کوی

کوی
درفش کاویان در دوران هخامنشیان
اطلاعات کلی
نام قوم	کَوی
نام‌های دیگر	کاوی، کی، کا
نام قدیمی	کاوه
نخستین پیشوا	کاوه آهنگر
پیشوایان دیگر	کیقباد، کیکاووس، کیخسرو
پرچم	درفش کاویان
محل زندگی	زاگرس، البرز
نوع زندگی	یکجانشینی، چادرنشینی
زبان	پارسی‌باستان
پایتخت	آمل
ملیت	ایرانی
سایر اطلاعات
شناخته شده	سوارکاران، اسب‌داران
آیین	مزدیسنا
پیامبر	زرتشت
نژاد	آریا

کَوی یا کی هم به معنی فرمانروا، پادشاه می‌باشد و هم به معنی دیوان و فرمانروایان بد و دیویسنا. کوی‌ها یا امیران علاوه بر ریاست و زعامت سیاسی، پیشوای روحانی نیز بودند.منظور از کوی‌ها ناظر بر شاهان دوره کیانیان است. تنها کوی گشتاسب بود که پیش از فروپاشی سلسله کیانیان به زرتشت پیوست و آئین او را پذیرفت و او را یاری کرد. سایر کوی‌ها و امیران دوره کیانی که همزمان با زرتشت یا زمانی نزدیک وی بودند، نه تنها حکمت او را نپذیرفتند، بلکه با همراهی کرپن‌ها (پیشوایان مذهبی) به مخالفت با وی برخاستند.

ز تخم کیان بی گمان کس نبود

که هرگز پیاده نبرد آزمود

به معنی فرمانروا

کَوی را در فارسی کِی گویند. و کِی عنوان سر دودمان شاهان کیانی و قباد سر دودمان کیانیان بوده‌است.

در گات‌ها

در گات‌ها کوی از برای آمر و پادشاه مطلق آمده است چرا که هم برای امرای مزدیسنا آمده و هم برای امرای دیویسنا. بیشتر با گرهم، کرپن و اوسیج که از دیوان هستند، همگروه است.

در اوستا

در اوستا نام عده‌ای از پادشاهان و نام‌آوران با واژهٔ کوی همراه است. مانند کوی ائیپی ونگهو (کوی اپیوه)، کوی ارشن (کی آرش) کوی ویشتاسب (کی گشتاسب)، کوی هئوسروه (کیخسرو).

منابع

• حسین، الهی قمشه‌ای (۱۳۸۶). شاهنامه فردوسی. ترجمهٔ ناهید فرشادمهر. تهران: نشر محمد. شابک ۹۶۴-۵۵۶۶-۳۵-۵.
• اوشیدری، جهانگیر (۱۳۷۱)، دانشنامهٔ مزدیسنا، واژه‌نامهٔ توضیحی آیین زرتشت، تهران: نشر مرکز، شابک ۹۶۴-۳۰۵-۳۰۷-۵