گاندو (مجموعه تلویزیونی)

گاندو
ژانر	اجتماعی اکشن جنایی
نویسنده	آرش قادری
کارگردان	جواد افشار
بازیگران	داریوش فرهنگ وحید رهبانی پیام دهکردی محمدرضا شریفی‌نیا سید مهرداد ضیایی علیرام نورایی پندار اکبری مجید نوروزی علی افشار عرفان ابراهیمی صالح میرزاآقایی فرهاد قائمیان لیلا اوتادی آزیتا ترکاشوند ناره گریگوریان آیدا جعفری سوگل طهماسبی سارا خوئینی‌ها کمند امیرسلیمانی نگار عابدی نیلوفر شهیدی کامبیز دیرباز
کشور سازنده	ایران
زبان اصلی	فارسی
شمار فصل‌ها	۱
شمار قسمت‌ها	۳۰
تولید
تهیه‌کننده	مجتبی امینی
فیلم‌برداری	فرشاد گل‌سفیدی
تدوین‌گر	سید حامد محسن پور
مدت	۵۰ دقیقه
تولیدکننده	آوینی فیلم
پخش
شبکهٔ اصلی	شبکه سه
انتشار اولیه	۱۳۹۸/۰۳/۱۵
پیوندهای بیرونی
وبگاه

گاندو نام مجموعه تلویزیونی محصول گروه فیلم و سریال شبکه سه تلویزیون جمهوری اسلامی ایران سریالی اجتماعی، اکشن و جنایی است که نخستین قسمت آن در ۱۵ خرداد ۱۳۹۸ از شبکه سه تلویزیون ایران با نویسندگی آرش قادری پخش شد.

ساخت

مجموعه گاندو به کارگردانی جواد افشار با حضور تعدادی از بازیگران اصلی از ۱۹ شهریور ماه کلید خورد. این در حالی است که علاوه بر تهران، در شهر استانبول کشور ترکیه نیز تصویربرداری سریال ادامه داشت و گروه‌هایی ساخت برخی دکورها را در تهران ادامه دادند. تصویربرداری مجموعه گاندو در فروردین ماه در کشور چین به پایان رسیده بود.

کارگردان مجموعه «گاندو» دربارهٔ بودجه این سریال گفت: من پیش‌تر سریال «آنام» را با بودجه دولت ساختم اما کل بودجه سریال «گاندو» را سازمان صدا و سیما پرداخت کرده‌است. وقتی سریال آنام را کار کردیم، پراید بیست میلیون بود. اما حالا بودجه سریال «گاندو» تنها سی درصد بیشتر از آن سریال است و فکر نمی‌کنم بیشتر از هفت میلیارد بوده باشد.

نام

گاندو، تمساح پوزه کوتاه ایرانی است. جواد افشار در توضیح انتخاب این نام می‌گوید گاندو موجودی است که می‌تواند مدت‌ها با صبر و حوصله‌ای زیاد به کمین شکارش بنشیند و در لحظه مناسب، ضربه خودش را بزند که بر همین اساس به شکارچی کمین‌گر هم مشهور است. ویژگی جاسوسان و حتی ضدجاسوس‌ها نیز همین است که بیشتر در کمین، جستجو، کشف و شهود، طرح و برنامه‌ریزی، کسب اطلاعات، چیدن منابع و سرنخ‌ها و درنهایت تکمیل کردن پازل‌ها به سر می‌برند.

داستان

سریال «گاندو» یک مجموعه امنیتی است و فیلمنامه آن بر اساس مستندات و وقایع تاریخی و کشف جاسوس‌های داخل و خارج از ایران است و همچنین به موضوع آقازاده‌ها نیز اشاره‌های می‌کند. در مجموعه گاندو تمامی اسامی افراد و اشخاص حقیقی در آن عوض شده‌است. به‌طور مثال بخشی در سریال در ارتباط با جیسون رضاییان است که ایران رضائیان را به همراه همسرش (یگانه صالحی) در ۳۱ مرداد ۱۳۹۳ به اتهام جاسوسی از طرف سیا دستگیر کرد که در این مجموعه با نام مایکل هاشمیان شناخته می‌شود.

شایعهٔ تخیلی بودن داستان

طی نشست مطبوعاتی سریال «گاندو»، آرش قادری نویسنده این سریال دربارهٔ این موضوع که ۸۰ درصد متن واقعی نیست، اظهار کرد: تیتری که از مصاحبه من منتشر شد واقعی نبود. ما کارمان بر اساس یک پرونده واقعی بود، اما برای درام و قصهٔ مجموعه نیاز به داستان داشتیم. در پرونده جیسون رضاییان همه اتفاقاتی که شاهد بودید موبه‌مو رقم خورده‌است. ما چند پرونده واقعی داشتیم که باید آن‌ها را با رابط و قصه به هم مرتبط می‌کردیم.

بازیگران

• داریوش فرهنگ (حسین عبدی - رئیس تیم امنیتی)
• وحید رهبانی (محمد - نقش اصلی و عضو تیم امنیتی)
• پیام دهکردی (مایکل هاشمیان - خبرنگار دورگه ایرانی آمریکایی و جاسوس)
• فرهاد قائمیان (ساعد بهرامی - جاسوس، نویسنده و منتقد)
• محمدرضا شریفی‌نیا (بهروز کاظمی - جاسوس و واردکننده قطعات الکترونیکی)
• علیرام نورایی (فرهاد حقی (مهران عربی) - جاسوس، خبرنگار و مدرس خبرنگاری)
• کمند امیرسلیمانی (مهتا سلطان‌آبادی - جاسوس و نقاش)
• لیلا اوتادی (فهیمی - مأمور امنیتی)
• سارا خوئینی‌ها (مرجان شرفی - دوست گلی ، جاسوس و عکاس)
• آزیتا ترکاشوند (گلی ثابتی - جاسوس و حمایتگر از تمساح گاندو)
• پندار اکبری (سعید شهریاری - عضو تیم امنیتی)
• مجید نوروزی (رسول - عضو تیم امنیتی)
• حسن علیرضایی (فروشنده اصفهانی صنایع دستی)
• عرفان ابراهیمی (امیر بهادری - راننده و عضو تیم امنیتی)
• علی افشار (داوود - عضو تیم امنیتی)
• رضا توکلی (دکتر فرمند - پدر علیرضا)
• نگار عابدی (ثریا مسعودی - خدمتگار گلی)
• نیلوفر شهیدی (سیما عزیزی - خواهرزاده رئیس‌جمهور، نقاش، طراح گرافیک و معشوقه آیدین که جایگزین اسماعیل سماوی شده‌است)
• صالح میرزاآقایی (آیدین ستوده - شوهر مرجان و همکلاسی فرهاد حقی)
• سید مهرداد ضیایی (فرشید ریاضی - جاسوس و پزشک عمومی)
• نسرین نکیسا (عزیز - مادر محمد)
• خسرو شهراز (شهیدی - بازپرس)
• سوگل طهماسبی (عطیه زن محمد و کارمند وزارت امور خارجه)
• اتابک نادری (پزشک)
• کامبیز دیرباز (محسن - عضو اداره مبارزه با مفاسد اقتصادی)
• جمشید جهان‌زاده (ابراهیم شعرباف - تولیدکننده یخچال)
• جواد طاهری (اسماعیلی - عضو شورای امنیت ملی)
• بهزاد رحیم‌خانی (سهراب کاشانی - دوست ابراهیم شعرباف)
• رابعه اسکویی (آدم جورکن)
• ناصر هاشمی تبریزی (قاضی جیسون رضاییان)
• فیلیپ ساپرکین (ادوارد دنزل - جاسوس و گردشگر)
• میثم ولیخانی (سینا امینی - عکاس، صاحب آتلیه و دوست بهرامی)
• فرشته آلوسی (زیبا روزبه - کارمند آژانس هواپیمایی)
• ناره گریگوریان (فرزانه ناصری یا همان یگانه صالحی - نامزد مایکل و خواهرزاده آیدین)
• علیرضا نعمت‌اللهی (منشی دایی سیما)
• یاسمین پی داودی
• آیدا جعفری (مأمور امنیتی)
• حمید متقی (علی - عضو تیم امنیتی)
• سارا محمدی (مریم کَلایی - همسر فرهاد حقی)
• عباس محمدی
• بهامین تورانی (علیرضا فرمند - آقازاده و جاسوس)
• مهدی عبادتی (حسام - راننده و عضو تیم امنیتی)
• وحید ندایی (دکتر - نماینده مجلس)
• محبوبه صادقی (عضو تیم مذاکره کننده هسته‌ای)
• امیرحسین ابراهیمی (حامد - چهره‌نگار و عضو تیم امنیتی)
• محمد حاجی‌بابایی (فرش فروش)
• رامک صرافان (مجد - وکیل دعاوی)
• مصطفی سلطانی (مصطفی - عضو تیم امنیتی)

جوایز و نامزدها

سال	جایزه	رده	دریافت‌کننده	نتیجه
۱۳۹٩	بیستمین جشن حافظ
		بهترین مجموعه تلویزیونی	مجتبی امینی	نامزدشده
		بهترین کارگردان تلویزیونی	جواد افشار

حاشیه و واکنش‌ها

پخش مجموعه گاندو واکنش‌های مختلفی را از سوی جریان‌های سیاسی، افراد وابسته و غیر وابسته به دولت و دیگر سیاسیون به همراه داشت. در رسانه‌های داخلی و خارجی نیز قسمت‌های متعددی از این سریال مورد نقد، بررسی و تحلیل قرار گرفت.

روزنامه جروزالم پست چاپ اورشلیم در تحلیل گاندو نوشت: نمایش تلویزیونی جدید ایران در تلاش است تا به شیوه‌ای نو سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را خوب نشان بدهد.

تلویزیون فارسی بی‌بی‌سی با اشاره به برخی واکنش‌ها به سریال گاندو، این سؤال را مطرح کرد که آیا گاندو پروژه‌ای برای مقابله با دولت ایران است؟

آرمان امروز در انتقاد به پخش سریال نوشت: نوک پیکان هجمه گاندو به سمت رئیس‌جمهور، وزیر خارجه و دیپلمات‌های کشور است و البته گاهی برای ایجاد تلطیف به سعدی شاعر پرآوازه کشور هم انتقاد وارد کردند.

حسام‌الدین آشنا رئیس مرکز بررسی‌های استراتژیک در انتقاد به گاندو گفت: دولت نه اجازه و نه پول دارد که سریال بسازد و صدا و سیما هم پول ندارد سریال بسازد ولی گویا جای دیگری هست که برای تضعیف دولت هم پول فراوان دارد، هم مجوزها و مشوق‌های لازم را دریافت کرده‌است و هم می‌تواند صدا و سیما را الزام به پخش کند. شما با گاندو، گنده نمی‌شوید.

رادیو فردا در تحلیل گاندو با تیتر «گاندو» چه سودی برای سپاه پاسداران دارد، نوشت: این سریال، هم دولت حسن روحانی را زخمی کرده و هم زخم‌های امنیتی که این چند سال به این دولت زده را یادآوری کرده و مهم‌تر اینکه به گفته مسئولان دولت روحانی، قصد دارد برخی دستاوردهای این دولت مثل پول گرفتن در ازای آزاد کردن گروگان‌های دوتابعیتی را به نام خودش ثبت کند. مجموع این رویدادها که زخم بر نمک دولت پاشیده، سبب شده که صدای دولت بلند شود و جنجال گاندو هم بیشتر. نمود پیدا کند. آنچه که اکنون در متن و حاشیه سریال گاندو می‌بینیم، نه یک جنگ قدرت تازه یا رویداد عجیب بلکه ادامه منطقی فعالیت‌های نهادی است که به تعبیر کنایه‌آمیز حسن روحانی، رئیس‌جمهور ایران، «سرمایه، سایت، روزنامه، خبرگزاری، توپ و امکانات نظامی و دیگر مظاهر قدرت» را در خود جمع کرده‌است.

محمود واعظی، رئیس دفتر حسن روحانی در واکنش به قسمت‌های مربوط به هیئت دولت و وزارت امور خارجه در مصاحبه با شبکه خبر گفت: دولت حق دارد از این سریال شکایت کند. با وزارت خارجه‌ای که امروز در خط مقدم جبهه مقابله با دشمنان است در سریال گاندو برخورد بدی شده‌است و همچنین این اتفاق دربارهٔ وزارت اطلاعات کشور نیز افتاده‌است.

مجتبی امینی در نامه‌ای خطاب به محمود واعظی گفت: «خدا را شکر که توانستیم اثری را بسازیم و به نمایش بگذاریم که دوست و دشمن انقلاب اسلامی را پای تلویزیون جمهوری اسلامی نشاند و تحسین نمایندگان مردم را برانگیخت. جناب آقای واعظی؛ سریال گاندو توهم و تخیل نیست، سریال گاندو صدای در گلو مانده مردم ایران است. چه شد که دشمنان مردم و شبکه‌های معاند از جمله بی.بی. سی و سی.ان. ان به محتوای سریال گاندو حمله کردند و شما هم حمله کردید؟»

علی مطهری نماینده مجلس در یادداشت خود که در ستون سیاسی روزنامه ایران نوشت، انتقادهای خود را اینگونه مطرح کرد: سریال گاندو بیشتر تخیلی بود تا واقعی؛ این سریال بر اساس پروژه نفوذ ساخته شده بود، در حالی که احتمال نفوذ در دولت پنهان به دلیل قدرت برتر آن بیشتر است. آمریکا، انگلیس و اسرائیل که معمولاً مبدأ ارسال نفوذی یا جاسوس هستند می‌دانند که معمولاً دولت‌ها در ایران قدرت تعیین‌کننده نیستند و قدرت تأثیرگذار در جای دیگری است؛ لذا احتمال نفوذ در نهادهای حکومتی و نیروهای مسلح بیشتر از احتمال نفوذ و جاسوسی در دولت است.

محمدجواد ظریف در جمع خبرنگاران در پاستور در واکنش به این مطلب که «فردی در سریال گاندو به شما شبیه و در نقش منفی است»، گفت: «من بحمدالله نگاه نمی‌کنم بنابراین نگران نیستم.»

رادیو بین‌المللی فرانسه در انتقاد به شیوه برچسب زندن نهادهای حکومتی به ویژه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی نوشت: در گاندو سعی شد شخصیت‌های خبرنگار، فعال محیط زیست، عکاس و نقاش به عنوان جاسوس نشان داده شود، افرادی با این عناوین و شغل‌ها که هر از چندگاه به اتهام جاسوسی در جمهوری اسلامی بازداشت می‌شوند چندان هم بی‌دلیل دستگیر نشده‌اند.

در تحلیلی دیگر با موضوع هدف دار بودن سریال در ایران ویر نوشته شد: سریال گاندو با هدف تأیید تئوری نفوذ مدنظر رهبر ایران ساخته شده‌است. این سریال تلاش می‌کند نشان دهد نگرانی رهبر از نفوذ در ارکان قدرت جدی و واقعی بوده‌است.

نماینده ولی فقیه در نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در نامه‌ای خطاب به رئیس سازمان صداوسیما، از کلیه عوامل دست اندرکار در ساخت مجموعه تلویزیونی گاندو قدردانی کرد.

جواد کریمی قدوسی نماینده مجلس در حمایت از این مجموعه گفت: امروز پرده‌ها افتاده‌است اما تخریب‌ها ادامه دارد؛ تاوان حرکت درمدار حق همین است.

۱۵۵ نمایندهٔ مجلس شورای اسلامی در بیانیه‌ای که توسط احمد امیرآبادی عضو هیئت رئیسه مجلس قرائت شد، از بازیگران عوامل و گروه تولید و تهیه سریال گاندو و ریاست سازمان صدا و سیما تقدیر کرده و حمایت خود را از تولید چنین مجموعه‌های تلویزیونی اعلام کردند.

در یکی از پربازدیدترین و سیاسی‌ترین سکانس‌های قسمت اول این سریال عملیات به زمین نشاندن هواپیمای مسافربری برای جلوگیری از خروج آقازاده با پول بیت‌المال از کشور توسط نیروهای امنیتی ایران به تصویر کشیده شد که به نظر می‌رسید کاملاً برگرفته از قصه دستگیری عبدالمالک ریگی، رهبر پیشین گروه تروریستی جندالله باشد.

جواد افشار دربارهٔ سکانس نشاندن هواپیما به ایلنا گفت: این اتفاق به صورت مستند چندین بار اتفاق افتاده و تنها مربوط به دستگیری ریگی نبوده‌است.

همچنین در زمان ورود دوربین به داخل هواپیما، تعداد زیادی از خانم‌های ایرانی مسافر روسری به سر نداشتند که با ورود نیروهای امنیتی، روسری به سر کردند. شاید بتوان گفت این یک تحول در به نمایش درآوردن تصاویر زنان کم حجاب یا بی‌حجاب ایرانی است که تا قبل از این مانندش در صدا و سیما اتفاق نیفتاده بود.

در سکانسی از قسمت بیست و ششم، صحبت از کتاب گلستان سعدی به میان می‌آید. در این سکانس یکی از شخصیت‌های منفی آمریکایی به آیدین ستوده (جاسوس) رو می‌کند و با نشان دادن نسخه‌ای از گلستان سعدی می‌گوید: «ممکنه باورت نشه این قدر که این کتاب در تقابل با ایران به من کمک کرده، منابع مالی آمریکا و قدرت دولت آمریکا نکرده. این کتاب شاهکار بشره. توصیه می‌کنم شما هم بخونیش». تابناک به نقل از روزنامه خراسان در واکنش به بخش ابتدایی این جملات گفت: «حقیقت این است که سعدی در کنج آرامگاه خود آرام گرفته و شوربختانه باید بعد از حضور عجیب بدلش در ویژه برنامه تحویل سال شبکه ۴ و مراسم بزرگداشت پرحاشیه چند ماه اخیرش در سعدیه، چشمش به جمال سکانسی از سریال گاندو روشن شود که یک شخصیت منفی آمریکایی، گلستان را بزرگ‌ترین نقشه راه برای تقابل با ایرانی‌ها می‌خواند! دود سیگار، نگاه‌های مرموز و تعقیب‌کننده چند جاسوس و گلستان سعدی؛ این شاید ناهمگون‌ترین سکانس از همنشین‌های سعدی در ذهن‌مان باشد».

بعد از پخش قسمت آخر سریال به گزارش پارسه، نزدیک به ۲۰۰ خانواده شهید با نگارش نامه‌ای ضمن انجام تقدیر و تشکر از دست‌اندرکاران ساخت سریال «گاندو» خواستار ساخت فصل دوم آن شدند. اما محمدجواد ظریف طی نامه‌ای به رهبر جمهوری اسلامی که صدا و سیما زیر نظرشان است، شکایت خود را نسبت به محتوای سریال ابراز نمود. او گفت در این سریال وزارت و وزیر امور خارجه به عنوان نهاد و فردی منفعل و بی‌اراده نشان داده می‌شوند؛ اگر این‌گونه است بهتر است شخص دیگری وزیر باشد.

علی ارجمند عین الدین مسئول حوزه نمایندگی ولی فقیه در سازمان جهاد کشاورزی استان البرز که از چهره های سرشناس مخالفین محصولات تراریخته در ایران است، در مصاحبه با خبرگزاری تسنیم پیشنهاد ساخت گاندو ۲ با محوریت پرونده های مربوط به نفوذ در عرصه های مربوط به غذا، دارو و محیط زیست را مطرح کرد وی گفت: خلاصه فیلمنامه سریال بلند گاندو ۲ به نام بیوتراو آماده شده‌است و اسناد این سریال که احتمالا در ۱۰۰ قسمت ارائه‌خواهد شد در ۴۰۰۰ صفحه سند در طی چهار سال گذشته جمع آوری شده است.

نظرسنجی

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما به نقل از روابط عمومی رسانه ملی، مرکز تحقیقات سازمان صدا و سیما براساس نظرسنجی که ۲۰ تیر از سراسر کشور داشته‌است اعلام کرد: ۸۰ و نیم درصد از مردم بیننده برنامه‌های صدا و سیما بوده‌اند که در این بین مجموعه تلویزیونی «گاندو» با حدود ۴۴ درصد بیننده در صدر مجموعه‌های جدید تلویزیون قرار گرفت.

جستار های وابسته

• سارق روح
• ترور خاموش