طبیعت‌محوری

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

طبیعت‌محوری (‎/ˌɛkˈsɛntrɪzəm/‎; از واژه یونانیِ: οἶκος oikos) یا بوم‌محوری اصطلاحی است برای تشریحِ فلسفه سیاسیِ بوم‌شناسی و به معنای یک ارزش و سیستمِ طبیعت‌محور و مخالف با انسان محوری است.

طبیعت‌محوری اصطلاحی است که توسط فیلسوفان محیط‌زیست و بوم‌شناسان برای بیان نظام ارزش‌های طبیعت‌محور، برخلاف انسان‌محور (یعنی انسان‌محور) به کار می‌رود. توجیه بوم‌مرکزی معمولاً در یک ادعای باور هستی‌شناختی و متعاقب آن اخلاقی است. باور هستی‌شناختی انکار می‌کند که اگزیستانسیالیسم تقسیم‌بندی بین طبیعت انسانی و غیرانسانی وجود داشته باشد تا ادعا کند که انسان‌ها یا (الف) تنها حاملان ارزش ذاتی هستند یا ب) ارزش ذاتی بیشتری نسبت به طبیعت غیرانسانی دارد.[۱] بنابراین، ادعای اخلاقی بعدی برای برابری ارزش ذاتی در طبیعت انسانی و غیرانسانی، یا زیست‌کره برابری طلبی است.

اخلاقِ طبیعت‌محوری به وسیلهٔ آلدو لئوپولد[۲] شکل گرفت و بر اساسِ آن، همه گونه‌ها از جمله انسان، محصولِ یک فرایندِ تکاملی و طولانی بودند و در طیِ زندگیِ خود با یکدیگر در پیوند هستند.[۳]

جستارهای وابسته[ویرایش]

پانویس[ویرایش]

  1. Milstein, T. & Castro-Sotomayor, J. (2020). Routledge Handbook of Ecocultural Identity. London, UK: Routledge. https://doi.org/10.4324/9781351068840
  2. Leopold, A. 1949. A sand county almanac. New York: Oxford University Press.
  3. Lindenmeyer, D. & Burgman, M. 2005. Practical conservation biology. CSIRO Publishing, Collingwood, Australia. ISBN 0-643-09089-4