ماستودون (نرم‌افزار)

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
(تغییرمسیر از ماستدون (نرم‌افزار))
ماستودون
توسعه‌دهنده(ها)Eugen Rochko, et. al
انتشار ابتدایی۱۶ مارس ۲۰۱۶؛ ۸ سال پیش (۲۰۱۶-16}})[۱]
مخزن
نوشته‌شده باروبی آن ریلز، جاوا اسکریپت (ری‌اکت جی‌اس، ریداکس)
سیستم‌عاملیونیکس، لینوکس، بی‌اس‌دی
بن‌سازه رایانشوب، آی‌اواس، اندروید، لینوکس و پیور اواس، بی‌اس‌دی، سیلفیش اواس، مک‌اواس، ویندوز
در دسترس به۵۲ زبان مختلف
گونهمیکروبلاگینگ
پروانهپروانه عمومی همگانی آفرو
وبگاه

ماستودون (به انگلیسی: Mastodon) یک نرم‌افزار آزاد و متن‌باز خودمیزبان (خدمات وب) برای ساخت شبکهٔ اجتماعی است که این امکان را به هر شخص می‌دهد تا گره سرور خود را در شبکه میزبانی کند و پایگاه‌های مختلف از کاربران آن در میان سروهای متفاوتی پخش هستند.

این سرورها به صورت شبکه اجتماعی فدرال به هم متصل هستند، که به کاربران خود اجازه می‌دهد با یکدیگر به شکل یکپارچه تعامل داشته باشند. ماستودون عضوی از یک فدراسیون بزرگ‌تر است که به کاربران امکان می‌دهد با دیگر سکوهای آزاد مانند پیرتیوب و فرندیکا که قوانین یکسانی را پشتیبانی می‌کنند تعامل داشته باشند.[۲]

ماستودون دارای ویژگی میکروبلاگینگ شبیه به توییتر و ویبو نیز می‌باشد هرچندکه از آن‌ها فاصله می‌گیرد و برخلاف عادت سکوی نرم‌افزار به عنوان یک سرویس به شکل متمرکز میزبانی نمی‌شود. هر کاربر بخشی از یک سرور مشخص و مستقل است. کاربر پیام‌های کوتاهی به نام «بوق» برای دیگران ارسال می‌کند[۳] و می‌تواند تنظیمات حریم شخصی هر کدام از ارسال‌ها را تغییر دهد، این تنظیمات بسته به پایگاه‌های اینترنتی متفاوت است ولی به شکل کلی شامل پیام مستقیم، فقط برای دنبال کنندگان، عمومی ولی در خوراک‌ها لیست نشود و عمومی و در خوراک‌ها لیست شود. نماد ماستودون یک ماموت پشمالوی قهوه‌ای یا خاکستری است که گاهی درحال استفاده از تلفن هوشمند یا تبلت نیز به تصویر کشیده شده‌است.

به این دلیل که هیچ سرور مرکزی برای ماستودون نیست، هر سرور مرام‌نامه، شرایط و مقررات خدمت‌دهی و ملاحظات سیاسی خودش را دارد. تفاوت ماستودون با شبکه‌های اجتماعی سنتی در اینجا است که کاربر می‌تواند بدون از دست دادن دسترسی به شبکه اجتماعی ماستودون، سروری که کاربر با سیاست‌های آن موافق است را انتخاب کند و از سروری که با سیاست‌های آن موافق نیست خارج شود.

عمل‌کرد و ویژگی‌ها[ویرایش]

سرورهای ماستودون نرم‌افزاری که قابلیت برقراری ارتباط بوسیله استاندارد اکتیویتی‌پاب دارند اجرا می‌کنند، که از نسخه ۱٫۶ پیاده‌سازی شده‌است.[۴] از این رو کاربر ماستودون می‌تواند با کاربران سروری دیگر از مجموعه که از اکتیویتی‌پاب پشتیبانی می‌کند، تعامل داشته باشند.

نماد ماستودون با یک تلفن هوشمند

ماستودون از نسخه ۲٫۹٫۰ حالت تک ستون را به شکل پیشفرض برای کاربران جدید در نظر می‌گیرد،[۵] اما در حالت پیشرفته، تجربه کاربری را به TweetDeck نزدیک می‌کند. کاربران پیغام‌های کوتاه برای دیدن دیگران ارسال می‌کنند، در ماستودون این پیغام‌ها می‌تواند تا ۵۰۰ کارکتر متنی افزایش بیابد، افزونه‌ای با توجه به محدودیت ۲۸۰ کارکتری توییتر، هرچند که تعدادی از سرورهای ماستودون از کد آن انشعاب گرفته و محدودهٔ تعداد کارکترها را افزایش داده‌اند.[۶]پست‌ها در مقابل توییت‌های توییتر «توت» نامیده می‌شوند.[۷]

کاربران به جای یک وبسایت یا برنامه، به یک سرور خاص می‌پیوندند. سرورها مانند گروه‌ها در شبکه به هم متصل هستند و هر سرور می‌تواند قوانین خود، دسترسی‌های حساب کاربری و امکان به اشتراک‌گزاری با دیگر سرورها و از دیگر سرورها را مدیریت کند. بزرگ‌ترین سرور (به غیر از گب)، Pawoo است که تا ماه مه ۲۰۱۹ بیش از ۵۴۵٫۰۰۰ کاربر را میزبانی می‌کند. دیگر سرورها بر اساس علایق جمعی هستند، مانند بازی ویدئویی یا میم اینترنتی یا فناوری.[۷]

نرم‌افزار شبکه اجتماعی تعدادی از ویژگی‌های خاص حریم‌شخصی را شامل می‌شود. هر پیغام انواع مختلفی از انتخاب‌های حریم شخصی را دارد و کاربر می‌تواند انتخاب کند که، پست عمومی است یا خصوصی، پیغام‌های عمومی روی خوراک جهانی، معروف به نوارزمان، به نمایش در می‌آیند؛ و پیغام‌های خصوصی فقط در نوارزمان دنبال‌کنندگان کاربر به نمایش در می‌آیند. پیغام‌ها همچنین می‌توانند به شکل بدون لیست شدن در نوار زمان یا به شکل خصوصی بین کاربران ارسال شوند.[۷]

همچنین کاربران می‌توانند حساب خود را به شکل کاملاً خصوصی علامت گذاری کنند. در نوارزمان پیغام‌ها می‌توانند با یک ویژگی اختیاری «هشدار محتوایی» نمایش داده بشوند، که نیازمند کلیک کاربران برای نشان‌دادن ادامه محتوا است، سرورهای ماستودون از این ویژگی برای مخفی کردن محتوای افشاساز، نامناسب برای کار و تحریک‌کننده استفاده می‌کنند. گرچه بعضی حساب‌ها از این ویژگی برای مخفی کردن پیوندهاای که شاید دیگران علاقه به خواندن داشته باشند استفاده می‌کنند.[۷]

ماستودون پیغام‌ها را در لحظه در نوارزمان محلی و فدراسیون حک می‌کند. نوارزمان محلی پیغام‌های کاربران همان سرور را نمایش می‌دهد، در حالی که نوارزمان فدراسیون پیغام‌هاای از تمام سرورهای شرکت کننده در مجموعه را نمایش می‌دهد. کاربران می‌توانند در بین سرورهای متصل با نام‌های کاربری شبیه به ایمیل با هم ارتباط برقرار کنند.[۷]

ماستودون از اعتدال ناشی از جامعه استفاده می‌کند، در نتیجه هر سرور می‌تواند انواع ناخواسته‌ای از مطالب را محدود یا فیلتر کند. برای مثال سرور پرچمدار mastodon.social و چند سرور دیگر نیز مطالبی مانند سمبل‌های نازییسم، انکار هولوکاست و تبعیض که در آلمان یا فرانسه غیرقانونی هستند را محدود می‌کند، سرورها همچنین می‌توانند پیغام‌های حاوی محتوای ناسازگار را محدود یا فیلتر کنند. بنیانگذار ماستودون Eugen Rochko معتقد است که اجتماعات کوچک و نزدیک، رفتار کنترلی پلیس را مؤثرتر از تیم ایمنی کوچک یک شرکت بزرگ می‌کنند.[۸]کاربران همچنین می‌توانند مانند مدیران توییتر دیگران را مسدود کرده و گزارش دهند.[۹][۷] در سپتامبر ۲۰۱۸ با انتشار نسخه ۲٫۵، ویژگی صفحه‌های نمایه عمومی بازطراحی شد، ماستودون این نسخه را ۱۰۰ مین انتشار از خود دانست،[۱۰] و تا آخر ۲۰۱۸ با نسخه ۲٫۶ نمایه‌های تأیید شده و پیش‌نمایش زنده برای عکس‌ها و ویدیوها را معرفی کرد.[۱۱] از ژانویه ۲۰۱۹ و نسخه ۲٫۷ امکان جستجو همزمان برای چند هشتگ فراهم شد، این نسخه درای قابلیت‌های تعدیل و مدیریت قوی تر برای سرورها و ناظران سرور است، در حالی که دسترس‌پذیری‌ها مانند کنتراست برای کاربران دارای مشکل بینایی، نیز بهبود یافته‌است.[۱۲] امکان درست‌کردن رای‌گیری و رأی دادن برای کاربران و همچنین سیستم جدید دعوت برای مدیریت ثبت‌نام‌ها در آوریل ۲۰۱۹ اضافه شده‌است،[۱۳]اگر محتوای عکس یا ویدیو به عنوان حساس علامت خورده باشد، به شکل تار به نمایش در می‌آید.[۱۴]

منحصر به فردترین ویژگی اضافه شده در ژوئن ۲۰۱۹، روش اختیاری نمایش تک‌ستونه در ورژن ۲٫۹ بود.[۱۵] این شیوه نمایش هم‌اکنون به شکل پیشفرض برای تمام کاربران نمایش داده می‌شود، اگر چه می‌توان آن را به شیوه نمایش چند ستونه اصلی تغییر داد.

فناوری[ویرایش]

ماستودون به عنوان یک سکوی آزاد و تحت وب برای میکروبلاگینگ نامتمرکز توسعه داده شده‌است. در نتیجه هر فردی می‌تواند در توسعه کد آن مشارکت کند،[۱۶] در سرورها و زیرساخت‌های خود از آن استفاده کند و اگر خواست به سرورهای مجموعه بپیوندد.[۱۷]فناوری سمت سرور آن با روبی و نودجی‌اس و سمت کاریر آن با ری‌اکت و ری‌داکس نوشته شده‌است.[۱۸] این سرویس امکان برقراری ارتباط با دیگر شبکه‌ها و سکوهایی که از اکتیویتی‌پاب برای ارتباط با یکدیگر استفاده می‌کنند را دارد.[۱۹] از نسخه ۳٫۰ ماستودون پشتیبانی از Ostatus را رها کرد.[۲۰][۲۱]

برنامه‌های سمت کاربر ماستودون با استفاده از رابط برنامه‌نویسی کاربردی (API) ماستودون برای تعداد فراوانی از سیستم عامل‌ها از جمله ویندوز، مک‌اواس، لینوکس، اندروید و آی‌اواس در دسترس است.[۲۲]

جمعیت کاربران[ویرایش]

طبق گزارش وبگاه fedidb.org که آمار و وضعیت سکوهای مختلف فدیورس را گزارش می‌دهد، تا ۲۰ آوریل ۲۰۲۱ (۳۱ فروردین ۱۴۰۰)، ۲۷۱۱ نمونه ماستودون وجود داشته‌اند که مجموعاً حدود ۲ میلیون کاربر را میزبانی می‌کردند.[۲۳]

در ۲۴ نوامبر ۲۰۲۲ (۳ آذر ۱۴۰۱)، دستکم ۹۳۳۱ نمونه ماستودون وجود داشته که مجموعاً ۵۸۱۰۶۲۶ کاربر را میزبانی می‌کردند. نمونه‌های mastodon.social و pawoo.net به ترتیب شامل حدود ۸۸۰ هزار کاربر و ۷۸۲ هزار کاربر بوده‌اند. بعد از این دو نمونه، ۳ نمونه دیگر بالای ۲۰۰ هزار کاربر داشته‌اند و تعداد کاربران سایر نمونه‌ها بعضاً از ۵۰ هزار الی ۲۰۰ هزار و اکثراً زیر ۳۰ هزار نفر بوده‌است.[۲۴]

اقتباس‌ها[ویرایش]

ویدیو مقدماتی در مورد ماستودون

در حالی که اولین انتشار ماستودون در اکتبر ۲۰۱۶ بود، سرویس در اواخر مارس و اولیل آوریل شروع به رشد و بزرگ شدن کرد.[۲۵] Verge نوشت که جامعه در این زمان کوچک است و هنوز شخصیتهایی که کاربران را در توییتر نگه می‌دارند، جلب نشده‌اند.[۷]استفاده جهانی در ۱ اوت ۲۰۱۷، به ۷۶۶٫۵۰۰ کاربر و در ۱ دسامبر ۲۰۱۷، به ۱ میلیون کاربر افزایش یافته‌است.[۲۶]

در نوامبر ۲۰۱۷، هنرمندان، نویسندگان و کارآفرینانی همچون چاک وندیگ، جان اسکالزی، ملانی گیلمن و بعداً جان اونولان به ماستودون پیوستند،[۲۷][۲۸][۲۹][۳۰][۳۱] جهش دیگر در محبوبیت ماستودون مربوط به ماه‌های مارس و آوریل ۲۰۱۸ است، که نگرانی‌های ای را در نتیجه #deletefacebook در مورد حریم شخصی کاربران ایجاد کرد.[۳۲]

ماستودون دارای یک پایگاه کاربری بین‌المللی بزرگ است. قابل ذکر است که از فوریه ۲۰۱۹، کاربران ژاپنی زبان بیش از ۲۵۰٫۰۰۰ نفر هستند.[۳۳][۳۴]

به دنبال اعلام هدف تامبلر در اوایل دسامبر ۲۰۱۸ برای ممنوعیت تمام محتواهای حساس در سایت خود، ماستودون به همراه تعدادی دیگر از سایتهای رسانه‌های اجتماعی جایگزین، شاهد افزایش چشمگیر عضویت بودند و در دوره ای چند ساعته نسبت به ده‌ها روز قبل، هزاران عضو جدید را بدست آورد.[۳۵][۳۶]

انشعابات[ویرایش]

در آوریل ۲۰۱۹ شرکت سازنده رایانه‌ای به نام «purism» انشعابی از ماستودون را به اسم لیبرم سوشیال منتشر کرد.[۳۷][۳۸]

گب یک شبکه اجتماعی بحث‌برانگیز با پایگاه کاربران راست افراطی، سکوی نرم‌افزاری خود را به ماستودون تغییر داد و در ژوئیه ۲۰۱۹ به بزرگ‌ترین گره ماستودون تبدیل شد.[۳۹] اقتباس گب از ماستودون امکان دسترسی از برنامه‌های شخص ثالث ماستودون را می‌داد، هرچند ۴ مورد از آن‌ها مدت زمان کوتاهی بعد از تغییرات، گب را مسدود کردند.[۴۰] در پاسخ، ماستودون اظهار داشت که "کاملاً با طرح و فلسفه گب مخالف است، و گب را به خاطر تلاش برای کسب درآمد از محتوای نژادپرستانه در حالی که در پشت پرچم آزادی بیان پنهان شده و برای پولی کردن ویژگی‌های اساسی که آزادانه در ماستودون موجود هستند، مورد انتقاد قرار داد.[۴۱]

پیوند به بیرون[ویرایش]

منابع[ویرایش]

مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Mastodon_(software)». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۲۶ اکتبر ۲۰۱۹.

  1. ↑ "v0.1.0". 16 Mar 2016. Retrieved 18 July 2019 – via GitHub.
  2. ↑ "Mastodon launches their ActivityPub support, and a new CR!". ActivityPub.rocks. Retrieved 20 January 2019.
  3. ↑ Numerous servers use a larger character limit.
  4. ↑ "ActivityPub IndieWeb". indieweb.org. Retrieved 12 October 2019.
  5. ↑ "Mastodon 2.9". Official Mastodon Blog (به انگلیسی). Retrieved 2019-06-16.
  6. ↑ "Twitter just doubled the character limit for tweets to 280". Theverge.com. 26 September 2017. Retrieved 3 December 2018.
  7. ↑ ۷٫۰ ۷٫۱ ۷٫۲ ۷٫۳ ۷٫۴ ۷٫۵ ۷٫۶ Farokhmanesh, Megan (2017-04-07). "A beginner's guide to Mastodon, the hot new open-source Twitter clone". The Verge. Retrieved 2017-04-08.
  8. ↑ "One Mammoth of a Job: An Interview with Eugen Rochko of Mastodon". medium.com/we-distribute. Retrieved 5 October 2019.
  9. ↑ Rochko, Eugen. "Learning from Twitter's mistakes". Medium.com. Archived from the original on 10 December 2018. Retrieved 7 September 2018.
  10. ↑ "Mastodon 2.5 released: Highlights from the changelog". blog.joinmastodon.org. Retrieved 3 December 2018.
  11. ↑ "Mastodon 2.6 released: Highlights from the changelog". Blog.joinmastodon.org. Retrieved 3 December 2018.
  12. ↑ "Mastodon 2.7 released: Highlights from the changelog". Blog.joinmastodon.org. Retrieved 20 January 2019.
  13. ↑ "Mastodon 2.8 Highlights from the changelog". blog.joinmastodon.org. Retrieved 11 April 2019.
  14. ↑ "Improving support for adult content on Mastodon". blog.joinmastodon.org. Retrieved 6 May 2019.
  15. ↑ "Introducing the single-column layout". blog.joinmastodon.org. Retrieved 15 July 2019.
  16. ↑ "Mastodon Instances — The Fediverse Network". Archived from the original on 12 November 2020. Retrieved 25 January 2020.
  17. ↑ Rochko, Eugen (1 April 2017). "Welcome to Mastodon". Hacker Noon. Archived from the original on 12 September 2018. Retrieved 3 December 2018.
  18. ↑ "Installation". joinmastodon.org. Archived from the original on 27 December 2018. Retrieved 26 December 2018.
  19. ↑ "Release v1.6.0". GitHub. Retrieved 2017-09-20.
  20. ↑ Your self-hosted, globally interconnected microblogging community: tootsuite/mastodon, TootSuite, 2019-10-04, retrieved 2019-10-04
  21. ↑ "Mastodon to drop OStatus support". wedistribute.org. Archived from the original on 23 October 2020. Retrieved 5 October 2019.
  22. ↑ "List of apps". GitHub. Retrieved 2017-07-02.
  23. ↑ https://web.archive.org/web/20210420193853/fedidb.org/software/mastodon
  24. ↑ https://web.archive.org/web/20221124142602/https://fedidb.org/software/mastodon
  25. ↑ Steele, Chandra (2017-04-06). "What Is Mastodon and Will It Kill Twitter?". PCMag Australia.
  26. ↑ "dynamic status of mastodon". Eliotberriott.com. Retrieved 16 April 2017.[پیوند مرده]
  27. ↑ "Mastodon Users (bot), December 1, 2017, 4:00 PM". Mastodon.social. Retrieved 1 December 2017.
  28. ↑ Bonnington, Christina (2016-11-22). "Mastodon is an open source, decentralized version of Twitter". The Daily Dot. Retrieved 2017-01-11.
  29. ↑ "Mastodon Is Like Twitter Without Nazis, So Why Are We Not Using It?". Motherboard. 2017-04-04. Retrieved 2018-09-21.
  30. ↑ Tidey, Jimmy (2017-01-06). "What would Twitter be if it adopted Wikipedia's politics?". openDemocracy. Archived from the original on 5 September 2018. Retrieved 2017-01-11.
  31. ↑ "Are You on Mastodon Yet? Social Network of Our Own – ProfHacker - Blogs - The Chronicle of Higher Education". Chronicle.com. 28 November 2016. Retrieved 2018-09-21.
  32. ↑ POST, Brian Fung, WASHINGTON. "Facebook's poor care of customer data is driving users to social networks such as Mastodon". www.philly.com.
  33. ↑ "Mastodon instances". instances.social. Retrieved 2019-02-09.
  34. ↑ "citation thing". Pastebin.com. 2019-02-01. Retrieved 2019-02-09.
  35. ↑ "User Count Bot". Mastodon.social. Retrieved 2018-12-03.
  36. ↑ Gibson, Kate (3 December 2018). "Tumblr banning adult content starting Dec. 17, citing porn concerns". CBS News. Retrieved 3 December 2018.
  37. ↑ Lunduke, Bryan (30 April 2019). "Purism Launches Librem One, a Suite of Privacy-Protecting, No-Track, No-Ad Apps and Services". Linux Journal. Retrieved 2019-07-17.
  38. ↑ Kißling, Kristian; Linux Magazin; Grüner, Sebastian (2 May 2019). "Librem One: Purism startet Angebot für sichere Online-Dienste" [Purism Launches Secure Online Services Offering]. Golem.de [de] (به آلمانی). Retrieved 2019-07-17.
  39. ↑ Makuch, Ben; Koebler, Jason; Mead, Derek (11 July 2019). "Mastodon Was Designed to Be a Nazi-Free Twitter—Now It's the Exact Opposite". Vice. Retrieved 2019-07-17.
  40. ↑ Robertson, Adi (12 July 2019). "How the biggest decentralized social network is dealing with its Nazi problem". The Verge. Retrieved 2019-07-17.
  41. ↑ Eleanor (4 July 2019). "Statement on Gab's fork of Mastodon". Official Mastodon Blog. Retrieved 2019-07-17.
برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=ماستودون_(نرم‌افزار)&oldid=38046424»