مهدی بیانی: تفاوت میان نسخهها
Hootandolati (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
Hootandolati (بحث | مشارکتها) |
||
خط ۱: | خط ۱: | ||
{{سرشناسی|تاریخ=مارس ۲۰۱۹}} |
|||
{{جعبه اطلاعات-نیاز|تاریخ=ژانویه ۲۰۱۹}} |
{{جعبه اطلاعات-نیاز|تاریخ=ژانویه ۲۰۱۹}} |
||
'''مهدی بیانی''' (۱۲۸۵ [[همدان]] - بهمن ۱۳۴۶)، بنیانگذار [[کتابخانه ملی ایران]]،{{مدرک}} کارشناس نسخههای خطی فارسی، [[نویسنده]]، [[پژوهشگر]] و استاد [[دانشگاه تهران]] بودهاست. |
'''مهدی بیانی''' (۱۲۸۵ [[همدان]] - بهمن ۱۳۴۶)، بنیانگذار [[کتابخانه ملی ایران]]،{{مدرک}} کارشناس نسخههای خطی فارسی، [[نویسنده]]، [[پژوهشگر]] و استاد [[دانشگاه تهران]] بودهاست. |
نسخهٔ ۲۶ مارس ۲۰۱۹، ساعت ۱۰:۵۳
موضوع این مقاله ممکن است شرایط یادشده در رهنمود عمومی سرشناسی ویکیپدیا را برآورده نسازد. (مارس ۲۰۱۹) |
این نوشتار نیازمند جعبهٔ اطلاعات است. ممکن است بخواهید با افزودن یک جعبهٔ اطلاعات، به استانداردسازی نمایش موضوع کمک کنید. این صفحه ممکن است دارای الگوی ویکیپروژهٔ وابسته به این نوشتار باشد که در آن میتوانید جعبهٔ اطلاعات استاندارد مناسب برای این مقاله را بیابید. همچنین رده:الگو:جعبههای اطلاعات را نیز ببینید. |
مهدی بیانی (۱۲۸۵ همدان - بهمن ۱۳۴۶)، بنیانگذار کتابخانه ملی ایران،[نیازمند منبع] کارشناس نسخههای خطی فارسی، نویسنده، پژوهشگر و استاد دانشگاه تهران بودهاست.
زندگی
مهدی بیانی در ۱۲۸۵ ش در همدان متولّد شد. پدرش، میرزا محمدخان مستوفی فراهانی، از خاندان دبیران و مستوفیان فراهان و نیای مادریش میرزا سلیمان بیان السلطنه فراهانی، رئیس بیوتات سلطنتی و صاحبِ رساله قواعد دفاتر و حساب بود.[۱] در دو سالگی او پدرش درگذشت و مادرش با او و دیگر فرزندان به تهران آمد.[۲] او در مدارس ابتدایی اقدسیّه و اشرف به تحصیلات مقدماتی و فراگیری خوشنویسی پرداخت و پس از اتمام دوره متوسطه در دارالفنون، دوره لیسانس علوم ادبی و فلسفی را در دانشسرای عالی (دارالمعلمین عالی سابق) به پایان برد و در ۱۳۲۴ ش به اخذ دکتری در زبان و ادبیات فارسی از دانشگاه تهران نایل گشت.[۲][۳][۴]
بیانی پس از گذراندن دوره تعلیمات دانشکده افسری و خدمت وظیفه، در ۱۳۱۲ ش همزمان با کار در کتابخانه دانشسرای عالی، تدریس زبان و ادبیات فارسی را آغاز کرد و در ۱۳۱۳ ش به مدیریت کتابخانه عمومی معارف منصوب گردید.[۲] او در این مقام به گردآوری کتابها از کتابخانه سلطنتی و کتابخانه معارف برای بنیانگذاری «کتابخانه ملی ایران» پرداخت و پس از تأسیس این کتابخانه در ۱۳۱۶ ش، ریاست آنجا را به عهده گرفت.
در ۱۳۱۹ش، به مدت یک سال از طرف وزارت آموزش و پرورش (وزارت فرهنگ سابق) به ریاست فرهنگ اصفهان اعزام شد و پس از بازگشت و انجام دادن مأموریت آموزشی یکساله در وزارت پیشه و هنر وقت، بار دیگر به ریاست کتابخانه ملی منصوب شد. در ۱۳۳۵ش، ریاست کتابخانه سلطنتی را عهدهدار شد و این سمت را همراه با استادی دانشگاه تهران و تدریس «تاریخ تکامل خطوط اسلامی» و «کتابشناسی نسخههای خطی» تا پایان عمر به عهده داشت[۲]
او همچنین انجمنی برای حمایت و معرفی خوشنویسان و هنر خوشنویسی با نام «انجمن حمایت خط و خطاطان» تأسیس کرد. وی به سبب تبحّر در شناخت خطوط و نسخهها به عنوان کارشناس نسخههای خطی و چاپی، با کتابخانههای ملی، مجلس شورای ملی و کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران همکاری میکرد.[۵] او خود خطی خوش داشت[۶][۷][۸] و به ویژه در نستعلیق قوی و ماهر بود. او را از شاگردان میرزا حسینخان مستوفی معروف به کاتبالخاقان ذکر کردهاند.[۹] کتاب «احوال و آثار خوشنویسان» که او در ۴ جلد منتشر کرد از آثار پژوهشی ارزشمند در زمینه زندگینامه و معرفی خوشنویسان ایران است که تاکنون ارزش خود را حفظ کردهاست.
بیانی از بنیانگذاران انجمن فرهنگی ایران و شوروی و عضو آن بود و نزدیک به ۲۵ سال در راه گسترش و استواری پیوندهای دوستی و فرهنگی دو کشور همسایه تلاش کرد.[۱۰] مأموریتهای فرهنگی بسیاری به کشورهای آسیایی، اروپایی و آمریکا داشت. وی در هفدهم بهمن ۱۳۴۶ بر اثر سرطان درگذشت.[۲]
آثار
- کتابشناسی کتابهای خطی
- فهرست نمایشگاه خطوط نستعلیق کتابخانه ملی
- فهرست کتابخانه سلطنتی (دیوانها)
- فهرست منشآت و مکاتیب و ترسلات و منظومههای فارسی
- فهرست نمایشگاه آثار ابن سینا در کتابخانه انجمن آثار ملی
- فهرست نمایشگاه آثار خواجه نصیرالدین طوسی در کتابخانه ملی
- فهرست نمونه خطوط خوش کتابخانه سلطنتی
- راهنمای گنجینه قرآن در موزه ایران باستان
- نمونهای چند از خطوط خوشنویسان
- نمونه سخن فارسی
- احوال و آثار خوشنویسان، در چهار جلد
- احوال و آثار نسخنویسان
- شکسته و نستعلیقنویسان و تعلیقنویسان
- احوال و آثار میرعماد
- طبع و نشر چهار رساله فارسی (رسالة فی حالة الطفولیة، روزی با جماعت صوفیان؛ عقل سرخ؛ آواز پر جبرئیل)، از شیخ شهاب الدین سهروردی
- السوانح فیالعشق احمد غزالی
- معراجنامه منسوب به ابن سینا، به خط امام فخر رازی
- بدایع الازمان فی وقایع کرمان، افضل الدین کرمانی
- چند رباعی از حکیم عمر خیام به خط میرعماد
- پانصد سال تاریخ جواهرات سلطنتی ایران
همچنین مقالات ادبی و هنری و تاریخی متعددی از او در مجلات داخلی و خارجی نشر یافتهاست[۱۲]
پانویس
- ↑ بیانی، ج ۲، مقدمة محبوبی اردکانی، ص ۳
- ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ ۲٫۲ ۲٫۳ ۲٫۴ ۲٫۵ مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران
- ↑ بیانی، ج ۳، مقدمة محبوبی اردکانی
- ↑ ایرانیکا، ذیل «بیانی»
- ↑ بیانی، ج ۳، مقدمة محبوبی اردکانی، ص چهار
- ↑ افشار، ص ۱۱۵
- ↑ بیانی، ج ۴
- ↑ پیشگفتار دانشپژوه، ص ۳۵
- ↑ قلیچخانی، حمیدرضا. فهرست خوشنویسان دوران قاجار تا معاصر
- ↑ پیام نوین، ص ۲۱
- ↑ افشار، ص ۱۱۶–۱۱۷
- ↑ افشار، ص ۱۱۷
منابع
- ایرج افشار، «وفات دکتر مهدی بیانی»، راهنمای کتاب، سال ۱۱، ش ۱و۲و۳ (مرداد ۱۳۴۷)
- مهدی بیانی، احوال و آثار خوشنویسان، تهران ۱۳۶۳ ش
- پیام نوین، دوره ۹، ش ۳ (دی و بهمن و اسفند ۱۳۴۶)
- مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران، سال ۱۵، ش ۵ و ۶ (مرداد ۱۳۴۷)
- محمد دبیرسیاقی / Encyclopaedia Iranica, s.v. "Baya ni” / by M. Dabirsiâqi
- قلیچخانی، حمیدرضا (۲۷ خرداد ۱۳۸۹). «فهرست خوشنویسان دوران قاجار تا معاصر». پایگاه اطلاعرسانی خوشنویسی ایران. دریافتشده در ۷ دی ۱۳۸۹.