چارچوب‌های فلز-آلی

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
تصویر میکروسکوپ الکترونی روبشی از دانه درون یک کریستال MOF

چارچوب‌های فلزی - آلی (MOF) دسته ای از ترکیبات متشکل از یون‌های فلزی یا خوشه‌هایی است که با لیگاندهای آلی کوردینه شده و ساختارهای یک، دو یا سه بعدی ایجاد می‌کنند و دسته جدیدی از مواد نانومتخلخل به‌شمار می‌روند. آنها یک زیر کلاس از پلیمر کوئوردیناسیونی هستند، با این ویژگی خاص که اغلب متخلخل هستند. از لیگاندهای آلی موجود گاهی به عنوان " استراتس " یاد می‌شود که یک نمونه آن ۱٬۴-بنزن دی کربوکسیلیک اسید (BDC) است. چارچوب‌های فلزی-آلی با تجمع یون‌ها و خوشه‌های فلزی به‌عنوان مراکز کئوردیناسیونی و لیگاندهای آلی به‌عنوان اتصال‌دهنده این مراکز تشکیل می‌شوند.

به‌طور رسمی، یک چارچوب فلزی - آلی یک شبکه کوردینه با لیگاندهای آلی حاوی حفره‌های بالقوه است. شبکه کوردینه یک ترکیب کوردینه است که از طریق تکرار نهادهای کوردینه در یک بعد گسترش می‌یابد، اما دارای اتصالات عرضی بین دو یا چند زنجیره جداگانه، حلقه‌ها یا پیوندهای اسپیرو یا یک ترکیب کوردینه است.[۱]

در بعضی موارد، منافذ در طی از بین بردن مولکولهای مهمان پایدار هستند و می‌توانند با ترکیبات دیگر دوباره پر شوند. به دلیل این خاصیت، MOFها برای ذخیره گازهایی مانند هیدروژن و کربن دی‌اکسید مورد توجه هستند. از دیگر کاربردی MOFها به‌طور گسترده‌ای در ذخیره و جداسازی گازها و به عنوان مواد جامد در ابرخازنها مورد استفاده قرار می‌گیرند.[۲]

سنتز و خصوصیات MOF تمرکز اصلی این رشته را شیمی شبکه تشکیل می‌دهد (از لاتین reticulum، "شبکه کوچک").[۳] برخلاف MOF، چارچوب‌های کووالانسی آلی (COF) کاملاً از عناصر سبک (H , B، C , N و O) با ساختارهای گسترده ساخته می‌شود.[۴]

ساختار[ویرایش]

چارچوب‌های فلزی-آلی ترکیباتی بلوری با چگالی پایین هستند که از دو جز اصلی تشکیل شده‌اند: یون فلزی یا خوشه ای از یون‌های فلزی به عنوان گره و یک مولکول آلی به نام پیوند دهنده به عنوان لیگاند. به همین دلیل، از مواد اغلب به عنوان مواد آلی ترکیبی - غیر آلی یاد می‌شود.[۵] واحدهای آلی به‌طور معمول لیگاندهای یک ، دو، سه، یا چهار ظرفیتی هستند.[۶] انتخاب فلز و پیوند دهنده ساختار و خصوصیات MOF را تعیین می‌کند. به عنوان مثال، اولویت کوئوردیناسیون فلز با تعیین تعداد لیگاندهایی که می‌توانند به فلز متصل شوند و در کدام جهت قرار می‌گیرند، بر اندازه و شکل منافذ تأثیر می‌گذارد.

برای توصیف و سازماندهی ساختارهای MOF، سیستم نامگذاری توسعه یافته‌است. زیر واحدهای یک MOF، به نام واحدهای ساختمانی ثانویه (SBU)، با توپولوژی‌های مشترک در چندین سازه قابل توصیف است. به هر توپولوژی که net نیز گفته می‌شود، نمادی اختصاص داده می‌شود که از سه حرف کوچک به صورت درشت تشکیل شده‌است. به عنوان مثال MOF-5 دارای شبکه pcu است.

لیگاندانهای واسطه به SBU متصل شده‌اند. برای MOF، لیگاندهای معمولی متصل، اسیدهای دی و تری کاربوکسیلیک هستند. این لیگاندها به‌طور معمول دارای ساختارهای سخت هستند. به عنوان مثال می‌توان به بنزن -۱٬۴-دی کربوکسیلیک اسید (BDC یا ترفتالیک اسید، بیفنیل -۴٬۴'-دی کربوکسیلیک اسید (BPDC) و تری مسیک اسید اشاره کرد.

SBU اغلب از ساختار پایه استات روی مشتق می‌شود، استاتها توسط دی و سولفید کربوکسیلاتهای سخت جایگزین می‌شوند.

سنتز[ویرایش]

سنتز عمومی[ویرایش]

مطالعه MOFs حاصل مطالعه زئولیت است. بجز استفاده از لیگاندها از قبل، MOFها و زئولیت‌ها تقریباً منحصراً توسط تکنیک‌های هیدروترمال یا سولوترمال تولید می‌شوند، روشی که کریستال‌ها به آرامی در محلول داغ رشد می‌کنند. در مقابل با زئولیت‌ها، MOFها از لیگاندهای واسطه آلی ساخته می‌شوند که در طول سنتز دست نخورده باقی می‌مانند.[۷] در سنتز زئولیت اغلب از «الگو» استفاده می‌کند. الگوها یونی هستند که بر ساختار چارچوب غیر آلی در حال رشد تأثیر می‌گذارند. یونهای معمولی کاتیونهای آمونیوم چهارتایی هستند که بعداً برداشته می‌شوند. در MOFها، چارچوب توسط SBU (واحد ساختمان ثانویه) و لیگاندهای آلی الگوبرداری می‌شود.[۸][۹] یک روش الگوبرداری که برای MOFهای در نظر گرفته شده برای ذخیره گاز مفید است، استفاده از حلال‌های اتصال دهنده فلز مانند N , N- دی اتیل فرمامید و آب است. در این موارد، هنگام تخلیه حلال، مکانهای فلزی در معرض دید قرار می‌گیرند و اجازه می‌دهند هیدروژن در این مکانها متصل شود.[۱۰]

سنتز توان بالا[ویرایش]

روشهای با توان بالا (HT) بخشی از شیمی ترکیبی و ابزاری برای افزایش کارایی است. در واقع، دو استراتژی مصنوعی در روش‌های HT وجود دارد: از یک طرف رویکرد ترکیبی، در اینجا همه واکنش‌ها در یک ظرف انجام می‌شود، که منجر به مخلوط محصول می‌شود و از سوی دیگر سنتز موازی، در اینجا واکنش‌ها در ظرفهای مختلف علاوه بر این، تمایز بین فیلم‌های نازک و روش‌های مبتنی بر حلال قرار داده شده‌است.[۱۱]

سنتز سولوترمال را می‌توان به‌طور معمول در یک رآکتور تفلون در یک کوره همرفت یا در رآکتورهای شیشه ای در یک مایکروویو (سنتز مایکروویو با توان بالا) انجام داد. استفاده از مایکروویو، تا حدی به‌طور چشمگیری پارامترهای واکنش را تغییر می‌دهد.

علاوه بر سنتز سولوترمال، پیشرفت‌هایی در استفاده از سیال فوق بحرانی به عنوان حلال در یک رآکتور جریان مداوم حاصل شده‌است. آب فوق بحرانی اولین بار در سال ۲۰۱۲ برای سنتز MOFهای مبتنی بر نیکل و مس در چند ثانیه استفاده شد.[۱۲] در سال ۲۰۲۰، دی‌اکسید کربن فوق بحرانی در یک رآکتور جریان پیوسته در مقیاس زمانی مشابه با روش مبتنی بر آب فوق بحرانی مورد استفاده قرار گرفت، اما نقطه بحرانی پایین دی‌اکسید کربن اجازه سنتز MOF UiO-66 مبتنی بر زیرکونیوم را داد.[۱۳]

سنتز سولوترمی با توان بالا[ویرایش]

در سنتز سولوترمی با توان بالا، از یک رآکتور سولوترمال با ۲۴ حفره برای رآکتورهای تفلون استفاده می‌شود. از چنین راکوری گاهی اوقات به عنوان مولتی کلاو نام برده می‌شود. بلوک رآکتور یا درج رآکتور از فولاد ضدزنگ ساخته شده‌است و شامل ۲۴ محفظه واکنش است که در چهار ردیف مرتب شده‌اند. با رآکتورهای تفلون کوچک شده، می‌توان از حجم‌های تا ۲ میلی لیتر استفاده کرد. بلوک رآکتور در اتوکلاو از فولاد ضدزنگ مهر و موم شده‌است. برای این منظور، رآکتورهای پر شده به پایین رآکتور وارد می‌شوند، رآکتورهای تفلون با دو فیلم تفلون مهر و موم می‌شوند و قسمت بالایی رآکتور قرار می‌گیرد. سپس اتوکلاو در پرس هیدرولیک بسته می‌شود. رآکتور سلووترمال مهر و موم شده می‌تواند تحت یک برنامه زمان-دما قرار بگیرد. فیلم تفلون قابل استفاده مجدد در برابر فشار مکانیکی مقاومت می‌کند، در حالی که فیلم تفلون یکبار مصرف ظرف‌های واکنش را مهر و موم می‌کند. پس از واکنش، می‌توان محصولات را جدا کرد و به‌طور موازی در دستگاه فیلتر خلأ شست. سپس بر روی کاغذ صافی، محصولات به‌صورت جداگانه در یک مجموعه به اصطلاح نمونه وجود دارند و متعاقباً می‌توان آنها را با پراش پودر اشعه ایکس خودکار مشخص کرد. از اطلاعات بدست آمده سپس برای برنامه‌ریزی سنتزهای بعدی استفاده می‌شود.[۱۴]

اصلاح پست سنتز[ویرایش]

اگرچه ساختار سه بعدی و محیط داخلی منافذ از نظر تئوری می‌تواند از طریق انتخاب مناسب گره‌ها و گروه‌های پیوند دهنده آلی کنترل شود، اما سنتز مستقیم چنین موادی با ویژگی‌های مطلوب به دلیل حساسیت بالای سیستم‌های MOF دشوار است. حساسیت حرارتی و شیمیایی و همچنین واکنش پذیری بالای مواد واکنش، دستیابی به محصولات مورد نظر را به چالش می‌کشد. تبادل مولکولهای مهمان و ضد یونها و حذف حلالها امکان برخی از قابلیتهای اضافی را فراهم می‌کنند اما هنوز به قسمتهای انتگرال چارچوب محدود می‌شوند.[۱۵] تبادل پست سنتز پیوندهای آلی و یونهای فلزی منطقه ای در حال گسترش است و امکاناتی برای ساختارهای پیچیده‌تر، افزایش عملکرد و کنترل بیشتر سیستم را فراهم می‌کند.[۱۶]

تبادل لیگاند[ویرایش]

برای مبادله یک گروه پیوند دهنده آلی موجود در یک MOF پیش ساخته با یک اتصال دهنده جدید با تبادل لیگاند یا تبادل لیگاند جزئی می‌توان از تکنیک‌های اصلاح شده پس از سنتز استفاده کرد. [۳۰] [۳۱] این تبادل اجازه می‌دهد تا منافذ و در بعضی موارد چارچوب کلی MOFها برای اهداف خاص طراحی شود. برخی از این کاربردها شامل تنظیم دقیق مواد برای جذب انتخابی، ذخیره گاز و آنالیز است. [۳۰] [۱۰] برای انجام مبادله لیگاند، بلورهای پیش ساخته MOF با حلال شسته و سپس در محلول اتصال دهنده جدید خیس می‌شوند. تبادل اغلب به گرما نیاز دارد و در مقیاس زمانی چند روز اتفاق می‌افتد. [۳۱] تبادل لیگاند پست سنتز همچنین امکان ترکیب گروه‌های عاملی به MOFها را فراهم می‌کند که در غیر این صورت، به دلیل دما، pH یا سایر واکنش‌ها، از سنتز MOF دوام نخواهند آورد، یا با رقابت با گروه‌های اهدا کننده در لیگاند قرضی، مانع سنتز می‌شود.

تبادل فلز[ویرایش]

سنتز طبقه ای[ویرایش]

مواد کامپوزیت[ویرایش]

رویکرد دیگر برای افزایش جذب در MOF تغییر سیستم به گونه ای است که جذب شیمیایی امکان‌پذیر باشد. این قابلیت با ساخت یک ماده ترکیبی، که شامل یک MOF و یک مجموعه از پلاتین با کربن فعال است، معرفی شده‌است.

این نوآوری سه برابر افزایش در ظرفیت ذخیره‌سازی دمای اتاق یک MOF ایجاد کرد. با این حال، دفع ممکن است بیش از ۱۲ ساعت طول بکشد، و دفع برگشت‌پذیر گاهی فقط برای دو چرخه مشاهده می‌شود.[۱۷][۱۸] رابطه بین سرریز هیدروژن و خواص ذخیره‌سازی هیدروژن در MOF به خوبی درک نشده‌است اما ممکن است مربوط به ذخیره هیدروژن باشد.

ذخیره هیدروژن[ویرایش]

هیدروژن مولکولی دارای بالاترین انرژی ویژه از هر نوع سوخت است. با افزایش مقدار فشار، جذب گاز هیدروژن توسط چارچوب‌های فلزی-آلی متخلخل افزایش می‌یابد. مکانیزم غالب در جذب هیدروژن در فشارهای بالا، سطح ویژه است.

وقتی گاز هیدروژن فشرده شود، چگالی انرژی حجمی آن بسیار کم است، بنابراین حمل و نقل و ذخیره‌سازی هیدروژن به فرایندهای فشرده سازی و مایع سازی با انرژی زیاد احتیاج دارد.[۱۹][۲۰] بنابراین، توسعه روش‌های جدید ذخیره‌سازی هیدروژن که فشار همزمان مورد نیاز برای چگالی انرژی حجمی عملی را کاهش می‌دهد، یک موضوع فعال تحقیق است. MOFها به دلیل داشتن سطح ویژه بالا و نسبت سطح به حجم و همچنین ساختارهای شیمیایی قابل تنظیم، به عنوان ماده ای برای ذخیره هیدروژن جاذب جلب می‌کنند.[۱۷]

کاربردهای بیشتر[ویرایش]

الکتروکاتالیز[ویرایش]

ناحیه سطحی بالا و ویژگیهای سایتهای فلز اتمی MOFها آنها را به عنوان کاندید مناسبی برای الکتروکاتالیستها، به ویژه آنهایی که مربوط به انرژی هستند، تبدیل می‌کند. تاکنون، MOFها به عنوان الکتروکاتالیزور برای تقسیم آب (واکنش تکامل هیدروژن و واکنش تکامل اکسیژن)، کاهش دی‌اکسید کربن و واکنش کاهش اکسیژن به‌طور گسترده‌ای مورد استفاده قرار گرفته‌اند.[۲۱] در حال حاضر دو مسیر وجود دارد: ۱. استفاده از MOF به عنوان پیش ماده برای تهیه الکتروکاتالیست با پشتیبانی کربن.[۲۲] ۲. استفاده از MOF به‌طور مستقیم به عنوان الکتروکاتالیست.[۲۳][۲۴] با این حال، برخی از نتایج نشان داده‌است که برخی از MOFها تحت شرایط الکتروشیمیایی پایدار نیستند.[۲۵]

تصویربرداری و سنجش بیولوژیکی[ویرایش]

کریستال MOF-76 که در آن اتمهای اکسیژن، کربن و لانتانید به ترتیب با کره‌های مارون، سیاه و آبی نشان داده می‌شوند. شامل اتصال گره فلزی (چند وجهی آبی)، SBU با میله بی‌نهایت و نمایش سه بعدی MOF-76.

یک کاربرد بالقوه برای MOF، تصویربرداری و سنجش بیولوژیکی از طریق فوتولومینسانس است. زیرمجموعه وسیعی از MOFهای درخشان از لانتانیدها در خوشه‌های فلزی استفاده می‌کنند. فوتولومینسانس لانتانید دارای بسیاری از ویژگی‌های منحصر به فرد است که آنها را برای کاربردهای تصویربرداری ایده‌آل می‌کند، مانند نوارهای انتشار مشخصه تیز و به‌طور کلی غیر همپوشانی در مناطق قابل مشاهده و مادون قرمز نزدیک (NIR)، مقاومت در برابر لکه برداری عکس یا 'چشمک زدن' و طولانی طول عمر لومینسانس.[۲۶]

مواد ضایعات هسته ای[ویرایش]

نمایش شماتیک روشهای مختلف ترکیب گونه‌های آکتینید در داخل MOF.

در پی افزایش نگرانی عمومی در مورد آلودگی رادیواکتیو، به دلیل بهره‌برداری از نیروگاه هسته ای و از کار افتادن سلاح هسته ای، ایجاد مسیرهای جدید برای مدیریت کارآمد پسماندهای هسته ای ضروری است. سنتز مواد جدید با قابلیت انتخاب و جداسازی اکتینید انتخابی یکی از چالش‌های فعلی است که در بخش زباله‌های هسته ای پذیرفته شده‌است. چارچوب‌های فلزی - آلی (MOF) به دلیل تخلخل، مدولار بودن، تبلور و قابلیت تنظیم، دسته ای امیدوار کننده از مواد برای حل این چالش هستند.[۲۷][۲۸]

سیستم‌های انتقال دارو[ویرایش]

سیستم‌های انتقال کنترل‌شده دارو، مهم‌ترین کاربرد چارچوب‌های فلزی-آلی متخلخل در علم پزشکی به‌شمار می‌روند. سنتز، خصوصیات و مطالعات مرتبط با دارو در مورد سمیت پایین، MOFهای زیست سازگار نشان داده‌است که آنها برای کاربردهای پزشکی پتانسیل بالایی دارند. بسیاری از گروه‌ها MOFهای مختلف با سمیت کم را سنتز کرده و کاربردهای آنها را در بارگیری و ترشح داروهای درمانی مختلف برای کاربردهای بالقوه پزشکی بررسی کرده‌اند. روشهای مختلفی برای انتقال دارو وجود دارد، مانند پاسخ pH، پاسخ مغناطیسی، پاسخ یونی، پاسخ دما و پاسخ فشار.[۲۹]

نیمه رساناها[ویرایش]

در سال ۲۰۱۴ محققان ثابت کردند که می‌توانند فیلم‌های نازک رسانای الکتریکی Cu3(BTC)2 می‌تواند در برنامه‌هایی از جمله فتوولتائیک، سنسورها و مواد الکترونیکی و راهی به سمت ایجاد نیمه رساناها استفاده شود.[۳۰]

کانی سازی زیست تقلیدی[ویرایش]

در فرایند تبلور MOF می‌توان مولکول‌های زیستی را ترکیب کرد. مولکول‌های زیستی از جمله پروتئین‌ها، DNA و آنتی‌بادی‌ها می‌توانند در ZIF-8 کپسوله شوند. آنزیم‌های کپسول شده به این روش حتی پس از قرار گرفتن در معرض شرایط سخت پایدار و فعال بودند. ZIF-8، MIL-88A , HKUST-1 و چندین MOF درخشان حاوی فلزات لانتانید برای فرایند کانه سازی بیومیمتیک استفاده شد.[۳۱]

ذخیره و جداسازی گاز دی‌اکسید کربن[ویرایش]

چارچوب‌های فلزی-آلی متخلخل ظرفیت بالایی برای ذخیره‌سازی دی‌اکسید کربن در دما و فشار معمول دارند.

نمک زدایی / جداسازی یون[ویرایش]

غشاهای MOF می‌توانند انتخاب یونی قابل توجهی را تقلید کنند. این امکان استفاده در نمک زدایی و تصفیه آب را فراهم می‌کند. از سال ۲۰۱۸ اسمز معکوس بیش از نیمی از ظرفیت آب شیرین کن جهانی و آخرین مرحله از اکثر فرایندهای تصفیه آب را تأمین می‌کند. اسمز از دهیدراتاسیون یونها، یا انتقال یونهای انتخابی در کانالهای بیولوژیکی استفاده نمی‌کند و از نظر انرژی صرفه جویی نمی‌کند. صنعت معدن، از فرایندهای مبتنی بر غشا برای کاهش آلودگی آب و بازیابی فلزات استفاده می‌کند. از MOF می‌توان برای استخراج فلزاتی مانند لیتیوم از آب دریا و جریان‌های زائد استفاده کرد.[۳۲]

جذب بخار آب و رطوبت زدایی از آن[ویرایش]

نمونه اولیه ای ساخته شده‌است که بخار آب را از هوا گرفته و سپس با استفاده از مقدار کمتری از گرما در مقایسه با فناوری‌های موجود تجاری، آن را آزاد می‌کند.[۳۳]

نمودار شماتیک برای رطوبت زدایی MOF، شامل MIL-100 (Fe)، یک MOF با ظرفیت جذب آب به ویژه بالا.

فروالکتریک و مالتی فریک[ویرایش]

برخی از MOFها نیز قطبی شدن خود به خودی الکتریکی را به نمایش می‌گذارند، که به دلیل ترتیب دو قطبی‌های الکتریکی (پیوند دهنده‌های قطبی یا مولکول‌های مهمان) زیر دمای انتقال فاز خاص رخ می‌دهد.[۳۴] اگر این نظم دو قطبی دوربرد بتواند توسط میدان الکتریکی خارجی کنترل شود، یک MOF را فرو الکتریک می‌نامند.[۳۵] برخی از MOFهای فروالکتریک نیز دارای ترتیب مغناطیسی هستند که باعث می‌شود آنها چند فلوئیک تک فاز ساختاری باشند.[۳۶]

جستارهای وابسته[ویرایش]

منابع[ویرایش]

  1. Batten SR, Champness NR, Chen XM, Garcia-Martinez J, Kitagawa S, Öhrström L, O'Keeffe M, Suh MP, Reedijk J (2013). "Terminology of metal–organic frameworks and coordination polymers (IUPAC Recommendations 2013)" (PDF). Pure and Applied Chemistry. 85 (8): 1715–1724. doi:10.1351/PAC-REC-12-11-20.
  2. Metal-Organic Frameworks Applications from Catalysis to Gas Storage. Wiley-VCH. 2011. ISBN 978-3-527-32870-3.
  3. O'Keeffe M, Yaghi OM (2005). "Reticular chemistry—Present and future prospects" (PDF). Journal of Solid State Chemistry. 178 (8): v–vi. Bibcode:2005JSSCh.178D...5.. doi:10.1016/S0022-4596(05)00368-3.
  4. Côté AP, Benin AI, Ockwig NW, O'Keeffe M, Matzger AJ, Yaghi OM (November 2005). "Porous, crystalline, covalent organic frameworks". Science. 310 (5751): 1166–70. Bibcode:2005Sci...310.1166C. doi:10.1126/science.1120411. PMID 16293756.
  5. Batten SR, Champness NR, Chen XM, Garcia-Martinez J, Kitagawa S, Öhrström L, O'Keeffe M, Suh MP, Reedijk J (2013). "Terminology of metal–organic frameworks and coordination polymers (IUPAC Recommendations 2013)" (PDF). Pure and Applied Chemistry. 85 (8): 1715–1724. doi:10.1351/PAC-REC-12-11-20.
  6. Czaja AU, Trukhan N, Müller U (May 2009). "Industrial applications of metal-organic frameworks". Chemical Society Reviews. 38 (5): 1284–93. doi:10.1039/b804680h. PMID 19384438.
  7. Cheetham AK, Férey G, Loiseau T (November 1999). "Open-Framework Inorganic Materials". Angewandte Chemie. 38 (22): 3268–3292. doi:10.1002/(SICI)1521-3773(19991115)38:22<3268::AID-ANIE3268>3.0.CO;2-U. PMID 10602176.
  8. Bucar DK, Papaefstathiou GS, Hamilton TD, Chu QL, Georgiev IG, MacGillivray LR (2007). "Template-controlled reactivity in the organic solid state by principles of coordination-driven self-assembly". European Journal of Inorganic Chemistry. 2007 (29): 4559–4568. doi:10.1002/ejic.200700442.
  9. Parnham ER, Morris RE (October 2007). "Ionothermal synthesis of zeolites, metal-organic frameworks, and inorganic-organic hybrids". Accounts of Chemical Research. 40 (10): 1005–13. doi:10.1021/ar700025k. PMID 17580979.
  10. Dincă M, Long JR (2008). "Hydrogen storage in microporous metal-organic frameworks with exposed metal sites". Angewandte Chemie. 47 (36): 6766–79. doi:10.1002/anie.200801163. PMID 18688902.
  11. Sebastian Bauer, Norbert Stock (October 2007), "Hochdurchsatz-Methoden in der Festkörperchemie. Schneller zum Ziel", Chemie in Unserer Zeit (به آلمانی), vol. 41, no. 5, pp.  390–398, doi:10.1002/ciuz.200700404, ISSN 0009-2851
  12. Gimeno-Fabra, Miquel; Munn, Alexis S.; Stevens, Lee A.; Drage, Trevor C.; Grant, David M.; Kashtiban, Reza J.; Sloan, Jeremy; Lester, Edward; Walton, Richard I. (7 September 2012). "Instant MOFs: continuous synthesis of metal–organic frameworks by rapid solvent mixing". Chemical Communications. 48 (86): 10642–4. doi:10.1039/C2CC34493A. PMID 23000779. Retrieved 22 June 2020.
  13. Rasmussen, Elizabeth G.; Kramlich, John; Novosselov, Igor V. (3 June 2020). "Scalable Continuous Flow Metal–Organic Framework (MOF) Synthesis Using Supercritical CO2". ACS Sustainable Chemistry & Engineering. 8 (26): 9680–9689. doi:10.1021/acssuschemeng.0c01429.
  14. Enrica Biemmi, Sandra Christian, Norbert Stock, Thomas Bein (2009), "High-throughput screening of synthesis parameters in the formation of the metal-organic frameworks MOF-5 and HKUST-1", Microporous and Mesoporous Materials (به آلمانی), vol. 117, no. 1–2, pp.  111–117, doi:10.1016/j.micromeso.2008.06.040{{citation}}: نگهداری یادکرد:نام‌های متعدد:فهرست نویسندگان (link)
  15. Das S, Kim H, Kim K (March 2009). "Metathesis in single crystal: complete and reversible exchange of metal ions constituting the frameworks of metal-organic frameworks". Journal of the American Chemical Society. 131 (11): 3814–5. doi:10.1021/ja808995d. PMID 19256486.
  16. Burrows AD, Frost CG, Mahon MF, Richardson C (2008-10-20). "Post-synthetic modification of tagged metal-organic frameworks". Angewandte Chemie. 47 (44): 8482–6. doi:10.1002/anie.200802908. PMID 18825761.
  17. ۱۷٫۰ ۱۷٫۱ Murray LJ, Dincă M, Long JR (May 2009). "Hydrogen storage in metal-organic frameworks". Chemical Society Reviews. 38 (5): 1294–314. CiteSeerX 10.1.1.549.4404. doi:10.1039/b802256a. PMID 19384439.
  18. Li Y, Yang RT (2007). "Hydrogen Storage on Platinum Nanoparticles Doped on Superactivated Carbon". Journal of Physical Chemistry C. 111 (29): 11086–11094. doi:10.1021/jp072867q.
  19. Committee on Alternatives and Strategies for Future Hydrogen Production and Use, National Research Council, National Academy of Engineering (2004). The Hydrogen Economy: Opportunities, Costs, Barriers, and R&D Needs. Washington, D.C.: National Academies. pp. 11–24, 37–44. ISBN 978-0-309-09163-3.{{cite book}}: نگهداری یادکرد:نام‌های متعدد:فهرست نویسندگان (link)
  20. Ronneau, Claude (2004-11-29). Energie, pollution de l'air et developpement durable. Louvain-la-Neuve: Presses Universitaires de Louvain. ISBN 9782875581716.
  21. Zheng, Weiran; Tsang, Chui-Shan; Lee, Lawrence Yoon Suk; Wong, Kwok-Yin (June 2019). "Two-dimensional metal-organic framework and covalent-organic framework: synthesis and their energy-related applications". Materials Today Chemistry. 12: 34–60. doi:10.1016/j.mtchem.2018.12.002.
  22. Wang, Wei; Xu, Xiaomin; Zhou, Wei; Shao, Zongping (April 2017). "Recent Progress in Metal-Organic Frameworks for Applications in Electrocatalytic and Photocatalytic Water Splitting". Advanced Science. 4 (4): 1600371. doi:10.1002/advs.201600371. PMC 5396165. PMID 28435777.
  23. Cheng, Weiren; Zhao, Xu; Su, Hui; Tang, Fumin; Che, Wei; Zhang, Hui; Liu, Qinghua (14 January 2019). "Lattice-strained metal–organic-framework arrays for bifunctional oxygen electrocatalysis". Nature Energy. 4 (2): 115–122. doi:10.1038/s41560-018-0308-8.
  24. Liu, Mengjie; Zheng, Weiran; Ran, Sijia; Boles, Steven T.; Lee, Lawrence Yoon Suk (November 2018). "Overall Water-Splitting Electrocatalysts Based on 2D CoNi-Metal-Organic Frameworks and Its Derivative". Advanced Materials Interfaces. 5 (21): 1800849. doi:10.1002/admi.201800849.
  25. Zheng, Weiran; Liu, Mengjie; Lee, Lawrence Yoon Suk (2020). "Electrochemical Instability of Metal–Organic Frameworks: In Situ Spectroelectrochemical Investigation of the Real Active Sites". ACS Catalysis. 10: 81–92. doi:10.1021/acscatal.9b03790.
  26. Bünzli JC (May 2010). "Lanthanide luminescence for biomedical analyses and imaging". Chemical Reviews. 110 (5): 2729–55. doi:10.1021/cr900362e. PMID 20151630.
  27. Dolgopolova EA, Ejegbavwo OA, Martin CR, Smith MD, Setyawan W, Karakalos SG, Henager CH, Zur Loye HC, Shustova NB (November 2017). "Multifaceted Modularity: A Key for Stepwise Building of Hierarchical Complexity in Actinide Metal-Organic Frameworks". Journal of the American Chemical Society. 139 (46): 16852–16861. doi:10.1021/jacs.7b09496. PMID 29069547.
  28. Li Y, Weng Z, Wang Y, Chen L, Sheng D, Diwu J, Chai Z, Albrecht-Schmitt TE, Wang S (January 2016). "Surprising coordination for low-valent actinides resembling uranyl(vi) in thorium(iv) organic hybrid layered and framework structures based on a graphene-like (6,3) sheet topology". Dalton Transactions. 45 (3): 918–21. doi:10.1039/C5DT04183J. PMID 26672441.
  29. Wu MX, Yang YW (June 2017). "Metal-Organic Framework (MOF)-Based Drug/Cargo Delivery and Cancer Therapy". Advanced Materials. 29 (23): 1606134. doi:10.1002/adma.201606134. PMID 28370555.
  30. Talin AA, Centrone A, Ford AC, Foster ME, Stavila V, Haney P, Kinney RA, Szalai V, El Gabaly F, Yoon HP, Léonard F, Allendorf MD (January 2014). "Tunable electrical conductivity in metal-organic framework thin-film devices". Science. 343 (6166): 66–9. Bibcode:2014Sci...343...66T. doi:10.1126/science.1246738. PMID 24310609.
  31. Liang K, Ricco R, Doherty CM, Styles MJ, Bell S, Kirby N, Mudie S, Haylock D, Hill AJ, Doonan CJ, Falcaro P (June 2015). "Biomimetic mineralization of metal-organic frameworks as protective coatings for biomacromolecules". Nature Communications. 6: 7240. Bibcode:2015NatCo...6.7240L. doi:10.1038/ncomms8240. PMC 4468859. PMID 26041070.
  32. "Researchers discover efficient and sustainable way to filter salt and metal ions from water". February 9, 2018. Retrieved 2018-02-11.
  33. "Researchers Find A New Way To Make Water From Thin Air". National Public Radio. 14 April 2017.
  34. Sieradzki, Adam; Maczka, Miroslaw; Simenas, Mantas; Zareba, Jan; Gagor, Anna; Balciunas, Sergejus; Kinka, Martynas; Ciupa, Aneta; Nyk, Marcin (2018-08-13). "On the origin of ferroelectric structural phases in perovskite-like metal-organic formate". Journal of Materials Chemistry C. 6 (35): 9420–9429. doi:10.1039/C8TC02421A.
  35. Zhang W, Xiong RG (February 2012). "Ferroelectric metal-organic frameworks". Chemical Reviews. 112 (2): 1163–95. doi:10.1021/cr200174w. PMID 21939288.
  36. Lipeng Xin, Zhiying Zhang, Michael A. Carpenter, Ming Zhang, Feng Jin, Qingming Zhang, Xiaoming Wang, Weihua Tang, and Xiaojie Lou (2018). "Strain Coupling and Dynamic Relaxation in a Molecular Perovskite-Like Multiferroic Metal–Organic Framework". Adv. Funct. Mater. 2018, 28, 1806013. doi: 10.1002/adfm.201806013.

پیوند به بیرون[ویرایش]