفسی پدید میآیند.[۵][۱۷][۱۴]
سندرم تورت تنها اندکی متفاوت توسط WHO تعریف شدهاست؛[۴][۷] در ICD-11، طبقهبندی آماری بینالمللی بیماریها، سندرم تورت به عنوان یک بیماری سیستم عصبی و یک اختلال رشد عصبی تعریف میشود[۱۸][۱۹] و تنها یک تیک حرکتی برای تشخیص مورد نیاز است.[۲۰] نسخههای قدیمیتر ICD آن را «اختلال تیک صوتی ترکیبی و حرکتی چندگانه [دِ لا تورت]» نامیدند.[۲۱]
مطالعات ژنتیکی نشان میدهد که اختلالات تیک طیفی را داراست که با تمایزات واضح در چارچوب تشخیصی فعلی شناسایی نمیشود.[۱۲] همانطور که در سیستمهای طبقهبندی موجود توضیح داده شده، از سال ۲۰۰۸، تحقیقات مشخص نمودهاست که سندرم تورت یک شرایط واحد با مکانیسم متمایز نیست[۲۰] و باید برای تشخیص «TS خالص» از TS که با اختلال نقص توجه بیشفعالی (ADHD)، اختلال وسواس فکری-جبری (OCD) یا سایر اختلالات همراه است، همچون طبقهبندی سایر بیماریها برای مثال دیابت نوع ۱ و نوع ۲، فنوتیپهایی را شناسایی و طبقهبندی کرد.[۴][۱۲] تقسیمبندی فنوتیپهای مختلف نیازمند درک کامل تر علل ژنتیکی و سایر علل اختلالات تیک است.[۶]
مشخصات
تیک
تیکها حرکات یا صداهایی هستند که «بهطور متناوب و غیرقابل پیشبینی خارج از پسزمینهٔ فعالیت حرکتی طبیعی»،[۲۲] با ظاهری شبیه به حرکات عادی بدن که به صورت اشتباه انجام گرفته، رخ میدهند.[۲۳] تیکها، وابسته به رشد یا پس روی سندرم تورت در تعداد، فرکانس، شدت، مکان تشریحی و پیچیدگی تغییر میکنند؛[۵] هر فرد الگوی منحصر به فردی از نوسانات در شدت و فرکانس را تجربه میکند. تیکها ممکن است به صورت دورههای تهاجمی (تحت برخی شرایط) نیز رخ دهند که در بین افراد نیز متفاوت است.[۲۴] تغییر در شدت تیک ممکن است در طی چند ساعت، روز یا هفته رخ دهد.[۱۳] هنگامی که فردی استرس، خستگی، اضطراب یا بیماری را یا زمانی که درگیر فعالیتهای آرامشبخش مانند تماشای تلویزیون است، تیکها میتوانند افزایش یابد.[۱۲][۲۵] برخی اوقات نیز مانند زمانی که یک فرد غرق در فعالیتی مانند نواختن یک آلت موسیقی است، کاهش مییابد.[۱۲][۲۶]
برخلاف حرکات غیرطبیعی مرتبط با سایر اختلالات حرکتی، تیکهای تورت غیرریتمیک بوده و اغلب با یک میل ناخواسته پیش میآیند اما موقتاً قابل سرکوب هستند.[۲۴][۲۷] با گذشت زمان، حدود ۹۰ درصد از افراد مبتلا به تورت، قبل از تیک احساسی را مشابه میل به عطسه یا خاراندن خارش تجربه میکنند.[۱۳] هوسها و احساساتی که قبل از بیان تیک ایجاد میشوند، به عنوان پدیدههای حسی پیش آگاهی یا تمایلات پیش آگاهانه شناخته میشوند. مردم میل به بیان تیک را به عنوان تجمع تنش، فشار یا انرژی توصیف میکنند[۲۸][۲۹] که در نهایت آگاهانه برای تسکین این احساس و برگرداند همه چیز به روال طبیعی،[۳۰] گویی که «باید این کار را انجام دهند»،[۲۸] تصمیم میگیرند آن را رها کنند.[۳۱] این میل ممکن است باعث ایجاد یک احساس ناراحتکننده در بخشی از بدن شود که با تیک ناشی از آن مرتبط است. تیک پاسخی است که احساس فشار در محل آناتومیکی تیک را تسکین میدهد.[۲][۲۴] نمونههایی از این میل عبارتند از احساس داشتن چیزی در گلو، که منجر به تیک برای پاک کردن گلو میشود، یا ناراحتی موضعی در شانهها که منجر به بالا انداختن شانهها میشود. تیک واقعی میتواند به عنوان تسکین این تنش، شبیه به خاراندن خارش یا پلک زدن برای تسکین احساس ناراحتکننده در چشم، عمل کند.[۲][۲۲] برخی از افراد مبتلا به تورت ممکن است از تمایل اولیه مرتبط با تیک آگاه نباشند و معمولاً کودکان نسبت به بزرگسالان کمتر از آن آگاه هستند[۱۳] اما آگاهی آنها هنگام بلوغ افزایش مییابد.[۲۲] تا سن ده سالگی، اکثر کودکان تمایل اولیه به انجام را تشخیص میدهند.[۲۶]
تمایلات پیش آگاهانه که قبل از تیک وجود دارند، سرکوب تیک قریبالوقوع را ممکن میسازند.[۲۴] به دلیل تمایلاتی که قبل از آنها وجود دارد، تیکها بهجای غیرارادی بهعنوان نیمهارادی یا «اراده ناپذیر» توصیف میشوند. این تمایلات ممکن است به عنوان یک پاسخ داوطلبانه و قابل سرکوب به یک میل ناخواسته تجربه شوند[۲][۲۲] توانایی سرکوب تیکها در افراد متفاوت است و ممکن است در بزرگسالان بیشتر از کودکان باشد.[۳۲] افراد مبتلا به تیکها گاهی میتوانند آنها را برای مدت زمان محدودی سرکوب کنند، اما انجام این کار اغلب منجر به تنش یا خستگی ذهنی میشود.[۲][۳۳] افراد مبتلا به تورِت به دلیل مسائل اجتماعی ممکن است به دنبال یک نقطه خلوت برای رهایی از میل سرکوب شده باشند، یا پس از یک دوره سرکوب در مدرسه یا محل کار، افزایش قابل توجهی در تیکها به وجود بیاید.[۱۳][۲۳] کودکان نیز گاهی تیکها را در حالی که در مطب پزشک هستند سرکوب میکنند، بنابراین نیاز است در زمانی که از تماشای آنها آگاه نیستند، وجود تیک را بررسی کنند.[۳۴]
تیکهای پیچیده مرتبط با گفتار شامل کوپرولالیا، اکولالیا و پالیلالیا هستند. کوپرولالیا بیان خود به خودی کلمات یا عبارات غیرقابل قبول یا تابو است. اگرچه این اختلال شایعترین علامت تورت است، تنها حدود ۱۰ درصد از افراد مبتلا به تورت آن را نشان میدهند و برای تشخیص ضروری نیست.[۲][۳۵] اکولالیا (تکرار سخنان دیگران) و پالیلالیا (تکرار سخنان خود) در اقلیت موارد رخ میدهد.[۳۶] تیکهای حرکتی پیچیده نیز شامل کوپروپراکسی (حرکات زشت یا لمس نامناسب)، اکوپراکسی (تکرار یا تقلید از اعمال شخص دیگر) و پالیپراکسی (تکرار حرکات خود) هستند.[۳۲]
شروع و پیشرفت
هیچ مورد یکسان از سندرم تورت وجود ندارد،[۳۷] اما سن شروع و شدت علائم، از یک قاعده تقریبا یکسان پیروی میکند. اگرچه ممکن است شروع آن هر سنی قبل از هجده سالگی رخ دهد، سن معمول شروع تیکها از پنج تا هفت سال و معمولاً قبل از نوجوانی است.[۱] یک مطالعه در سال ۱۹۹۸ از مرکز مطالعات کودک ییل نشان داد که شدت تیک با افزایش سن افزایش مییابد تا زمانی که بین سنین هشت تا دوازده سالگی به بالاترین حد خود برسد.[۳۸] شدت در اکثر کودکان با گذراندن دوران نوجوانی، نصف تا دو سوم از افراد کاهش چشمگیری در تیکها مشاهده میکنند که بهطور پیوسته کاهش مییابد.[۳۹]
در افراد مبتلا به TS، اولین تیکهایی که ظاهر میشوند معمولاً روی سر، صورت و شانهها تأثیر میگذارند و شامل پلک زدن، حرکات صورت، بو کردن و پاک کردن گلو میشوند.[۱۳] تیکهای صوتی اغلب ماهها یا سالها پس از تیکهای حرکتی ظاهر میشوند، اما میتوانند از ابتدا وجود داشته باشند.[۶][۱۴] در میان افرادی که تیکهای شدیدتری را تجربه میکنند، تیکهای پیچیده از جمله «صاف کردن بازو، لمس کردن، ضربه زدن، پریدن، پریدن و چرخیدن» ممکن است ایجاد شوند.[۱۳] در اختلالات متضاد (مثلاً اختلالات طیف اوتیسم) حرکات مختلفی مانند خودتحریکی و کلیشهها وجود دارد.[۴۰]
شدت علائم در بین افراد مبتلا به نشانگان توره بسیار متفاوت بوده و بسیاری از موارد ممکن است شناسایی نشده باشند.[۱][۱۴][۳۶] اکثر موارد خفیف و تقریباً غیرقابل توجه هستند[۴۱][۴۲] و بسیاری از افراد مبتلا به TS متوجه نمیشوند که تیک دارند.[۴] از آنجایی که تیکها بیشتر به صورت خاص بروز میکنند،[۴۳] سندرم تورت ممکن است ناشناخته بماند و اطرافیان اتفاقی ممکن است متوجه آنها شوند.[۳۵][۴۴][۴۵] اکثر مطالعات در مورد TS در مردان صورت گرفته که شیوع بیشتری از نسبت به زنان دارند و تفاوتهای جنسیتی به خوبی مورد مطالعه قرار نگرفتهاست. یک بررسی در سال ۲۰۲۱ نشان داد که ویژگیها و پیشرفت این سندرم در زنان، به ویژه در بزرگسالی، ممکن است متفاوت نسبت به مردان باشد؛ اما همچنان به مطالعات دقیق تری برای اثبات این مسئله نیاز است.[۴۶]
بیشتر بزرگسالان مبتلا به سندرم تورت علائم خفیفی دارند و به دنبال مراقبت پزشکی نیستند.[۱] در حالی که تیکها برای اکثریت پس از نوجوانی فروکش میکند، برخی از شدیدترین و ناتوان کنندهترین اشکال اختلال تیک در بزرگسالان مشاهده میشود.[۴۷] در برخی موارد، آنچه که به نظر میرسد تیکهای شروع بزرگسالی هستند، همان تیکهای دوران کودکی بوده که دوباره ظاهر شدهاند.[۴۷]
شرایط همزمان
از آنجایی که بعید است افراد با علائم خفیف تر به کلینیکهای تخصصی ارجاع داده شوند، مطالعات مربوط به تورت دارای سوگیری ذاتی نسبت به موارد شدیدتر است.[۵۱][۵۲] هنگامی که علائم به اندازه کافی شدید است که ارجاع به کلینیک را ضروری میکند، ADHD و OCD نیز اغلب یافت میشوند.[۱] در کلینیکهای تخصصی، ۳۰ درصد از مبتلایان به TS نیز دارای اختلالات خلقی یا اضطرابی یا رفتارهای مخرب هستند.[۱۳][۵۳] در غیاب ADHD، اختلالات تیک به نظر نمیرسد با رفتار مخرب یا اختلال عملکردی همراه باشد،[۵۴] در حالی که همزمانی اختلالات میتواند در مدرسه، خانواده یا روابط همسالان نتایج آسیب زننده ای پدیدآورد.[۲۳][۵۵] هنگامی که ADHD همراه با تیکها وجود دارد، وقوع اختلال سلوک و اختلال نافرمانی مقابلهجویانه افزایش مییابد.[۱۳] رفتارهای پرخاشگرانه و طغیان خشم در افراد مبتلا به TS به خوبی درک نشدهاست؛ این رفتارها با تیکهای شدید همراه نیستند، اما با وجود اختلال بیشفعالی کمبود توجه مرتبط هستند.[۵۶] ADHD همچنین ممکن است ایجاد کننده میزان بالاتری از اضطراب باشد و پرخاشگری و مشکلات کنترل خشم زمانی که OCD و ADHD هر دو همزمان با تورت رخ میدهند، محتمل تر است.[۴۷]
اجبارهایی که شبیه تیک هستند در برخی از افراد مبتلا به اختلال وسواسی جبری وجود دارد. فرض بر این است که «OCD مرتبط با تیک» زیرگروهی از OCD بوده که با نوع و ماهیت وسواسها و اجباریِ OCD غیر مرتبط با تیک متمایز میشود.[۵۷] در مقایسه با اجبارهای معمولی بدون تیک این بیماری که مربوط به آلودگی است. اختلال همراه با تیک با اجبارهای «شمارش خاص، افکار پرخاشگرانه، تقارن و لمس کردن» بیشتر ظاهر میشود.[۱۳] اجبارهای مرتبط با OCD بدون تیک معمولاً به وسواس فکری و اضطراب مربوط بوده، در حالی که افراد مبتلا به OCD همراه با تیک، به احتمال زیاد درگیر پاسخی به یک تمایل پیش آگاهانه هستند.[۱۳][۵۸] در بزرگسالان مبتلا به TS که OCD نیز دارند، میزان اضطراب و افسردگی افزایش مییابد.[۴۷]
در میان افراد مبتلا به سندرم تورت که در کلینیکها مورد مطالعه قرار گرفتند، بین ۲٫۹٪ تا ۲۰٪ اختلالات طیف اوتیسم داشتند،[۵۹] اما مطالعه دیگری نشان میدهد که ارتباط بالای اوتیسم و TS ممکن است تا حدی به دلیل مشکلات تمایز بین تیکهای عصبی و رفتارهای تیک مانند، که در افراد مبتلا به اوتیسم دیده میشود یا OCD باشد.[۶۰] همه افراد مبتلا به تورت، ADHD ,OCD یا سایر بیماریهای همراه را ندارند، و تخمین میزان TS خالص از ۱۵٪ تا ۵۷٪ متغیر است؛ اما در جمعیتهای بالینی، درصد بالایی از کسانی که تحت مراقبت هستند به اختلال بیشفعالی کمبود توجه مبتلا هستند.[۳۱][۶۱] کودکان و نوجوانان مبتلا به TS خالص از نظر معیار رفتارهای پرخاشگرانه یا اختلالات رفتاری یا معیارهای سازگاری اجتماعی تفاوت قابلتوجهی با همسالان بدون TS خود ندارند.[۴] بهطور مشابه، بزرگسالان مبتلا به TS خالص به نظر نمیرسد مشکلات اجتماعی موجود در افراد مبتلا به TS همراه با ADHD را داشته باشند.[۴]
در میان افرادی که سن شروع علائمِ تیک بالاتر است، سوءمصرف مواد و اختلالات خلقی بیشتر دیده میشود و ممکن است تیکها در قالب خودزنی نیز وجود داشته باشند. بزرگسالانی که دارای تیکهای شدید و اغلب مقاوم به درمان هستند، احتمال بیشتری دارد که به اختلالات خلقی و OCD نیز مبتلا شوند.[۴۷] احتمال ابتلا به کوپرولالیا و چندین بیماری همراه در افراد مبتلا به تیکهای شدید بیشتر است.[۳۲]
عملکرد عصب روانشناختی
هیچ اختلال عمده ای در عملکرد عصبی روانشناختی افراد مبتلا به تورت وجود ندارد، اما شرایطی که همراه با تیکها رخ میدهد میتواند باعث تغییر در عملکرد عصبی شناختی شود. درک بهتر شرایط همزمان برای از بین بردن هر گونه تفاوت عصب روانشناختی بین افراد مبتلا به نشانگان توره خالص و آنهایی که شرایط همزمان دارند، بسیار مورد توجه است.[۵۵]
در افراد مبتلا به سندرم تورت فقط اختلالات جزئی در بهره هوشی، توانایی توجه و حافظه غیرکلامی یافت میشود - اما وجود ADHD، سایر اختلالات شدید همراه با تیک را توجیه میکنند. برخلاف یافتههای قبلی که عنوان مینمود یکپارچگی حرکتی-بینایی و مهارتهای بینایی-ساختاری دچار اختلال نمیشوند، شرایط همراه میتواند تأثیر کمی بر مهارتهای حرکتی داشته باشد. چندابتلایی و شدت تیکها ممکن است طیف اختلالات متغیری را در توانایی روانی کلامی فرد، ایجاد و امکان برقراری ارتباط با دیگران را مختل کند.[۵۵] همچنین میتواند در شناخت اجتماعی، اما نه در توانایی برنامهریزی یا تصمیمگیری نیز آسیب جزئی به وجود آورد. کودکان مبتلا به TS تنها نقصها و مشکلات شناختی از خود بروز نمیدهند بلکه نسبت به سن خود در تستهای زمانبندیشده هماهنگی حرکتی سریعتر از حد متوسط عمل میکنند؛ اعتقاد بر این است که سرکوب مداوم تیکها، باعث افزایش کنترل بازدارنده در جابهجایی حرکتی و انجام فعالیتها میشود.[۴][۶۲]
ناتوانیهای یادگیری نیز در مواردی دیده میشود اما در نظر گرفتن تیکها یا بیماریهای همراه به عنوان مسبب آن همچنان بحثبرانگیز است. مطالعات قدیمیتر که نرخهای بالاتر ناتوانی یادگیری را گزارش کردند، وجود چند ابتلایی همراه را به خوبی بررسی ننمودند.[۶۳] اغلب اختلال دیکتهنویسی، ناتوانی در بیان نوشتاری و ریاضی در افرادی دارای سندرم تورتِ همراه با بیماری همزمان، گزارش شدهاست.[۶۳]
علل
علت دقیق سندرم تورت ناشناخته است، اما به خوبی ثابت شده است که هم عوامل ژنتیکی و هم عوامل محیطی در ایجاد این سندرم دخیل هستند.[۱۲][۱۳][۶۴] مطالعات اپیدمیولوژی ژنتیکی نشان داده است که تورت در بسیاری از موارد ارثی بوده[۶۵] و 10 تا 100 برابر بیشتر از جمعیت عمومی در میان اعضای نزدیک یک خانواده یافت می شود؛[۶۶] هر چند نحوه وراثت آن دقیق مشخص نیست. تا به حال هیچ ژن واحدی شناسایی نشده است،[۱] و صدها ژن احتمالاً درگیر هستند.[۵۱][۶۵][۶۶] مطالعات همخوانی سراسر ژنوم در سالهای 2013 و 2015 منتشر شد که در آن هیچ یافته ی پر اهمیتی در رابطه با ژن های درگیر به دست نیامد؛[۲] یک متاآنالیز در سال 2019 تنها یک مکان مهم در کلِ ژنوم، یافت که در کروموزوم 13 قرار دارد، اما این نتیجه در نمونه های وسیع تری یافت نشد.[۶۷] مطالعات در دوقلوها نشان می دهد که 50 تا 77 درصد از دوقلوهای همسان در تشخیص TS مشترک هستند، در حالی که تنها 10 تا 23 درصد از دوقلوهای برادرناهمسان چنین تشخیصی دارند.[۱۲] اما همه افرادی که این آسیبپذیری ژنتیکی را به ارث میبرند، علائم را نشان نمیدهند.[۶۸][۶۹] چند جهش ژنتیکی نادر بسیار نافذ (ژنهای SLITRK1، HDC و CNTNAP2) یافت شده است که تنها تعداد کمی از موارد ابتلا آن هم در یک خانواده را توضیح میدهد.[۷۰]
عوامل روانی اجتماعی یا سایر عوامل غیر ژنتیکی، هر چند باعث ایجاد سندرم تورت نمی شوند[۳۷]، می توانند بر شدت و بر بیان ژن های ارثی آن، در افراد آسیب پذیر تأثیر بگذارند.[۶۴][۶۵] همچنین رویدادهای پیش از تولد و حین زایمان خطر بروز اختلال تیک یا OCD همراه را در افراد دارای آسیبپذیری ژنتیکی افزایش میدهند.[۴] این موارد شامل سن پدر، فورسپس زایمانی، استرس یا حالت تهوع شدید در دوران بارداری و استفاده از تنباکو، کافئین، الکل،[۴][۲۰] و شاهدانه در دوران بارداری است.[۱] نوزادانی که نارس و با وزن کم متولد می شوند یا دارای نمره آپگار پایین هستند نیز در معرض خطر بیشتری قرار دارند. در دوقلوهای نارس نیز، دوقلوهایی با وزن کمتر با احتمال بیشتری مبتلا به TS می شوند.[۴]
فرآیندهای خودایمنی ممکن است بر شروع تیک ها تأثیر بگذارد یا آنها را تشدید کند. فرض بر این است که هر دو اختلال OCD و تیک در زیر مجموعه ای از کودکان در نتیجه یک فرآیند خودایمنی پس از استرپتوکوک ایجاد می شوند.[۷۱] اثر بالقوه آن توسط فرضیه بحث برانگیزی[۷۱] به نام پانداس (اختلالات عصبی خودایمنی کودکان مرتبط با عفونتهای استرپتوکوکی) توصیف میشود که پنج معیار برای تشخیص در کودکان پیشنهاد میکند.[۷۲][۷۳] پانداس و فرضیهها جدیدتر سندرم عصبی با شروع حاد کودکان (PANS) موضوعات اصلی تحقیقات بالینی و آزمایشگاهی هستند، که همچنان ثابت نشدهاند.[۷۲] همچنین یک فرضیه گستردهتر نیز وجود دارد که ناهنجاریهای سیستم ایمنی و اختلال در تنظیم ایمنی را با TS مرتبط میکند.[۱۳][۷۱]
برخی از اشکال وسواس فکری جبری می تواند از نظر ژنتیکی با نشانگان توره ارتباط داشته باشد[۳۱] و عوامل ژنتیکی در OCD همراه و یا بدون تیک ممکن است متفاوت باشند.[۱۲] رابطه ژنتیکی ADHD و اوتیسم نیز با سندرم تورت همچنان به طور کامل ثابت نشده است.[۵۳][۶۲][۷۴]
منابع
- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ ۱٫۲ ۱٫۳ ۱٫۴ ۱٫۵ ۱٫۶ ۱٫۷ Müller-Vahl KR, Szejko N, Verdellen C, et al. (July 2021). "European clinical guidelines for Tourette syndrome and other tic disorders: summary statement". Eur Child Aاینجا متن قالببندینشده وارد شودdolesc Psychiatry. 31 (3): 377–382. doi:10.1007/s00787-021-01832-4. PMC 8940881. PMID 34244849. S2CID 235781456.
- ↑ ۲٫۰۰ ۲٫۰۱ ۲٫۰۲ ۲٫۰۳ ۲٫۰۴ ۲٫۰۵ ۲٫۰۶ ۲٫۰۷ ۲٫۰۸ ۲٫۰۹ ۲٫۱۰ Stern JS (August 2018). "Tourette's syndrome and its borderland" (PDF). Pract Neurol (Historical review). 18 (4): 262–270. doi:10.1136/practneurol-2017-001755. PMID 29636375.
- ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ ۳٫۲ "Tourette syndrome fact sheet". National Institute of Neurological Disorders and Stroke. July 6, 2018. Archived from the original on December 1, 2018. Retrieved November 30, 2018.
- ↑ ۴٫۰۰ ۴٫۰۱ ۴٫۰۲ ۴٫۰۳ ۴٫۰۴ ۴٫۰۵ ۴٫۰۶ ۴٫۰۷ ۴٫۰۸ ۴٫۰۹ Hollis C, Pennant M, Cuenca J, et al. (January 2016). "Clinical effectiveness and patient perspectives of different treatment strategies for tics in children and adolescents with Tourette syndrome: a systematic review and qualitative analysis". Health Technology Assessment. Southampton (UK): NIHR Journals Library. 20 (4): 1–450. doi:10.3310/hta20040. ISSN 1366-5278.
- ↑ ۵٫۰ ۵٫۱ ۵٫۲ ۵٫۳ Szejko N, Robinson S, Hartmann A, et al. (October 2021). "European clinical guidelines for Tourette syndrome and other tic disorders-version 2.0. Part I: assessment". Eur Child Adolesc Psychiatry. 31 (3): 383–402. doi:10.1007/s00787-021-01842-2. PMC 8521086. PMID 34661764.
- ↑ ۶٫۰ ۶٫۱ ۶٫۲ ۶٫۳ Robertson, Mary May; Eapen, Valsamma (October 2014). "Tourette's: syndrome, disorder or spectrum? Classificatory challenges and an appraisal of the DSM criteria" (PDF). Asian J Psychiatr (Review). 11: 106–113. doi:10.1016/j.ajp.2014.05.010. PMID 25453712.
- ↑ ۷٫۰ ۷٫۱ Liu ZS, Cui YH, Sun D, et al. (2020). "Current status, diagnosis, and treatment recommendation for tic disorders in China". Front Psychiatry. 11: 774. doi:10.3389/fpsyt.2020.00774. PMC 7438753. PMID 32903695.
The CCMD-3, DSM-5, and ICD-11 diagnostic criteria for tics are almost the same. Currently, the DSM-5 is mostly used in clinical practice around the world, including China.
- ↑ "Tourette's Disorder, 307.23 (F95.2)". Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (5th ed.). American Psychiatric Association. 2013. p. 81.
- ↑ Martino D, Hedderly T (February 2019). "Tics and stereotypies: A comparative clinical review". Parkinsonism Relat. Disord. (Review). 59: 117–124. doi:10.1016/j.parkreldis.2019.02.005. PMID 30773283. S2CID 73486351.
- ↑ Martino D, Pringsheim TM (February 2018). "Tourette syndrome and other chronic tic disorders: an update on clinical management". Expert Rev Neurother (Review). 18 (2): 125–137. doi:10.1080/14737175.2018.1413938. PMID 29219631. S2CID 205823966.
- ↑ Jankovic J (September 2017). "Tics and Tourette syndrome" (PDF). Practical Neurology: 22–24. Archived from the original (PDF) on March 24, 2019. Retrieved March 24, 2019.
- ↑ ۱۲٫۰ ۱۲٫۱ ۱۲٫۲ ۱۲٫۳ ۱۲٫۴ ۱۲٫۵ ۱۲٫۶ ۱۲٫۷ Fernandez TV, State MW, Pittenger C (2018). "Tourette disorder and other tic disorders". Handbook of Clinical Neurology (Review). 147: 343–354. doi:10.1016/B978-0-444-63233-3.00023-3. ISBN 978-0-444-63233-3. PMID 29325623.
- ↑ ۱۳٫۰۰ ۱۳٫۰۱ ۱۳٫۰۲ ۱۳٫۰۳ ۱۳٫۰۴ ۱۳٫۰۵ ۱۳٫۰۶ ۱۳٫۰۷ ۱۳٫۰۸ ۱۳٫۰۹ ۱۳٫۱۰ ۱۳٫۱۱ ۱۳٫۱۲ Dale RC (December 2017). "Tics and Tourette: a clinical, pathophysiological and etiological review". Curr. Opin. Pediatr. (Review). 29 (6): 665–673. doi:10.1097/MOP.0000000000000546. PMID 28915150. S2CID 13654194.
- ↑ ۱۴٫۰ ۱۴٫۱ ۱۴٫۲ ۱۴٫۳ Sukhodolsky et al. (2017), p. 242.
- ↑ "Neurodevelopmental disorders". American Psychiatric Association. Archived from the original on May 10, 2011. Retrieved December 29, 2011.
- ↑ "Highlights of changes from DSM-IV-TR to DSM-5" (PDF). American Psychiatric Association. 2013. Archived from the original (PDF) on February 3, 2013. Retrieved June 5, 2013.
- ↑ Pringsheim T, Holler-Managan Y, Okun MS, et al. (May 2019). "Comprehensive systematic review summary: Treatment of tics in people with Tourette syndrome and chronic tic disorders". Neurology (Review). 92 (19): 907–915. doi:10.1212/WNL.0000000000007467. PMC 6537130. PMID 31061209.
- ↑ Reed GM, First MB, Kogan CS, et al. (February 2019). "Innovations and changes in the ICD-11 classification of mental, behavioural and neurodevelopmental disorders". World Psychiatry. 18 (1): 3–19. doi:10.1002/wps.20611. PMC 6313247. PMID 30600616.
Finally, chronic tic disorders, including Tourette syndrome, are classified in the ICD-11 chapter on diseases of the nervous system, but are cross-listed in the grouping of neurodevelopmental disorders because of their high co-occurrence (e.g. , with ADHD) and typical onset during the developmental period.
- ↑ "8A05.00 Tourette syndrome". World Health Organization. Retrieved March 28, 2022.
Diseases of the nervous system --> Tic disorders: "onset during the developmental period"
- ↑ ۲۰٫۰ ۲۰٫۱ ۲۰٫۲ Ueda K, Black KJ (2021). "Recent progress on Tourette syndrome". Fac Rev. 10: 70. doi:10.12703/r/10-70. PMC 8442002. PMID 34557874.
- ↑ "International Statistical Classification of Diseases and Related Health Problems 10th Revision: Chapter V: Mental and behavioural disorders". World Health Organization. 2010. Archived from the original on March 31, 2020. Retrieved August 7, 2020. See also ICD version 2007. بایگانیشده در مارس ۴, ۲۰۱۲ توسط Wayback Machine
- ↑ ۲۲٫۰ ۲۲٫۱ ۲۲٫۲ ۲۲٫۳ "Definitions and classification of tic disorders. The Tourette Syndrome Classification Study Group". Arch. Neurol. (Research support). 50 (10): 1013–1016. October 1993. doi:10.1001/archneur.1993.00540100012008. PMID 8215958. Archived from the original on April 26, 2006.
- ↑ ۲۳٫۰ ۲۳٫۱ ۲۳٫۲ Dure LS, DeWolfe J (2006). "Treatment of tics". Adv Neurol (Review). 99: 191–196. PMID 16536366.
- ↑ ۲۴٫۰ ۲۴٫۱ ۲۴٫۲ ۲۴٫۳ Hashemiyoon R, Kuhn J, Visser-Vandewalle V (January 2017). "Putting the pieces together in Gilles de la Tourette Syndrome: exploring the link between clinical observations and the biological basis of dysfunction". Brain Topogr (Review). 30 (1): 3–29. doi:10.1007/s10548-016-0525-z. PMC 5219042. PMID 27783238.
- ↑ Ludlow AK, Rogers SL (March 2018). "Understanding the impact of diet and nutrition on symptoms of Tourette syndrome: A scoping review". J Child Health Care (Review). 22 (1): 68–83. doi:10.1177/1367493517748373. PMID 29268618.
- ↑ ۲۶٫۰ ۲۶٫۱ Sukhodolsky et al. (2017), p. 243.
- ↑ Jankovic J (2001). "Differential diagnosis and etiology of tics". Adv Neurol (Review). 85: 15–29. PMID 11530424.
- ↑ ۲۸٫۰ ۲۸٫۱ Prado HS, Rosário MC, Lee J, Hounie AG, Shavitt RG, Miguel EC (May 2008). "Sensory phenomena in obsessive-compulsive disorder and tic disorders: a review of the literature". CNS Spectr (Review and meta-anlysis). 13 (5): 425–432. doi:10.1017/s1092852900016606. PMID 18496480. S2CID 5694160. Archived from the original on February 10, 2012.
- ↑ Bliss J (December 1980). "Sensory experiences of Gilles de la Tourette syndrome". Arch. Gen. Psychiatry. 37 (12): 1343–1347. doi:10.1001/archpsyc.1980.01780250029002. PMID 6934713.
- ↑ Kwak C, Dat Vuong K, Jankovic J (December 2003). "Premonitory sensory phenomenon in Tourette's syndrome". Mov. Disord. 18 (12): 1530–1533. doi:10.1002/mds.10618. PMID 14673893. S2CID 8152205.
- ↑ ۳۱٫۰ ۳۱٫۱ ۳۱٫۲ Swain JE, Scahill L, Lombroso PJ, King RA, Leckman JF (August 2007). "Tourette syndrome and tic disorders: a decade of progress". J Am Acad Child Adolesc Psychiatry (Review). 46 (8): 947–968. doi:10.1097/chi.0b013e318068fbcc. PMID 17667475. S2CID 343916.
- ↑ ۳۲٫۰ ۳۲٫۱ ۳۲٫۲ Ludolph AG, Roessner V, Münchau A, Müller-Vahl K (November 2012). "Tourette syndrome and other tic disorders in childhood, adolescence and adulthood". Dtsch Ärztebl Int (Review). 109 (48): 821–828. doi:10.3238/arztebl.2012.0821. PMC 3523260. PMID 23248712.
- ↑ Müller-Vahl (2013), p. 629.
- ↑ Black KJ (March 30, 2007). "Tourette syndrome and other tic disorders". eMedicine. Archived from the original on August 22, 2009. Retrieved August 10, 2009.
- ↑ ۳۵٫۰ ۳۵٫۱ Singer HS (2011). "Tourette syndrome and other tic disorders". Hyperkinetic Movement Disorders (Historical review). Handbook of Clinical Neurology. Vol. 100. Elsevier. pp. 641–657. doi:10.1016/B978-0-444-52014-2.00046-X. ISBN 978-0-444-52014-2. PMID 21496613. Also see Singer HS (March 2005). "Tourette's syndrome: from behaviour to biology". Lancet Neurol (Review). 4 (3): 149–59. doi:10.1016/S1474-4422(05)01012-4. PMID 15721825. S2CID 20181150.
- ↑ ۳۶٫۰ ۳۶٫۱ Leckman JF, Bloch MH, King RA, Scahill L (2006). "Phenomenology of tics and natural history of tic disorders". Adv Neurol (Historical review). 99: 1–16. PMID 16536348.
- ↑ ۳۷٫۰ ۳۷٫۱ Zinner SH (November 2000). "Tourette disorder". Pediatr Rev (Review). 21 (11): 372–383. doi:10.1542/pir.21-11-372. PMID 11077021. S2CID 7774922.
- ↑ Leckman JF, Zhang H, Vitale A, et al. (July 1998). "Course of tic severity in Tourette syndrome: the first two decades" (PDF). Pediatrics (Research support). 102 (1 Pt 1): 14–19. doi:10.1542/peds.102.1.14. PMID 9651407. S2CID 24743670. Archived from the original (PDF) on January 13, 2012.
- ↑ Fernandez TV, State MW, Pittenger C (2018). "Tourette disorder and other tic disorders". Handbook of Clinical Neurology (Review). 147: 343–354. doi:10.1016/B978-0-444-63233-3.00023-3. ISBN 978-0-444-63233-3. PMID 29325623. Citing Bloch (2013), p. 109: No tics when they reach adulthood, 37%; minimal 18%; mild 26%; moderate 14%; worse 5%.
- ↑ Rapin I (2001). "Autism spectrum disorders: relevance to Tourette syndrome". Adv Neurol (Review). 85: 89–101. PMID 11530449.
- ↑ Robertson MM (November 2008). "The prevalence and epidemiology of Gilles de la Tourette syndrome. Part 1: the epidemiological and prevalence studies". J Psychosom Res (Review). 65 (5): 461–472. doi:10.1016/j.jpsychores.2008.03.006. PMID 18940377.
- ↑ Robertson MM (February 2011). "Gilles de la Tourette syndrome: the complexities of phenotype and treatment". Br J Hosp Med (Lond). 72 (2): 100–107. doi:10.12968/hmed.2011.72.2.100. PMID 21378617.
- ↑ Knight T, Steeves T, Day L, Lowerison M, Jette N, Pringsheim T (August 2012). "Prevalence of tic disorders: a systematic review and meta-analysis". Pediatr. Neurol. (Review). 47 (2): 77–90. doi:10.1016/j.pediatrneurol.2012.05.002. PMID 22759682.
- ↑ Kenney C, Kuo SH, Jimenez-Shahed J (March 2008). "Tourette's syndrome". Am Fam Physician (Review). 77 (5): 651–658. PMID 18350763.
- ↑ Black KJ, Black ER, Greene DJ, Schlaggar BL (2016). "Provisional Tic Disorder: What to tell parents when their child first starts ticcing". F1000Res (Review). 5: 696. doi:10.12688/f1000research.8428.1. PMC 4850871. PMID 27158458.
- ↑ Garris J, Quigg M (October 2021). "The female Tourette patient: sex differences in Tourette disorder". Neurosci Biobehav Rev (Review). 129: 261–268. doi:10.1016/j.neubiorev.2021.08.001. PMID 34364945. S2CID 236921688.
- ↑ ۴۷٫۰ ۴۷٫۱ ۴۷٫۲ ۴۷٫۳ ۴۷٫۴ Robertson MM, Eapen V, Singer HS, et al. (February 2017). "Gilles de la Tourette syndrome" (PDF). Nat Rev Dis Primers (Review). 3 (1): 16097. doi:10.1038/nrdp.2016.97. PMID 28150698. S2CID 38518566.
- ↑ Kammer T (2007). "Mozart in the neurological department – who has the tic?" (PDF). Front Neurol Neurosci (Historical biography). Frontiers of Neurology and Neuroscience. Basel. 22: 184–192. doi:10.1159/000102880. ISBN 978-3-8055-8265-0. PMID 17495512. Archived from the original (PDF) on February 7, 2012.
- ↑ Todd O (2005). Malraux: A Life. انتشارات آلفرد ای. کناف. p. 7. ISBN 978-0-375-40702-4.
- ↑ Guidotti TL (May 1985). "André Malraux: a medical interpretation". J R Soc Med (Historical biography). 78 (5): 401–406. doi:10.1177/014107688507800511. PMC 1289723. PMID 3886907.
- ↑ ۵۱٫۰ ۵۱٫۱ Bloch M, State M, Pittenger C (April 2011). "Recent advances in Tourette syndrome". Curr. Opin. Neurol. (Review). 24 (2): 119–125. doi:10.1097/WCO.0b013e328344648c. PMC 4065550. PMID 21386676.
- ↑ See also
- Schapiro NA (2002). ""Dude, you don't have Tourette's:" Tourette's syndrome, beyond the tics". Pediatr Nurs (Review). 28 (3): 243–246, 249–53. PMID 12087644. Archived from the original on December 5, 2008.
- Coffey BJ, Park KS (May 1997). "Behavioral and emotional aspects of Tourette syndrome". Neurol Clin (Review). 15 (2): 277–89. doi:10.1016/s0733-8619(05)70312-1. PMID 9115461.
- ↑ ۵۳٫۰ ۵۳٫۱ Hirschtritt ME, Lee PC, Pauls DL, et al. (April 2015). "Lifetime prevalence, age of risk, and genetic relationships of comorbid psychiatric disorders in Tourette syndrome". JAMA Psychiatry. 72 (4): 325–333. doi:10.1001/jamapsychiatry.2014.2650. PMC 4446055. PMID 25671412.
- ↑ Scahill L, Williams S, Schwab-Stone M, Applegate J, Leckman JF (2006). "Disruptive behavior problems in a community sample of children with tic disorders". Adv Neurol (Comparative study). 99: 184–190. PMID 16536365.
- ↑ ۵۵٫۰ ۵۵٫۱ ۵۵٫۲ Morand-Beaulieu S, Leclerc JB, Valois P, et al. (August 2017). "A review of the neuropsychological dimensions of Tourette syndrome". Brain Sci (Review). 7 (8): 106. doi:10.3390/brainsci7080106. PMC 5575626. PMID 28820427.
- ↑ Sukhodolsky et al. (2017), p. 245.
- ↑ Hounie AG, do Rosario-Campos MC, Diniz JB, et al. (2006). "Obsessive-compulsive disorder in Tourette syndrome". Adv Neurol (Review). 99: 22–38. PMID 16536350.
- ↑ Katz TC, Bui TH, Worhach J, Bogut G, Tomczak KK (2022). "Tourettic OCD: Current understanding and treatment challenges of a unique endophenotype". Front Psychiatry. 13: 929526. doi:10.3389/fpsyt.2022.929526. PMC 9363583. PMID 35966462.
- ↑ Cravedi E, Deniau E, Giannitelli M, et al. (2017). "Tourette syndrome and other neurodevelopmental disorders: a comprehensive review". Child Adolesc Psychiatry Ment Health (Review). 11 (1): 59. doi:10.1186/s13034-017-0196-x. PMC 5715991. PMID 29225671.
- ↑ Darrow SM, Grados M, Sandor P, et al. (July 2017). "Autism spectrum symptoms in a Tourette's disorder sample". J Am Acad Child Adolesc Psychiatry (Comparative study). 56 (7): 610–617.e1. doi:10.1016/j.jaac.2017.05.002. PMC 5648014. PMID 28647013.
- ↑ Sukhodolsky et al. (2017), p. 244.
- ↑ ۶۲٫۰ ۶۲٫۱ Denckla, Martha Bridge (2006). "Attention deficit hyperactivity disorder: the childhood co-morbidity that most influences the disability burden in Tourette syndrome". Advances in Neurology. 99: 17–21. ISSN 0091-3952. PMID 16536349.
- ↑ ۶۳٫۰ ۶۳٫۱ Pruitt & Packer (2013), pp. 636–37.
- ↑ ۶۴٫۰ ۶۴٫۱ Baldermann JC, Schüller T, Huys D, et al. (2016). "Deep brain stimulation for Tourette syndrome: a systematic review and meta-analysis". Brain Stimul (Review). 9 (2): 296–304. doi:10.1016/j.brs.2015.11.005. PMID 26827109. S2CID 22929403.
- ↑ ۶۵٫۰ ۶۵٫۱ ۶۵٫۲ Cavanna AE (November 2018). "The neuropsychiatry of Gilles de la Tourette syndrome: The état de l'art". Rev. Neurol. (Paris) (Review). 174 (9): 621–627. doi:10.1016/j.neurol.2018.06.006. PMID 30098800. S2CID 51966823.
- ↑ ۶۶٫۰ ۶۶٫۱ Efron D, Dale RC (October 2018). "Tics and Tourette syndrome". J Paediatr Child Health (Review). 54 (10): 1148–1153. doi:10.1111/jpc.14165. hdl:11343/284621. PMID 30294996. S2CID 52934981.
- ↑ Yu D, Sul JH, Tsetsos F, et al. (March 2019). "Interrogating the genetic determinants of Tourette's syndrome and other tic disorders through genome-wide association studies". Am J Psychiatry (Meta-analysis). 176 (3): 217–227. doi:10.1176/appi.ajp.2018.18070857. PMC 6677250. PMID 30818990.
- ↑ van de Wetering BJ, Heutink P (May 1993). "The genetics of the Gilles de la Tourette syndrome: a review". J. Lab. Clin. Med. (Review). 121 (5): 638–645. PMID 8478592.
- ↑ Paschou P (July 2013). "The genetic basis of Gilles de la Tourette Syndrome". Neurosci Biobehav Rev (Review). 37 (6): 1026–1039. doi:10.1016/j.neubiorev.2013.01.016. PMID 23333760. S2CID 10515751.
- ↑ Barnhill J, Bedford J, Crowley J, Soda T (2017). "A search for the common ground between Tic; Obsessive-compulsive and Autism Spectrum Disorders: part I, Tic disorders". AIMS Genet (Review). 4 (1): 32–46. doi:10.3934/genet.2017.1.32. PMC 6690237. PMID 31435502.
- ↑ ۷۱٫۰ ۷۱٫۱ ۷۱٫۲ Hsu CJ, Wong LC, Lee WT (January 2021). "Immunological dysfunction in Tourette syndrome and related disorders". Int J Mol Sci (Review). 22 (2): 853. doi:10.3390/ijms22020853. PMC 7839977. PMID 33467014.
- ↑ ۷۲٫۰ ۷۲٫۱ Wilbur C, Bitnun A, Kronenberg S, Laxer RM, Levy DM, Logan WJ, Shouldice M, Yeh EA (May 2019). "PANDAS/PANS in childhood: Controversies and evidence". Paediatr Child Health. 24 (2): 85–91. doi:10.1093/pch/pxy145. PMC 6462125. PMID 30996598.
- ↑ Sigra S, Hesselmark E, Bejerot S (March 2018). "Treatment of PANDAS and PANS: a systematic review". Neurosci Biobehav Rev. 86: 51–65. doi:10.1016/j.neubiorev.2018.01.001. PMID 29309797. S2CID 40827012.
- ↑ Hirschtritt ME, Darrow SM, et al. (January 2018). "Genetic and phenotypic overlap of specific obsessive-compulsive and attention-deficit/hyperactive subtypes with Tourette syndrome" (PDF). Psychol Med. 48 (2): 279–293. doi:10.1017/S0033291717001672. PMC 7909616. PMID 28651666. S2CID 26353939. Archived from the original (PDF) on March 3, 2019.
کتابها
- Abi-Jaoude E, Kideckel D, Stephens R, et al. (2009). "Tourette syndrome: a model of integration". In Carlstedt RA (ed.). Handbook of Integrative Clinical Psychology, Psychiatry, and Behavioral Medicine: Perspectives, Practices, and Research. New York: Springer Publishing Company. ISBN 978-0-8261-1095-4.
- Cohen DJ, Jankovic J, Goetz CG, eds. (2001). Tourette Syndrome. Advances in Neurology. Vol. 85. Philadelphia, PA: Lippincott Williams & Wilkins. ISBN 0-7817-2405-8.
- Kushner HI (2000). A Cursing Brain?: The Histories of Tourette Syndrome. Harvard University Press. ISBN 0-674-00386-1.
- Leckman JF, Cohen DJ (1999). Tourette's Syndrome—Tics, Obsessions, Compulsions: Developmental Psychopathology and Clinical Care. New York: John Wiley & Sons, Inc. ISBN 978-0-471-16037-3.
- Martino D, Leckman JF, eds. (2013). Tourette syndrome. Oxford University Press. ISBN 978-0-19-979626-7.
- Bloch MH (2013). "Clinical course and adult outcome in Tourette syndrome". In Martino D, Leckman JF (eds.). Tourette syndrome. Oxford University Press. pp. 107–20.
- Müller-Vahl KR (2013). "Information and social support for patients and families". In Martino D, Leckman JF (eds.). Tourette syndrome. Oxford University Press. pp. 623–35.
- Pruitt SK, Packer LE (2013). "Tourette syndrome". In Martino D, Leckman JF (eds.). Information and support for educators. Oxford University Press. pp. 636–55.
- Sukhodolsky DG, Gladstone TR, Kaushal SA, Piasecka JB, Leckman JF (2017). "Tics and Tourette Syndrome". In Matson JL (ed.). Handbook of Childhood Psychopathology and Developmental Disabilities Treatment. Autism and Child Psychopathology Series. Springer. pp. 241–56. doi:10.1007/978-3-319-71210-9_14. ISBN 978-3-319-71209-3.
- Walkup JT, Mink JW, Hollenback PJ, eds. (2006). Advances in Neurology, Tourette Syndrome. Vol. 99. Philadelphia, PA: Lippincott Williams & Wilkins. ISBN 0-7817-9970-8.
- Walusinski O (2019). Georges Gilles de la Tourette: Beyond the Eponym, a Biography. Oxford University Press. ISBN 978-0-19-063603-6.