گتو گرودنو
 در پی فرمان «استقرار دوباره» در نوامبر ۱۹۴۱، یهودیان به سوی دروازه‌های گتو برده می‌شوند. | |
| نمای کلی | |
|---|---|
| دوره | نوامبر ۱۹۴۱ – ژانویه ۱۹۴۳ |
| قلمرو | گرودنو، بلاروس |
| قربانیان | ۲۵٬۰۰۰ یهودی |
| عاملین اصلی | |
| نیروها | اس‌اس، زیخرهایتس‌پولیتزای، گردان‌های پلیس نظم |
| اردوگاه‌ها | تربلینکا، آشویتس |
گتو گرودنو (به لهستانی: getto w Grodnie) از جمله گتوهای نازی بود که در نوامبر ۱۹۴۱ توسط آلمان نازی در شهر گرودنو به منظور آزار و اذیت و بهره‌کشی از یهودیان در بلاروس غربی تأسیس شد.
این گتو، که توسط اس‌اس اداره می‌شود، شامل دو منطقه به هم پیوسته با فاصله حدود ۲ کیلومتر بود. گتوی نخست در منطقه قدیمی شهر، در اطراف کنیسه یهودیان تأسیس شد، با حدود ۱۵۰۰۰ یهودی که در منطقه ای کمتر از نیم کیلومتر مربع اسکان داده شده بودند. گتو دوم در حومه اسلوبودکا ایجاد شد و حدود ۱۰ هزار یهودی در آن زندانی شدند. گتو دوم بزرگتر از گتوی اصلی بود، اما بسیار ویرانتر. دلیل این انشعاب تمرکز بیش از حد یهودیان در داخل شهر بود و نیز نیاز کمتر برای انتقال آنها از مکانی به مکان دیگر. این گتوها از نظر بهداشت، آب و برق در وضعیت بسیار بدی قرار داشتند.[۱] جدایی گتوها بعدها باعث شد تا آلمانی‌ها راحت‌تر بتوانند زندانیان را بکشند. گتوی بزرگتر در سال ۱۹۴۳، یعنی یک سال و نیم پس از گشایش برچیده شد، و گتوی کوچکتر هم چند ماه زودتر.[۱]
اخراج‌ها[ویرایش]
در ۲ نوامبر ۱۹۴۲، تیراندازی‌های گسترده در گرودنو انجام شدند. در همان روز، دسترسی به هر دو گتو از خارج بسته شد. نخستین تبعیدها به اردوگاه‌های مرگ دو هفته بعد، در ۱۵ نوامبر ۱۹۴۲ انجام شدند. حدود ۴۰۰۰ بازرگان یهودی به گتو نخست منتقل شدند و همه زندانیان باقیمانده به ایستگاه قطار ساملاگر در کیه‌باسین فرستاده شدند تا به آشویتس-برکناو تبعید شوند.[۲] برچیدن گتو با مشارکت گردان‌های پلیس نظم و همه افراد موجود از گشتاپو و سیپو که توسط واحدهای پلیس کمکی بلاروس پشتیبانی می‌شدند، انجام شد.[۲][۳][۴] نخستین قطار تبعیدی سه روز بعد در ۱۸ نوامبر وارد برکناو شد. پیش از کشته شدن، به بعضی از یهودیان دستور داده شد کارت پستال‌هایی را به زبان آلمانی امضا کنند که روی آنها نوشته شده بود «با ما به خوبی رفتار می‌شود، ما کار می‌کنیم و همه چیز خوب است.»[۱]
اقدام بعدی تبعید از گتوی نخست به اردوگاه انتقالی در کیه‌باسین (۵ کیلومتر مسافت) در اواخر نوامبر ۱۹۴۲ انجام شد.[۱] در آن هنگام ۲۲۰۰۰ تا ۲۸۰۰۰ یهودی از ۲۲ شهر، شهرستان و روستا در آنجا زندانی بودند.[۵] در کیه‌باسین، یهودیان بر واگن‌های بدون پنجره سوار شده و به آشویتس و تربلینکا فرستاده شدند. در اوایل مارس ۱۹۴۳ باقیمانده یهودیان از این گتو به گتو بیاویستوک (در ۸۲ کیلومتری) فرستاده شدند. در ۱۳ مارس ۱۹۴۳ با اعلامیه‌هایی که در انظار عمومی منتشر شد، گرودنو عاری از یهود اعلام شد.[۲] تا نوامبر ۱۹۴۳، بلافاصله پس از خاموش شدن خیزش گتو بیاویستوک، زندانیان کیه‌باسین یا کشته شده یا برای پاکسازی به مایدانک و تربلینکا فرستاده شدند.[۶] در ۱۴ ژوئیه ۱۹۴۴ ارتش سرخ گرودنو را آزاد کرد.[۵]
در طی برچیده شدن گتو، تعدادی از یهودیان توانستند فرار کنند و همچنین تلاش‌هایی برای نجات ایشان توسط افراد محلی لهستانی صورت گرفتند. چندین خانواده از گرودنو در میان درستکاران در میان ملل قرار دارند.[۷]
جستارهای وابسته[ویرایش]
منابع[ویرایش]
- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ ۱٫۲ ۱٫۳ Noah Archer & Chris Webb (2007). "The Grodno Ghetto". H.E.A.R.T.; as well as Yad Vashem, "Lost Jewish Worlds - Grodno", and "History and Geography of Grodno", at The Holocaust Martyrs' and Heroes' Remembrance Authority.
- ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ ۲٫۲ Felix Zandman; J. Szwarc; A. May, eds. (2016). "Liquidation of the Ghettos and the Deportations to the Camps (November 2, 1942 – March 12, 1942)". The German Occupation - 4. Lost Jewish Worlds. Archived from the original on 13 May 2014. Retrieved 17 March 2017.
- ↑ Andrea Simon (2002). Bashert: A Granddaughter's Holocaust Quest. Univ. Press of Mississippi. p. 228. ISBN 1-57806-481-3.
- ↑ Donald M. McKale (2006). Hitler's Shadow War: The Holocaust and World War II. Taylor Trade Publishing. p. 253. ISBN 1-4616-3547-0.
- ↑ ۵٫۰ ۵٫۱ Geni.com (2017). "Kielbasin Transit Camp". Geni family tree project.
- ↑ The statistical data compiled on the basis of "Glossary of 2,077 Jewish towns in Poland" بایگانی‌شده در ۸ فوریه ۲۰۱۶ توسط Wayback Machine by Virtual Shtetl Museum of the History of the Polish Jews (به انگلیسی), as well as "Getta Żydowskie," by Gedeon, (به لهستانی) and "Ghetto List" by Michael Peters at www.deathcamps.org/occupation/ghettolist.htm (به انگلیسی). Accessed 12 July 2011.
- ↑ Sprawiedliwi (2015). "Sprawiedliwy wśród Narodów Świata" [Righteous among the Nation]. Tytuł przyznany: Janina Docha nee Bartoszewicz and Antoni Docha. Sprawiedliwi.org. Archived from the original on 13 June 2016. Retrieved 18 March 2015.
پیوند به بیرون[ویرایش]
- Hrodna, Belarus، از JewishGen (به انگلیسی)