محسن فخریزاده: تفاوت میان نسخهها
Ali Ahwazi (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
خط ۸۴: | خط ۸۴: | ||
== منابع == |
== منابع == |
||
{{پانویس|۲}} |
{{پانویس|۲}} |
||
== منابع == |
|||
{{چپچین}} |
|||
*{{Cite book|last=Gaietta|first=Michele|title=The Trajectory of Iran's Nuclear Program|date=2015|publisher=[[Palgrave Macmillan]] |isbn=978-1-349-57841-2|location=New York|language=en|doi=10.1057/9781137508256}} |
|||
{{پایان}} |
|||
== پیوند به بیرون == |
== پیوند به بیرون == |
نسخهٔ ۲۸ نوامبر ۲۰۲۰، ساعت ۱۵:۳۹
این مقاله در معرض ویرایشهای متعددی قرار دارد چراکه دربارهٔ یک فرد تازهدرگذشته است. اطلاعاتی همچون شرایط مرگ و رویدادهای پیرامون آن میتوانند با بهروزرسانی منابع در لحظه تغییر کنند. گزارشهای خبری اولیه ممکن است نامعتبر باشند و آخرین بهروزرسانیهای این مقاله شاید همهٔ رویدادها دربارهٔ این فرد را بازتاب ندهند. |
محسن فخریزاده | |
---|---|
پرونده:Mohsen Fakhrizadeh 5.jpg | |
نام هنگام تولد | محسن فخریزاده مهابادی |
زادهٔ | ۱۳۳۶ قم، ایران |
درگذشت | ۲۷ نوامبر ۲۰۲۰ (۶۳ سال) بلوار مصطفی خمینی، شهر آبسرد دماوند (استان تهران)[۱] |
علت مرگ | ترور و سو قصد |
تحصیلات | کارشناسی ارشد مهندسی هستهای[۲] |
سازمان | سپاه پاسداران انقلاب اسلامی |
شناختهشده برای | برنامهٔ هستهای و برنامهٔ موشکی ایران |
فرزندان | ۳ |
محسن فخریزاده مهابادی (۱۳۳۶ – ۷ آذر ۱۳۹۹) عضو ارشد سابق سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران بود. او در تاریخ ۷ آذر ۱۳۹۹ ترور شد و در پی شدت جراحات جان باخت.[۳] او پیش از مرگ ریاست سازمان پژوهش و نوآوری وزارت دفاع را برعهده داشت.[۴]
فخریزاده یکی از پنج شخصیت ایرانی بود نامش در فهرست ۵۰۰ نفرهٔ قدرتمندترین افراد جهان که از سوی نشریه آمریکایی فارن پالیسی منتشر میشود، قید شده بود. در قطعنامه ۱۷۴۷ شورای امنیت که در تاریخ ۲۴ مارس ۲۰۰۷، علیه فعالیتهای هستهای ایران تصویب شده نام وی جزو افراد تحریم شده قرار داده شده بود.[۵]
پیشینه
رسانههای جمهوری اسلامی دربارهٔ زندگی او اطلاعات چندانی منتشر نکردند. او اصالتاً اهل شهر مهاباد از استان اصفهان بود.[۶][۷] گفته شده که او متولد ۱۳۳۶ در قم است و از فرماندهان سپاه پاسداران در زمینه موشکی بود و پیش از ورود به برنامه اتمی ایران، به همراه حسن تهرانی مقدم به کره شمالی سفر کرد و در نتیجه برنامه موشک سازی ایران را با همکاری کره شمالی و لیبی پایهگذاری کرد. در دوره احمدینژاد به همراه فریدون عباسی دوانی وارد برنامه اتمی ایران شد. گفته میشود که او با شهرام امیری همکار بودهاست. شورای ملی مقاومت ایران، در سال ۱۳۹۷ گفت که او در سومین آزمایش بمب اتمی کره شمالی به این کشور سفر کردهاست.[۸]
به گفته علیرضا جعفرزاده، فخری زاده از سال ۱۹۹۱ (۱۳۶۹–۱۳۷۰ شمسی) عضو هیئت علمی دانشگاه امام حسین بود.[۹] در اوایل سال ۲۰۰۰، فخری زاده یک «مرکز مطالعات بیولوژیکی» ابتکاری را به عنوان جانشین مرکز تحقیقات فیزیک (PHRC) رهبری کرد. فعالیتهای این گروه تحقیقاتی در شیان (تهران) صورت گرفت.[۱۰] وی بین سالهای ۲۰۰۸ و ۲۰۱۱ مؤسسهای به نام سازمان نوآوری و تحقیقات دفاعی (معروف به SPND، با حروف اول فارسی)، که به دانشگاه صنعتی مالک اشتر وابسته بود، اداره کرد.[۱۱] سازمان پژوهش و نوآوریهای دفاعی، با نام کوتاه شده سپند، در فوریه ۲۰۱۱ تأسیس شد و دفتر مرکزی آن در وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح است.[۱۲]
شورای امنیت سازمان ملل فخری زاده را ملزم به «اطلاعرسانی سفر» و «مسدود شدن دارایی» قرار داد، زیرا این شورا گفت ایران درخواست مصاحبه آژانس بینالمللی انرژی اتمی از وی را رد کردهاست.[۱۳] با توجه به فعالیتهای فخری زاده، ایران اطلاعاتی را ارائه داد اما آژانس بینالمللی انرژی هستهای گفت «با یافتههای خود مغایرت ندارد»، اما آژانس انرژی هستهای همچنان به دنبال تأیید یافتههای خود بود.[۱۴] طبق گفته سازمان ملل، فخری زاده دانشمند ارشد وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح و رئیس سابق مرکز تحقیقات فیزیک (PHRC) بود. آژانس بینالمللی انرژی هستهای خواست تا در مورد فعالیتهای PHRC در دوره ای که وی ریاست آن را بر عهده داشت با او مصاحبه کند، اما ایران این درخواست را رد کرد.[۱۵] فخری زاده در گزارش سال ۲۰۰۷ سازمان ملل در مورد برنامه هسته ای ایران به عنوان «شخصیت اصلی» توصیف شد.[۱۶]
دو ماه پیش از ترور در روز جمعه ۲۵ مهرماه ۱۳۹۹، شورای ملی مقاومت ایران، وابسته به سازمان مجاهدین خلق، در یک کنفرانس مطبوعاتی در واشینگتن از فعالیت دو سایت هستهای ایران در شرق تهران و شهر آباده فارس برای «تولید سلاح اتمی» خبر داد. یکی از اعضای شورای ملی مقاومت، با نشان دادن تصاویر ماهوارهای گفت که ساخت تأسیسات سرخه حصار در شرق تهران از سال ۲۰۱۲ آغاز شده و بخشی از فعالیتهای سازمان «پژوهشهای نوین دفاعی» از سال ۲۰۱۷ به آن منتقل شدهاست. وی اضافه کرد که مرکز سرخه حصار تهران در اختیار «سازمان پژوهشهای نوین دفاعی» موسوم به «سپند» است و محسن فخری زاده مهابادی مسئولیت این سازمان را به عهده دارد. او همچنین به سایت دیگری به نام مریوان در نزدیکی شهر آباده در استان فارس اشاره کرده که به گفته او در سال گذشته میلادی به دلیل نگرانی از تأیید آثار آزمایشهای مرتبط با تولید سلاح هستهای تخریب شدهاست. براساس این گزارش این سایت و منطقه اطراف آن در اختیار سپاه پاسداران است. سازمان مجاهدین خلق پیشتر در مهرماه سال ۱۳۹۳ در خصوص «سازمان پژوهشهای نوین دفاعی» گفته بود، سپند «وابسته به وزارت دفاع است و بر کلیه بخشهای طراحی و عملیاتی کردن وجوه نظامی اتمی حکومت ایران نظارت دارد.»[۱۷]
فعالیت در برنامهٔ هستهای ایران
آمریکاییها، او را «صندوقچهٔ اسرار» برنامه هستهای ایران قلمداد میکردند که همواره در تعیین موضع ایرانیها در مذاکرات، نقشی مخفیانه ولی مؤثری داشتهاست. طبق نظر آژانس بینالمللی انرژی اتمی تا زمانیکه با فخریزاده گفتگوی مستقیم انجام نشود، نمیتوان در میزان ورود ایران به دانش هستهای، اظهار نظر کرد.[۱۸] او به همراه سیدعباس شاهمرادی زواره استاد دانشگاه صنعتی شریف، مهمترین نامهای مطرح از افرادی هستند که غربیها به دنبال مصاحبه بودند. او توسط غربیها با رابرت اُپنهایمر، کارشناس فیزیک آمریکایی مقایسه میشود که در دهه ۴۰ میلادی کار نظارت بر ساخت بمب اتم در آمریکا را برعهده داشت.[۱۹] در سال ۲۰۲۰، نشریه دیلیمیل با انتشار یک سند اعلام کرد که در این سند که خطاب به فخریزاده به عنوان شخصیت اصلی برنامه هستهای ایران است، اطلاعات مهمی دربارهٔ تلاش ایران برای ساخت بمب هستهای دیده میشود. اسرائیل گفتهاست که این یکی از دهها هزار سند مربوط به برنامه هستهای ایران پیدا است که در سال ۲۰۱۸ توانسته از ایران سرقت کند.[۲۰] در آن زمان بنیامین نتانیاهو در جریان تشریح عملیات سرقت اسناد اتمی ایران توسط موساد، از فخریزاده به عنوان «مغز متفکر برنامهٔ هستهای ایران» نام برده بود.[۲۱]
منابعی در بحث ساخت بمب اتمی توسط جمهوری اسلامی بر فعالیتهای فخریزاده تمرکز داشتهاند و نقش وی را پررنگ میدانند. اعطای القابی مانند اوپنهایمر ایران، عبدالقدیر خان ایران یا پدر برنامه هستهای نظامی ایران بخشی از این کارزار تبلیغاتی است. از سوی دیگر کارشناسانی در سازمان بینالمللی انرژی هستهای اسناد منتشر شده از برنامه هسته ای ایران را ساخته سازمانهای اطلاعاتی غربی میدانند. یوسی ملمن و مئیر جاودانفر از تحلیلگران امور امنیتی در اسرائیل نیز بر این عقیده اند که اسناد مذکور که از فخری زاده نیز نام برده شدهاست ساختگی است.[۲۲]
نشریه انگلیسی ساندی تایمز در فروردین ۱۳۸۷ با اشاره به اسنادی، که ادعا میشود از یک دستگاه لپتاپ ایرانیها به دست آمده، فخریزاده را یک افسر سپاه پاسداران و استاد دانشگاه امام حسین تهران و به عنوان «پدر برنامه هستهای نظامی ایران» معرفی کرده و مدعی شد: «سرویسهای اطلاعاتی غرب معتقدند ایران در صدد تولید یک کلاهک هستهای با توان نابودسازی هر شهری در خاورمیانه است که مسئولیت این برنامه بر عهده محسن فخریزاده مهابادی، مدرس فیزیک دانشگاه امام حسین تهران، قرار دارد و از این روی، میتوان وی را پدر تولید کلاهک اتمی ایران نامید.» اما محمد البرادعی رئیس آژانس بینالمللی انرژی اتمی در کتاب خاطرات خود The Age of Deception: Nuclear Diplomacy in Treacherous Times میگوید که «مشکل اینجا بود که هیچکس نمیدانست که آیا این اسناد واقعی هستند؟»[۲۳] موضوع اسناد لپ تاپ که ادعا میشد مربوط به برنامه هستهای ایران بودهاست و در سال ۲۰۰۴ و ۲۰۰۵ منتشر شد برای سالها حل نشده باقی مانده تا آنکه در سال ۲۰۱۴ وزیر خارجه وقت آلمان گفت که این اسناد از سوی سازمان مجاهدین خلق به دستگاه اطلاعاتی آلمان داده شده بود. یک مقام سابق سازمان انرژی اتمی نیز گفت که این اسناد احتمالاً از کشور دیگری نشات میگرفت. این سازمان شماره پاسپورت و شماره تلفن منزل فخریزاده را نیز منتشر کرد.[۲۴] اما یک کتاب دربارهٔ تاریخچه موضوع و روزنامه نگارانی همچون Connie Bruck و سیمور هرش در نوشتار خود اشاره میکنند که منبع واقعی این اسناد جعلی، موساد بودهاست. موساد تلاش داشت با انتشار این اسناد از سوی سازمان مجاهدین خلق نقش خود را در این موضوع مخفی کند.[۲۵][۲۶] بنا به گفته رسانههای غربی در آن سال، فخریزاده مدیریت طرحی با عنوان «پروژه ۱۱۱» به منظور تولید یک کلاهک هستهای با توان انفجار در ارتفاع ۲ هزار فوتی و تخریب یک منطقه وسیع را برعهده داشتهاست.
فخریزاده از جمله افرادی است که نام وی با ادعای دخالت وی در برنامه هستهای، در فهرست تحریمهای شورای امنیت قرار داده شده و آژانس بر مصاحبه با وی اصرار داشتهاست.[۲۷]
به ادعای وزیر دفاع ایران، او با وزارت بهداشت جهت ساخت کیت تشخیص و واکسن کرونا همکاری داشت.[۲۸][۲۹][۳۰]
اقدامات موساد
فخریزاده سالها توسط موساد زیر نظر بوده و هدف شماره یک اسرائیل بودهاست.[۳۱] یوسی ملمن کارشناس و تحلیلگر ارشد نظامی-امنیتی روزنامه هاآرتص نوشت موساد یک بار دیگر نیز برای ترور وی اقدام کرده بود که ناکام ماند.[۳۲] ترور وی در سالگرد ترور دیگر دانشمند هستهای ایران مجید شهریاری روی داد که اسرائیل در کانون اتهام اقدام بدان قرار دارد.[۳۳][۳۴]
بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، محسن فخریزاده را به عنوان مدیر پروژهٔ آماد معرفی کرده و اشاره کرده بود که او به عنوان رئیس سازمان پژوهشهای نوین دفاعی (سپند) بسیاری از چهرههای کلیدی برنامه هستهای ایران را در مجموعهٔ خود داشتهاست.[۴] محمدجواد ظریف در موضعگیری پس از ترور فخریزاده گفت: «نشانه جدی از نقش اسرائیل در ترور وجود دارد.»[۳۵]
ترور
فخریزاده در عصر ۷ آذر ۱۳۹۹ در شهر آبسرد، شهرستان دماوند ترور شد.[۳۶] در جریان این ترور در میدان خلیج فارس شهر آبسرد، ابتدا یک خودروی نیسان کنار خودروی فخریزاده منفجر شده و بعد از آن شخصی [یا اشخاصی] دیگر از داخل یک خودرو در سمت دیگر خیابان خودروی حامل فخریزاده را به رگبار بستهاند.[۳۷][۴] بر اساس گزارش خبرگزاری تسنیم در جریان این درگیری یکی از محافظان فخریزاده ۴ تیر خورده و خود او هم بعد از انفجار و اصابت گلوله، با بالگرد به بیمارستان منتقل شده و در آنجا جان باختهاست.[۴] وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح در بیانیهای، کشته شدن فخریزاده در جریان ترور را تأیید کرد.[۳۸][۳۹] در جریان این درگیری تعداد دیگری از افراد هم کشته شدند که هویت آنها هنوز معلوم نیست.[۴۰]
بنا به اخبار تأیید نشده یک نفر از عوامل حمله بازداشت شدهاست.[۴۱] [منبع بهتری نیاز است]
نیویورک تایمز در گزارش ۲۷ نوامبر ۲۰۲۰ خود راجع به ترور فخریزاده از قول سه مقام آمریکایی (یک مقام رسمی و دو افسر اطلاعاتی) نقل کرد: «اسرائیل پشت حمله به (این) دانشمند بوده». هر چند معلوم نیست که آمریکا چقدر در جریان این عملیات بودهاست، ولی آمریکا و اسرائیل در تبادل اطلاعات راجع به ایران همکاری نزدیک دارند و کاخ سفید و سیآیای از ابراز نظر در این مورد خودداری کردهاند.[۳۱]
شبکه تلویزیونی اسکای نیوز طی گزارشی این ترور را با اهمیت دانست و گفت فخریزاده برای سازمان اطلاعاتی خارجی به خصوص آمریکا و اسرائیل فردی شناخته شده بود و این حادثه را «معادل هستهای» کشته شدن قاسم سلیمانی توصیف کرد.[۴۲]
واکنشها
- سید علی خامنهای رهبر جمهوری اسلامی، روز بعد طی بیانیه ای خواستار پیگیری این حادثه و «مجازات قطعی عاملان و آمران آن» شد.[۴۳]
- دونالد ترامپ رئیسجمهور آمریکا توییت یوسی ملمن روزنامهنگار اسرائیلی را بازنشر کرد که نوشته بود: «بر اساس گزارشها در ایران محسن فخری زاده در دماوند، در شرق تهران ترور شدهاست. موساد سالها به دنبال او بود. مرگ وی ضربهای حرفهای و روانی بر جمهوری اسلامی است.»[۴۴][۴۵]
- محمدجواد ظریف وزیر خارجه ایران در توییتر اسرائیل را به جنگطلبی محکوم کرد.[۴۶]
- حسین دهقان وزیر دفاع سابق ایران در توئیتر نوشت که این ترور توسط اسرائیل و برای ایجاد جنگ در روزهای آخر ریاست جمهوری ترامپ است و اعلام کرد که انتقام این ترور گرفته خواهد شد.[۴۷]
- حسین سلامی، فرمانده کل سپاه پاسداران گفت که انتقام این حادثه را خواهد گرفت.[۴]
جستارهای وابسته
- اسرائیل و حمایت دولتی از تروریسم
- جنگ نیابتی ایران و اسرائیل
- ترور شخصیتهای هستهای ایران
- برنامه هستهای ایران
منابع
- ↑ رادیو فردا (۸ آذر ۱۳۹۹). «محسن فخریزاده، «مرد مرموز» برنامه اتمی ایران، در دماوند کشته شد».
- ↑ «شهید فخری زاده کیست؟». عصر همدان. ۲۰۲۰-۱۱-۲۷. دریافتشده در ۲۰۲۰-۱۱-۲۷.
- ↑ قضائیه, قوه (2020-11-27). "رئیس سازمان پژوهش و نوآوری وزارت دفاع در یک عملیات تروریستی به شهادت رسید". قوه قضائیه | خبرگزاری میزان | Mizan Online News Agency. Retrieved 2020-11-27.
- ↑ ۴٫۰ ۴٫۱ ۴٫۲ ۴٫۳ ۴٫۴ «وزارت دفاع ایران کشته شدن محسن فخریزاده را تأیید کرد». bbc.com/persian. بیبیسی فارسی. ۷ آذر ۱۳۹۹. دریافتشده در ۷ آذر ۱۳۹۹.
- ↑ بیبیسی فارسی (۷ آذر ۱۳۹۹). «روزنامه ایندیپندنت: محسن فخری زاده مرد مرموز برنامه اتمی ایران بود».
- ↑ «میدانی در مهاباد به نام ایشان نام گذاری گردید».
- ↑ «پیام تسلیت مجمع نمایندگان مجلس استان اصفهان».
- ↑ «محسن فخریزاده؛ از همراهی با تهرانی مقدم، برنامه موشکی و هستهای ایران تا ترور». بیبیسی فارسی. ۸ آذر ۱۳۹۹. دریافتشده در ۸ آذر ۱۳۹۹.
- ↑ Cordesman, Anthony H.; Seitz, Adam C. (2009). Iranian Weapons of Mass Destruction: The Birth of a Regional Nuclear Arms Race? (به انگلیسی). ABC-Clio. p. 27. ISBN 978-0-313-38088-4.
- ↑ Gaietta 2015, p. 140.
- ↑ Gaietta 2015, p. 150.
- ↑ Rezaei, Farhad; Khodaei Moshirabad, Somayeh (2018-03-15). "The Revolutionary Guards: from spoiler to accepter of the nuclear agreement". British Journal of Middle Eastern Studies (به انگلیسی). 45 (2): 138–155. doi:10.1080/13530194.2016.1214817. ISSN 1353-0194. S2CID 148341994.
- ↑ "Individuals and Entities Designated as Subject to the Travel Notification Requirements and Assets Freeze Imposed by Resolutions 1737 (2006) and 1747 (2007)". Archived from the original on 2015-02-06.
- ↑ Fitzpatrick, Mark (2013-01-11). The Iranian Nuclear Crisis: Avoiding Worst-Case Outcomes (به انگلیسی). Routledge. p. 16. ISBN 978-1-135-86903-8.
- ↑ "Resolution 1747" (PDF). United Nations Security Council. 2007-03-24: 6. S/RES/1747 (2007).
Mohsen Fakhrizadeh-Mahabadi (Senior MODAFL scientist and former head of the Physics Research Centre (PHRC). The IAEA have asked to interview him about the activities of the PHRC over the period he was head but Iran has refused).
{{cite journal}}
: Cite journal requires|journal=
(help) - ↑ Dahl, Fredrik (2011-11-11). "U.N. nuclear report puts Iran "mystery man" in spotlight". Reuters (به انگلیسی). Retrieved 2020-11-28.
{{cite news}}
: نگهداری CS1: url-status (link) - ↑ «گزارش شورای ملی مقاومت از فعالیتهای دو سایت هستهای ایران در تهران و فارس». رادیو فردا. ۲۵ مهر ۱۳۹۹. دریافتشده در ۲۶ مهر ۱۳۹۹.
- ↑ New York Times Long Absent, Nuclear Expert Still Has Hold on Iran Talks
- ↑ «ظهور دوباره مرد کلیدی برنامه هستهای ایران». صدای آمریکا. ۳ سپتامبر ۲۰۱۲. دریافتشده در ۳ سپتامبر ۲۰۱۲.
- ↑ Elsom، Jack (۲۰۲۰-۰۱-۱۸). «Document PROVES Iran was building nuclear weapon as far back as 2002». Mail Online. دریافتشده در ۲۰۲۰-۱۱-۲۷.
- ↑ «محسن فخریزاده، «مرد مرموز» برنامه اتمی ایران، در دماوند ترور شد». radiofarda.com. رادیو فردا. ۷ آذر ۱۳۹۹. دریافتشده در ۷ آذر ۱۳۹۹.
- ↑ Porter, Gareth (2010). "The Iran Nuclear"Alleged Studies" Documents: The Evidence of Fraud". Middle East Policy (به انگلیسی). 17 (4): 23–39. doi:10.1111/j.1475-4967.2010.00460.x. ISSN 1475-4967.
- ↑ "The Age of Deception: Nuclear Diplomacy in Treacherous Times" (به انگلیسی).
- ↑ "Guess who credits the Mossad with producing the 'laptop documents?'". Middle East Eye (به انگلیسی). Retrieved 2020-11-28.
- ↑ Porter، Gareth (۲۰۱۴-۱۲-۱۹). «Ex-IAEA Chief Warns on Using Unverified Intel to Pressure Iran». LobeLog (به انگلیسی). دریافتشده در ۲۰۲۰-۱۱-۲۸.
- ↑ "The Iran Nuclear "Alleged Studies" Documents: The Evidence of Fraud | Middle East Policy Council". mepc.org (به انگلیسی). Retrieved 2020-11-28.
- ↑ «دو دانشمند ایرانی که هدف اصلی اعلامی غربیها برای مصاحبه هستند». www.tabnak.ir. ۶ خرداد ۱۳۹۴. دریافتشده در ۲۰۲۰-۱۱-۲۷.
- ↑ «تست انسانی واکسن کرونا توسط وزارت دفاع». حوزه. ۲۶ مرداد ۱۳۹۹. دریافتشده در ۷ آذر ۱۳۹۹.
- ↑ «تولید کیتهای نسل سوم تشخیص ویروس کرونا توسط وزارت دفاع». تسنیم. ۱۷ فروردین ۱۳۹۹. دریافتشده در ۷ آذر ۱۳۹۹.
- ↑ «جزئیات ترور شهید فخری زاده از زبان وزیر دفاع: ابتدا به خودروی حامل ایشان تیراندازی کردند و بعد خودروی نیسان منفجر شد / کیت تشخیص کرونای ایرانی با مسئولیت فخری زاده تولید شده بود». انتخاب. ۷ آذر ۱۳۹۹. دریافتشده در ۷ آذر ۱۳۹۹.
- ↑ ۳۱٫۰ ۳۱٫۱ Farnaz Fassihi, Ronen Bergman, David E. Sanger and Eric Schmitt (۲۷ نوامبر ۲۰۲۰). «Live Updates: Iran's Top Nuclear Scientist Killed in Attack, State Media Say». The New York Times. دریافتشده در ۲۷ نوامبر ۲۰۲۰.
- ↑ @yossi_melman (Nov 27, 2020). "Fakhirzadeh was a prof' of physics at Imam Hussein university but he also led the clandestine Amad plan checking the feasibility of a nuclear bomb&led its weaponization efforts. He was wanted by Mossad and a few years escaped an assassination attempt. Netanyahu revealed his photo" (Tweet) – via Twitter.
- ↑ «Women take spy world by storm». The Jerusalem Post. نوامبر ۲۵, ۲۰۲۰. دریافتشده در نوامبر ۲۷, ۲۰۲۰.
- ↑ "How Israel Tried to 'Kill' Iran's Nuclear Program (Think Assassinations)". The National Interest (به انگلیسی). October 17, 2019.
- ↑ «نشانه جدی از نقش اسرائیل در ترور وجود دارد». بیبیسی. ۷ آذر ۱۳۹۹. دریافتشده در ۷ آذر ۱۳۹۹.
- ↑ «ترور یکی از دانشمندان رده بالای کشور/ محسن فخری زاده در آبسرد دماوند ترور شد». rajanews.com. ۷ آذر ۱۳۹۹. دریافتشده در ۲۰۲۰-۱۱-۲۷.
- ↑ «محسنفخریزاده، "چهره محوری در برنامه هستهای ایران" ترور شد». dw.com. بخش فارسی دویچه وله. ۷ آذر ۱۳۹۹. دریافتشده در ۷ آذر ۱۳۹۹.
- ↑ «شهادت رئیس سازمان پژوهش و نوآوری وزارت دفاع در جریان عملیات تروریستی». دفاعنیوز. ۲۷ نوامبر ۲۰۲۰. دریافتشده در ۲۷ نوامبر ۲۰۲۰.
- ↑ «ترور دانشمند برجسته ایران/ "فخری زاده" به شهادت رسید». خبرگزاری مهر | اخبار ایران و جهان | Mehr News Agency. ۲۰۲۰-۱۱-۲۷. دریافتشده در ۲۰۲۰-۱۱-۲۷.
- ↑ "در حال بروزرسانی - محسن فخری زاده از دانشمندان حوزه هسته ای ترور شد+فخری زاده و یکی از همراهانش در اتاق عمل هستند- اخبار سیاسی تسنیم". خبرگزاری تسنیم - Tasnim. 2020-11-27. Retrieved 2020-11-27.
- ↑ «بازداشت یکی از عوامل ترور شهید فخری زاده؟ + فیلم». دنیای اقتصاد. ۷ آذر ۱۳۹۹. دریافتشده در ۷ آذر ۱۳۹۹.
- ↑ بیبیسی فارسی (۷ آذر ۱۳۹۹). «اسکای نیوز: کشتن فخری زاده معادل هستهای کشتن قاسم سلیمانی است».
- ↑ بیبیسی فارسی (۸ آذر ۱۳۹۹). «ترور محسن فخریزاده: تأکید رهبر ایران بر مجازات عاملان، درخواست اروپا برای خویشتنداری».
- ↑ GAMBRELL, JON (۲۷ نوامبر ۲۰۲۰). "Iran scientist linked to military nuclear program killed". startribune.com (به انگلیسی). Star Tribune. Retrieved 27 November 2020.
- ↑ رادیو فردا (۸ آذر ۱۳۹۹). «ترامپ توئیت خبرنگار اسرائیلی دربارهٔ فخریزاده را همرسانی کرد».
- ↑ «ظریف: نشانههایی از نقش اسرائیل در ترور دانشمند برجسته ایرانی وجود دارد». تسنیم. ۷ آذر ۱۳۹۹. دریافتشده در ۷ آذر ۱۳۹۹.
- ↑ @DehghanMedia (Nov 27, 2020). "توییتر حسین دهقان" (Tweet) – via Twitter.
منابع
- Gaietta, Michele (2015). The Trajectory of Iran's Nuclear Program (به انگلیسی). New York: Palgrave Macmillan. doi:10.1057/9781137508256. ISBN 978-1-349-57841-2.
پیوند به بیرون
- آموزگاران کشتهشده
- استادان دانشگاه امام حسین
- اهالی قم
- ترورشدگان اهل ایران
- دانشمندان کشتهشده
- درگذشتگان ۱۳۹۹
- درگذشتگان ۲۰۲۰ (میلادی)
- زادگان ۱۹۵۷ (میلادی)
- زادگان ۱۹۵۸ (میلادی)
- زادگان ۱۹۶۱ (میلادی)
- فیزیکدانان سده ۲۰ (میلادی)
- فیزیکدانان سده ۲۱ (میلادی)
- فیزیکدانان هستهای اهل ایران
- قربانیان تروریسم اهل ایران
- کشتهشدگان تروریسم در ایران
- کشتهشدگان در ایران
- مرگ به وسیله اسلحه گرم در ایران