کامیون

کامیون (به فرانسوی: Camion)(به انگلیسی: Truck یا Lorry)، یکی از وسایل نقلیه موتوری باری است که قسمت بارگیر آن به صورت پیوسته به کشنده متصل است. از کامیون بیش‌تر برای ترابری کالا و مواد سنگین استفاده می‌شود و به‌عنوان ماشین آتش‌نشانی نیز از آن استفاده می‌شود. کامیون‌ها ظرفیت حمل ۶ تن بار یا بیش‌تر را دارند.

انواع دسته‌بندی کامیون

کامیون دارای انواع گوناگونی است. این دسته از خودروهای سنگین عموماً برای رانندگی نیاز به گواهینامه بالای شش تن دارند.

بر اساس محور و وزن

• کامیونت (خاور):کامیون‌هایی کوچک و کمی بزرگتر از وانت که دارای دومحور و شش چرخ هستند، می‌توان گفت میزان بارگیری آن‌ها از سه تا هشت تن است.

مثال: ایسوزو ۶ تن

نکته: برای راندن وسایل نقلیه باری تا شش تن پایه دو کفایت می‌کند ولی از شش تن به بالا داشتن پایه یک برای راندن ضروری است

نکته: یک دسته دیگر وجود دارد که ما بین خاور و تک‌ها قرار می‌گیرد که ۹۱۱ نام دارد و برگرفته از نام بنز ۹۱۱ است. البته بیشتر بین راننده‌ها و باربری‌ها رایج است و نمی‌توان آن را یک دسته جدا به حساب آورد.

• تک: کامیون‌هایی با دو محور و شش چرخ که معمولاً روی کارت ۱۹ تن هستند به‌طور میانگین ۱۰–۱۲ تن بار مجاز حمل می‌کنند. به گواهینامه پایه یک نیازمند است.

مثال: کاویان ۲۱۹

• جفت: کامیون‌هایی با سه محور و معمولاً ده چرخ (نمونه‌های هشت چرخ هم موجود است) جفت‌های کمپرسی معمولاً ۶×۴ هستند ولی باری‌ها اکثراً ۶×۲ بوده و می‌توانند دارای محور سوم بالا رونده باشند، به‌طور معمول روی کارت ۲۸ تن و به‌طور میانگین ۱۵ تن ظرفیت حمل بار مجاز آن‌هاست.

مثال: ولوو اف ام ۴۶۰

• کشنده/تریلی: که در اصطلاح عمومی به آن هجده چرخ نیز گفته می‌شود (تریلی‌های هجده چرخ معمولاً برای کمپرسی و کفی استفاده می‌شود) تریلی‌ها کامیون‌های دو قسمتی هستند یعنی قسمت بارگیر آن‌ها (تریلر) با یک مفصل (ریش) به کله وصل می‌شود، این دسته از کامیون‌ها برای بارهای حجیم و سنگین تر استفاده می‌شوند، لازم است ذکر شود که تریلی‌ها هم در دو نوع تک و جفت وجود دارند (نمونه‌هایی با محورهای بیشتر نیز موجود است) که کله‌های جفت در صورت عدم وجود کاربری خاص حداقل ۶×۴ هستند، وزن مجاز آنها بسته به نوع تریلر و محورهای آن بین ۳۴ تا ۴۴ تن متغیر است.

مثال: ولوو اف هاچ ۵۰۰

• کمر شکن: کمر شکن هم زیر مجموعه ای از تریلی است با این تفاوت که تریلر آن قویتر و دارای حالتی خاص است که که از ان برای ترابری بارهای سنگین‌تر و ماشین‌آلات راه‌سازی استفاده می‌شود.
• بوژی کش: بوژی کش‌ها جفت یا با تعداد محورهای بالاتر هستند از آن‌ها برای جابجایی محموله‌های فوق سنگین (صد تن یا بیشتر) و ترافیکی مثل ترانس‌های بسیار بزرگ استفاده می‌شود آن‌ها معمولاً تنهایی حرکت نمی‌کنند و حتی‌الامکان وارد شهرها نمی‌شوند و از بیراهه‌ها و خاکی‌ها عبور می‌کنند. تریلر آن‌ها محورهای زیادی دارد و می‌توانند بیش از صد چرخ داشته باشند اینان قطارهای جاده‌ای هستند… در ایران برای بوژی کش‌ها معمولاً از ماک ار ۶۰۰ و کنورث استفاده می‌شود و کامیون‌های دیگر مثل ولوو اف هاش، مان و بنز شاید از تعداد انگشتان دست فراتر نروند.

بر اساس کاربری

• کامیون اتاق‌دار: کامیونی که حداکثر ارتفاع دیواره مقاوم اتاق بار آن از کف اتاق ۱٫۵ متر باشد.
• کامیون لبه‌دار: کامیونی که حداکثر ارتفاع دیواره مقاوم اتاق بار آن از کف اتاق ۸۰ سانتیمتر باشد.
• کامیون تیغه‌دار: کامیونی که قسمت بار آن به وسیله تیغه‌ای طولی به دونیمه مساوی تقسیم شده باشد.
• کامیونی کفی: کامیونی که قسمت بار آن دیواره نداشته باشد. این نوع کامیون در بیشتر موارد برای حمل دستگاه‌های راهسازی و خودروهای سنگین استفاده می‌شود
• کامیون سقف‌دار (مسقف): کامیونی که قسمت بار آن به صورت محفظه سرپوشیده ساخته شده‌است.
• کامیون یخچال‌دار: کامیون سقف داری که قسمت بار آن دارای تجهیزات سردکننده باشد.
• کامیون تانکر (باری مخزنی): کامیونی که قسمت بار آن به صورت مخزن بسته و برای حمل انواع مایعات ساخته شده‌است.
• کامیون بونکر: کامیونی که قسمت بار آن به صورت مخزن بسته و برای حمل انواع جامدات شکل‌پذیر (فله) مانند سیمان که در ساخت بتون کاربرد دارد ساخته شده‌است.
• کامیون مخلوط‌کن (میکسر): کامیونی که قسمت بار آن به صورت مخزن بسته و دارای دستگاه مخلوط کن باشد. این نوع کامیون برای مخلوط و میکس کردن مواد تشکیل دهنده بتون و حمل آن به محل مصرف استفاده می‌شود. این کامیون دارای یک مخزن گردان می‌باشد تا بتون تا رسیدن به مقصد سفت و خشک نشود.
• کامیون کمپرسی: کامیون اتاق داری که تخلیه بار آن به وسیله دستگاه کمپرس انجام می‌شود.
• کامیونت: به دو صورت زیر وجود دارد. این دسته از خودروهای سنگین عموماً نیاز به گواهینامه رانندگی بالای پایه دوم دارند
  • خودروی ون باربری: وسیله نقلیه موتوری باری است که اتاق راننده و اتاق بار به صورت دو محفظه جداگانه و بر روی یک شاسی باشد و مجموع وزن وسیله نقلیه و ظرفیت حمل بار آن از ۳٫۵ تن تا کمتر از ۵ تن است.
  • لوری: وسیله نقلیه موتوری باری است که اتاق راننده و اتاق بار به صورت دو محفظه جداگانه و بر روی یک شاسی باشد و مجموع وزن وسیله نقلیه و ظرفیت حمل بار آن از ۵ تن تا کمتر از ۶ تن است، لازم است ذکر شود که اصطلاح خاور بر گرفته شده از نام اولین تولیدکننده‌های کامیون در کشور ایران است که متعلق به گروه صنعتی خاور یا همان شرکت ایران خودرو دیزل است که محصولاتشان نیز به همین نام معروف شد.
• کشنده: وسیله نقلیه ایست که یدک یا نیمه یدک را به دنبال خود کشیده و به حرکت درمی‌آورد. از کامیونهای کشنده برای حمل انواع کانتینر، کفی، کانگس و غیره استفاده می‌شود.

منابع

• مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Truck». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۲۹ اوت ۲۰۱۹.
• اصطلاحات آیین‌نامه راهنمایی و رانندگی، کتاب اول، برداشت شده در ۲۲ خرداد ۱۳۸۹.